فصل اول زمینه های تئوریک بحث: مقدمه: نقش پول و تأثیر آن بر متغیر های اقتصادی و تئوری های اقتصادی جایگاه خاص داشته است و در این راستا قدرت یا ضعف پول در ایفای نقش خود در اقتصاد همواره در جداول اقتصاددانان بوده است.
دیدگاه انتظارات عقلایی که به نوعی برمبنای نظر کلاسیک جدید و خنثی بودن پول را بطور مطلق و یا بعضاً به صورت کوتاه مدت و بلند مدت مکتب پویایی بدان اضافه نماید نیز در دوه دهه اخیر نضج گرفته است.
موضوع اصلی این تحقیق آزمون خنثایی پول در ایران بر اساس تئوری انتظارات عقلایی است.
فصل دوم پیشینه کارهای تجربی: خلاصه و جمع بندی: لوتاس، سارجنت، و والاس LSW از بنیانگذاران مکتب نئوکلاسیک در دهه 70 تلقی می شوند، معتقدند که تغییرات پیش بینی شده پول تأثیری بر متغیرهای واقعی اقتصادی حتی در کوتاه مدت ندارد.
این مکتب موانع عقلایی بودن انتظارات، به معنای بهره گیری و استفاده از تمامی اطلاعات مناسب و در دسترس در شکل دهی انتظارات می باشد لذا خنثایی پول براساس تئوری انتظارات عقلایی پایه و اساس نئوکلاسیک است.
به هر حال هر چند نظریه انتظارات عقلایی در بستر مکتب نئوکلاسیک طرح می گردد ولی منحصر به آن نمی شود، بطوریکه اکنون انتظارات عقلایی لزوماً منتهی به نتایج کلاسیکی نمی شود.
لذا بهره برداری از تئور ی انتظارات عقلایی توسط نئوکینزین ها مؤید این مطلب است، هرچند که عدم وجود توهم پولی به هرشکلی یکی از فرائض نئوکلاسیک هاست.
در ارزیابی ادبیات اقتصادی ما با دو دید می توان آنها را جمع بندی نمود.
دیدگاه اول ارزیابی مدل های کلاسیکی و کینزی که به ترتیت مؤید خنثایی و عدم خنثایی پول هستند.
دیدگاه دوم ارزیابی تخمین مدل ها در چارچوب متدهای اقتصاد سنجی است.
دیدگاه اول: لوکاس در ارزیابی خود عقلانی بودن انتظارات را تأئید می نماید و خنشایی پول را آزمون نمی کند.
بارو، خنثایی پول و عدم توهم پولی را رد اقتصاد امریکا مورد تأئید قرار می دهد.
لیدرن با توجه به تجربه مدل های نتایج لوکاس و بارو مبنی بر عقلایی بودن انتظارات توأم با خنثایی پو ل را تأئید می نماید.
لذا این سه محقق مصداق مباحث نئوکلاسیک را به اثبات می رسانند.
میشکین با الهام از روش لیدرین و بسط آن، د رحقیفت پل ارتباطی میان مباحث کینزی و کلاسیکی را در این راستا به عهده می گیرد.
Gochoco نتایج میشکنی را درباره ژاپن تکرار می نماید.
از طرف دیگر اقتصاددانانی چون گوردن، پران، میکین، بلادی، با بازنگری در مدلهای تخمینی در راستای تئوری انتظارات عقلانی نتایج کینز را مورد تأئید قرار می دهد.
گوردن با اضافه نمودن تورم و رشد پول د رمدل تولید، قضیه LSW در برابر نظریه فریدین رد می نماید وخنثایی بلندمدت پول همراه با تعدیل تدریجی قیمت ها در کوتاه مدت را تأئید می کند.
پران با طرح نارسابودن مدل بارو، در تخمین مدل رشد پول، مخارج انتظاری دولت را بجای مخارج دولت وارد مدل نمود و این مدل کینزی را در برابر مدل کلاسیکی بارو تأئید می نماید.
میکینی با طرح تورم در شرایط عدم اطمینان و رابطه مثبت آن با تورم غیرمنتظره و وارد نمودن آن در مدل خنثایی را رد می نماید.
دیدگاه دوم: یکی از شکلهای آزمون تجربی توسط بارو معرفی می گردد.
