کلیه مراحل ستون سازی و حتی نصب نبشی روی زمین انجام میشود.
پس از نصب نبشی زیر سری ستون آماده بلند کردن میگردد پس از نصب ستون در محل که از پیش آماده شده است پل هایی را که از قبل اندازه شده و ساخته شده است در محل خود قرار میدهند بدیهی است که نبشی های زیر سری باید کاملا تراز بوده و در یک سطح باشد تا تمام تکیه گاههای پلهای سراسری عمل کرد داشته باشند زیرا اگر یک نبشی حتی یک سانتیمتر پائین تر نصب شود برای پل تکیه گاه ایجاد نمیکند.
اگر تکیه گاهها ساده فرض شوند و در محاسبات احتیاج به قاب صلب نداشته می باشیم کار نصب پل به همین جا خاتمه پیدا می کند فقط برای انکه پل از جای خود نلغزد آنرا با چند خال جوش به نبشی زیر سری متصل مینمائیم ولی با توجه به آنکه در اثر محدودیت های معماری ایحاد بادبند به مقدار کافی در تمام جهات مقدور نیست ناچارا باید بعضی از قابها را صلب در نظر بگیریم در این صورت برای صلب کردن قاب، گره باید با نبشی بالا سری ولچکی و صفحات ممان گیر مجهز باشند.
عبور پل از بال ستون و نبشی بالاسری عبور دو پل از دو طرف بال ستون (گره خورجینی) یکی از رایج ترین اتصالی است که اغلب مهندسین محاسب در ایران آنرا پیشنهاد مینمایند.
در بازدیدی که از مناطق زلزله بعمل آمد مشاهده گردید که گره خورجینی به نسبت سایر گره ها از آسیب پذیری بیشتری برخوردار است.
در این گونه گره ها اگر پلها را با تسمه به همدیگر متصل نمائیم به یک پارچه کار کردن پلها کمک بسیاری کرده و مقاومت آنرا در مقابل نیروهای جانبی بالا میبریم طول تسمه ها باید پشت دوپل (قدری کمتر برای جوشکاری) باشد و ضخامت آن در حدود 10 الی 12 میلیمتر و پهنای آن در حدود 10 الی 12 سانتیمتر.
عبور دو پل از دو بال ستون ( اتصال خورجینی) اگر بخواهیم پلی را از وسط ساخته شده از دو عدد تیر آهن I عبور دهیم ناچارا باید از صفحه بست دو تکه استفاده نمائیم یکی در پائین پلی برای نبشی بالا سری و صفحات ممان گیر و غیره، ابعاد این صفحه ها طبق محاسبات بدست میاید ولی عرض آن مساوی پشت تا پشت ستون (قدری کمتر برای جوشکاری) و طول آن در حدود پنج سانتیمتر بزرگتر از نبشی زیر سری و یا نبشی بالا سری میباشد و ضخامت آن حداقل 10 میلیمتر است.
عبور پل از وسط ستون با ورق بست دو تکه اگر مجبور باشیم پل را به جان ستون متصل نمائیم طبیعی است که ادامه پل مقدور نبوده و پل به جان ستون ختم میشود که در این صورت اگر این ستون از ستونهای میانی باشد اجراء پل ممتد مقدور نیست.
برای ختم کردن پل به جان ستون اگر از ستون H استفاده نمائیم احتیاج به ورق بست نداریم و اگر از ستون I دوبل استفاده کنیم و اگر بار پل زیاد باشد ممکن است که ناچار باشیم یک صفحه به جان ستون جوش بدهیم ابعاد این صفحه بوسیله محاسبه بدست میاید ولی در هر حا ضخامت آن نباید از نود درصد ضخامت جان تیر کمتر باشد و پهنای آن مساوی پهنای جان تیر است (قدری کمتر برای جوشکاری) و ارتفاع آن در حدود 10 سانتمیتر بیشتر از ضخامت پل بعلاوه ضخامت نبشی ها بالا سری و زیر سری است در این گره طول جوش حائز اهمیت است.
