دانلود تحقیق روش های مختلف ارزیابی روسازی راه

در مدیریت و نگهداری روسازی را کیفیت روسازی از نظر میزان خرابی ها و رضایت رانندگان را باید بتوان این پارامتر را بصورت شاخص کمی بیان کرد.

عواملی که معمولاً در ارزیابی روسازی بعنوان معیار برگزیده می شود از قرار زیر است: - ناهمواری راه -اصطکاک روسازی با لاستیک وسیله نقلیه -کافی بون ظرفیت باربری روسازی - خرابی های موجود در روسازی در سیستم مدیریت نگهداری روسازی برای بیان کیفیت روسازی در یک قالب از یک روش ارزیابی استفاده می شوند بدین صورت که یک سری پارامترهای مشخص بعنوان معیار های سنجش در کیفیت روسازی( مثلاً میزان ترک و یا ناهمواری سطح روسازی تعیین می شوند.

سپس مدتی برای ترکیب این پارامتر ها و بدست آوردن یک و یا چند شاخص کمی ارائه می شود.

هرچه تعداد پارامتر های دخیل در تخمین شاخص بیشتر شود این شاخص یا حساسیت بیشتری می تواند کیفیت روسازی را بیان کند.

از سوی دیگر تعداد زیادی پارامتر مستلزم مدت زمان بیشتر در زمان ارزیابی بوده که خود باعث کاهش کارآیی سیستم می شود.

بنابراین همیشه و در همه روش های ارزیابی این تقابل مشاهده می شود.

با رواج سیستم های کامپیوتری و بالارفتن میزان ذخیره در پردازش در بعضی موارد، خودکارشدن عملیات ارزیابی و برداشت اطلاعات روند تکامل روشهای ارزیابی به سمت روش های دقیقتر و داخل کردن پارامتر های بیشتر در مقابل مدل ها گرایش پیدا کرده است.در ادامه چند روش ارزیابی و چگونگی بدست آوردن شاخص مرکب کیفیت روسازی بیان می شود.

1- روش PSI بعد از آزمایش بزرگ AASMO در ایالات متحده امریکا شاخصPSI بعنوان شاخص عملکرد روسازی معرفی شده آرایش بزرگAASMO بمنظور ارزیابی بدین صورت عملی شد که یکسری ارزیاب با وسیله نقلیه در طول یک قطعه از روسازی را طی می کردند، سپس دو کارشناس نظر خود را در مورد کیفیت روسازی آن قطعه در یک نرم افزار مانند شکل(2-1) اعلام می کرد.

این فرم شامل مشخصات قطعه روسازی ناتمام ارزیابی، تاریخ، ساعت، اتومبیل ارزیاب و نظر ارزیاب در مورد وسایل است.

ارزیابی کیفیت روسازی را بصورت عدد از صفر( خیلی ضعیف) تا 5( خیلی خوب) روی این فرم مشخص می نمود.

ضمناً در مورد قابل قبول بودن روسازی به یکی از سه گزینه، بله، خیر، نامشص پاسخ می داد.

بعد از ارزیابی تمام قطعات تست بررسی و تحلیل اطلاعات فرم های ارزیابی برای هر قطعه در آزمایش AASMO شاخص PSR بدست آمد.

شاخص PSR میانگین نمره هایی بود که ارزیاب ها به هر قطعه می دادند.

در ادامه آزمایش AASMO برای ارائه رابطه ای بعنوان بسط آن شاخصPSR را تخمین زد.

از پارامترهای ( میانگین واریانس شیب در طول مسیر) برای ناهموار های سطح را، ( میانگین یا گردی شیار چرخ چپ و راست) برای پروفیل عرضی به( ترک)، P ( وصله) برای خرابیهای سطح استفاده شده در همان قطعاتی که ارزیاب توسط ارزیابی ها انجام شده در شیب در فواصل 1 فوت( 30 سانتیمتتر به وسیله دستگه نیمرخ سنج در مسیر هر چرخ جداگانه ارزیابی شده سپس برای هر دسته از اعداد واریانس شیب محاسبه و میانگین دو واریانسبه بعنوان بکار گرفته می شود.

