منابع طبیعی بستر حیات بوده و حفظ و احیاء این منابع می تواند علاوه بر فواید عدیده ای که در بر خواهد داشت باعث رونق کشاورزی و افزایش تولیدات آن باشد منابع طبیعی اگر چه سرمایه امنیت ملی وتعلق به مردمان سرزمینی که در آن زندگی می کنند می باشد، ولی منطقی تر این است که بهتر و آبادتر به آیندگان تحویل گردد. اما در کشور ما مثل بسیاری از نقاط جهان به این منابع به عنوان سرمایه، بلکه به چشم سود بار آورده و منفعت بی زحمت نگریسته و همیشه وجه المصالی دیگر طرحها و برنامه ها قرار گرفته است به عبارت دیگر اداره منابع طبیعی چون هیزمی است که هم در عزا و هم در شادی سوزانده میشود و بدین ترتیب پیکره این منابع درطی اعصار و قرون از یکسو در اثر بهره وری بی رویه و اعمال روشهای تخریبی آماج ویرانگری و از سوی دیگر ساختار فرهنگی جامعه نیز کم و بیش با چنین روندی از بهره برداری و تخریب هماهنگ شده است. اگر در کار کشاورزی هر برداشتی مستلزم فعالیتهایی در زمینه کاشت و داشت است درکار منابع طبیعی به خصوص مراتع فقط وفقط برداشت است که به طور دائم مطرح بوده است تا انجا که بسیاری از بهره برداران وحتی برنامه ریزان حد ومرزی را برای توان این منابع منظور نکرده و یکطرفه برای تحقق اهدافی چون تامین مواد غذایی، خود کفایی در زمینه تولید مواد گوشتی و لبنی و تامین آب لازم برای کشاورزی و منفعت روی این منابع حساب باز کرده اند.
این امر درنهایت سبب گردیده که از یک سو حفظ و احیاء و توسعه منابع طبیعی کمتر مورد توجه قرار گرفته و از سویی دیگربه علت توان محدود و عدم امکانات کافی سایر طرحها و برنامه های که روی این منابع بی رویه حساب باز کرده اند عملاً و دراجرا با شکست روبرو شده اند بدون تردید هیچ برنامه ای درزمینه عمران وآبادی موفق نخواهد بود مگر با انجام برنامه های حفظ و احیاء و توسعه منابع طبیعی .
فصل اول: کلیات
1- کلیات راجع به منطقه
استان چهار محال و بختیاری از سال 1352 به عنوان یک استان مستقل فعالیت خود را آغاز کرد. اکنون این استان دارای 6 شهرستان (شهرکرد، بروجن، فارسان، لردگان، اردل و کوهرنگ) و 26 شهر و16 دهستان و509 روستا و 919 نقطه جغرافیایی می باشد استان چهار محال وبختیاری در جنوب غربی ایران قرار گرفته همجوار استانهای خوزستان و لرستان و کهکلیویه و بویر احمد و اصفهان می باشد این استان جزء مناطق کوهستانی جنوب غربی ایران محسوب می گردد و بین تا عرض شمالی و تا طول شرقی گرینویچ قرار دارد.
مرکز استان با 2150 متر ارتفاع درمیان مراکز استانها بلندترین است کوههای بلند زاگرس به صورت نواری در تمام استان از شمال غرب تا جنوب شرق امتداد دارد. به طوری که 76% مساحت را کوهها و تپه ها تشکیل می دهد و معروفترین ارتفاعات استان زردکوه می باشدو مرتفع ترین آن کلونجی نام دارد ارتفاعات زرد کوه به دلیل یخچالها و شکل خاص مورد توجه کوهنوردان است. یکی از شهرستانهای استان کوهرنگ می باشد که شامل 2 بخش مرکزی وبازفت که دارای دهستان های بازفت و دو آب وسمسام می باشد حوزه آبخیز مورد مطالعه یکی از زیر حوزه های حوزه آبخیز کوهرنگ می باشد حوزه ضراب آباد از لحاظ اقلیمی جزء مناطق مرطوب تا نیم مرطوب بوده و بارش سالیانه بیشتر به صورت برف است به طوری که در بیشتر ماههای سال ما شاهد یخبندان در منطقه هستیم
1-1مطالعات فیزیوگرافی
حوزه آبخیز ضراب آباد یکی از زیر حوزه های حوزه آبخیز کوهرنگ به شمار می آید که در 80 کیلومتری شمال غرب شهر کرد می باشد این حوزه از شمال به شهرک عشایر نشین ضراب آباد از شرق به کوه ضراب و از غرب به کوه مراالاس و چشمه گل گوشکک محدود می گردد این زیر حوزه بین دو عرض جغرافیایی و و طول جغرافیایی و قرار دارد مساحت این حوزه 1/10 کیلومتر مربع معادل 1010 هکتار و محیط آن معادل 17 کیلومتر و طول آن که برابر با طول آبراهه اصلی است حدود4/7 کیلومتر می باشد بلندترین نقطه کوه ضراب با ارتفاع 3420 متر و پایین ترین نقطه درشمال غرب یعنی خروجی حوزه با ارتفاع 2365 متر می باشد که ابتدا و انتهای حوزه با هم 1055 متر اختلاف ارتفاع دارند کل آبراهه موجود 16 کیلومتر و بلندترین طول آبراهه آن نیز 8 کیلومتر میباشد.
