دانلود مقاله صنعت چوب و جنگل

جنگلها در حدود دویست میلیون سال پیش از بشر به وجود آمده اند ، در تاریخ زندگی بشر ، جنگل همیشه نقش مهمی داشته است .

انسانهای اولیه از گیاهان،میوه و حشرات جنگل تغذیه می کرده اند و در مقابل دشمنان و گرما و سرما به آنجا پناه می برده اند .

بررسی وضعیت جنگلهای جهان نشان می دهد که حدود 30% از سطح خشکیهای زمین زیر پوشش جنگل قرار دارد و مساحت آن بالغ بر 4 میلیارد هکتار است .

در کشور ما نیز با اینکه آمار دقیقی در دست نیست ولی با توجه به مساحت جنگلها در سال 1320 که 18 میلیون هکتار برآورد شده است اکنون به حدود 12 میلیون هکتار رسیده است .
پراکنش جنگلها در کشورمان به شرح زیر است :
1- جنگلهای شمال 83/1 میلیون هکتار و جنگلهای تنک و بوته زارهای شمالی کشور 57/1 میلیون هکتار .
2- جنگلها و اراضی جنگلی زاگرس حدود 4 میلیون هکتار .
3- جنگلهای ارس ( پراکنده در کوههای آهکی ) و جبهه جنوبی البرز حدود 2/1 میلیون هکتار .
4- جنگلهای پسته در جنوب و غرب و خاور ایران حدود 4/2 میلیون هکتار .
5- جنگلهای گرمسیر در سواحل جنوبی کشور و پراکنده حدود 1 میلیون هکتار .

جنگل تنها برای تولید چوب نیست .

از بین رفتن بیشتر جنگل ، خطری است که زیست انسان را مواجه با اشکال می سازد .

نزولات آسمانی که به زمین می رسند به علت وجود درختان و گیاهان و خاصیت نفوذ پذیری خاک در زمین فرو رفته و کمتر سیل جاری می شود و به تدریج و بطور دائم به صورت چشمه سارهایی در دسترس انسانها قرار می گیرند .

جنگل به کمک شاخه و برگ درختان از سرعت باد می کاهد و تنه و ریشه درختان و گیاهان از سرعت جریان آب بر روی زمین کاسته و بدین ترتیب در اطراف سدها از خاک جلوگیری کرده و عمر مفید سدها بالا می رود .

در آمد حاصل از منابع جنگلی دائمی و سرمایه موجود در این بخش ثابت و قابل افزایش است .

بدیهی است با پیشرفت روز افزون صنایع چوب و فرآوردهای چوبی و مصرف کاغذ و مشتقات آن تعداد کارگران مورد نیاز این بخش از اقتصاد کشور رو به افزایش بوده و زندگی میلیونها نفر از جنگل در زمینه های جاده سازی ، قطع و استحصال ، تهیه نهالستان ، تهیه پارکهای جنگلی ، جنگلکاری و در قسمتهای مختلف کارخانجات تولیدی و صنایع چوب و فراورده های چوبی به عنوان محقق ، استاد ، مدیر کارشناس ، کمک کارشناس ، کارگر ماهر و ساده و دیگر افراد شاغل جنبی این بخشها تأمین خواهد شد .

صنایع چوب در یک نگاه

اگر به اطراف خود نگاه کنید یا به اشیاء و لوازم مورد نیاز خود توجه کنید مشاهده خواهید کرد که چوب چه میزان احتیاجات شما را برآورده می سازد .
صبح که از تخواب بر می خیزید ، در اطراف خود تعدادی وسایل و لوازم چوبی مشاهده خواهید کرد.

برای صبحانه به آشپزخانه می روید و یا صبحانه را روی میزغذا خوری صرف می کنید ، تا اینجا می بینید که تختخواب ، کابینت آشپزخانه ، میز غذا خوری ، کف پوش چوبی ( پارکت ) منزل از چوب ساخته شده است .

شما در مدرسه یا دانشگاه ، روی میز چوبی می نشینید و با مداد چوبی روی کاغذ می نویسید و با کتابهای کاغذی مطالعه می کنید حتی عکسهایی که در کتاب شما به چاپ رسیده بادوربین برداشته شده است که فیلم عکاسی هم یکی دیگر از محصولات چوب می باشد .

شما وقتی غذای خود را هم روی آتش می پزید ، این گرمای آتش هم از سوختن چوب حاصل شده است .