در تیر اهن ها مخصوصا تیر اهنهای I که قبلا توضیح داده شده است قسمت بزرگی از جرم آهن در بالها متمرکز میباشد ودر نتیجه جان تیر آهن ضعیف است حال اگر ناچار باید پلی به جانستون ختم شود در صورت وجود بارهای شدید باید روی جان ستون ورق جوش بشود آنگاه پل به آن متصل گردد مخصوصا باید پهنای ورق باندازه پهنای جان تیر آهن باشد بطوریکه ورق به محل برخورد جان وبال که از ضخامت بیشتری برخوردار است جوش شود.
اگر مجبور باشیم پلهای ممتد را از دو لبه بال ستون عبور دهیم باید در جان تیر تکیه گاهی از نبشی با ورق درست کنیم بطوریکه بال این نبشی مساوی نیمی از بال ستون بعلاوه بعلاوه پهنای بال پل باشد.
در این صورت پل به اندازه نیمی از بال ستون از محور نبشی دورتر قرار خواهد گرفت (بطور متوسط در حدود 7 تا 15 سانتیمتر) که این خود خارج از محوری محاسبه نشده در گره ایجاد خواهد نمود وئ ممکن است نمره نبشی و طول جوش را به مقدار قابل ملاحظه ای بالا ببرد بدین لحاظ این دیتیل بهیچ وجه پیشنهاد نمی گردد در این گونه موارد بهتر است یک عدد صفحه که قدری پهن تر از نمره تیر آهن باشد.
و یا باندازه ضخامت ورق از هر طرف کوچتر از نمره تیر آهن باشد به محل عبور پل جوش میدهیم (بهر حال پهنای ورق باید طوری باشد که امکان جوش کافی با بعد لازم فراهم بشود) آنگاه نبشی های زیرسری و در صورت لزوم نبشی بالا سری را به آن جوش داده و پل را عبور میدهیم.
اگر بار پل زیاد باشد میتوانیم بوسیله یک قطعه سر تیر آهن صفحه را به جان ستون متصل نمائیم در این صورت برای راحتی جوشکاری باید او سر تیر آهن را اندازه نموده و آنرا به صفحه جوش یدهیم آنگاه آنرا به ستون متصل نمائیم یادآور میشود که کلیه این کارها باید روی زمین انجام شود تا امکان جوش صحیح فراهم باشد و حتی المقدور در اسکلت های فلزی باید از جوش سر بالا و سر پائین خود داری گردد.
هر ستون باید در محل گره حداقل از سه طرف مهار شود تا بلندی آن به فاصله بین دو گره محدود گردد با توجه به اینکه اغلب مهندسین محاسب در ایران پل ممتد به صورت خورجینی را پیشنهاد مینمایند لذاباید در جهت عمود بر پل موازی با تیرچه ها درست در محل گره (محل برخورد پل و ستون) تیر آهن دیگری کشیده شود که به آن اصطلاحا باد بند میگویند.
شماره بادبندها وسیله محاسبه بدست میاید ولی در هر حال از شماره پل کمتر است.
معمولا در ستونهای میانی چهار پل به یک ستون ختم میشود (دو عدد پل اصلی و دو عدد پل فرعی) که ممکن است پل ها بصورت خورجینی از بال تیر عبور کند و یا از وسط آن رد بشود که در صورت دوم باید از ورق بست دو تکه استفاده شود.
در ستونهای کناری و گوشه چنین حالتی پیش نمی آید.
طبق تعریف به تکیه گاهی ساده گفته میشود که هیچ گونه مقاومتی در مقابل دوران یا هر حرکت یگر پل نداشته باشد و تکیه گاه صلب تکیه گاهها مقدور نیست زیرا مثلا برای داشتن تکیه گاه ساده باید تکیه گاه فاقد سطح بوده و مانند نوک سوزن تیز باشد در این صورت اگر پل را فقط روی نبشی زیر سری قرار دهیم به مقدار قابل ملاحظه ای از حرکتهای آن جلوگیری کرده ایم و همینطور برای تکیه گاه صلب که ایجاد آن بر طبق تعریف مقدور نیست.