Cracking :c ( ترک ) Patching :p ( وصله ) نیمه رخ سنجprofile meter که در آن: شیب در مسیر چرخ چپ و راست در نقطه i میانگین شیب در مسیر چرخ چپ و راست واریانس شیب در مسیر چرخ ها روش PCI Structural Cuplings Surface operational condition روش PCI توسط گروه مهندسین آمریکا بعنوان یک شاخص مرکب برای ارزیابی روسازی ازنظر کیفیت سازه ای عملکردی دردهه 1970 تهیه و پشنهاد شده است و تاکنون چندین بار بازنگری و تکمیل شده است در سال 1994 انجمن ASTM [ASTM SH] روش PCI را بعنوان روش استاندارد ارزیابی روسازی برای روسازی باند فرودگاه ها در سال 1999 این روش را بعنوان روش استاندارد ارزیابی [D 6433-99] برای سازه های آسفالتی م عرفی کرده است.

در ارزیابی روسازی آسفالتی به روش PCI نوع خرابی مورد ارزیابی قرار می گیرد.

برای برداشت خرابی ها به مرجع(Shahin 94 ) مراجعه شود.

در ارزیابی مربوط نمونه پس از تغییر نوع، شدت، و گستردگی خرابیهای موجود در فرم مربوط شکل(2-1) تکمیل می شود.

در بالا فرم مشخصات واحده مساحت و تاریخ ثبت می شود سپس د رستون شدت خرابی به ترتیب شماره کد خرابی و شدت آن یادداشت م یشود( ندزه گیری شدت برابر H .

High, M .

Medium, L .Low در ردیف جلوی هر خرابی مقادیر گستردگی اندازه گیری ثبت می شود.

جمع هر ردیف در ستون کل(Total ) نوشته می شود.

از تقسیم عدد ستون کل بر مساحت واحد مقدار تراکم(pensity ) خرابی بدست می آید.

بعد از محاسبه تراکم ستون کاهنده(Pedut voluey) نوشته می شود.

بعد از محاسبه تراکم ستون ظهر کاهنده(Peductvoluey ) از روی نمودار مربوط به خرابی مانند شکل(2-3) بدست می آید، بزرگی اعداد کاهنده بیانگر تأثیر خرابی در کاهش خدمت دهی روسازی است.

بعداز بدست آوردن اعداد کاهنده شاخص PCI طبق الگوریتم مشخصی که باختصار توضیح داده خواهد شد محاسبه میشود: الگوریتم محاسبه PCI در الگوریتم محاسبه PCI عددmبه دست آید.

عددm بزرگترین عدد کاهنده (High hestoeduct value)MDV باشد.

عبارت دیگر تأثیر خرابی ها بدست می آید و بدین صورت عمل می کند که هرچه HDV بزرگتر باشد خرابی های کوچکتر کمتردر محاسبه PCI دلالت داده می شود.

بنابراین باعث تبدیل شاخص PCI در روسازی های دارای یک نوع خرابی غالب می شود و مقدار m از رابطه زیر به دست می آید: M : تعداد اعداد کاهنده HDV : بزرگترین عدد کاهنده در واحد نمونه روش ارزیابی SHRD در سال 1987 برنامه تحقیقات استراتژیک بزرگراه ها(SHRD ) بزرگترین و جامع ترین آزمایش عملکرد روسازی را به نام برنامه LTPP بنا نهاد.

در طول دوره 20 ساله این برنامه اداره هایی را درایالات متحده امریکا و 15 کشور دیگر جهان اقدام به جمع آوری اطلاعات در مورد شرایط روسازی، آب وهوا ، حجم ترافیک، و بارگذاری در بیش از 1000 قطعه منتخب روسازی کردند که جمع آوری اطلاعات کماکان ادامه دارد.

طبق این راهنما خرابی های روسازی آسفالتی به 5 دسته کلی تقسیم میشوند 1- ترک 2- فاصله 3- اعوجاج سطح روسازی(Surface Deformation ) 4- معایب سطح روسازی(Surface Defects ) 5- خرابی های متفرقه(Miscellaneous Distresses ).

مؤسسات مختلف روشهای گوناگون برای محاسبه شاخص وضعیت براساس ارزیابی به روش SHRP پیشنهاد شده است یکی از این موسسات دپارتمان حمل ونقل ایالت ارگان است.

در این روش برای بدست آوردن شاخص، ابتدا بازای هر خرابی و شدت خرابی یک شاخص محاسبه میشود سپس این شاخص در چند مرحله با هم ترکیب می شوند و شاخص وضعیت روسازی بدست می آید.

شاخص های فرعی در این روش اعداد بدون بعد هستند و به صورت ضرایب کاهنده، عمل می کنند هر شاخص فرعی برحسب نوع، شدت، و مقدار خرابی در قالب توانی محاسبه میشود.