روشی که عرضه پول مشاهد شده را به دو جزء پیش بینی شده و نشده تجزیه می کند و سپس از اینها بعنوان متغیرهای توضیحی در رگرسیون تولید و بیکاری استفاده می کند.
در این تجزیه به دلیل تخمین های ناسازگار از انحراف آماره های آزمون معتبری را اندازه و از نتایج غلط نمی توان اجتناب کرد.
میکین با الهام از لیدرین ر وش تخمینی توام را طراحی می کند.
سیمز و کینگ و تعدادی از محققان اعتبار قضیه LSW را بررسی می کنند ونتایج این مدل اگر براساس داده های غیرساکن باشند، قابل اعتماد نیستند.
گروهی دیگر از اقتصاددانان جهت تبدیل داده های غیرساکن، چه ساکن، از معادلات به صورت تفاضلی مرتبه اول بهره می گیرد.
میکین، بلادی ، درات و دیگران از این گروه اند.
در کل بیشتر تحقیقات تجربی، نتایجی خلاف قضیه LSW را بدست آورده اند ، بدین معنا که تغییرات سیاست پولی پیش بینی شده مؤثر بر متغیرهای واقعی هستند.
فصل سوم ارزیابی مدل ایران: مقدمه: استفاده از تمامی اطلاعات مناسب و در دسترس، در شکل دهی انتظارات و بهره گیری از آن در بروز عکس العمل و سیاستگذاریهای اقتصادی به معنای عقلایی بودن انتظارات است که پایه و اساس مکتب نئوکلاسیک را تشکیل می دهد.
در این صورت با اطلاعات کامل دیگر در اقتصاد توهم پولی وجود ندارد و سرایت سریع اطلاعات به تمامی بخش های اقتصادی تصمیمات عقلایی در این بخشها را بدنبال دارد و این خود موجب می شود که پارامترهای اسمی با تعدیلات لامز و هماهنگ ، اولاً تغییرات پارامترهای واقعی را به دنبال نداشته و اصطلاحاً پول خنثی باشد، ثانیاً اقتصاد مبتنی بر شرایط تعادلی و با ثبات می شود.
1- بررسی مباحث نظری- Unit Root and Contegration tests.
1-1 – آزمون های ریشه واحد وهمگرایی 2-1- نظری ادواری تجاری Business cycles theory BC ادوار تجاریReal Business cycles(RBC) BC : نوسانات در خالص صادرات می تواند مهم باشد هرچند واردات ابتداء به ساکن به دلیل نوسانات در تولید داخلی دچار نوسان می گردد.
لیکن نوسانات صادرات ابتدا به دلیل ادواری تجاری و خارجی است.
RBC : فرض می کند که تولید همواره در سطح بالقوه است[1] صورت می پذیرد و نوسانات در تولید بالقوه روی می دهد.
نئوکلاسیکها برخلافRBCها معتقدند که تقاضای کل همیشه کفایت خرید کافی تمام کالاها و خدمات تولیدشده در اقتصاد را دارا می باشد و در غیر اینصورت کاهش دستمزدها و قیمت ها موجبات افزایش تقاضای کل را فراهم می آورد و کفایت قبلی حاصل می شود.
تئوری RBC دوویژگی مهم ادوار تجاری بالفاعل یا رفتار تعدیل کننده ادواری قیمتها و پول را درنظر نمی گیرد.
تئوری RBC و انتظارات عقلایی: تئوری نئوکلاسیک فرض رفتار عقلایی را بطور جدی مطرح می کند و بیان می دارد که عدم ثبات تقاضای کل یک مشکل جدی، آنچنان که کینزین ها و پولیون ها معتقد نمی باشند.
هدف تئوریسین های RBC گسترش تئوری( نوساناتی) است که می تواند توضیح دهنده تنظیم کننده های اصلی ادوار تجاری باشد و این در شرایطی است که ویژگی های فروض نئوکلاسیک مصداق دارند.
1- تصیمات اقتصادی واقعی، مانند مصرف و سرمایه گذاری برمبنای پارامترهای واقعی و نه اسمی و پولی صورت می پذیرد و لذا توهم پولی وجود ندارد.
2- رفتار کارگران با اطلاعات در دسترس سازگار است.
3- کارگران هیچ خطای سیستماتیکی در ارزیابی محیط اطراف نداشته و لذا انتظاراتشان به صورت عقلایی شکل می گیرد.