تا کنون چند نوع از محصولات چوب را برسی کرده ایم ؟

امروزه با برسیهایی که انجام گرفته ، قریب به 5000 نوع محصولات و تولیداتی وجود دارد که از چوب و دیگر مشتقات درخت بطور مستقیم و یا غیر مستقیم استفاده شده است .
بطور کلی مصاف مختلف از چوب به سه دسته کلی تقسیم می شود :
الف – صنایع تبدیل مکانیکی
ب – صنایع تبدیل شیمیایی چوب
ج – مصارف سنتی
خود این موارد به چند دسته تقسیم می شوند :
الف – صنایع تبدیل مکانیکی چوب :
1- چوب بری ، از قبیل مبل سازی ، در و پنجره سازی ، چوب خشک کنی ، قطعات پیش ساخته برای مصارف ساختمانی و....
2- روکش و تخته چند لایه از قبیل کبریت سازی ، وسایل بسته بندی سبک ، کشتی و قایق سازی و واگن سازی و...
3- تخته خورده چوب ( نئوپان ) از قبیل ، قفسه بندی ، عایق کاری ، دیواره و سقف ، قطعات پیش ساخته و ....
ب – صنایع تبدیل شیمیایی چوب :
1 - تخته فیبر که در ساخت درهای فیبری ، پوشش قسمت پشتی قفسه ها و گنجه ها ، وسایل بسته بندی و...

استفاده می شود .

2- تهیه مقوا و ساخت کاغذ
3- صنایع مشتقات سلولزی که در این قسمت چوب رشته رشته شده و تحت تأثیر مواد شیمیایی به حالت محلول در آمده و از آن می توان محصولات زیادی مانند ابریشم مصنوعی ، فیلمهای سینما ، نوار ضبط و صوت ، شیشه نشکن ، پنبه نسوز و ...

تهیه کرد .
4- صنایع تقطیر چوب در این قسمت پس از حرارت و فشار در یک محیط ، محلولی از چوب استخراج می شود که این مواد عبارتند از : انواع تانن ، رنگهای مختلف ، اسیدهای چرب ، مواد معطر و صمغها ، و نیز الکل چوب ، اسید استیک و مواد شیمیایی دیگر .

ساختمان چوب
درخت موجودیست زنده و برای ادامه زندگی و نمو به غذا ، آب و هوا ، نور و گرما نیاز دارد .

اما چگونگی رشد با سایر موجودات زنده تفاوت دارد ، بنابراین تغذیه و تنفس آن به این چگونگی وابسته است .

درخت از سه بخش عمده زیر تشکیل یافته است و هر یک وظیفه خاص در بر دارد .
الف- ریشه
ب‌- تنه
ج - تاج (شاخ و برگ )

مقطع عرضی
با بررسی مقطع عرضی چوب می توان به وضعیت دوایر سالانه یعنی تراکم آنها ، مقدار چوب تابستانه و بهاره و درشتی و مقدار خُلل و فُرج ، گاهی سختی چوب ، رنگ چوب و انواع ترکها ئی که در آن یافت می شود ، پی برد .
خواص فیزیکی
1- رنگ چوب : مشخصه ی نوع چوب است و در صنایع نیز از آن استفاده می شود .
2- تلألو چوب : درخشندگی خود چوب بدون پرداخت می باشد .
3- بو و طعم چوب : بیشتر در مداد سازی و وسایل تزیینی بکار میرو د .
4- قابلیت هدایت الکتریکی : چوب یکی از اجسام نسبتاً عایق می باشد .
5- انبساط چوب در مقابل حرارت : اصولاً انبساط و انقباض چوب بسیار ناچیز است .
6- خاصیت طنین چوب : این خاصیت در چوب بسیار زیاد است از اینرو در آلات موسیقی مانند ویلن ، گیتار ، انواع تارها ، عود ،.....

بکار میرود .
7- خاصیت آکوستیک چوب : چوب دارای خاصیت آکوستیک ( صدا گیر ) است .

به همین دلیل در ساختمانهای بزرگ مانند سینما ، تئاتر ، استودیوها و...