مقدار موجود خرابی با شدت S شاخص فرعی مربوط به خرابی X با شدت S بیشترین مقدار ممکن خرابی X با شدت S طبق تجربه و آمار A.B مقادیر ثابت که درجه اهمیت وحساسیت شاخص نسبت به مقدار موجو خرابی را مشخص می کند.

ضریب A یک عدد بین 0و 1 است و درجه اهمیت نسبی خرابی را نسبت به دیگر خرابی ها شدت ها مشخص می کند عدد بزرگتر نشاندهنده اهمیت نسبی بیشتر است و ثابت B بصورت توان اثر می کند و درجه انحنای معادله را مشخص می کند.

B نیز یک عدد بین 0 و1 است که اگربرابر 1 فرض می شود معادله به شکل خط در می آید و در نتیجه شاخص محاسبه شده رابطه خطی مستقیم یا مقدار خرابی اندازه گیری پیدا خواهد کرد.

هرچه B کوچکتر شود معادله حالت غیرخطی بیشتری پیدا می کند و دو مقادیر کم خرابی باعث کاهش بیشتر شاخص می شود و در واقع تعیین کننده حساسیت شاخص به مقدار خرابی است.

بعد از بدست آوردن شاخص ها برای هر خرابی، هرشدت شاخص های مربوط به شدت های مختلف یکنوع خرابی بصورت فرضی میانگین گیری می شود تا شخص مربوط به هر خرابی محاسبه شود.

درمرحله آخر شاخص خرابی های بصورت ضریبی با هم ترکیب می شوند: جدول (2-3) ضرایب و توان ها و مقادیر حداکثر در خرابی را نشان می دهد.

1- مدل بدون یابی خطی 2- مدل برازش 3- مدل های مسیر دور چرخ مدلهای تخمین وضعیت روسازی 3- مدل تجربی – مکانیستیک 4- مدل تغییر ناهمواری 4- مدل غیرجمله ای جبری با شرایط محدودشده 5- منحنی S شکل 6- استفاده از شبکه های عصبی برای پیش بینی وضعیت روسازی مدل تخمین ناهمواری یکی از قدیمی ترین و معروف ترین مدل های تخمین مکانیستیک- تجربی مدل تخمین ناهمواری سطح روسازی است که در سال 1982 توسط Queriez پیشنهاد شده است.

:Ql ناهمواری در کیلومتر :AGE سن روسازی برحسب سال :ST متغیر مجازی نوع روسازی(0در سازه اصلی، 1 در سازه روکش شده) :RH تأمین وضعیت متغیر(0= عملیات معمولی 1= روسازی روکش شده) :SEN انرژی کرنش زیرلایه بتنی آسفالت :N ترافیک عبوری برحسب ESML است.

ا ز دیگر :CRدرصدی از سطح روسازی که ترک خورده MST : تنش کششی افقی زیرلایه بتن آسفالتی برحسب این مدل مصالح الاستایک خطی برای روسازی آزمایش شده است.

تغییرمکان سطح روسازی تنش کششی افقی، کرنش و انرژی کرنشی در زیر لایه بتن آسفالتی و تنش کرنشی فشاری عمودی روی سطح خاک بسته محاسبه شده است.

فصل سوم : خرابی های روسازی آسفالت 3-1 مقدمه 7- روسازی راهها اعم از راههای خاکی، راههای باروسازی سخت( بتونی) و انعطاف پذیر( آسفالتی) به مرور زمان در برابر ترافیک و عوامل جوی( برف و باران و آفتاب) قرار گرفته و دچار فرسودگی می شود.

میزان فرسودگی عمدتاً به موارد زیر بستگی دارد: - نوع روسازی روسازی های مصب کمترین تأثیر پذیری و روسازی های خاکی بیشترین تأثیر را در برابر ترافیک و عوامل جوی دارند.

حجم و شدت ترافیک تعداد و سایط نقلیه عبوری و متوسط بار محوری آنها در ایجاد گسترش خرابی ها نقش دارند.

نوع وشدت عوامل جوی تأثیر عوامل جوی برحسب شرایط جغرافیای منطقه ای که راه در آن احداث گردیده است تفاوت دارد برای مثال در مناطق سردسیر که در جه حرارت محیط در زمستان پائین است باید در انتظار بروز ترک در جاده و در مناطق گرمسر که تابستان های گرم و طولانی دارند باید منتظر تغییر شکل ها و موجی شدن سطح جاده باشیم.