2- ارزیابی مدل های قبلی ایران: 1-2- مدل جلال نائینی[2] وی براساس مدل کلاسیکی بارو، و داده های سالانه به ایران طی دوره 70-1340 مدل های تک مبادله ای و دو مبادله ای از رشد حجم نقدینگی و تولید واقعی را مورد تخمین قرار میدهد که نتایج حاصل از این دونوع تخمین مشابه اند.
البته درا ین راستا مدل های دیگر نیز مورد تخمین و بررسی قرار داده شده و بطور خلاصه نتایج ذیل حاصل می شود.
1- رشد حجم پول در میان مدت و درازمدت اثر معناداری بر تولید واقعی ندارد.
2- رشد حجم پول منجر به استمر ار فشارهای تورمی می گردد.
2-2- مدل خنثایی و دانه کار[3] نتایج ذیل بدست می آید: 1-سیاست هابی پولی در بلندمدت ایران خنثی است.
2- سیاست های پولی غیرقابل انتظار برخلاف فرضیه انتظارات عقلایی بر متغیرهای حقیقی اقتصاد اثر معکوس دارد.
3-2- ارزیابی ونقدی بر این دو مدل: 1- هر چند خنثایی پول در میان مدت و دراز مدت تأئید می گردد اما شواهد تجربی درمورد عدم خنثایی پول در کوتاه مدت ارائه نمی گردد.
2- در مدل فوق براساس داده های سالانه هستند و لذا اثرات کوتاه مدتی یا فصلی و کمتراز یکسال امکان بررسی ندارد.
3- تخمین سیستمی یاغیرخطی دربرآورد مورد استفاده قرار نگرفته اند و لذا سازیکاری پارامترها و کوچکتر بودن واریانس مورد بازنگری قرار نمی گیرند.
4 – روش خنثایی عمدتاً براساس آمارهای t بطور نسبی( ازنظر آماری و اقتصادسنجی در مدل صورت می پذیرد.
از مفاهیمی دیگر چون SSR و یا آزمون مدل برمبنای نسبت درست نمایی(LR ) و تکنیک های قوی تر اقتصادسنجی استفاده نمی شود.
5- انتظارات عقلایی و مصداق آن در مدل های فوق بطور مستقیم مورد آزمون قرار نمی گیرد و براساس مدل بارو که با لحاظ عقلایی بودن مدل خود را تخمین می زند، فوقاً مدلهایا انگارش می شوند و مرد برآورد قرار می گیرند در صورتی که اگر چنانچه مدل براساس فرض عدم عقلایی تخمین بخورد در این صورت طرز نگارش و فرمول مدل و حتی نتایج ماخوذه تغییر می یابد و نیز عقلایی بود مدل قابل آزمون خواهد بود.
6- مدل جلال نائینی براسا سمدل کلاسیکی بارو مدل خنثایی براساس مدل کینزی مبحث خنثایی پول در ایران را دنبال میکند در شرایطی که هیچیک از مدل ها باثق مقابل خود مقایسه نشده اند، تا در راستای مدل بهینه تر آزمون های مربوطه اعمال گردد.
3- ارزیابی داده ها و ماهیت نوسانی آن، مورد ایران: 1-3- تکنیک فصلی کردن داده ها: داده های فصلی در این بررسی طی دوره 1370-1349 از متغیرهای در دسترس است.
به جهت فصلی کردن می توان: وزن تولید هر فصل را تقسیم بر تولید سال نموده و ضربدر ارزش افزوده سالیانه نمائیم وبدین ترتیب سال به سال برای هر ارزش افزوده سالانه ارزش های افزوده فصول را بدست آوریم که حاصل جمع آن دقیقاً معادل سال مربوطه و خطای مدل صفر گردد.( مورد نفت است) 4- آزمون های مرکب و غیرمرکب مدل های نئوکینزین ها در برابر مدل نئوکلاسیک بارو: 1-4- بررسی مدل پولی ایران: تلویحاً مدل افزودن کینزی در مورد ایران مورد تأئید قرار گرفته است.
نتایج باید اینجا فرض عقلایی را بررسی نماید.
این بدین معناست که بنگا ه ها و مصرف کننده ها و نیروی کار از ساخت و عملکرد بازار اطلاعاتی کافی و در دسترس ندارند و توانایی بکارگیری اطلاعات را به صورت مستقل و بدان خطای سیستماتیکی را برمبنای نظریه انتظارات عقلایی در ایران داشته است.
