این مسجد در سال 1943 میلادی از مقابل توسعه یافت و طرح تکامل آن اجرا شد.
هنگامی که مقادسه از قبیله بنی جماعی از فلسطین به دمشق آمدند و در مسجد ابو صالح اقامت کردند که در منطقه باب شرقی قرار داشت مرض طاعون در میانشان گسترش یافت و اماماشان ابو صالح به آنان دستور داد که به سوی کوه ها بروند و در آنجا منتشر شوند .آنها کوه عاصیون را انتخاب کردند و در آنجا اقامت گزیدند که نهریزید از آنجا عبور می کند.
صالحیه دو قسمت دارد قسمت جنوبی که ثروت مندان دمشق در آنجا زندگی می کنند و نارنج و لیمو در آن کشت می شود و قسمت شمالی در بالای نهر یزید که حبوبات در آن کشت می شود و مقادسه در آنجا ساکن شدند وآنجا را آباد کردند .
دیر عمریه از اولین آثار باستانی صالحیه است این بنا پس از مدتی گسترش یافت و مسجد جامع حنالبه را در بر گرفت و پس از آن مسجد جامع جبل است و علت نام گذاری آن این است که آخرین بنای است که در مسیر کوه قاصیون قرار گرفت.
پس از احد زنقی به احد ایوبی می رسیم که در خلال 83 سال برخی مساجد و مقابر در این منطقه به پا داشته شده است و سپس عهد مملوکی است که نزدیک به 500 سال طول کشید و در این زمان نیز برخی مساجد تاسیسی شد و در نهایت عهد عثمانی است که در مدت 400 سال حکومت آنها مساجد فراوانی در صالحیه احیا شد و یکی از انها مسجد خانقیر است که به نام مسجد سلطان سلیم اول در سال 1517 میلادی تاسیس شد.
این بنا تاریخی صحن بزرگی دارد 16 متر عرض و 12 متر طول و عرض آن بیشتر از طول آن است.
در وسط چشمه ای است که از نهر یزید سرچشمه می گیرد.
در قسمت جنوبی مسجد، آب ریزگاه هائی هستند که آب به این قسمتها می آید و درو می زند وبه سوی منبع های بزرگی که در سمت شمال مسجد سلطان سلیم قرار داشت حرکت می کند این مسجد نصف بنا های فعلی مساحت داشت ودر سال 1943 میلادی توسعه یافت.
در صحن جامع مقبره هائی وجود دارد که متعلق به شیح محی الدین عربی و دو پسرش عماد الدین و سعد الدین است و همچنسن عبدالقادر جزائری و شیخ امین الدین خربطی که نزدیک به 50 سال امام جماعت مسجد بود و همچنین تعداد زیادی از زوار و امیر حجاج شام و تعداد از شخصیت های بزرگ وزرا فرمانروایان سوریه و راشد پاشا در این مکان دفن شده اند.
بناء این مسجد به شیوه عثمانی است.
محی الدین عربی ابتدا در بلاد آندولس ساکن بودو پس از رحلت ابو عبدالله طاعی از آلندولس به قاهر و از آنجا به سوره و بلاد شام رفت و در آنجا باقی ماند.
622 جلد کتاب نوشت که بسیاری از آنها از زندگی خودش فراتر رفت و مهمترین آن کتاب فتوحات است که سیره این مرد بزرگ را حکایت می کند در سال 1943 میلادی و در زمان حاکمیت فرانسه اهالی خیر منطقه برای توسعه مسجد دست به کار شدند و در جنوب مسجد کبیر مسجد دیگری ساختند.
این مسجد جز در روزهای جمعه و ماه رمضان باز نمی شودودر مسجد کوچک نماز بر پا می شود.
که امام مسجد استاد رضوان آن را به مدت حدود یک ساعت بر پا می دارد .
در مسجد کبیر نماز طراویج کامل خوانده می شود که آنرا استاد معروف محمد نظر که هر روز یک جز قرآن رامی خواند برپا می کند نماز حدود 2 ساعت و نیم طول می کشد.