استفاده می شود .
8- رطوبت چوب : بالا بودن رطوبت چوب باعث کاهش مقاومت چوب در مقابل تنشهای مختلف و کج و معوج شدن چوب در هنگام خشک شدن و نشو و نمای قارچها و حشرات چوبخوار میشود .
9- وزن مخصوص چوب : تعیین وزن مخصوص چوب جهت مصارف مختلف تأثیر دارد .
خواص مکانیکی چوب
1- مقاومت در برابر فشار : مقاومت چوب در مقابل فشار موازی با الیاف ( راه چوب ) به مراتب بیشتر از مقاومت آن به فشار عمود در جهت الیاف ( راه پود ) است .
2- مقاومت به کشش : مقاومت چوب به کشش موازی با الیاف از کلیه مقاومتها ی چوب بیشتر است .
3- مقاومت به شکاف خوردن : برای میخ و پیچ شدن چوب این مقاوت باید بیشتر باشد .
4- مقاومت در مقابل قیچی شدن : مقاومت چوب در مقابل این نیرو ناچیز است .
5- مقاومت به ضربه : چوبهایی که در مقابل ضربه ( خمش ناگهانی ) مقاوم هستند در صنایع هواپیما سازی ، کشتی سازی ، واگن و اطاق ماشین ، لوازم ورزشی و...

بکار می روند .
6- مقاومت خمش : این نیرو باید برای هر نوع چوب بسته به محل کاربرد مشخص شود .
7- سختی چوب : سختی چوب عبارتند از مقاومتی که چوب در مقابل فرو بردن اجسام از خود نشان می دهد ، که در چوبهای مختلف متفاوت است .

انواع چوب

به طور کلی چوبهای مورد مصرف در صنایع چوب به دو دسته سوزنی برگها و پهن برگها تقسیم می شوند .

چوبهای سوزنی برگ اغلب سبک و نرم و کار کردن با آن آسان و به اصطلاح خوش کار بوده ، ولی پهن برگها نسبت به سوزنی برگان اغلب سخت تر ، سنگین تر و دارای رنگها و نقوش متنوع هستند .
به طور کلی چوبهای مورد مصرف در صنایع چوب به دو دسته سوزنی برگها و پهن برگها تقسیم می شوند .

چوبهای سوزنی برگ اغلب سبک و نرم و کار کردن با آن آسان و به اصطلاح خوش کار بوده ، ولی پهن برگها نسبت به سوزنی برگان اغلب سخت تر ، سنگین تر و دارای رنگها و نقوش متنوع هستند .

انواع چوبهای متداول صنعتی عبارتند از : کاج : چوب این درخت نرم و سبک و در رطوبت و تغییرات آب و هوایی دوام خوبی دارد .

قابلیت تورق آن زیاد و کار با آن آسان است و رنگهای براق و لاک به خود نمی گیرد ، که در چوبهای تونلی ، میز ، خانه های چوبی مسکونی ، در و پنجره سازی و ...

کاربرد دارد .

راش : این چوب نسبتا"سخت و سنگین و در نگهداری میخ دارای توان خوب بوده و نسبت به خمش و ضربه مقاوم است .

قابلیت رنگ پذیری آن خوب است ، که در تراورسهای راه آهن ، مبلمان چوبی ، پارکت سازی و ....

بکار می رود .

توسکا : بدون بو ، نرم ، سبک ، کار با آن آسان و رنگ را به خوبی می پذیرد، بی دوام است و به آسانی شکاف بر می دارد .

در جعبه سازی ، نجاری ، قایق سازی ،منبت کاری ، ساخت مبلمان ، ساختمانهای چوبی و ...

بلوط : این چوب دوام متوسطی دارد ، مقاومت مکانیکی آن خوب و دوام آن در مقابل تغییرات جوی نسبتا" زیاذ است .

از این چوب در تخته بشکه سازی ، تراورس ، پارکت سازی ، پنجره سازی و .....

ملچ :نسبتا" سنگین ، قدری سخت ، دارای مقاومت به خمش و ضربه و تا حدی با دوام است .

قابلیت شکاف خوری و جذب رطوبت آن زیاد است ، به خوبی لاک را می پذیرد و بعد از پرداخت موجهای آن زیبایی خاصی به کار می دهد .

مورد مصرف آن در ساختمانهای چوبی ، تخته لایی و روکش و وسایل ورزشی و...

می باشد .

افرا :این چوب نسبتا" سنگین و دوام و استقامت متوسطی دارد و قابلیت رنگ پذیری آن خوب است .

کار با آن آسان و توانایی خوبی در نگهداری میخ دارد و تقریبا" درخشان است ، که در ساخت اندامهای مصنوعی و خانه های مسکونی ، مبلمان چوبی ، لایی و روکش خراطی و...

به کار می رود .

زبان گنجشک ( ون ): نسبتا" درخشان ، بدون بو ، سخت و سنگین ، دارای خاصیت الاستیک و بادوام در برابر ضربه ، رنگ لاک را به خوبی می پذیرد .در ساخت وسایل ورزشی ، وسائط نقلیه ، منبت کاری ، دسته ابزار ، هواپیما سازی ، اسکی و...