بررسی و تأئید مدلهای کینزی در برابر کلاسیکی بر مبنای آزمون های مرکب و غیرمرکب نیز مؤید، مصداق بیشتر فروض کینزی در اقتصاد ایران را نسبت به فروض کلاسیکی( در کوتاه مدت) می باشد.
در کل بدلیل عدم وجود اطلاعات کافی و در دسترس و عدم توانایی بکارگیری اطلاعات اقتصادی در تصمیم گیری های اقتصادی انتظارات بصورت عقلانی شکل نمی گیرد.
و اطلاعات ضعیف نمی تواند پیش بینی بدون خطای سیستماتیکی را به بار آورد.
ظهور فروش کینزی در مدل باعث تقویت این فرض است که اقتصاد از تمامی ظرفیت های خود استفاده نکرده و اشتغال ناقصدر اقتصاد حاکم است.
و از طرف دیگرخنثایی پول دلالت بر این امر دارد که منحنی عرضه کل نزدیک به عمود است و این در شرایطی است که شرایط اشتغالل کامل برقرار نمی باشد، لذا نمی توان وجود تنگناها در اقتصاد در زمینه افزایش تولید کل را دلیل مهمی بر توجیه نتایج فوق دانست.
لذا نتایج قابل بحث بدین صورت است که: علاوه بر تأیید مدلهای کنزینی در کوتاه مدت و میان مدت در تبیین رفتار تولید که از یک طرف دال بر صحت فروض کنزینی در اقتصاد ایران است.
منجمله عدم اطلاعات کامل و در دسترس، وجود شرایط عدم اطمینان در اقتصاد( با تأیید مدل میکینی در برابر بارو) و لذا وجود اطلاعات ناقص در تصمیم گیری های اقتصادی و شکل گیری انتظارات بصورت غیرعقلائی، در این راستا طرح می گردند.
از طرف دیگر خنثی نبودن پول در کوتاه مدت، ولی خنثایی آن در میان مدت بیانگر این است که دیدگاه ابرخنثایی پول Superneutrality of Money در ایران مصداق ندارد.
در کل می توان نتیجه گرفت که سیاستهای پولی که موجبات انتقال تقاضای کل به سمت راست را فراهم می آورد انعکاس بر افزایش قیمتها خواهد داشت و در میان مدت اثر محسوسی بر تولید ندارد و لذا عدم کارائی سیاستهای پولی به دلیل وجود تنگناهای اقتصادی بالاخص در بخش سرمایه به دلیل محدودیتهای ارزی، موجب بروز این تفکر است که در اقتصاد ایران باید از طریق سیاستهای غیرپولی، مثلاً سیاستهای بهینه وارد عمل شد تا بتوان منحنی عرضه کل را به تدریج به سمت راست برد.
2-5-4 آزمونهای خنثایی و عقلائی- مورد بلند مدت نتیجه کلی که از مقایسه سه مدل کوتاه مدت، میان مدت، و بلندمدت عاید می گردد، این است که در مجموع عقلائی مدل تأیید نمی شود، ولی در کوتاه مدت پول بر تولید واقعی و زیربخشهای اقتصاد کلان تأثیر دارد، ولی در میان مدت، بلندمدت( بعد از یکسال) پول تأثیر خود را بر تولید واقعی از دست داده و خنثی می گردد.
3-5-4 آزمونهای خنثایی و عقلائی مربوط به زیربخشهای کلان اقتصاد: زیربخشهای کلان: خدمات، صنعت و کشاورزی که در روش تولید با ارزش افزوده ی سیاست ملی ایران وارد می شوند یا در چارچوب تحلیل بلندمدت- مورد آزمونهای خنثایی و عقلائی براساس مدل قویتر پران قرار می گیرد و در نتیجه در آزمون عقلائی بیانگر وجود اطلاعات ناقص و در دسترس نبودن بموقع آن و لذا عدم شکل گیری انتظارات در بخش خدمات در بلند مدت بصورت عقلائی است.
قبول خنثایی، بدین معنا است که در بلندمدت سیاست پولی بر تولید واقعی بخش خدمات بی تأثیر و خنثی است.