حال اگر بخواهیم تکیه گاهی صلب ایجاد نمائیم به نسبت شدت صلبیتی که میخواهیم داشته باشیم میتوانیم از نبشی بالا سری- نبشی زیر سری و بالاسری با لچکی – دستک کوتاه و بلاخره ممان گیر استفاده نمائیم .
با توجه به این که محدودیت های معماری مانند در – پنجره و نماسازی به محاسب اجازه نصب بادبند را در هر نقطه که صلاح باشد نیدهد لذا باید در بعضی نقاط بجای باد بند به طرق دیگر در ساختمان صلبیت ایجاد نمود.
مانند گره های صلب آزمایشات بعمل آمده نشان میدهد که نصب چهار عدد صفحه تقویتی در گره خورجینی در فاصله لبه پل تا ستون مانند شکل، کمک زیادی به صلبیت گره مینماید طول جوش در این گره از اهمیت ویژه ای برخوردار است.
یکی دیگر از گره های ممان گیری مطابق شکل فوق میباشد در این گروه ممانهای وارده وسیله صفحات بالا و پائین تحمل شده و نیروهای برشی میتواند به وسیله جان پل تحمل شود ولی از انجا که ممکن است جان پل بوسیله لانه زنبوری کردن ضعیف شده باشد یا آنکه پل چند میلیمتر کوتاه بریده شده و با ستون در تماس نباشد برای تحمل برشی ناچارا باید صفحه های برشی گذاشته شود و یا از نبشی تو دلی استفاده گردد.
در این طریقه بعد و طول جوش صفحات ممان گیر بسیار مهم میباشد بدین لحاظ باید کلیه صفحه های ممان گیر قبل از نصب بوسیله یک پخ 45 درجه برای ایجاد بعد جوش مناسب آماده شود.
در ساختمانهای فلزی هر تیر یا تیرچه میباید دو تکیه گاه داشته باشد گاهی نیز سقفها را میتوانیم به صورت طره اجرا نمائیم در این صورتباید حداقل دو برابر طول طره در داخل سقف ادامه داشته باشد در موارد استثنائی که تیر اهن طره به پل ختم می شود و ادامه آن بعللی مقدور نباشد در این صورت طرا دارای یک تکیه گاه خواهد بود در این حالت میتوان بوسیله دستک از بالا یا دستک از پائین برای تیر طره تکیه گاهی ایجاد نمود یادآور می شود استفاده از دستک وسیله مطمئنی نبوده و فقط در موارد بسیار استثنایی مجاز میباشد دستک از بالا بصورت کششی کار میکند و باید در جوشکاری آن دقت بعمل آید دستک از پائین بصورت فشاری کار میکند و باید مانند ستون زاویه دار محاسبه شود.
اگر بخاطر محدودیتهای معماری و یا دلایل دیگر نخواهیم برای دهانه های بزرگ از خرپا استفاده کنیم میتوانیم مطابق شکل بوسیله دستک طول پل را کم کرده و در نتیجه نمره انرا پائین بیاوریم فقط باید توجه نمود که در محل برخورد دستک با پل نیروی برشی ایجاد می شود و در محل برخرود دستک با ستون نیز ممان ایجاد میگردد و خود دستک نیز مانند ستون زاویه دار عمل میکنند بهر حال این قاب باید با دقت و شرایط جدید طراحی گردد.
نبشی بالا سری و زیر سری دستک ها باید در محل ساخته شود زیرا زاویه دستک با پل غیر 90 میباشد و برای این نبشی باید حتما از لچکی استفاده گردد.
در ایران اغلب مهندسین محاسب برای مقابله با نیروهای زلزله از باد بند استفاده مینمایندسطح مقطع و شکل پروفیل بادبند طبق محاسبه بدست میاید و میتوان برای باد بند از نبشی- ناودانی و یا تیر آهن I استفاده نمود راحت ترین و قابل استفاده ترین نوع بادبند مطابق شکل فوق میباشد ولی انکان اجرا آن در تمام ساختمان بعلت محدودیت های مهماری مانند وجود در یا پنجره ممکن نیست بدین لحاظ باد بند را به اشکال مختلف اجرا مینمایند که چند نمونه آن در صفحات بعد پیشنهاد شده است.