نمدار :در حالت مرطوب دارای بویی جزئی است و کمی درخشان و نرم .

کار با آن آسان و دارای مقاومت کم بوده و به خوبی صاف و پرداخت می شود و بی دوام است .

گردو :نسبتا" سنگین است و رنگ لاک را به خوبی می پذیرد و نقوش زیبایی دارد و مورد حمله حشرات قرار می گیرد .

د رخراطی ، قالب کفش ، کارهای هنری و تزیینی ، مبلمان چوبی ، کار برد فراوانی دارد .

ممرز :چوبیست سخت ، و کمی مقاوم نسبت به خمش ، ضربه ، کمی درخشان و به سختی شکاف بر می دارد .

در چوبهای تونلی و معادن ، دسته افزار ، تراورس ، کاغذ سازی و واگن سازی کاربرد فراوان دارد .

تبریزی :این چوب دوام و مقاومت کمی دارد و کار کردن با آن آسان است نسبتا" نرم و تا حدی در برابر شکاف خوردن مقاوم است .

از این چوب در ادوات کشاورزی و داربست شیروانی ، جعبه سازی و کبریت سازی استفاده می شود .

ابزارهای مورد استفاده در صنایع چوب ابزارهایی که در صنعت چوب مورد استفاده قرار می گیرد ،بسته به مراحل کار با چوب تقسیم بندی می شود که عبارتند از : ابزارهای اندازه گیری و خط کشی .

ابزارهای برشکاری .

ابزارهای رنده کاری .

ابزارهای سوراخکاری .

ابزارهای اهرم کاری ، کنده کاری و فرم دادن چوب .

ابزارهای پرداخت کاری .

ابزارهای کمکی .

ابزارهای فشار و مونتاژقطعات .

ابزارهای اندازه گیری و خط کشی : ابزارهای اندازه گیری ابزارهایی هستند که برای اندازه گیری ابعاد اخلی ، خارجی و زوایا ی قطعات مختلف در صنایع گوناگون بویژه صنایع چوب بکار می روند .ابزارهای اندازه گیری خود به دو قسمت تقسیم می شود : الف – ابزارهای اندازه گیری ساده ب- ابزارهای اندازه گیری دقیق الف – ابزارهای اندازه گیری ساده متر : وسیله ایست برای سنجش طول و عرض و ضخامت اشیاءکه انواع مختلف دارد : متر نواری فلزی متر تاشو متر نواری پارچه ای گونیا : این وسیله از وسایل خط کشی است که گاه برای اندازه گیریهای ساده نیز از آن استفاده می شود : گونیاهای ساده و قائم گونیاهای متحرک و مرکب نقاله : وسیله ایست برای اندازه گیری زوایا ی مختلف .

علاوه بر اندازه گیری زوایا ، برای تنظیم زوایای گونیای باز شو نیز می توان استفاده کرد .

ب – ابزارهای دقیق اندازه گیری وسایل اندازه گیری مناسب را بایستی با توجه به دقت و میدان اندازه گیری آنها چنان انتخاب کرد که قادر به اندازه گیری مورد نیاز در حد تلرانسهای مربوط باشند .این وسایل عبارتند از : کولیس : وسیله ایست برای اندازه گیری ابعاد خارجی و داخلی و به کمک بیشتر آنها می توان عمق شیارها و سوراخها را نیز اندازه گیری و کنترل کرد .که انواع آن عبارتند از کولیس ورنیه دار ، کولیس ساعت دار ، کولیس دیجیتالی .

میکرو متر : از میکرومترها برای کنترل اندازه هایی که دقت آنها 100/1 میلیمتر و بالاتر استفاده می شود .انواع میکرومترها عبارتند از میکرومتر خارجی ، میکرومتر داخلی ، میکرومتر داخلی فک دار .

ساعت اندازه گیری : مکانیزم این دستگاه بر مبنای حرکت چرخ دنده و شانه استوار است .

هنگام اندازه گیری حرکت میله لمس کننده به کمک شانه و چرخ به چرخ دنده ای منتقل می شود و سپس بر روی عقربه انتقال می یابد .

لنگی سنج : مقدار لنگی میله ها ، سوراخها ، و میل لنگها را می توان با این دستگاه سنجید .

فرمانهای کنترل : به وسایلی گفته می شود که بتوانند صحت در حد اندازه بودن قطعه ای را یسرعت کنترل کنند .

این فرمانها به « فرمانهای حدی »معروف هستند .انواع این دستگاه ها عبارتند از فرمان کنترل میله ، فرمان اندازه گیری و کنترل سوراخ .