بالاخره در نظریه خنثایی عقلائی حاکی از عدم بروز توأم این دو( به دلیل وجود عقلائی) در مدل است.
2-3-5-4 بخش کشاورزی: انتظارات در این بخش، تلاش شکل نگرفته و پول در بلندمدت بر بخش واقعی کشاورزی خنثی است.
3-3-5-4 بخش صنعت: آزمون خنثایی و خنثایی- عقلائی قبول می شوند و این به دلیل خنثایی و عدم تأثیر پول در بلند مدت بر تولیدات صنعت است.
ولی می توان گفت این بخش غیرعقلائی است و انتظارات به صورت عقلائی شکل نمی گیرند.
4-5-4 ارزیابی در چارچوب متغیر تورم به جای رشد پول: در این شرایط نیز آزمونهای خنثایی و خنثایی- عقلائی قبول می شوند یا به عبارتی خنثایی بلندمدت پول تأیید شده قبول فرض خنثایی و عقلائی به دلیل وجود خنثایی در مدل است و تلویحاً می توان عدم عقلائی بودن مدل را نتیجه گرفت.
5-5-4 نتایج مدل تا بدین جا( شامل بخشهای اول تا چهارم): در مطالعات انجام شده در سال 1373 نشان از آن است که در اقتصاد ایران سیاست های انبساطی تقاضای کل تأثیر قابل توجهی بر تولید نداشته است، زیرا که عرضه کل از کشش قیمتی قابل توجهی برخوردار نمی باشد و شیب آن زیر است.
وجود بنگاههای بزرگ دولتی و نیمه دولتی با ساختار اداری بورکراسی و نیز عدم حساسیت تولید در بخش نفت به سطح قیمتهای داخلی و کمبود ارز، موارد عمده ای هستند که کشش عرضه کل را محدود می کنند.
تأیید نظریه کنزین تأیید یک گزینه علمی برای الگوی اطلاعات ناقص در تبیین تأثیر مقادیر اسمی(حجم پول) بر تولید می باشد.
در الگوی نئوکنزینها سعی بر آن است که چندینگی قیمتها به عنوان یک رفتار عقلائی اقتصادی توجیح گردد.
بنابراین نتیجه می شود که اقتصاد با توجه به موارد فوق توانایی بکارگیری از تمامی ظرفیتهای خود را ندارد و اشتغال ناقص در اقتصاد حاکم است.
تأیید کلیه نتایج فوق در سه زیر بخش اقتصاد کلان یعنی بخشهای خدمات، کشاورزی و صنعت مؤید تسری این نتایج و خصایص این زیربخشها به مدل کلان است.
این نتایج شامل تأیید مدلهای کنزی در تشریح تولید واقعی، رد فرضیه عقلایی و خنثایی در کوتاه مدت و تأئید خنثایی در میان مدت و بلندمدت است.
همانطوری که در مدل پولی ملاحظه کردید، هم پول و رشد آن متأثر از کسری بودجه دولت با سیاست مالی است لذا درا ین صورت جهت ایجاد و اعمال سیاست های بهینه تر پولی باید همگامی وهمآهنگی بیشتری میان سیاست های پولی و مالی صورت گیرد و والا سیاست های مالی انبساطی خودمشکلات جدیدی را بر اقتصاد عارض مینماید.
5- بررسی مدل قیمت: 1-5- ارزیابی نظری مدل قیمت: 6-5- در دل قیمتی بارو: 7-5- نتایج این قسمتف مدل های قیمت: در فرضیه عقلایی در تمامی مدل های قیمت و تأئید وجود توهم پولی در مدل و اینکه رشد پولی، تأثیر مناسبی بر سطح قیمتها ندارد منجر به استنتاج این بحث می گردد که فرض کل بر حال حاکم است.
و جود اطلاعات ناقص به دلیل عدم عقلایی بودن مدل در تبیین تأثیر مقادیر اسمی(حجم پول) بر تولید وجود توهم پولی یا چنیدگی قیمت ها و دستمزدها، دستمایه نظری کنزی و نئوکنز در دل آن کلان به اثبات رسیده.
نتیجه مهم اینکه در مدل آن قیمت و چه در مدلهای پیش از این طرز نگارش مدلها در شرایط عدم عقلایی متفاوت با شرایط عقلایی است.