- طراحی اولیه انتخاب صحیح مصالح و طراحی دقیق روسازی از موارد عمده پیشگیری ازخرابیها می باشد برای مثال چنانچه در منطقه ای سردسیر روسازی آسفالتی با دانه بندی توپر و قیری با روانی متوسط تا کم انتخاب شده باشد در زمستان سختی آسفالت بیش از حد زیاد شده و عدم انعطاف پذیری آن موجب ترک خوردن روسازی در اثر اعمال ترافیک خواهد شد.

- کنترل کیفیت اجرا اعمال کنترل های دقیق در مراحل اجرای روسازی کمک بزرگی در ددیرتر بروز کردن خرابیها و به عبارت دیگر طولانی شدن عمر روسازی خواهد بود برای مثال چنانچه قیر آسفالت قبل از مصرف بیش از حد حرارت داده شود و یا زمان اختلاط در هنگام تهیه مخلوط آسفالتی افزایش یابد تغییرات اساسی در اجزاء آسفالت بوجود خواهد آمد این تغییرات شامل کاهش خواص فیزیکی نظیر چسبندگی و در نتیجه کاهش مقاومت و دوام رویه آسفالتی در برابر عوامل جوی و ترافیک می باشد.

3-2- انواع خرابیها(7) و(3) با اینکه موارد خرابی روسازیهای آسفالتی متعدد است اما می توان خرابیهای عمده را در چند گروه دسته بندی نمود: 3-2-1 ترک ها ترکهای رویه های آسفالتی عمدتاً به صورت مختلف نظیر ترکهای عرضی، طولی، پوست سوسماری، موزائیکی،(سناری یا برشی) انعکاسی و لغزشی نمایان میشوند علت عمده ترک های عرضی، طولی، پوست اری و موزائیکی را در دو عامل می توان خلاصه نمود: تغییرات شدید دما و شدت بارگذاری اکسیدشدن قیر و فرسودگی آن به مرور زمان سایر عوامل ایجاد ترک ها به شرح زیر است: - ترکهای لبه ای شسته شدن شانه راه و نشست آن موجب خالی شدن کناره راه شده و عبور ترافیک باعث شکستن و ترک خوردن آن می شود.

-ترک های انعکاسی چنانچه لایه های زیرین دچار ترک خوردگی شده باشند بر اثر تکرار، این ترک ها به سمت بالا منعکس شده و در رویه ها نمایان می شوند.

ترکهای لغزشی چنانچه قبل از اجاری قشر رویه تک کت اجرا نشده و یا سطح جاده کثیف باشد پس از اجرای رویه در اثر ترمز و سایط نقلیه سنگین، قشر رویه مقداری روی قشر زیرین می لغزد وترک ایجاد می شود این ترکها که لغزشی نامیده می شود بعلت عدم چسبندگی دو قشر به یکدیگر حاصل می شوند.

3-2-2 تغییر شکل ها تغییر شکل رویه های آسفالتی بصورت های نظیر موجی شدن، شیارافتادگی و نشست موضعی نمایان می شود که ذیلاً بطور مختصر تشریح می گردند.

- موجی شدن چنانچه از یک طرف لایه های زیرین روسازی سست بوده و یا ضخامت لایه های آسفالتی زیاد باشد واز طرف دیگر درجه حرارت محیط نیز بالا باشد در محل شیب ها و یامکان هایی نظیر ایستگاههای اتوبوس براثر ترمز وسایط نقلیه روسازی دچارموجی شدن می گردد.

- شیار افتادگی چنانچه لایه روسازی تراکم لازم را نداشته باشند، و یا مخلوط آسفالت نامناسب انتخاب شده و مقاومت کافی نداشته باشد، معمولاً در خط کناری جاده که محل عبور کامیون ها است گودی مسیر چرخ ها بصورت شیار طولی در جاده نمایان خواهد شد این پدیده« شیارافتادگی» نامیده میشود.

- نشست موضعی در برخی موارد در قسمت هایی از راه گودی هایی به ابعداد مختلف که عمق آنها ممکن است 20 سانتیمتر و یا بیشتر برسد) در سطح راه ظهور می نماید که هنگام بارندگی محل تجمع آب می شوند این فرونشینی یا بعلت نشست موضع لایه های زیرین راه است که بر اثر عدم ترام یکنواخت،و یا نفوذ آب به بعضی از قسمت ها حاصل می شود.

3-2-3 شن زدگی شن زدگی که بصورت کنده شن سنگندانه ها از سطح جاده و ایجاد چاله در آن نمایان می شود بعلت تقلیل چسبندگی قیر به مصالح رخ می دهد.