ضخامت سنج .

دور سنج.

ابزارهای خط کشی از این ابزارها برای کشیدن خطوط مورد نیاز در صنعت استفاده می شود که عبارتند از : گونیا خط کش تیره دار بر راستی ( بر راست ) درفش پرگار پیستوله ( منحنی کش ) ابزارهای برشکاری برای عملیات برشکاری مواد چوبی و صفحات فشرده افراد ماهر در کارهای صنایع چوب لازم است اره های مختلف را بشناسیم .

به طور کلی دو گروه اره دستی ( از نظر نوع دندانه ) جهت انجام کارهای برشکاری مورد استفاده قرار می گیرد .

الف – اره های قطع کن (CROSSCUTSAWS) برای برشهای عرضی .

ب - اره های شکاف زن (RIPSAWS) برای برشهای طولی .

انواع اره ها بسته به کارشان با یکدیگر از نظر شکل و روش بریدن متفاوتند .

مانند : اره ظریف بر پشت دار اره ظریف بر زبانه بر اره دم روباه اره نوکی اره روکش بر اره گرات یا اره طرح فرنگ اره کلافی اره کمانی اره فارسی بر اره برقی عمود بر ( اره چکشی ) انواع ماشینهای برشکاری نیز عبارتند از : ماشین اره نواری ،ماشین اره مشبک بری ، ماشین اره مجموعه ای .

ابزارهای رنده کاری پس از بریدن باید چوبها را رنده کرد یعنی ناهمواریهای سطوح آن را صاف کرد برای اینکار رنده های مختلف بکار می رود .

رنده هایی که برای رندیدن چوبها بکار می روند در دو نوع چوبی و آهنی هستند که هر کدام بر حسب مورد نیاز به شکلهای مختلف ساخته شده اند .

رنده های متداول در صنایع چوب بر اساس نوع کاربرد عبارتند از : رنده قاچی رنده یک تیغ رنده دو تیغ رنده دستگاه ( رنده بلند ) رنده پرداخت رنده خشی رنده دو راهه رنده بغل رنده کنشکاف رنده بال کبوتری رنده کف گرد ماشینهای رنده ابزارهای سوراخکاری در ساخت مصنوعات چوبی برای اتصال و مونتاژ قطعات ، نیاز به سوراخکاری محل اتصال است .

سوراخهایی که مقطع دایره ای داشته و با روش براده برداری یا پوشال برداری ایجاد می شوند ، به وسیله مته انجام می گیرند و ممکن است که به صورت راه بدر ، بن بست و یا مخروطی باشند .

این عمل را سوراخکاری ( مته زدن ) نامیده اند .

انواع مته های چوبی عبارتند از : مته تخت مته برگی مته برگی متغییر مته مدل دو گلاس مته مدل کوکس مته مدل ایروین مته مدل لوئیز مته بدون نیش مته پولک بر مته حلزونی این مته ها به وسیله انواع دریلها در داخل چوب به کار برده می شوند .

اهرم کاری ، کنده کاری و فرم دادن چوب ابزارهای اهرم کاری : - چکش ، برای کوبیدن و فرم دهی و خم کاری ، قلم کاری ، سنبه نشان زدن و به طور کلی ضربه زدن و کنده کاری از چکش استفاده می شود که انواع آن عبارتند از فلزی ، پلاستیکی ، چوبی با دسته های چوبی می باشد .

- گاز انبر و اهرم میخ کش ، این ابزار برای بیرون کشیدن و چیدن میخ استفاده می شود .

ابزارهای کنده کاری : - مغار ، برای تراشیدن چوب بکار می رود که انواع آن عبارتند از : - مغار پخ دار - مغارهای ساده - مغارهای خراطی - مغار های تمام فولاد ( او نیور سال ) .

ابزارهای فرم دادن چوب و فراورده های چوبی : برای ساییدن قطعات فرم دار ، قوس دار و کج که نمی توان با رنده آن را صاف و پرداخت نمودابتدا با چوب سای سطح آنرا می سایند و بر حسب انتظار از صافی سطح مورد نظر سوهان چوبسای مناسب را انتخاب می کنند .انواع چوبسای عبارتند از: چوبسای تخت چوبسای نیم گرد چوبسای نیم گرد زبر مخصوص کابینت سوهان نیم گرد چوب سوهان کاردی مخصوص فلز سوهان سه پهلو انواع فرزها ماشینهای فرز کاری ماشینهای کُم کنی ماشینهای خراطی ابزار پرداخت کاری همانطور که از کلمه پرداخت کاری ، عمل پوشال برداری ظریف و تمیز کردن کار مفهوم می شود هر نوع عملی که به برداشتن زبری ها ، لکه ها ، بیرون زدگی چسب و آآثار آن روی کار کمک کند عمل پرداخت کاری گفته می شود .ابزارهای پرداخت کاری عبارتند از : رنده پرداخت لیسه سنباده ماشین سمباده ابزارهای کمکی میخ کش انواع آچارها انواع انبر دستها انواع پیچ گوشتی ها دریلها ابزار فشار و مونتاژ قطعات انواع گیره : گیره های دستی پیچی ، فنری ، کمر بندی .