نهایتاً این نتیجه که مقادیرتأخیری حجم پول( با سه تأخیر) بر سطح قیمت ها مؤثر است نیز انطباق مجدد مدل بر تئوری نئوکنزی را به اثبات رسانده و، وجود اطلاعات ناقص را در مورد تأئید مجدد قرار میدهد.
6- آزمون های بلندمدت و کوتاه مدت به دیدگاه جدید: 1-6- آزمون ریشه واحد Unit Root Tests : در بررسی رابطه همگرایی بدین بخش خدمات وحجم پولی،حجم پول بدون وقفه و با وقفه های یک و دو و 4 و 11 برتولید این بخش مؤثر است یعنی در کوتاه مدت و میان مدت ( بعد از نزدیک به 3 ساله ) ودر سایر تأخیرات و بلند مدت سیاست پولی بر ارزش افزوده واقعی بخش خدمات بی تأثیر و خنثی است.
در مجموع می توان گفت سیاست پولی در کوتاه مدت بربخشهای اقتصادی و تولید واقعی مؤثر است و در میان مدت و بلندمدت تأثیری ندارد و به عبارت پولی خنثی است و این مفهوم نزدیک به تئوری مکتب پولی فریدمن می باشد.
7- آمزون گرنجر Granger test 1-7- آزمون معرفی گرنجر: متغیر رشد پول بر متغیر تولید ناخالص واقعی بدون نفت، تولید واقعی بخش صنعت و خدمات مؤثر است و قادر به توضیح دهی آنان است ولی این مطلب در مورد بخش کشاورزی مشهود نمی باشد.
در چارچوب تحلیل فوق و نتایج ا را ئه شده توصیه های ذیل ارائه می شوند: 1- اگر مخارج دولت از طریق استقراض از نظام بانکی یا بگونه ای توأم با گسترش حجم پول طراحی می گردد بالطبع تورم زا خواهد بود چون اثرات انبساطی پول بر تورم در افق بلندمدت پرتو افکن می باشد مهار آن در کوتاه مدت غیرممکن مینماید.
از طریق هرچه نرخ تورم بالاتر باشد حجم پول بیشتری برای تأمین مخارج دولت مورد نیاز است و افزایش حجم پول، خود نرخ تورم را افزایش میدهد و این فرآیند تأمین مخارج دولت مشکل را مشکلتر می نماید(مثل نر خ تورم در بودجه 137$) .
2- بر اساس نظریه مکتب پول، اولاً پول در کوتاه مدت بر متغیرهای واقعی و در بلندمدت بر پارامترهای اسمی مؤثر است، ثانیاً در بلندمدت یک رابطه مستقیم بین حجم پول و سطح قیمتها برقرار است.
به نظر می رسد مصداق و انطباق مدل ایران ر نظرگاه پولیون بیشتر است و لذا مناسبترین سیاست پولی این است که یک نرخ رشد با ثبات مناسب با رشد اقتصادی در نظر گرفته میشد و در این راستا از بی ثباتی های ناشی از سیاست های نامناسب پولی جلوگیری می شود.
3- در ارزیابی برنامه 5 ساله اول با قبول فرض عقلایی بدین معنا که اطلاعات مناسب و در دسترس بکار رفته است، خنثایی بلندمدت پول تأئید نشد و این برخلاف واقعیات اقتصادی در ایران است و از طرف دیگر بدین معناست که برنامه ریزان و سیاستگذاران انتظارات تأثیرات سیاست های پولی بر پارامترهای واقعی را داشته اند ولی در کوتاه مدت و میان مدت فرضیه خنثایی با واقعیات اقتصادی و این برنامه انطباق داشته است.
لذا نگرش غلط بر واقعیات اقتصادی خود دامنگیر اقتصاد و موجب بروز مشکلات کنونی از جمله تورم است و سیاستگذار قبل از سیاستگذاری باید از واقعیات بطور بهینه ای بهره مند گردد.
4- رد فرضیه عقلایی در مدل برنامه 5 ساله دوم دال بر عدم بکارگیری اطلاعات مناسب و در دسترس در پیش بینی هاست و عدم خنثایی پول در کل نیز همچنان منطبق بر واقعیات نبوده و این انتظار سیاستگذاران را مبنی بر تأثیر سیاست های پولی و پارامترهاای واقعی را تأئید کرده واثرات تورمی مدل ادامه می یابد.