این خرابی را می توان به دو صورت زیر تعریف کرد.

-جداشدگی مصالح این پدیده که بصورت جداشدن سنگ ها( ابتدا بصورت مجزا و سپس گروهی) از سطح جاده بروز می کند تحلیل متفاوتی می تواند داشته باشد.

این علل شامل اجرای آسفالت در هوای سرد عدم تراکم کافی مخلوط، کاربرد مصالح کثیف یا مرطوب، کافی نبودن مقدار قیر یا سوخته شدن آن هنگام تهیه آسفالت میتواند باشد.

در صورتی که کلیه موار فوق بصورت دقیق کنترل شده باشد علت خرابی را باید در زهکشی جاده جستجو کرد.

در اثرعبور ممتد آب و یا ایستادن آن د رمحل خاصی از رویه آسفالتی چسبندگی قیر به مصالح کاهش یافته وکم کم قیر از سطح مصالح جدا می شود.

ایجاد چاله بدنبال پدیده فوق و کنده شدن سنگدانه ها از سطح راه حل آنها خالی شده و مکان تجمع آب میشود فشار هیدرولیکی ناشی از عبور چرخ و سایل نقلیه، باعث سست نمودن انحارف محل خالی و ایجاد چاله می شود.

در صورت عدم توجه ابعاد چاله گسترده تر شده و بر اثر نفوذ آب لایه های زیرین نیز سست شده و دچار نشست خواهد شد.

4-3-2 سایر خرابی ها موارد دیگری از خرابی در روسازی آسفالتی نیز رخ می دهد که شاید نتوان آنها را در دسته بندی فوق گنجاند لذا در زیر مهمترین این خرابی ها ذکر شده است.

- قیرزدگی چنانچه درصد قیر مخلوط آسفالت زیاد نبوده و یا فضای خالی کمتر از حد نصاب در آن پیش بینی شده باشد بر اثر تراکم ناشی از حرکت وسایل نقلیه در فصل تابستان تراکم مخلوط افزایش یافته و درصد فضای خالی به صفر کاهش می یابد در این شراط قیر اضافی به سمت رویه راه جاری می شود و سطح جاده به شدت لغزنده می گردد این پدیده بنام( قیرزدگی) معروف است.

-صیقلی شن مصالح برخی از مصالح در اثر عبور ترافیک بسرعت سائیده شده و صیقلی می شود با تخت شدن مصالح وتماس لاستیک چرخ با قیر و جود این مصالح ضریب اصطکاک جاده کاهش یافته و موجب لغزنده شدن سطح آن در هنگام بارندگی می گردد.

- تورم برخلاف خرابی ناشی از نشست موضعی در برخی موار در اثر نفوذ آب به بستر راه از یک طرف و حساس بودن خاک بستر در برابر تورم و یخبندان از طرف دیگر، قسمتی از راه متورم می شود.

این خرابی( تورم جاده) نامیده می شود.

در فصول آتی در مورد نحوه ترمیم خرابی های مندرج در این بخش و استراتژی های مخلتف مرمت روسازی در برابر خرابیهای مختلف بحث میگردد.

5-4- منافع حاصل از مرمت روسازی(11) تعیین منافع و مزایای حاصل از بهسازی و روسازی برای هر سیستم مدیریت روسازی جامع در سطح شبکه لازم و ضروری است سود مرمت بعنوان معیار مؤثربودن گزینه های مرمت برای قطعات مختلف روسازی در یک شبکه بکار می رود تعیین شود انتخاب قطعات و گزینه های مرمتی را که استفاده از منابع مالی را بهینه میکند امکان پذیر می سازد.

به این دلیل تابع سود تأثیر زیادی در انتخاب نوع وزمان مرمت در سطح شبکه وارد م سازد قبل از مرمت روسازی بستگی به هدف روسازی موجود دارد وزارت راه و ترابری در مفهوم عام، مسئول مراقبت از روسازی جهت سفر مر دم بطور ایمن و کارآمد می باشد شرایط خوب روساز نیز در مجموع به معنی کاهش هزینه های مراقبت و نگهداری است.

عمده ترین سود حاصل از مرمت روسازی که بعنوان وضعیت روسازی قابل تشخیص است برای استفاده کننده به معنی کاهش در هزینه استفاده از وسیله نقلیه، مسدودکردن راهها، تأخیر و کاهش پتانسیل تصادف می باشد هزینه استفاده کنندگان حدود 80 درصد مجموع هزینه حمل ونقل می باشد بنابراین نگرانی اصلی در سفر های عمومی مردم ایمنی کافی، کاهش انسداد خطوط راهها،و کیفیت خوب سواری می باشد.