کردند واونها باعث شدند که اون تفکرات و تجربیات بزرگترها در واقع فراگیر بشوددر سطح جامعه و هم منتشر بشوددر کل عالم، اگر مراجعه کنیم به همین مبحث می بینیم که پیامبر ما هم نزدیک به جوانان مبعوث به رسالت شد ویعنی در سن 40 سالگی خوب می شود فرد 70 ساله را هم می شود که مملو از تجربه است اما نقطه نقطه ای است که هم جوانان با اون تلاقی دارند و هم پیرمردان یعنی سن 40 سال به بالا.
می خواهم بگویم که بدون این موتور، موتورمحرکه در واقع حرکتی در سطح جوامع دیده نشده در انقلاب ما هم دقیقا همین جور است تو جنگ ما هم اینجور است درست است که فرماندهان عالی رتبه که اون موقع هم بخش اعظمشان جوان بودند و حتی رهبران مسن جامعه فکر میکردند و بر اساس اطلاعاتشان و نظریات دینی و تفکرات ایدئولوژیهای موجود تصمیم می گرفتندو ابلاغ می کردند اما جنگ را در واقع جوانان اداره می کردند.
لذا وقتی ما دیدم که بسیج وارد در واقع عرصه جنگ شد وقتی می گوئیم بسیج یعنی جوانان گرچه پیران هم در اون بودند ولی اساس جوانان بودند نسبتش اصلاً قابل مقایسه نیست بسیار حضور جوانان به لحاظ کمیت و تعداد بیشتر از مسنها بوده بیشتر بوده و این خودش نشان دهنده این است که اینها بودندکه جنگ را جالب این است که در جنگ ما با آن ویژگی که داشت یک اتفاق دیگر هم افتاد یعنی این شد که انقلابیون که همانا قسمت اعظماششان جوانان بودندآنها هم وارد عرصه شدند .
در جنگ فرمانده لشگرها را به عهده گرفتند جالب این است که اونها از نیروهای سنتی رزمنده مثل ارتش بسیار عزیزمان از اونها جلو زدند وتو عملیاتها ما دیدیم که این نیروها هستند که حتی پر انرژی تر از نیروهای سنتی جنگ جو و خوب ما جبهه ها را اداره میکنندو با اون 35 کشور حمایت کننده و با خود عراق مبارزه می کنند.
با درایتی که امام راحل به خرج دادند که این داریت ایشان در واقع قبل از شروع جنگ تحمیلی بود و اون هم فرمان تشکیل ارتش 20 میلیونی در آذر ماه سال 1358 بود شاید در اون زمان خیلی از نظریه پردازان و مسئولین کشور ما به خوبی و به طور عمیق این فرمان حضرت امام را مبنی بر تشکیل ارتش 20 میلیونی کمتر متوجه شدند.
ولی همه مردم ما شاهد بودندکه بعد از جنگ و آغاز جنگ تحمیلی و شروع دفاع مقدس نیروهای مردمی به صورت خود جوش و در غالب مردمی و سازماندهی مردمی به سمت جبهه ها هجوم بردند و کم کم ارتش 20 میلیونی شکل خودش را پیدا کرد.
دانش آموزان عزیز در تشکیل این ارتش 20 میلیونی نقش بسیار بسیار اساسی و بنیانی را بازی کردند به طوری که ما شاهد هستیم که از همان دوران اوایل دبیرستان دانش آموزان ما هجوم آوردند به سمت جبهه ها و نقش خودشان را ایفا کردند در طول دوران دفاع مقدس نکته ای که جالب است این است که دانش آموزان عزیز حتی در آستانه پیروزی انقلاب و دوران یک سال و نیمه آغاز حرکت مردم همه مردم شاهدبودند که این قشر از عزیزان ما چگونه در صحنه های مختلف انقلاب حاضر می شدند و با انسجام خودشان اهداف انقلاب را پیش می بردند.
