روبیدیم فلزی نرم به رنگ سفید- نقره ای و جزء فلزات قلیایی است .این فلز بسیار واکنش پذیر است و به همین دلیل به صورت غیر ترکیبی در طبیعت یافت نمی شود.این عنصر درسال1861 توسط R. Bunsen, G. Kirchoff دانشمندان آلمانی کشف گردید .
به صورت گسترده ای در لپیدولیت، کارنالیت، پلوسیت وتعدادی از سنگهای معدنی کمیاب و همچنین همراه لیتیم در آب دریا ، شورابه ها و آب چشمه های طبیعی موجود است . روبیدیم در پوسته زمین فراوان تر از کروم ، مس ، نیکل یا روی است و حدود دو برابر فراوان تر از لیتیم در آب دریا است.این فلز از طریق الکترولیز یا کاهش شیمیایی کلرید مذاب آن بدست می آید. روبیدیم- 87 ایزوتوپ رادیو اکتیو این فلزاست.15 ایزوتوپ دیگر برای این عنصر شناخته شده است.
واژه rubidus به معنای قرمز پر رنگ است. روبیدیم در سال 1861 توسط Bunsen و Kirchoff در کانی لپیدولیت در هنگام استفاده از اسپکتروسکوپ کشف شد.
در ابتدا تصور میشد که عنصر روبیدیم از فراوانی کمی در طبیعت برخوردار است اما در حال حاضر تحقیات نشان میدهد که مقدار عنصر روبیدیم زیاد است. از لحاظ فراوانی در پوسته زمین، روبیدیم شانزدهمین عنصر محسوب میشود. روبیدیم در پولوسیت، لوسیت و زینوالدیت وجود دارد. این کانی ها حدود 1 درصد اکسید روبیدیم دارند. درصد روبیدیم در کانی لپیدولیت 1.5 درصد میباشد و استخراج روبیدیم از این کانی مصرف تجاری دارد. کانی های پتاسیم دار، مانند نمونه هایی که در دریاچه Searles کالیفرنیا یافت میشود، و کلرید پتاسیم از شورابهای میشیگان جز منابع تامین کننده این عنصر شیمیایی در آمریکا میباشند. همچنین عنصر روبیدیم همراه سزیم در نهشته های Bernic Lake مانیتوبا وجود دارد.
در دمای اتاق، روبیدیم به صورت مایع درمی آید. روبیدیم عنصر فلزی سفید – نقره ای و نرم میباشد که جز گروه آلکالی ها میباشد و دومین عنصری است که دارای خاصیت الکتروپزتیو و آلکالی است. روبیدیم در هوا میسوزد و با آب به شدت واکنش میدهد. با واکنشی که روبیدیم در آب انجام میدهد، هیدروژن ازاد میشود. همانند سایر فلزات گروه آلکالی، همراه عنصر جیوه، تشکیل آمالگام میدهد و همراه با طلا، سزیم، سدیم و پتاسیم آلیاژ تشکیل میدهد. رنگ روبیدیم بنفش مایل به زرد است. فلز روبیدیم از احیا کلرید روبیدیم با کلسیم و با استفاده از روشهای دیگری بدست می آید. روبیدیم باید در نفت یا در خلا یا در محیط خنثی نگهداری شود.
بیست و چهار ایزوتوپ روبیدیم شناخته شده است. به طور طبیعی روبیدیم از دو ایزوتوپ تشکیل شده است 85Rb و .87Rb روبیدیم 87 دارای 27.85 درصد روبیدیم طبیعی است و با نیمه عمر 4.9 x 1010 اشعه بتا متصاعد میکند. روبیدیم عنصر رادیواکتیو است و برای ظهور فیلمهای عکاسی حدود 30 تا 60 روز مورد استفاده قرار میگیرد. روبیدیم 4 اکسید تشکیل میدهد. این اکسیدها عبارت هستند از: Rb2O، Rb2O2، Rb2O3 و Rb2O4.
از آنجاییکه روبیدیم به راحتی یونیزه میشود، در ماشینهای یونی فضاپیماها مورد استفاده قرار میگیرد. سزیم در مقایسه با روبیدیم برای استفاده در فضاپیماها از کارآیی بیشتری برخوردار است. همچنین، روبیدیم به عنوان سیال در توربینهای بخار و ژنراتورهای ترموالکتریک که از اصول مگنتوهیدرودینامیک تبعیت میکنند، به کار برده میشود. در این ماشینها، یونهای روبیدیم با استفاده از گرمای دما بالا و عبور از میدان مغناطیسی تشکیل میشوند. یونهای روبیدیم توانایی هدایت الکتریسیته را مانند ژنراتور دارند و در نتیجه جریان الکتریکی از آنها تولید میشود. در لوله های خلا از روبیدیم به عنوان گاززدا استفاده میشود.
دانشنامه کلمات:-
الکتریسیته
الکتریسیتهمجموعهای از پدیده‌های طبیعیست که به حضور و جریان بار الکتریکی وابسته است. الکتریسیته آثار معروف متنوعی چون آذرخش، الکتریسیته ساکن، القای الکترومغناطیسی و جریان الکتریکی دارد