2-1مطالعات هوا و اقلیم شناسی
باد غالب این حوزه به شمال غرب (NW) میباشد و جهات بعدی آن به ترتیب عبارتند از 1(W) 2(SW 3(S) 4(SE) 5(N) 6(NW) 7(E) رطوبت نسبی این منطقه 639/44 درصد و تبخیر تعرق واقعی 43/517 میلیمتر میباشد طول دوره یخبندان به متوسط در طول سال 120 روز و گرمترین ماه سال مرداد ماه با 22 درجه سانتی گراد بالای صفر و سردترین ماه سال دی ماه با حداقل دمای ماهیانه 4/14 می باشد میانگین سالانه دما 9/4 درجه سانتی گراد و میانگین حداکثر بارندگی 24 ساعته طبق آمار 17 ساله 4/134 میلیمتر میباشد بارش متوسط سالیانه منطقه بین 600 تا 700 میلیمتر می باشد.
3-1 مطالعات فرسایش و رسوب
در حوزه مورد مطالعه به دلیل درصد بالای پوشش گیاهی وهمچنین وجود قلوه سنگها در سطح منطقه و نیز وجود رخنمون های سنگی از جنس آهک و بارش به صورت برف آثار فرسایش کمتر دیده می شود و بیشتر فرسایش، فرسایش سطحی می باشد.
4-1مطالعات پوشش گیاهی
درحوزه مورد مطالعه رویشگاهها بر روی سنگهای آهکی مارنی قرار دارند که اغلب گون ها و دامنه می باشد. انواع دیگر گونه ها به صورت پراکنده در بین این گیاهان دیده می شود هر چه به سطح ارتفاعات یعنی تا ارتفاع 2900 متر به بالا گیاهان حالت بالشتکی به خود گرفته و ترکیب گیاهان عوض می شود البته تغییر این اکوتون به صورت که باعث تغییر تیپ شود وجود ندارد در دامنه هایی که به دو طرف آبراهه ها قرار داشتند یا به صورت رو به شمال و شرق و یا به صورت جنوب و غرب وجود داشتند پوشش گیاهی از لحاظ تراکم فرق میکند در دامنه های رو به شمال و شرق یعنی دامنه ها جنوبی وغربی به دلیل تابش بیشتر نور خورشید رطوبت کمتری در سطح خاک وجود دارد و در نتیجه پوشش کمتر است در دامنه های رو به جنوب وغرب یعنی دامنه های شمالی وشرقی به دلیل وجود رطوبت کافی، به علت عدم تابش بیش از حد خورشید تراکم بیشتر می باشد شروع دوره رشد گیاهی نیمه دوم فروردین می باشد که البته در ارتفاعات پایین اوایل فروردین در دامنه ها نیز به همین صورت می باشد در دامنه های جنوبی وغربی طول دوره رویشی بیشتر است البته نوع گونه گیاهی نیز موثر می باشد. طول دوره رشد به طور متوسط 150 روز می باشد در منطقه کمتر گیاه علفی و گراسها وجود دارد و گیاهان بیشتر کلاس II و یا کلاسIII می باشد پوشش گیاهی از شیب 5% شروع شده و تا شیب 40% و گاهی تا شیب های 60% ادامه می یابد پوشش های گیاهی همان طور که مشهود است عوامل مختلفی از قبیل اقلیم، خاک، پتوگرافی، به طور مجزا و یا دسته جمعی در توسعه و تکامل جوامع گیاهی مختلف موثر است که جدای از این مسائل انسان و دام نیز در این دگرگونی ها نقش به سزایی دارند در نقطه مورد مطالعه دو تیپ گیاهی مشاهده شد که در نقشه اصلاح مشخص شده است این تیپها در دامنه های جنوبی و شمالی وجود دارند که پوشش غالب آنها گون و دافنه می باشد وضعیت مرتع متوسط و از لحاظ گرایش مرتع گرایشی ثابت دارد علوفه تولیدی در کل سطح مراتع که معادل 700 هکتار است ظرفیت چرای دامی را به میزان 1600 واحد دامی در بر می گیرد که با توجه به تعداد دام موجود درمنطقه که 2000 تا 2200 واحد دامی اهم از گوسفند وبز می باشد حدوداً 400 تا 600 واحد دامی ازظرفیت مرتع مازاد می باشد