نقطه اوج این حضور 13 ابان57 بود که شاهد بودیم آن هجمه ای را که رژیم به دانش اموزان کرد و انها را به خاک وخون کشید و13 ابان به عنوان روز دانش اموز در تاریخ انقلاب اسلامی ثبت شدالان هم این قشرعزیزما درقالب جنبش دانش اموزی در صحنه های مختلف آماده هستند که همچنان از کیان انقلاب اسلامی و نظام مقدس جمهوری اسلامی دفاع بکنند در قالب سازمان بسیج دانش آموزی که الحمدالله به لطف خداوند ما به عنوان سازمان بسیج دانش اموزی تهران بزرگ توانسته ایم در قالب این سازمان غریب 550 هزار نفر از دانش اموزان بسیج تهران بزرگ سازماندهی بکنیم و در خدمت این عزیزان اعم از نیروهای عادی و نیروهای فعال بسیج دانش آموزی در عرصه های مختلف حضور پیدا بکنیم هم در ابعاد فرهنگی هم در ابعاد اعتقادی وهم در ابعاد اجتماعی و سیاسی که امیدوارم خداونده به ما این توفیق را بیدهد که بیتوانیم همچنان در خدمت این قشر سرنوشت ساز یعنی دانش اموزانمان باشیم انشاءالله.
حالا ما می گوئیم بسیج،بسیجیان حتی بسیج دانش اموزی ،بسیج فرهنکیان ،اساساً بسیج قسمت اعظمش جوانان هست ووقتی ما می گویم بسیجی ها ودر ذهن عوام هم همین طور واقعا بیشتر روی کرد واون نگاهی که در واقع به بسیج دارند تصوری که همه از بسیج دارند اساساً از یک جوان پرنشاط مومن شجاع این را میگویند در واقع بسیج اگر توی کوچه بازار هم امروز سوال کنید بسیجی کیه هیج وقت یک پیر مرد که یک شکل عمومی دارد را مثال نمیزنند.
حالا ما می گوئیم بسیج،بسیجیان حتی بسیج دانش اموزی ،بسیج فرهنکیان ،اساساً بسیج قسمت اعظمش جوانان هست ووقتی ما می گویم بسیجی ها ودر ذهن عوام هم همین طور واقعا بیشتر روی کرد واون نگاهی که در واقع به بسیج دارند تصوری که همه از بسیج دارند اساساً از یک جوان پرنشاط مومن شجاع این را میگویند در واقع بسیج اگر توی کوچه بازار هم امروز سوال کنید بسیجی کیه هیج وقت یک پیر مرد که یک شکل عمومی دارد را مثال نمیزنند.
می گویند که توی محله اونی که از همه مومن تر است اونی که توی محله حاضره با بدیها بجنگد این که تو محله مادفاع میکند از غیرت ومثل اون از انقلاب از ارزشها وانسانیت این را ما اسمش را می گذاریم بسیجی.
اون اشکالاتی را که می گیرند درست همین را گویاست یعنی می خواهد بگوید بسیجی یعنی جوان پر نشاط – شجاع – پرغیرت – مومن چرا این کار بد را انجام داد منظورشان این است که نباید ان طوری باشد تصورشان از بسیج همچنین شخصیتی است ودر بسیج دانش آموزی ما باز هم این چنین یعنی باز توقع این که جوانانی که در سطح مدارس هستند که در واقع توی مدرسه شاخص باشند به عنوان عناصر مومن شجاع وکسانی که حرکتشان بر اساس دین و تفکرا ت دینی است درهر صو رت نقش جوا نان و بسیجیان و این سی وشش هزا ر شهید ی که ما فقط تو بخش دانش آموزان بسیجی داریم این عددی است که خود ش مفا هیم بزر گی را داره وحرفهای خوبی رامیتواند به ما القا کند.