در حالیکه برای ادارات ذیربط، مراقبت های درازمدت و هزینه های مرمت روسازی از اهمیت خاصی برخودار است برخی از فعالیت های مرمتی برای حداقل کردن هزینه های ادارات راهداری، زمان بسته بودن راهها را افزایش می دهد که باعث افزایش هزینه های استفاده کنندگان می گردد برخی دیگر از فعالیتها ممکن است باعث کاهش هزینه های کوتاه مدت ادارت راهداری و افزایش هزینه های استفاده کنندگان و بهسازی درازمدت آنها گردد پس مفهوم سود برای مدیریت شبکه روسازی راهها بسیار مهم می باشد.

ارزیابی روسازی و عملکرد آن ناهمواری ناهمواری گاهی به صورت« راحتی رانندگی» تعریف می شود و عبارت است از میزان ناهمواری طولی در یک راه ، ناهمواری عامل بزرگی در تغییرات هزینه عملکردی خودرو است.

بیشترین تأثیر را برروی هزینه کاربر راه دارد.

ناهمواری معمولاً برحسب« مزیت ناهمواری بین المللی» یا«IRI »بیان می شود و معمولاً با وسایل مکانیکی اندازه گیری میشود.

نقایص را با استفاده از ارزیابی های وضعیت اندازه گیری می شود برای انجام این اندازه گیریها رو شهای متفاوتی بکار می رود.

این روشها در دامنه هایی تغییر می کند که عبارت است از با سرعت بالا تا با سرعت پائین، مکانیکی تادستی، مخرب تا غیرمخرب، برای بدست آوردن به نقایص و آسیب ها باید به موارد زیر توجه کنیم.

ناهمواری روسازی قابلیت خدمت دهی روسازی تابعی از ناهمواری های آن است عواملی اصلی مؤثر در ناهمواری عبارتند از: پروفیل سطحی راه، مشخصات وسایل نقلیه، و بازتاب سرعت و شتاب استفاده کنندگان، از نظیر پروفیل سطح راه، ناهمواری ها، به سه جزء تقسیم می شوند: 1) ناهمواریهای طولی 2) ناهمواریهای عرضی 3) تغییر افقی امتدداد روسازی مهمترین و مؤثرترین ناهمواری در ایمنی و راحتی استفاده کنندگان ناهمواریهای طولی هستند.

پس از آنها ناهمواری های عرض، سپس تغییرات امتداد محور راه ( همان قوس های افقی) دراعمال زیر سازی مخرب کننده به وسیله نقلیه مؤثرند ارزیابی ناهمواری های طولی بهتر است به فاصله 75 سانتیمتر از لبه خط راست باند حرکت برای چرخ عرضی و تغییرات آن را اندازه گیری کرد.

در مورد قوس های افقی نیز چنانچه طرح هندسی راه مطابق استاندارد ها صورت گرفته باشد نیروهای عرضی وارده به وسیله نقلیه باعث ناراحتی استفاده کنندگان از راه نمی شود.

در هر حال شعاع قوسهای افقی معلوم است و نیاز به دستگاه های اندازه گیری خاصی نیست.

از نظر مشخصات وسیله نقلیه و بازتاب استفاده کنندگان و اثر آنها در ناهمواری ها می توان گفت که: بجزموارد خاص، اثر کاربران، را مشخصات حسی کم، بیش مشابهی از راحتی و ایمنی دارند.

مشخصات وسایل نقلیه نیز تا حدی مشخص در احساس راحتی استفاده کنندگان راه مؤثرند به این ترتیب روشن می شود که حس استفاده کنندگان بیشتر تابع تحریکاتی است که در یک ترکیب پروفیل، سطح راه و سرعت وسیله به وسیله نقلیه وارد می شود با توجه به اینکه در یک راه خاص اکثر رانندگان با سرعت های تقریباً مشابهی می رانند، عامل طول موج ناهمواریهای طولی مهمترین عامل مؤثر در احساس ناراحتی استفاده کنندگان از راه است.

در اکثر سیستم های مدیریت به دلیل اهمیت ناهمواری ها در وضعیت روسازی، شاخص های جداگانه برای ارزیابی ها در نظرگرفته می شود.

در حال حاضر سازمان های مسئول راه، و فرودگاه ها از نشانه های ناهمواری متعددی استفاده می کنند.