5- در سیاستگذاری اقتصادی می توان با بهره گیری از سیاست های انبساطی پولی در کوتاه مدت، روند رکود اقتصای را کند یا متوقف نمودف هرچند که اثرات تورمی در مدل( کوتاه، بیان و بلندمدت) ظاهر می شود از طرف د یگر سیاست انقباضی پول موجب تجدید تورم در تمامی مقاطع زمانی می گردد.
لذا با ترجیحات سیاستی( رکود یا تورمی) می توان از سیاست های پولی بهره گرفت.
6- هرچند منحنی فیلیپس در کوتاه مدت دارای شیب منفی است و این به دلیل افزایش تولید واقعی به نفع سیاست های پولی در کوتاه مدت و لذا افزایش اشتغال است اما در بلندمدت نزدیک به عمودی این نظر دیدگاه مکتب پولی در ایران تقویت می گردد.
7- برازش و پیش بینی داده ها به دلیل بکارگیری مدلهای جدید و نگارش صحیح آنها برمبنای فرض عقلایی، در سطح مطلوب و قابل قبولی و همگی مؤید خوبی برازش می باشند.
8- در مدل قیمت نیز براساس برنامه 5 ساله دوم فرض عقلایی رد و وجود توهم پولی تأئید گردید.
از دیگر دربرازش داده های قیمت و تورم مشخص شد که میزان تورم پیش بینی شده درمدل5 ساله دوم کمتر از تعیین شده است و این به دلیل عدم بکارگیری مناسب و صحیح از داده ها می باشد اما همچنان بکارگیری سیاست های انقباضی پولی میان مدت و بلندمدت( حتی کوتاه مدتی) موجب کاهش نرخ تورم می گردد بدواً اینکه تأثیر محسوسی بر تولید واقعی داشته باشد لذا همچنان براساس ترجیحات می بایستی در سیاستگذاریها بر ضدرکودی یا ضدتورمی، می توان از سیاستهای پولی بطور بهینه ای بهره مند گشت.
9- تأئید مدلهای کنزی د ربرابر کلاسیکی دال برارجحیت سیاستهای مالی فعال و تر در برابر سیاست های پولی است افراد در این صورت جهت ایجاد و اعمال سیاستهای بهینه تر پولی باید همگامی و همآهنگ بیشتری میان سیاستهای پولی و مالی صورت پذیرد در غیر اینصورت سیاست های مالی انبساطی خود مشکلاتی جدید را بر اقتصاد عارض می نماید بنابراین توصیه می شود از طرق تأمین سیاست های مالی معطوف به سیاستهایی گردد که موجبات گسترش بی رویه و ناهمآهنگ حجم پول در اقتصاد نگردد.
تجدید نظر در سیاست های مالیاتی و بهینه تر کردن هزینه های عمرانی دولت و جلوگیری از بلندپروازی در پروژه های عمرانی و ....
از جمله سیاست های بهینه تر مالی و در راستای توصیه های کنیزی قابل طرح هستند.
ارزیابی خنثایی- عقلایی : دیدگاه دوم در دیدگاه اول ملاحظه شد در ارزیابی و آزمونهای خنثایی تأثیر حجم پول و رشد نقدینگی به پارامترهای واقعی در مقاطع کوتاه و میان و بلندمدت تحلیل گردید.
از دیدگاه دوم، تحلیل مربوط به خنثایی بدین نحو صورت می گیرد که چنانچه پول خنثی باشد دراین صورت عدم تأثیر رشد پول بر متغیرهای واقعی مبادل تأثیر شد پول بر متغیرهای اسمی همچن تولید اسمی، سطح قیمت ها، سطح دستمزدهای اسمی و ...
می باشد.
دیدگاه Superneutrolity of Money صحت عبارت بالا را درتمامی مقاطع زمانی حتی کوتاه مدت مورد تأکید قرار مید هد.
اما از دیدگاه اول مشخص شد که پول در کوتاه مدت خنثی نمی باشد ولذا صحت نظریه ابرخنثایی پول در ایران تأئید نشد.
در دیدگاه دوم در واقع بررسی تأثیر حجم پول بالاخص بر نرخ تورم بعنوان یک متغیر اسمی است و با انجام آزمونهای خنثایی و عقلایی.
نکات استخراجی : 1- فرضیه عقلایی بودن مدل درتمامی موارد رد می شود.