موضوع: خانم شیمل از یک خانواده ارفول شما به دنیا آمد ودرسال 2002میلا دی هم ما راترک گفت یعنی 81سالگی 80سالگی من در مرز 82 سالگی شخصیت بزرگی بود که بیش از 104 اثر منتشر کرد اولین کتابی که این زن بزرگوار منتشر کرد ،گذشته از اشعاری راکه گفته بود در استامبول بود اون این است که سیره عبدا له قیف را منتشر کرد عبداله در اون دانشگاه استمبلر هلمو در یتره بنیانگذر یک نوع انتشاراتی بود ازجامعه د سامبر و بگذریم از دریاییجان که این کتاب بسیار بسیار زیباست .
خاطره ها واندیشه های عطار رامورد برسی قرار داده بود.
خانم ریچ میل در این سفر معنوی خودش به استانبول که بیش از 4 سال و 8 ماه طول کشید تحت تاثیر اندیشه های هلمو در نیره قرار گرفت و 3 معلم دیگر هم داشت قبلا اولین کسی بود شدر بود که خانم ریچ میل را به ایران پیش از اسلام آشنا کرد وهم بویژه به اندیشه های زرتشتی واز اون هم مهمتر به یک جها نهای زروا نه گری ، ما نی گر ی و نیترا ئسم بعد هم ولی هلمون گیریتر او را به دنیای شعر وعرفان ایران آشنا کرد و از اون جمله بودند .
سو مین شخص آقای پرفسور فرد ریچ فیلر بود که پدیدارشناسی اسلام را در مار بو رگ که ایشان پیش تر در خدمت ایشان بود و رساله پر فسوری اش را شیمن در اون پیش مرد گرامی نوشت در دانشگاه ما ربورگ ولی استاد رساله دکتراش رو از روی شدر نوشته بود، و رساله تحقیقیاش را همون سیره عبدالهابن حنیف را در استانبول نوشت ،وبعداز اون گرایشها ی شدیدی بود که ایشان به به ویژه مولانا جلال الدین مولوی ونحوهای که مولانا از عشق تلقی می کرد داشت .
الان هم پیش پیش به عرض شما برسانیم لیاقت نیست اصطلاحی است اسلام شناسی ویا مثلا ایران شناسی ویا ایران پژو ویا ایران شناسی بین پژوهش و شنا ختن درست است که افرادی که می خواهند بشناسند بایستی این زحمت زیاد را تحمل بکنند و کاوشهای فراوانی را انجام بدهند ولی هر پژوهنده ای نمی تواند شناسا باشد و شناسندهباشد وبا این معنی اول خواستم این ایراد را توضیح بدهم که بسیاری اصطلا حاتی هست که چندان معنی اصلی خودش را نمی رساند واز این جهت بهتر بود بگوییم خانم پرسوشیند اسلام شناس وایران پژو است زیرا با ترجمه های متعددی که ایشان از زبانهای متعدد وعلی الخصوص وبویژه از زبان اردو ویا همجنین از انگلیسی وزبانهای عربی به فارسی برگرداندند.
این نشان دهنده این است که ایشان شخصیت بزرگی برای اسلام شناسی دارند.
خانم شیمل به فارسی چیزی را ترجمه نکردند ولی همین که مثلا پیام مشرقی استاد مرحوم اقبال رابه آلمانی برگردانده اند تا جوابی دربرابر ادمیوان شرقی و غربی دکرت داده باشد ان هم از دیدگاه شرق بسیار عظیم و از ان که زبان فارسی را انتخاب کرده اند هرچند ایشان به زبان اردو هم آشنایی کافی و وافی داشته اند بزرگترین شادی و احترامی است که به زبان فارسی و برای ما هم شادی انگیز و سرافراز کننده است.
دومین مطلبی که خواستم در موردش صحبت کنم یعنی ان وحدانیتی بود که تمام اثار صد و چهاره خا نم پر ششینه داشت که سر راستایی داشت همیشه یکی نحوه تحقیق دردوش کاری که شیمل کرد .