این نشانه یا براساس تحلیل نیمرخ روسازی استوارند و یا براساس اندازه گیری های یک راه سنج که بر روی یک وسیله نقلیه نصب میشود.

به مورد اخیر سیستم اندازه گیری ناهمواری براساس پاسخ(RTRRMS ) گفته می شود.

4-2-1 سیستم اندازه گیری ناهمواریها براساس تحلیل نیمرخ روسازی یک سیستم اندازه گیری ناهمواریهای نیمرخ، دربرگیرنده اندازه گیری نیمرخ، تصفیه کردن نمیرخ،ا ز امواج نامطلولب و محاسبه ریاضی نشانه ناهمواری از طریق مدل کردن پاسخ یک وسیله نقلیه استاندارد یا ارزیابی ویژگی های دامنه باند موج های انتخابی است چند نوع از دستگاههای اندازه گیری نیمرخ عبارتند از: میله و تراز نیمرخ سنج استاتیکی آزمایشگاه تحقیقات راه و حمل ونقل(TRRL ) نیمرخیاب عصایی نیمرخ سنج مدل DNC – 690 ساخت شکرت k .j .law ناهمواری یاب مدل 8300 ساخت شرکت k j.

Law نیمرخ یاب داکوتای جنوبی سیومتر (Siometer ) آزمایشگاه لیزری مدل VTI ساخت سوئد تحلیلگر طول نیمرخ 10- سیستم اندازه گیری ناهمواری آران(ARAN ) 11-نیمرخ سنج لیزری TRRL 4-2-2- سیستم های اندازه گیری ناهمواریها براساس پاسخ وسیله نقلیه این سیستم ها از یک وسیله نقلیه با تریلر راننده ومتعلقات وسیله نقلیه ودستگاهی موسوم به راه سنج که پاسخ وسیله نقلیه نسبت به بدنه وسیله نقلیه اندازه گیری می کنند لیکن برخی از آنها شتاب قائم بدنه وسیله نقلیه یا محور را اندازه گیری می کنند.

اندازه گیری های گزارش شده از این سیستم ها برحسب متر در کیلومتر یا اینچ در مایل بیان می شود که از تقسیم حرکات تجمعی قسمت آویخته پین محور و بدنه برمسافت پیموده شده نتیجه می شود.

خرابی های روسازیهای انعطافپذیری: گونه ها ، مکانیسم ها، مرمت ها خرابیهای سطحی جداشدن دانه ها این خرابی ها بصورت جداشدن دانه های سنگی از سطح روسازی تعریف می شود.

این جداشدن دارای دو نوع مکانیسم اصلی می باشد.

در مکانیسم نوع اول جداشدن بعلت شکست مکانیکی غشاء چسباننده سنگ ها اتفاق می افتد در مکانیسم نوع دوم اگر در اثر و جود آب اتفاق بیافتدstripping نامیده میشود.

در صورت وجود این نوع خرابی سطح روسازی بصورت سوراخ سوراخ درمی آید در مواردی که شدت این نوع خرابی زیاد باشد سطح روسازی به شکل ماتریسی درمی آید که فقط در بعضی از نقاط آن مصالح سنگی وجود دارند.

عوامل این خرابی به شرح زیر می باشد: فقدان چسنبدگی کافی بین دانه ها و ملات که میتواند در اثر خوب مخلوط نشدن و یا در اثر حضور آب باشد.

شکست دانه ها بعلت بارگذاری های سنگین و یا دلایل طبیعی این شکستگی باعث میشود که ذرات شکسته شده توسط ترافیک عبوری جدا شوند.

ورق ورق شدن ذرات فسیل فراگرفتن لایه ای از رس به دور مصالح سنگی کافی نبودن قیر مخلوط بتن آسفالتی چسبندگی ناکافی بین قیر و مصالح سنگی بعلت خیس بودن مصالح سنگی تراکم ناکافی این عمل به آب و املاح نمک اجازه نفوذ می دهد که باعث تسریع جداشدن مصالح دانه ای می شود.

سخت شدن آسفالت در اثر گذشت زمان عملیات اجرایی نامناسب، مانند روشهای نادرست انبارکردن مصالح و بارگیری کامیون ها یا وجود تجهیزات معیوب تغییر شکل پایدار ( موجهاRippling and shaving ) موجهای تقریباً منظم در سطح روسازی که از یک سری فراز ونشیب های متفاوت نزدیک به هم تشکیل شده اند را خرابی موجی شکل می نامند.

این نوع موج را(Washboard ) نیز می نامند.