انتخاب پروفیل برای بادبند باید به گونه ای باشد که حتما امکان اجرا طول جوش لازم را بما بدهد زیرا بادبندها رامعمولا بصورت عضو کششی محاسبه مینمایند طول جوش در تمام اجزا مخصوصا اجزا کششی از اهمیت ویژه ای برخوردار است.
بدین مناسبت در محل برخورد پروفیلهای باد بند با ستون های اطراف و همچنین محل برخورد باد بندها به یکدیگر صفحات فلزی قرار میدهند تا این صفحات امکان طول جوش مناسب را بما بدهد ابعاد این صفحات با توجه به طول جوش و نیروهای کششب بوسیله محاسبه بدست میاید ولی ابعاد آن در حدود 40×40 یا 50×50 و به ضخامت 10 تا 12 میلیمتر است.
ناودانی نیز از پروفیلهای است که امکان طول جوش لازمر را در بادبندها میسر می سازد اگر بخاطر کمی جا و محدودیت های معماری مجبور باشیم لبه های ناودانی را ببریم بهتر این در محل برخورد آنها از یک عدد صفحه که ابعاد آن با محاسبه بدست میاید استفاده نمائیم.
رایج ترین پروفیل برای بادبند که مهندسین محاسب در ایران پیشنهاد مینمایند در ساختمانهای معمولی دو عدد نبشی است.
با توجهبه بالهای نبشی که سطحی صاف است امکان طول جوش مورد نیاز را میسر می سازد در هر قاب باد بندی شده بوسیله نبشی و یا سایر پروفیلها در فاصله دو طبقه میباید پنج عدد صفحه بکار برده شود یکی رد وسط و چهار عدد در گوشه ابعاد صفحات با محاسبه بدست میاید ولی حداقل ضخامت آن 10 میلیمتر و ابعاد آن در حدد 40×40 سانتیمتر است.
با توجه به اینکه بخاطر داشتن فضاهای بزرگ تر دیوارهای پارتیشن را 8 و یا حداکثر 10 سانتیمتری طراحی مینمایند و اغلب موقع بادبندها از دیوار پارتیشنها عبور می نمایند در این صورت امکان عبور دو عدد نبشی 10 و یا ناودانی 10 از پشت همدیگر مقدور نیست زیرا کلفتی بادبندها از باد دیوار جلوتر خواهد آمد بدین لحاظ ناچارا باید یکی از بادبندها را روی صفحه وسط قطع کرده و انرا از طرف مقابل ادامه دهیم.
اگر ضخامت تیغه ای که بادبند از آن عبور میکند کم باشد و بخواهیم بادبند را با تیر اهن اجرا نمائیم در این صورت لبه های تیر آهن از تیغه بیرون خواهد آمد.
اگر محاسبه جواب بدهد میتوانیم نیمی از بال تیر آهن ها را قطع نمائیم تا جان تیر آهن ها روی هم قرار بگیرد البته بواسطه قطع بال نقطعه ضعفی در این گره بوجود خواهد آمد.
اگر ضخامت دیوار جواب بدهد برای طول جوش کافی بعد از قطع نیمی از بال میتوانیم صفحه فلزی بین دو بازوی باد بند قرار دهیم.
اگر ضخامت دیواری که بادبند از آن عبور میکند باندازه کافی باشد بهتر است نیمی از بالهای تیر اهن را قطعه نکنیم و باید یک صفحه فلزی بین دوبازوی باد بند قرار دهیم تا طول جوش لازم تامین گردد.