دوم اون اعتقاد ویک مبدا اصلی که تمام اثار به دور اون مبدا اصلی سیر می کرد واون سیر وهمچنین درتتور ودر گردش وچرخش خودش بود وهمگی بردور یک محور بود واون اعتقاد به مبدا اعتقاد به داشتن یک وحدانیت در این مبدا.
وسومین قسمت یک فداکاری وکوشش فراوانی بود که خانم شیمل وتلاشهای فراوانی که ایشان این زن بزگوار کرد در احیای سهم وتسریح نقشی که زن مسلمان درجامعه اسلام وشخصیت زن درجهان اسلام داشته است ودر اندیشه اسلام داره این سه مرحله مهمی بوده که شیمل تمام اثارش را به دور این مسائل می چرخاند از طرفی دیگر طبیعتا پرسشو شیمل یک شاعر بود واز اون جهت در این دنیایی شعر بود که نوشتهاش همگی نوشتهای پروتون تنتراق مشکل وپراز محادثه فلسفی و غلظتی نیست همه روان سلیس وعام فهم نوشته شده وخواسته اشعاری که ترجمه کرده است به زیبایی وظرافت خاص خودش هست البته هم در تمام این اشعاری که حتی به زبان المانی وانگلیسی گفته است الهام گیرنده از شاعران واندیشمندان اسلامی بویژه ایران بوده است.
علاقه این زن به مولانا ختم نمی شود بلکه ایشان به عباد ودرنفر سوم وبهتر بگوییم درسومین جاه حافظ است حافظ را این زن بزگوار بی اندازه دوست می داشت احترام می گذاشت وبرایش اجر بسیار بزرگی را قائل بود.
مسئله دیگری که خواستم عرض کنم در مسائلی که اسلام پژوهشی من بایستی گذشته از کوششها وتلاشهایی بیشتر جنبه سیاسی دران دخالت داشت ونژاد پرستانه ویا اندیشه های سیاسی را دخالت می دادند حالا چه اسرائیلی ها باشد چه فرض بفر مائید تبلیغات سوئی را که مخصوصا سو سیالیست ها به کار ببرند یا برده اندقبلا هم بوده است این تبلیغات تازگی ندارد از آغاز بوده ولی الان شدت وحدت بیشتری بدست گرفته ولی با وجود این خانم شمیل صبر کرد .
دور از تمام این تنشها به اسلام پژوهی وایران شناسی روبکند واین بزگترین هدیه ای است مخصوصا در این زمان برای ما، واز طرفی دیگر نامه موقعیت واقرای است که اون زن بزگوار به حضرت پیغمبرما مخصوصا وعلی الخصوص به ائمه ما قائل بودمثلا فاطمه علیه السلام روبزگترین ومقدس ترین زن معرفی کرد شخصیت مریم را درقرآن وعیسی را درقران مطرح کرد وبرای ما دارای یک شان واحترام بزرگ جهانی قائل شد این باعث افتخار ماست که ما امروز می توانیم بگوئیم شیمل یکی از سنگرهای بلا تردید یکی از سنگرهای مهم دفاع از اسلام درجهان غرب بود وبنابراین با از دست دادن این زن بزرگ یکی از ضایعات بزرگ جامعه اسلامی تحمل کردوامیدواریم با بزرگ داشت وتکراراین بزرگداشت از خاطره ویاد این زن بزگوارما بتوانیم ادای دین بکنیم ودوباره خاطره اش را زنده کنیم ولی بتوانیم احترام وشخصیت این زن برای ما مسلمانان درمرحله اول وایرانیان درمرحله دوم درجهان بوجود اوردهمچنان پاس بداریم.
موضوع:یک کتاب یک نویسنده.
به نام خداوند جان وخرد کزین برتر اندیشه برنگذرد نه سال قبل ازاین برای شرکت درهزاره تدوین شاهنامه فردوسی درشهردوشنبه یک گروه ادیبان دانشمندان وفرهیختگان جمهوری اسلامی ایران تشریف اورده بودند.