این موج ها می توانند به صورت منفرد و یا چندگانه باشند این موجها می توانند عرضی(shoving ) و هم بصورت طولی(Rippling ) ظاهر شوند.

این نوع خرابی عمدتاً بعلت عدم دارابودن استقامت برشی کافی اتفاق می افتد.

علل خرابی به شرح زیر می باشد: اجرای نامناسب روسازی آسفالتی ترافیک سنگین در فراز ها و نشیب ها روسازی باند در سطحی زیاد استفاده بیش از حد لایه های نرم ضدآب در روسازی پلها ناپایداری مخلوط آسفالتی توقف در تقاطع های مجهز به چراغ راهنمایی ناکافی بودن چسبندگی بین آسفالت رویه و لایه زیرین که ممکن است بعلت استفاده بیش از حد امواد اندود سطحی باشد که مانند یک روانساز عمل خواهدکرد.

ناپایداری اساس دانه ای که از این ناپایداری به سطح روسازی منتقل می شود.

اعوجاجDistortion) ) هرگونه انحراف و تغییر شکل سطح روسازی از حالت اولیه آزاد اعوجاج مینامند( البته بغیر از خرابی های موجی شکل وشیارشیارشدن) معمولاً نشست ناشی از شکست شیب ها، تغییرات حجم ناشی از نوسانات رطوبت و یا بخبندان از باقیماندن از تورم یخبندان جزء عوامل اصلی اینگونه خرابی ها هستند.

خرابی هایی مانند مقعرشدن سطح روسازی، فرورفتگی و برآمدگیهای نامنظم، و یا گسترش و خرابی هرچه بیشتر ترک ها همگی جزو این دسته از خرابی ها می باشند.

اینگونه خرابی ها باعث می شوند که وسیله نقلیه دچار تکانهای غیرمعمولی بشود و حرکت آن دچار ارتعاشات نامناسب شود.

علل اصلی این خرابی به شرح زیر می باشند: تورم ناشی از یخبندان متفاوت در لایه هایی که دارای زهکشی کمی هستند.

تورم ناشی از یخبندان متفاوت در کناره های روسازی، وسط راه، و یا ترک های روسازی تورم متفاوت ومعکوس ناشی از یخبندان در کامورتها نشست متفاوت خاک بستر و یا مصالح اساسی ناکافی بودن استحکام خاک بستر شکست شیب خاکریز نگهداری نامناسب روشهای مرمت وقتی خرابیهای روسازی باعث ایجاد یک سطح ناهموار می شوند و یا در جای خاصی از روسازی فرورفتگی، و یا برجستگی خطرناکی ایجاد می شود در این زمان باید یکی از استراتژی های زیر را اتخاذ نمود.

(a برای جلوگیری از نفوذ آب، به لایه های حساس، سطح روسازی را درزگیری(seal ) کنیم.

(b سطح ناهموار را هموار کنیم (c دلیل ایجاد فرورفتگی و یا برجستگی را برطرف کنیم در درازمدت می توان یکی از اقدامات زیر را انجام داد: (a برای جلوگیری از نفوذ آب به لایه های حساس، سطح روسازی را درزگیری(seal ) کنیم.

(b قسمت هایی که از لحاظ سازه ای ضعیف می باشند تقویت کنیم.

(cزهکشی مناسب تری را برای خارج ساختن رطوبت اضافی از سازه روسازی فراهم کنیم.

وصله کردن دستی(Manual Patching ) در این روش برای قراردادن و پخش کردن مصالح آسفالتی از پیش مخلوط شده از روشهای غیرمکانیکی یعنی دستی استفاده می شود.

مصالح آسفالتی می توانند گرم، سرد، یا بازتابی شده باشند.

از این روش برای مرمت چاله ها، دست اندازها، فرورفتگی ها، و دیگر خرابی های روسازی استفاده می شود.

این روش آماده سازی سطح موردنظر برای وصله کردن و همچنین تراکم مصالح پخش شده( دستی یا مکانیکی ) را نیز دربردارد.

وصله کردن ماشینی(Machine patching ) دراین روش برای قراردادن و خیس کردن مصالح آسفالتی از پیش مخلوط شده از روش های ماشینی استفاده می شود.

مصالح آسفالتی می توانند سرد و یا گرم باشند از این روش برای مرمت خرابی های عمده مانند ترک های پوست سوسماری، شیارشیارشدن، اعوجاجۀ وغیره استفاده می شود.

این روش آماده سازی سطح موردنظر برای وصله کردن و همچنین تراکم مصالح پخش شده بصورت مکانیکی را نیز دربردارد.