برج ها یکی از اجزاء اصلی خطوط انتقال نیرو می باشد ، که در برق رسانی نقش مهمی را ایفا می کنند . برج ها ضمن اینکه نگهداری هادی ها را در فاصله معینی از زمین بعهده دارد ، باید قادر باشد در بد ترین شرایط محیطی و جوی تحمل نیرو های مکانیکی وارده بر خود را دارا باشد . برج های خطوط انتقال و توزیع نیرو را می توان با شکل ها و جنس های مختلفی ساخت که نوع متداول آنها چوبی ، بتونی و فولادی می باشد که ذیلاً به چند مورد آنها اشاره می گردد.
2-2- انواع پایه های خطوط انتقال نیرو
برج ها یا پایه های خطوط انتقال نیرو از انواع مختلفی چه از نظر شکل ظاهری و چه از نظرجنس ساخته می شود . اما به هر حال مستقل از نوع یا جنس باید دارای ویژگی های زیر نیز باشند.
- تحمل کافی در مقابل نیروهای مکانیکی داشته باشد
- باید دارای وزن مناسب باشند
- هزینه ها تعمیرات آن کم باشند
- باید دارای عمر مناسب با توجه به شرایط محیطی منطقه باشد
- شرایط مناسب از نظر فنی و اقتصادی داشته باشد
- و.......
برای یاد آوری با چند نوع پایه ها اشاره می کنیم
تیر های چوبی
این پایه ها معمولاً از چوب خشک درختان مقاوم ساخته می شود و برای جلوگیری از وسیدگی با مواد شیمیایی خاصی پخته یا اشباح می شوند.
مزایا:
- انعطاف پذیری در مقابل تغییرات درجه حرارت محیط
- ارزانی و آماده بودن
- پایین بودن وزن آنها در مقایسه با سایر انواع پایه ها
- سهولت حمل و نقل و جابجایی
- سهولت نصب و در نتیجه کاهش زمان احداث
- نیاز به فنداسیون کمتر و ارزانتر
- دارا بودن خاصیت کمتر و ارزانتر
معایب:
- عمر کمتر در مقایسه با سایر انواع تیرها و برج ها
- تحمل کمتر در مقابل بار مکانیکی
- عدم امکان استفاده در اسپن های طولانی
- ضعیف بودن در مقابل آتش سوزی
- دارای ضعف در مقابل تخریب عمدی
- محدودیت ارتفاع تیر و در نتیجه عدم بکار گیری آنها در اسپن های طویل
تیر های بتونی:
تیر های ساخته شده از بتون مسلح یکی از دیگر انواع تیرهای هستند که در ستوح ولتاژ مختلف حتی در سطح ولتاژ 230 کیلوولت نیز مورد استفاده قرار گرفته اند.
مزایا:
- دارای مقاومت مکانیکی نسبی بالا
- دارای عمر بالا به خصوص در مناطق که دارای آلودگی و رطوبت کم می باشد
- امکان تهیه و ساخت آن در اکثر نقاط کشور
- امکان استفاده آنها در اسپن های متوسط
- دارای قیمت مناسب در مقایسه با تیر های چوبی
معایب:
- وزن آنها زیاد است
- هزینه حمل و نقل آنها بیشتر است
- در مقایسه با پایه های چوبی هزینه های نصب آنها بالا است
- در مقایسه با پایه های چوبی هزینه نصب بالا می باشد
- در مقایسه با تیرهای چوبی نیاز به فونداسیون بیشتری دارند
- در مناطق خورنده حتمال خوردگی و تخریب بتون و میله گرد داخل آن وجود دارد
- محدودیت ارتفاع به دلیل محدود نگهداشتن وزن
تیر های فولادی
مزایا:
- پذیرش نیروهای مکانیکی بیشتر
- دارا بودن عمر بیشتر
- امکان حمل و نقل و نصی آسان
- دارای زیبایی ظاهری بیشتر
- دارای پهنای باند کمتر
- امکان استفادده در سطوح مختلف ولتاژ
- امکان بکارگیری آنها در اسپنهای متوسط
معایب:
- قیمت نسبی بیشتر
- امکان خورده شدن و زنگ زدگی در محیط های آلوده
- نیاز به تعمیرات نسبی بیشتر
- هزینه نصب بالا
- غیر اقتصادی بودن بکارگیری آن در برخی نقاط
برج های فولادی
این برج ها برای خطوط انتقال ولتاژ بالا و طول زیاد مورد استفاده قرار می گیرند.
مزایا:
- تقلیل آثار سوء برخورد صاعقه با برج ها
- انعتاف پذیریآنها در مقابل نیروهای مکانیکی
- سهولت حمل و نقل
- دارای عمر طولانیتر
- سهولت طراحی و ساخت آن برای شرایط متفاوت محیطی
معایب:
- نیاز به فونداسیون بیشتر
- نیاز به مواد و مصالح بیشتر
- قیمت نسبی بالا
- امکان جدا کردن و جداشدن نبشی ها عملی است
- امکان خورده شدن یا زنگ زدگی آن در محیط های خورنده
برج های فولادی در اکثر خطوط انتقال نیرو ولتاژ بالا یا خیلی بالا چه بصورت ساده و چه بصورت برج های کمپاکت مورد استفاده قرار می گیرند.