انواع تنگ ها : تنگ دستی ، تنگهای پنو ماتیکی و هیدرولیکی .

ماشین پرس تکنولوژی سازه های چوبی پس از شناخت مختصری از مواد اولیه و ابزار متداول در ساخت سازه های چوبی ، لازم است تکنولوژی ساخت محصولات و مصنوعات چوبی آشنا گردیم .

ابتداعا" فهرست وار به معرفی این سازه ها اشاره داریم و بعد از آن به توضیح مختصری راجع به دو نمونه از این سازه ها می پردازیم .

سازه های چوبی عبارتند از : ساخت خانه های چوبی ساخت قایق و لنج، بشکه و لوله ی چوبی ساخت وسایل ورزشی ساخت اسباب بازیهای چوبی ساخت مبلمان هنرهای سنتی چوبی پالت چوبی ساخت وسایل چوبی توان بخشی تکنولوژی ساخت خانه های چوبی ساختمانهای چوبی به روشهای مختلف ساخته می شود .

در گذشته ای نه چندان دور با روشهای سنتی و ابتدایی به ساخت خانه های چوبی که اغلب آلا چیق نامیده می شدند اقدام می شد و امروزه تعدادی از آنها در روستاها بخصوص روستاهای شمال کشور که دارای چوب هستند مشاهده می شود .

اما به مرور زمان با انتقال و اعمال تکنولوژیهای جدید تر و استفاده از روشهای پیش ساخته ، اسکلت چوبی با پوششهای مختلف ، ساخت خانه های چوبی از روش قدیمی تغییر یافته است .

امروزه با در نظر گرفتن مباحث مکانیک و مقاومت مصالح ، ساختمانهای جدید می سازند .

در این ساختمانها هدف ، تولید ارزانتر ساختمان از طریق صرفه جویی و استفاده مناسب از مواد اولیه چوبی و ترکیب آن با مواد مصنوعی بخصوص چسبها است .

قسمتهای اصلی خانه های چوبی : در تحلیل اجزای ساختمان برای محاسبات طراحی ، آنها را بر حسب نوع باری که باید تحمل کنند ، نام گذاری کرده اند .

این اجزاء به ترتیب اهمیت عبارتند از : تیر که در ساختمان بار خمشی به این جزء وارد می شود؛ یعنی بار بر محور طولی جزء عمود است .

ستون که به آن بار محوری وارد می شود .

تیر و ستون که بر آن هم بار محوری و هم بار خمشی وارد می شود ، ملنند تیرهای زیر شیروانی .

این اجزا در ساختمان چوبی با وسایل مناسب به یکدیگر وصل می شوند و اسکلت ساختمان را تشکیل می دهند که به این اسکلت ،« قاب» می گویند .

روشهای متداول ساخت : روش سنتی : در گذشته با فراهم آوردن چوب با ابعاد مناسب در محل احداث ساختمان ، قاب ساختمان را درست می کردند .

ممکن است از این روش هنوز هم برای ساختمان تک واحدی استفاده می شود .

این روش ساخت ، با ضایعات زیاد همراه بوده ، وقت گیر نیز است و در نتیجه هزینه کار را افزایش می دهد .

روش پیش ساخته : کاهش دور ریز چوب ، سرعت عمل و پیش بینی مقاومت قطعات پیش ساخته از جمله امتیازات پیش ساخته کردن اجزای ساختمان چوبی است .

به همین جهت کارخانه هایی احداث می کنند که در آنها اجزا و قطعات پیش ساخته ساختمانی به صورت انبوه تولید می شود .

در اجرای پروژه ساختمان چوبی با عناصر پیش ساخته ، نخست طبق نقشه در محل احداث ساختمان کار پی سازی ( معمولا" با بتن ) انجام می شود .

در این مرحله از کار بر حسب اینکه شرایط محیط و خاک چگونه باشد ، اعمال بعضی از اقدامات پیشگیری لازم خواهد شد .