درضمن جلسه های همایش علمی وپس ازآن درصحبتهایی که با فرهیختگان ایرانی داشتیم در ضمن یکی از صحبتها جناب اقای محسن باقرزاده رئیس انتشارات طوس از بنده خواهش کردند که درباره نسخه های خطی که در تاجیکستانهست ودرایران شناخته نیست ودیوانهای اشعار شاعران ویا چیزهای دیگری که در ایران هنوز شناخته نیست اطلاعاتی بدهم وهمچنین ایشان فرمودند که برای معرفی ادبیات تاجیک وادبیات ماورالنهر در ایران چه کارهایی می توان کرد پس از این همین اندیشه موجود امد که یک کتابجامع درست کنیم برای معرفی ادبیات فارسی یا تاجیکی ماورالنهر در ایران، برای همین منظور من تدوین تذکره گونه ای را اغاز کردم واز شعرای قرن دهم هجری تا قرن چهاردهم هجری یک مجموعه درست کردم که قبل از همه شرح احوال این شاعران وهمه اثارآنها قرارمی گرفت .
شایدسوال پیش اید چرا که از قرن دهم شروع کردم تا این که معلوم است ادبیات مردمان فارسی زبان از جمله تاجیکستان ایرانیها وتاجیکستان افغانستان وفارسی زبانان هندوستان یک مشترکانی دارند که از زمانهای قدیم شروع می شدتا قرن دهم هجریبه زبان فارسی هر چه آفریده شده است برای همه مردمان فارسی زبان مشترک است وتی از قرن دهم هجری شروع کرده براثر حوادث سیاسی واجتماعی که دران دوره بوجودامد بخصوص در نتیجه مبارزه های بین دولتهای صفویه شعبانیه خان صفویه درایران وشعبانی ها درماوراالنهردربین این دودولت یک مبارزهای شدیدشروع شدوانهاهم فی مبارزهایمذهبی شروع شدودرنتیجه این در بین دو دولت یک مرزی بوجودامد واین جدایی سیاسی وجدایی فرهنگی نیز تا اندازه ای اثر گذاشت ازقرن ده شروع کرده ادبیات مشترک ویگانه فارسی که به عنوان ادبیات فارسی تا جیک و ادبیات ایران معروف است وشاخه ها جدا شد ودرماورءالنهر ادیبات تاجیک ودر ایران ادبیات فارسی ودرهندوستان ادبیات فارسی زبان هندوستان این سهشاخه ای است که از همان زمان شروع کرده ورواج پیدا کرد هرچند که دربین این مناطق رابطه های فرهنگی وادبی هیچ گاه گسسته نشده است همیشه رابطه وجود داشته است ولی به هر حال دربین اینها جدائی وجودداشت واکثرشاعرانی که درماورءالنهر به فارسی شعر گفته اند درایران شناخته نیستند واکثر شاعرانی که در ایران کنونی در ایجاد کرده اند زندگی کرده اند وافریده اند درماورءالنهر شناخته نیستند .
ازاین رو من خواستم که برای این که این ادبیات در ایران شناخته شود وشاعرانی که دراینجازندگی کرده اند شناخته شوند واین مجموعه رادرست کردم.
دراین مجموعه ما شروع کردیم از بدر الدین حلالی وکمال الدین بنایی که اینها تااندازه ای شناخته هستند ولی شاعرین بعدی که در این مجموعه آورده شده اند درایران زیاد شناخته نیستند ولی بایدگفت : شعرآنها شعری ادامه سبک رودکی وفردوسی- انوری – سعدی وحافظ – جهانگیرروحی – عبدالرحمان جامی وهمانهاست این شاعران همان سبک وروش شعرآنهارا ادامه داده اند وهمچنین باید گفت : یک خصوصیت ادبیات ماورءالنهر بازبرآن است که دراین دوران درقرنهای یازده ودوازده سبک هندی خیلی رواج پیدا کرد البته درایران هم سبک هندی هم شروع شده بود ولی نهضت بازگشت ادبی از رواج سبک هندی جلوگیری کرد ازاین جاست که د ر ایران سبک هندی زیاد رواج پیدا نکرد ولی درماورءالنهرسبک هندی تاقرن بیست یعنی تاقرن چهارده تا امروز که البته کمترشده است تاامروزادامه داشت واینجاست که دراین مجموعه دراین تذکره علاوه برشاعرانی که درماورءالنهر زندگی ایجاد کرده اند دو شاعر دو سخنور ازهندوستان هم از منطقه هندوستان هموارد شده اند که میرزا عبدالقادر بیگدل وزبونساز است.