2- فرضیه خنثایی بودن، خنثایی - عقلانی( در سطح 10%) بودن مدل در تمامی موارد رد می شود اما در سطح اطمینان 5% خنثایی در کوتاه مدت رد نمی شود.
3- ضرایب رشد پولی در مدل با تأخیرات کم و زیاد همگی معنا دارند.
لذا با توجه به اینکه انتظارات به صورت عقلایی و با اطلاعات کامل و در دسترس صورت نمی گیرد، نگارش مدل و تخمین آنها بدین نحوی که صورت گرفته صحیح است.
قطع نظراز عدم عقلایی، خنثایی پول تأثیر آن بر متغیرهای اسمی( تورم) دال بر تأثیرات پول بر آنهاست و این خود دلیل بر خنثایی پول عدم تأثیر آن برمتغیرهای واقعی است، چرا که این دو مفهوم دو روی یک سکه اند و همانطور که اشاره گردید منطبق بر تئوری است.
نکته دیگر اینکه به هر حال یک از دلایل مهم و اصلی تورم و تشدید آن رشد حجم پول در جامعه است.
بطوریکه تأثیرات این رشد بر تورم به دلیل تشدید تقاضای کل و نیز به لحاظ رشد درصدی نقدینگی فراتر و بیشتر از رشد تولید واقعی است.
به عبارت دیگر تشدید رشد روزافزون تقاضای کل ولی عدم رشد کافی و پاسخگوی عرضه کل موجبات ایجاد و تشدید تورم( و تغیی در پارامترهای اسمی ونه واقعی) را فراهم آورده است و لذا توجیه اکید اینکه علاوه بر تدابیر لازم تجدید نظر در سیاست های پولی د رجهت تجدید رشد پول، تخفیف تورم را به دنبال دارد.
از طرف دیگر با تأخیرات بالای دهسال نرخ تورم متأثر از رشد پول است و لذا تنها با اعمال سیاست های پولی انقباضی و بدون استمداد از سیاست های دیگر نمی توان در کوتاه مدت بر مشکل تورم فائق آمد.
فهرست منابع و مأخذ: Mishkin, F si the Economics of Money, Banking and Finac Markets.
Fourth Edition 1995 , Harpercollins calle publishers.
Guarati,D.N,; Basie Economic thial Edition 1995 MocGraw-H://INC.
Begg, Fischer and Dernbush; Economics'', Fourtt Editor 1994, Macgrraw Hill INC.
4-Chowdhury , Megibany and Nourzadi.'' Non –nested to of three.
Competing theories ofousiness cycles'', 1994 APP Economic.
Dornbusch and Fisceri, Macroeconomics.'' Sixrh Edi 1994 Macgraw- itill Inc Griffiths Hill and Judge;''Learning and fracrting conometnes'' John wiley and sons 1993, New yourk.
Manning and Andcianaco;''Dollar Movements an oflation a Cintegration analysis,'' Applied Economics 1993/25 Mithchell , W.F;''Testing for unit roots and Persistence DECD unemployment rate'', Applied Economics , 1993/25.
9- Merashdeh,O.;Anticipoted and unitcipated money:d case study of 1993 Applied Economic 25/pip 919-92 10-Sims;Rotional Expectation Modelin with Seasonally adjustedata 1993, The Economic Journal 103pg-190.
11- Haslay and HeiN;''Macrueconomic Activity and Monefary Policy action some preliminary 1999- 12- Pindycle and Rubinfeld Economic Models and Economic Forcosts, Thard Edition 1991 MacGrow Hill INC 13- توماس امز هانفری- تحلیلی از سیر تحول و پیامدهای سیاستگذری منحنی فیلیپس، مترجم: کمیجانی0 اکبر، پائیز 1368- مجله تحقیقات اقتصادی دانشکده اقتصاد دانشگاه تهران، صفحا 76 14- دکتر جلالی؛" سیاستهای پولی، انتظارات عقلایی، تولید و تورم" شهریور 1372، مؤسسه تحقیقات پولی و بانک مرکزی، صفحات 86-49.
15- دکتر ختایی و دانه کار؛ آثار پولی قابل انتظار و غیرقابل انتظار برمحصولکل(NP ایران طی 69-1350 مؤسسه تحقیقات پولی و بانکی بانک مرکزی، مرداد 1373، صفحات 1380