سمپاشی خاک با سموم مناسب و پیش بینی جا برای بازرسیهای بعدی ، از جمله اقدامات پیشگیری برای مناطقی است که موریانه زیر زمینی وجود دارد .

رعایت نکات دیگر ایمنی برای جلوگیری از پوسیدگی چوب در ساختمان ضرورت دارد که به علت اهمیت و وسعت کار ، دستور العمل جداگانه ای جهت حفاظت ساختمانهای چوبی در این زمینه تهیه می کنند .

پی ساختمان چنانچه با دال بتونی باشد ، در آن پیچ اتصال اجزای قاب ساختمان را کار می گذارند .

اگر قاب برای ساختمان یک طبقه باشد ، معمولا" روی پی چهار چوب یا کلافی را با دو نعل بنا می کنند و بدین ترتیب دو نعل با پیچهای کار گذاشته شده در پی به آن وصل می شود .

ستونهای کلاف دیوار با اتصال دهنده های فلزی به دو نعل پایین و بالا اتصال پیدا می کنند .

در ساختمانهای بزرگتر ، ستونها ابعاد بیشتری دارند و در نتیجه ممکن است اقدام به اتصال هر ستون به پی شود .

قسمتهای اسکلت با قاب ساختمان را می توانند در کارخانه به هم متصل کنند و بصورت پانل بخشهای دیوار در آورده سپس به محل احداث ساختمان حمل کرده روی پی آماده نصب کنند .

راه دیگر انجام این کار تهیه اجزای قاب در کارخانه و سوار کردن آنها روی پی در محل احداث ساختمان است .

انتخاب یکی از دو روش به اندازه قاب و میزان مصرف چوب ماسیو در ساختمان بستگی دارد .

اتصالات اجزای پیش ساخته قاب : برای اتصال اجزای پیش ساخته چوبی در ساختمان بر حسب ضخامت اجزای اتصال ، از ادوات اتصال دهنده فلزی مختلف و چسب استفاده می شود .

قدیمی ترین وسیله اتصال قطعات چوب میخ است و در اندازه و شکلهای مختلف سر ، بدنه و نوک تولید می شود .

با توسعه کار برد وسایل ماشینی بیشتر در خطوط تولید انبوه فر آورده های چوبی ، مانند چکش بادی ، ساخت و مصرف میخهای دو سر و عرضه میخهای خشاب شده به بازار رایج شد .

کاربرد میخ روی اجزای چوبی ساختمان محدود به اتصالاتی است که در آنها ضخامت عضو فرعی اتصال کم باشد ؛مانند لمبه کوبی و اتصال مهار بند به ستونهای کلاف دیوار .

از میخ دو سر در ساخت پانلهای پیش ساخته دیوار استفاده می شود و وسیله کوبیدن آنها چکش بادی است .

برای اتصال بزرگتر در اجزای قاب چوبی که در آن نیروهای وارد بر اتصال زیاد است و طول میخ برای طی کردن ضخامت عضو فرعی اتصال کافی نیست ، از وصله های فلزی یا یراق استفاده می کنند .

اتصالات نقاط دیگر اسکلت ساختمان نیز از اتصال دهنده ها ی فلزی استفاده می شود ؛ مانند اتصال پاشنه خرپا به دو نعل روی دیوار و تیرچه های کف و سقف به تیر بار بر و یا دو نعل طرفین و راه پله ها .

در بسیاری از اتصالات قاب چوبی از اتصال دهنده تخته چند لا و چسب هم استفاده می شود .

این نوع اتصال در پاشنه خر پا ، در اتصال سر به سر اجزای خر پا و محل اتصال اجزای جان و قطاع پایین و بالای خر پا متداول است .

برای عمل کردن چسب در محل اتصال ، اجزای اتصال باید با هم جفت بمانند .

برای این کار استفاده از پرس مقدور نخواهد بود .

در این حالت ، اتصال دهنده را به اجزای اتصال میخ می کنند .

در اصطلاح به این روش کار ، چسب و میخ کردن می گویند .

برای نصب پوشش بام روی خر پا و دهانه های خرپا و دهانه های قاب دیوار نیز از تکنیک چسب و میخ استفاده می شود .

برای اتصال دیوارها در گوشه های قاب به یکدیگر ، نوارهای فلزی اتصال دهنده کارآیی بهتری دارند .

تولید کنندگان این گونه قطعات اتصال دهنده را به جهت نصب پیچ و میخ سوراخ می کنند .

قطعات قاب دیوار پس از نصب در گوشه ها به طریقی به یکدیگر وصل می شوند .