واین علت هم دارد هرچندکه این دوشاعراین دوسخنور بزرگ درماورءالنهرنبوده اند اساساًدرهندوستان زندگی کرده اند ولی شعر آنها برشاعران ماورءالنهر تاثیر زیادی گذاشته است ازاین رو ما لازم دانستیم که ازنمونه های اثاراینها راهم دراین کتاب بیاوریم زیرا شاعران زیادی مثلا از بیدل پیروی کرده اند وسبک بیدل خصوصا درماورءالنهر رواج داشت.
ازشعرا دیگر فارسی زبان دراین مجموعه نیاوردیم وحتی در پیشگفتارهم گفتیم که آنهایی که می خواهند باادبیات فارسی زبان هندوستان اشنایی بیشتری داشته باشند می توانند درکتاب معروف احمد گلچین معانی کاروان هند مراجعه کنند که انجا به طورمفصل درباره شاعران فارسی زبان اطلاعات اورده شده است ولی راجب شعرا ماورءالنهر تابحال تذکره جامی چاپ نشده بود ولی می توان گفت این اولین نمونه ان است البته میل داریم این کاررا ادامه بدهیم حالا نمونه شعر امروز تاجیکستان که در قرن 20 آفریده شده است حاضرچاپ است اون هم درشروع طوس است.
واگرامکان باشد من می خواستم نمونه هایی نثر این دوران راهم به خوانندگان ایرانی معرفی کنم دراین قرن 10 تابه امروز درماورءالنهر اثرهای منصور هم خیلی زیادآفریده شده اند که متاسفانه اکثرآنها در ایران شناخته نیستند خوب این کارهای بعدی است ولی باید راجب این کتاب گفت: که یادگار مهربانم بازهمین را باید من بگوییم که توسط این کتاب خوانندگان ایرانی بتوانند بااحوال واشعار بیش از صدنفرشعرای ماورءالنهراشنا بشوند دراین کتاب سعی شده است که اولا شرح مختصری ازاحوال این شاعران نقل شود بعد تا حد امکان کتاب نامه به ان اضافه شده است یعنی راجب این شاعران درکدام مخص ها درکدام آثار تحقیقاتی بتوان اطلاع پیداکرد واگرچاپ شده باشد چاپ آنها ذکر شده است درکجا جاپ شده است ویا اگرنسخهای خطی باشد به ان اشاره شده است.
باید گفت:که هنگام تدوین این کتاب به نسخه های خطی مراجعه کردیم زیرا اکثر این شاعران هنوز اثارآنها درخود تاجیکستان به نشر نرسیده است ودیوانهای آنها یا اشعارآنها درکتابخانه ها درشکل نسخه های خطی محفوظ هستند والبته ما با این کتاب می خواهیم که به مردم فارسی زبان دو کشور دوست برادر ایران وتاجیکستان این همبستگی پیوند ورابطه های فرهنگی ما بیشتر بشود واین کتاب بتواند همچنین که پیغام دوستی برای تحکیم دوستی بین مردم ما وبرای ارتباط بیشتر ادبیات ما کمک رساند این کتاب که یادیار مهربان عنوان دارد درانتشارات طوس در تهران البته رسیده است وهر کسی می خواهد با آن آشنا بشودمی تواند به این انتشارات مراجعه کندواز ان پذیرایی گردد.