** در سقف های تیرچه بلوک اگر اسکلت ساختما فلزی باشد بهتر است کلیه تیرها لانه زنبوری شود زیرا در این صورت بتون دو طرف پل از سوراخ لانه زنبوری عبور کرده و بهم دیگر متصل میگردد و همچنین میتوان آهنهای ممان منفی و حرارتی را حتی المقدور از سوراخهای لانه زنبوری عبور داده و بطور مستقیم و بدو ن انحنا موضعی اجرا نمود اگر ضخامت پل از 25 سانتیمتر بیشتر باشد با توجه به اینکه ضخامت بتون 5 سانتیمتر است باید بتون اختلاف سطح پل و بلوک با زاویه 45 درجه ریخته شود باید کلیه تیرچه ها با قلاب به تیر متصل گردد برای تحمل ممانهای منفی باید روی اهن بالای کلیه تیرچه ها آهن ممان منفی بسته شود و اگر تیرچه های دو طرف یک پل درست مقابل همدیگر واقع نشدند باید برای هر تیرچه یک اهن ممان منفی یک طرفه گذاشته شود برای تیرچه برای تیرچه های کناری هم باید آهن ممان منفی یک طرفه گذاشته شود برای انکه تیرچه ها مقابل هم دیگر واقع شوند باید در همه دهانه ها تیرچه چینی از یک سمت شروع شود.
ار دهانه سقفی بیش از سه متر باشد باید در موقع چیدن بلوک درست وسط دهانه عمود بر جهت تیرچه ها فاصله ای در حدود 10 سانتیمتر ایجاد نمود به این فاصله کلاف عرضی می گویند و در این محل باید دو عدد میله گرد حداقل به قطر 10 سانتیمتر یکی در بالا و دیگری ر پائین قرار داد میله گردبالا به اهن بالای تیرچه و میکه گرد پایین به مارپیچ تیرچه بسته میشود در موقع بتون ریزی این فضا که عمود بر جهت تیرچه ها میباشد از بتون پر شده و مانند تیری کمر تیرچه ها را نگه می دارد (این دهانه را دفتر تحقیقات و معیارهای فنی برنامه و بودجه 2/4 متر پیشنهاد می نماید) اگر دهانه ای از 5/4 متر بیشتر باشد دو کلاف عرضی باید گذاشته شود.
در ساختمانهای آجریاگر بخواهیم سقف تیرچه بلوک اجرا نمائیم باید حتما روی دیوار حمال شناژ افقی اجرا نمائیم پهنای این شناژ مساوی پهنای دیوار و بلندی آن در حدود 35 تا 40 سانتیمتر است و باید حداقل به چهار میله گرد 12 یا 14 مجهز گردد.
اگر سقف تیرچه بلوک در ساختمانهای بتونی اجرا گردد از انجا که ممکن است ارتفاع پلی که سقف به آن منتهی میگردد بلندتر از سقف باشد این اختلاف ارتفاع را در کنار پل بوسیله بتون باز اویه 45 درجه پر نمائیم و بقیه سطح را با بتون سبک و یا پوکه هم سطح نمائیم.
طول کنسول بتونی باید 4/1 طول سقفی باشد که کنسول به آن متکی است سر تیرچه های کنسول باید چند سانتیمتر بالاتر از رگلاژ شود آهن ممان منفی در روی کنسول باید بوسیله محاسبه تعیین گردد.
زیرا کلیه بار کنسول وسیله همین آهنها تحمل میگردد.
در موقع رگلاژ تیرچه باید کمر تیرچه ها در حدود 2 تا3 سانتیمتر (به نسبت دهانه) از دو سر آن بلندتر باشد تا پس از بتون ریزی و قالب برداری اگر قرار است تیرچه افت کند، مسطح گردد.
عیار بتون روی بلوک 300 تا 350 کیلوگرم سیمان در متر مکعب شن و ماسه میباشد ضخامت آن در روی بلوک 5 سانتیمتر است.
برای راحتی کار اگر جلو دست بنایی که مشغول پهن کردن بتون روی بلوک میباشد یک عدد آجر فشاری که معمولا ضخامت آن 5 سانتیمتر است قرار دهند کنترل ضخامت بتون روی بلوک آسان تر میشود .
بتون روی تیرچه که در فاصله دو بلوک قرار میگیرد باید کاملا توپر بوده و کرمو نباشد.
بهیمن لحاظ در حین بتون ریزی باید انرا با سر تیر چوبی نازکی کوبید و یابا ویبراتور لرزانید ، ویبره کردن بیش از حد بتون باعث تفکیکی اجزا آن میشود.