وقتی نصب قاب یا کلاف دیوار به اتمام رسید ، کار سوار کردن خر پای بام ساختمان شروع می شود .

ساخت و نصب خرپای بام : در روش ساخت سنتی خرپای چوبی ، چوب لازم را در پای کار فراهم می آورند و با برشهای ضروری ، اجزای خر پا را در آورده با میخ به یکدیگر وصل می کنند .

این کار را هر چند که درودگران ماهر نسبتا"خوب انجام می دهند ، اما به لحاظ اصول فنی استحکام اتصالات خرپا قابل برآورد نبوده تغییر مکان آنها پیش بینی شده نیست ؛ در نتیجه پوشش این نوع خرپاها مدتی پس از احداث ساختمان در اثر تغییر مکان ناهمگن پیش بینی نشده ایجاد مشکل خواهند کرد .

چنانچه پوشش خرپا ایرانیت باشد ف پیچهای اتصال آن در بعضی نقاط شل و در بعضی جاها زیاد تر از حد سفت می شوند ؛ به طوری که ایرانیت ایرانیت ممکن است در آن نقاط سوراخ شود .

ورقهای گالوانیزه آهن ناهماهنگی تغییر مکان خرپای ساخته شده در پای کار را به شدت ایرانیت نشان نمی دهند ، چون انعطاف پذیری بیشتری دارند ؛ اما در دراز مدت استحکام اتصال ورق گالوانیزه سست خواهد شد .

از مصالح دیگری که برای پوشش بام به کار می رود ، لت چوبی و لت آسفالتی هستند .

این دو نوع پوشش به ابعاد کم جابه جایی خرپای بام را تحمل نمی کنند .

شکل آنها را در بخش مربوط خواهیم دید .

افزون بر این ، دور ریز چوب در روش ساخت خر پا در پای کار زیاد است .

به این جهت در روش ساخت مهندسی شده ، نخست خرپا به وسیله محاسب طراحی شده تحلیل نوع بار در اجزای خر پا انجام می گیرد .

شکل هندسی خرپا و اندازه اجزای خر پا در پایان محاسبات طراحی تعیین و سپس از روی آن خرپا در کارخانه ساخته می شود .

خرپاهای ساخته شده از کارخانه به محل احداث ساختمان حمل می شود و سپس آنها را روی قاب دیوارها می گذارند تا طبق نقشه در فواصل تعیین شده از هم تثبیت شوند .پس از نصب خر پاهای بام کار بر پایی قاب یا اسکلت ساختمان تکمیل شده ، به دنبال آن باید پوشش دهانه های قاب دیوار و خر پاهای بام نصب شوند .

پوشش داخلی کلاف دیوار : پوشش داخلی کلاف دیوار پس از عایق گذاری که برای مناطق سرد ضروریست ، با رو کوب چوبی یا پانلهای پیش ساخته گچ تکمیل می شود .

روی پانلهای گچ عملیات پرداخت و نقاشی انجام می شود .

در بعضی کشورها پانلهای نازکی از گچ را با روکش پلی ونیل می سازند .

این روکش پلی ونیل طرحهای سطوح شعاعی و مماسی گونه های مختلف چوب را داراست .

- پوشش سقف و کف : پوشش سقف با لمبه یا ورق نازک روکش دار گچ صورت می گیرد .

چنانچه تیرها و تیرچه های سقف از چوب مرغوب انتخاب شده باشند ، لمبه را روی تیر و تیرچه ها می کوبند ؛ در غیر این صورت لمبه را از زیر می کوبند و روی آنرا برای جلو گیری از اتلاف گرما عایق گذاری می کنند .

لمبه کوبی سقف و کف با طرح طول سراسری یا تصادفی اجرا می شود .

برای از بین بردن ارتعاش راه رفتن ساکنین روی کف یا بالای سقف ( در طبقه بالا ) ، ارتفاع تیر باربر و تیرچه های کف را زیاد می کنند .

این مساله تابیدن تیرها را در موقع نصب و پس از آن به دنبال دارد ؛ به همین جهت باید تیرچه های کف را به مهاربندهای ضربدری یا بلوک ساده مجهز کرد .

در صورت زیاد بودن طول دهانه تیر ریزی ، ترکیب تیر باربر و تیرچهراه حل مناسبی است .

در این حالت ، تیر باربر را به دو طریق می توان تدارک دید ؛ تیر آهن فلزی یا چسباندن قطعات نازک با ارتفاع مناسب به یکدیگر و تولید اجزای لایه ای با خط چسب عمود ی .

تیرچه ها به تیر باربر وصل می شوند .