زایمان طبیعی
فرآیند زایمان
فرایند زایمان معمولاً به سه مرحله تقسیم می شود:
مرحله ی اوّل: از زمان شروع دردهای زایمانی تا بازشدن کامل دهانه ی رحم می باشد.
مرحله ی دوم: لز باز شدن کامل دهانه ی رحم تا خروج نوزاد می باشد.
مرحله ی سوم : از خروج نوزاد تا خروج جفت می باشد.
مرحله اوّل زایمان
مرحله اول نیز سه قسمت دارد: دردهای ابتدایی، دردهای فعال، مرحله انتقالی. تمامی مرحله ی اوّل ممکن است 14 – 12 ساعت برای شکم اوّلها و 6 – 5 ساعت برای مادرانی که قبلاً هم زایمان کرده اند طول بکشد. نیروی انقباضات رحمی، دهانه ی رحم را باز می کند ومیزان این باز شدن معمولاً با سانتیمتر بیان میشود که باز شده کامل دهانه ی رحم 10 سانتی متر می باشد.
دردهای ابتدایی . از شروع انقباضات واقعی زایمانی تا هنگامی که دهانه رحم 4 سانتی متر باز شده باشد می باشد.
دهانه رحم علاوه بر باز شدن، نازک هم شده است. این قسمت معمولاً از همه مراحل قابل تحمل تر می باشد. واز آنجایی که این قسمت از مرحله اوّل حدود 6 ساعت طول می کشد، بسیاری از خانمها ترجیح می دهند این مرحله را درمنزل بسر ببرند. باز شدن دهانه رحم در این مرحله بسیار کندتر از مرحله بعدی است. برای مثال برای عبور از 2 سانتی متر به 4 سانتی متر زمان بسیار بیشتری می برد تا این که از 6 سانتی متر به 8 سانتی متر بروید، هر چند که در هر دو، 2 سانتی متر پیشرفت کرده اید .
دردهای فعال . از زمانیست که دهانه رحم 4 سانتی متر باز شده تا هنگامی که به 7 سانتی متر برسد . وقتی که دهانه رحم 6 سانتی متر باز شده باشد، انقباضات بسیار قوی تر گردیده اند و دفعات آنها نیز بتدریج افزایش می یابد و زمان بیشتری به طول می انجامند . برای مثال هر دو دقیقه یک انقباض 60 ثانیهای ممکن است رخ دهد. دراین مرحله احتمالاً احساس گرمی می کنید، دهانتان خشک می شود، کمی خسته می شوید و کمرتان نیزدرد می گیرد. بهتر است مرتب تغییر وضعیت بدهید ولی به پشت نخوابید. مرتب ادرار کنید (ساعتی یک بار) و در صورت امکان حوله ی گرمی به کمرتان بگذارید. صورتتان رابشویید (برای رفع احساس گرما) و نفسهای عمیق بکشید.
مرحله ی انتقالی . زمانی است که دهانه ی رحم 8 سانتی متر باز شد تا وقتی که به 10 سانتی متر برسد . این مرحله به عقیده بسیاری از زنان دردناک ترین مرحله است و البته خوشبختانه کوتاه ترین مرحله (معمولاً90 – 20 دقیقه طول می کشد) در این مرحله احساس دفع مدفوع بشما دست می دهد و این نشان می دهد که سر جنین به راست روده شما فشار می آورد و نزدیک زایمان هستید.
سایرعلامتها ی این مرحله عبارتند از: تحریک پذیری، نشانه خونی، لرز، تهوع و استفراغ ، گرفتگی پاها و تعریق ( البته ممکن است هیچ یک از این علامتها را نداشته باشید). سعی کنید بدنتان راشل کنید و نفسهایتان راسریع تر کنید. اگر احساس گیجی می کنید درون دستهای بسته تان تنفس کنید. مرتب تغییر وضعیت دهید ودر صورت نیاز هیچ اشکالی ندارد که سر وصدا کنید.
ناگهان یک احساس کاملاً متفاوتی به شما دست می دهد. شما یک فشاری در لگنتان حس می کنید و یک تمایل غیر قابل کنترل برای زور زدن به پایین به شما دست می دهد. اما اگر دهانه ی رحمتان 10 سانتی متر باز نشده باشد نباید زور بزنید چراکه باعث صدمه به دهانه رحم خود می شوید. با فشار های شما و انقباضات رحمی، سر جنین پایین تر می آید و به کف لگن فشار وارد می کند بطوری که با عضلات خارجی این ناحیه لگن بنام پرینه، مماس می گردد. همچنانکه سر جنین به آرامی پرینه را متسع می سازد، شما هم یک احساس ناراحت کننده کشیدگی و سوزش در این منطقه می کنید. خوشبختانه این احساس فقط لحظه ای است چون که فشار سر جنین به پرینه یک نوع بی حسی طبیعی ایجاد می کند. این مرحله یک مرحله ی بسیار بحرانی برای جنین شما می باشد. البته اینجا آخر خط نیست ممکن است این مرحله طولانی شود و تا خروج کامل جنین 90 دقیقه طول بکشد ولی معمولاً کوتاه تر است مخصوصاً اگردراین مرحله عمل چیدن پرینه (اپیزیاتومی) توسط ماما یا پزشک صورت گیرد که باعث می شود مرحله دوم سریع تر انجام شود و فشار کمتری به سر جنین وارد گرددو از پارگی احتمالی عضلات این ناحیه ( که ترمیم آنها نیزمشکل تر می باشد) جلوگیری کند. بعد ازاتمام مرحله سوم، با انجام چند بخیه اپیزیاتومی ترمیم می شود. معمولاً در همه شکم اوّلها این اقدام (اپیزیاتومی) صورت می گیرد واکثر شکم دوم ها نیزبی بهره نیستند ولی شکم سوم ها به بعد معمولاً احتیاجی به این عمل ندارند چرا که عضلات پرینه شل تر شده اند و مقاومت چندانی در مقابل عبور جنین نشان نمی دهند و مرحله دوم خود بخود سریع تر صورت می گیرد.