دستگاه تهویه مطبوع درموقع کار دو عمل روی هوا انجام میدهد:(1)حرارت هوارا (باتبرید) میگیرد و باین ترتیب درجه حرارت هوا را پایین می‌‌آورد ، و (2) رطوبت هوا را میگیرد و هوا را خشک میکند. دستگاه تهویه مطبوع هوا را سرد و خشک میکند .
دستگاهای تهویه مطبوع سالها است که درساختمان‌های ملی، تآترها،سینماها،رستورانها، و منازل مورد استفاده قرار گرفته است. سالها پیش تعداد کمی از دستگاههای تهویه مطبوعبرای اتومبیلهای مسافری بکار رفت. ولی در سالهای اخیر کارخانجات اتومبیل سازی مهم، دستگاه تهویه مطبوع را بعنوان یکی از تجهیزات اتومبیل خود در اختیار عموم قرار داده‌اند.ما همگی با سرد کن الکتریکی یا یخچال الکتریکی آشنایی داریم. ما این دستگاها را در منازل خود، رستورانها، اغذیه فروشیها و جاهای دیگر مشاهده میکنیم. دستگاه تهویه مطبوع چیز دیگری جز دستگاه سردکن یا تبرید نیستبا این تفاوت که یک سیستم برای جریان دادن هوا دارد.حال‌دستگاه‌تبرید را مورد مطالعه قرار میدهیم.
روشهای سرد کردن:
اگر یک قطه قطعه یخ را در دست بگیرید،دست سرد میشود. علت این امر آن است که یخ حرارت دست شما را میگیرد. بهمین ترتیب اگر مقداری آب یا الکل روی دست خود بریزید و آن را فوت کنید در دست خود احساس سرما میکنید. چرا؟ زیرا مایع بخار میشود و حرارت را از دست شما میگیرد. بهمین ترتیب، موقعیکه احساس گرما میکنیم و عرق‌میکنیم ، عرق بخار میشود و حرارت را از بدن مامیگیرد، واحساس خنک شدن میکنیم بنابرین برای خنک یک جسم باید حرارت آنرا بگیریم.
1 سرد کردن با تبخیر
در عنوان 10 ملاحظه کردیم که حرارت چیزی جز سرعت حرکت ملکولها نیست. موقعیکه ملکولهای یک جسم سریعتر حرکت کنند آن جسم گرم میشود. موقعیکه ملکولهای جسم آهسته حرکت کنند آن جسم سرد است در یخ ملکولها خیلی آهسته و در مسیرهای محدود حرکت میکنند . ملکولها بهم میآویزند و یخ منجمد را بوجود میآورند. ولی اگر یخ را حرکت دهیم ذوب میشود، ملکولها سریعتر حرکت میکنند و از مسیر محدود خود خارج میشوند ، و یخ بصورت آب در میآید. حرارت دادن بیشتر به آب باعث جوش آمدن آن میشود وقتی این عمل اتفاق بیفتد ملکولها چنین سرعتی پیدا میکنند که از داخل آب بیرون میپرند و آب بحالت بخار در میآید. موقعیکه مایعی را روی دست خود بگذارید شروع به تبخیر میکند، بعبارت دیگر ملکولهای تشکیل دهنده مایع شروع به ترک کردن دست شما میکنند. البته برای بیرون پریدن باید سررعت نسبتاً زیادی داشته باشند. البته بخودی خود نمی‌‌‌توانند تصمیم بگیرند که شروع به حرکت سریعتر نمایند. به آنها باید یک نیروی محرکه داد. این نیروی محرکه از ملکولهای پوست بدن شما به آنها داده میشود. ملکولهای پوست بدن نیز حرکت میکنند. ملکولهای مایع و ملکولهای پوست بدن که هر دو در حال حرکت میباشند پیوسته باهم تصادف میکنند. در ضمن این برخوردها به تدریج از سرعت ملکولهای پوست بدن کاسته میشود و به سرعت ملکولهای مایع افزوده میگردد. این افزایش بسرعت به ملکولهای مایع سرعت لازم را برای بیرون پریدن میدهد، و مایع بخارمیشود . ولی توجه داشته باشید که ملکولهای پوست بدن سرعتشان کم شده است. مفهوم این عمل آنستکه پوست بدن خنک شده است (کم شدن سرعت ملکولها یعنی پائین رفتن درجه حرارت).
2 سرد کردن با ذوب
موقعیکه یک جسم جامدرا به مایع تبدیل کنیم تأثیر سرد کنندگی خواهد داشت مثلاً یخ در بسیاری از موارد بعنوان ماده سرد کننده بکار می‌‌رود موقعیکه یخ ذوب میشود، مانند عمل داخل یخچال ، حرارت را از محیط اطراف خود میگیرد،و به این ترتیب محتویات داخل یخچال را سرد میکند. در یخ، که جامد میباشد، ملکولها آهسته حرکت میکنند. این افزایش سرعت باید از ملکولهای هوا که یخ را احاطه کرده است بدست آید یعنی وقتی ملکولهای یخ افزوده میشود. بعبارت دیگر، هوا سرد و یخ گرم میشود. هنگامیکه ملکولهای یخ به اندازه کافی سرعت بگیرند، از مسیر محدود خود خارج میشوند. یخ ذوب میشود و بصورت آب در میآید. این تغییر حالت (از جامد به مایع) تأثیر سردکنندگی بسیاری دارد زیرا ملکولهای هوا هنگام برخورد با ملکولهای یخ مقدار زیادی از سرعت خود را از دست میدهند.بخاطر داشته باشید که سردکن یعنی کم کردن سرعت ملکوله:
اطلاعات بیشتر در مورد تبخیر
نظر به اینکه دستگاههای خنک کننده مورد استفاده در یخچال منازل و دستگاههای تهویه مطبوع از روی اصول تبخیر مایعات کار میکنند بهتر است بیش از پیش درباره تبخیر مطالعه کنیم. اگر لیوانی را پر از آب کنیم و بتوانیم یک یا دو روز به آن نگاه کنیم ملاحظه خواهیم کرد که با تبخیر تردیجی آب سطح آب پائین می‌‌رود .عمل تبخیر را میتوان با حرارت دادن آب تسریع کرد. موقعیکه حرارت بکار میبرید سرعت ملکولی را زیاد میکنید. ملکولها چابک‌‌‌‌‌تر میشوند، بیشتر آنها بیرون میپرند و از لیوان فرار میکنند.اگر آب را تا (100 c) 212 f در کنار دریا حرارت دهید ، شروع به جوشیدن خواهد کرد یعنی، ملکولهای آب با چنان سرعتی شروع به حرکت میکنند که آب بشدت بهم زده میشود و عمل تبخیر با سرعت زیاد ادامه میابد. ما میتوانیم عمل تبخیر را با قرار دادن لیوان آب در خلاء تشدید کنیم. خلاء همان طوریکه از موضوع 6 بخاطر داریم عبارتست از فقدان هوا یا ماده دیگر همانطوریکه در بالا ملاحظه شد، در حین تبخیر آب ملکولهای آب پیوسته سرعت میگیرند تا آب را ترک کنند.با بودن هوا در بالای آب ، بعضی از ملکولهای آب با ملکولهای هوا برخورد میکنند. در نتیجه بداخل آب پس زده میشود (شکل 120).ولی اگر هوا در بالای آب وجود نمیداشت این اتفاق نمی‌‌‌‌‌افتاد. بنابراین راندن هوا، تبخیر آب تشدید خواهد شد.