اهمیتی که جهانگردی در سرنوشت اقتصادی و اجتماعی کشورها دارد و زمانی که این اهمیت به تدریج آشکار شده برای شناخت و تعیین هویت جهانگرد و تنظیم آمارهای مختلف تعریف هایی به عمل آمده است .
جهانگردی عبارت است از سیاحت در زمان و مکانی گسترده تر.
عامل جهانگردی کسی است که عمل جهانگردی را انجام می دهد و به سه دسته تقسیم می شود :
- جهانگردانی که از خارج وارد کشور می شود
- جهانگردانی که اهل یا مقیم آن کشورند و در داخل کشور مسافرت می کنند
- جهانگردانی که اهل کشوری هستند وبه خارج از کشور خود مسافرت می کنند
مطالب فوق راجع به شکل عام و معمول جهانگردی ، یعنی جهانگردی بین المللی است اما نوع دیگر که دارای خصوصیت بومی وداخلی است جهانگردی داخلی نامیده می شود که عبارت است از :
سفرهایی که با همان انگیزه ها و شرایط جهانگردی بین المللی اما در داخل محدوده ی یک کشور صورت می گیرد .
در این پروژه به مفهوم گردشگری ، جاذبه های تاریخی ایران و عوامل جذب گردشگران خارجی به آثار تاریخی ایران پرداخته ایم .
کشورایران از قدیم¬الایام همواره مورد توجه جهانگردان بوده است و کسانی که در طی سالیان متمادی برای شناخت تمدن و فرهنگ کهن سرزمین ما به ایران آمده اند به شدت تحت تاثیر هنر و اخلاق و خصوصیات مردم این کشور قرار گرفته و بررسی های فراوانی در این خصوص به عمل آورده اند. در واقع سفر و جهانگردی یکی از اموری است که اخیرا مورد توجه بسیار قرار گرفته و توجه به آن روز به روز بیشتر می شود.
دردنیای امروز مسافرت و سیاحت بزرگترین منبع تجاری بین المللی است که از نظر اقتصادی بسیار مهم و پر ارزش می باشد.
به این منظور هدف کلی از انجام این پروژه معرفی جاذبه های گردشگری ایران و ارائه راهکارهایی برای افزایش ظرفیت کار و درآمد ملی ( هم به صورت ارز خارجی و هم به صورت سرعت گردش پول ) است.
علاوه بر این سعی شده در این پروژه به بررسی عوامل مؤثر در جذب گردشگران و اثر گذاری گردشگران خارجی بر اقتصاد، امنیت اجتماعی، میراث فرهنگی و منابع طبیعی در ایران پرداخته شود.
فصل اول: تاریخچه جهانگردی گردشگری
1-1 : تاریخچه
ایران بزرگ، یادگار گرانقدر نیاکانی است که هر یک در هنگام زندگانی گامی در بلند آوازگی وطن خود برداشته و یادگارانی گرانبها برای ما باقی گذاشته اند. یادگارهایی از تمدن و فرهنگ غنی ایرانی که مملو از اخلاق و ادب انسانی است.
ایران یکی از نخستین جاهایی است که انسان طی سیر تحول تاریخی خود به سوی مدنیت و انسانیت از آن گذر کرده است.
آنچه در هگمتانه، هفت تپه، شهر سوخته، تپه¬های سیلک و... به دست آمده¬¬است گواه راستینی است بر اینکه انسان، انسانیت را اولین بار در سرزمین ما تجربه کرده¬است. کشف آثار باستانی پیش از تاریخ، اشیاء مربوط به عصر مفرغ، عصر آهن و ... نشان می-دهد ایران به راستی گهواره تمدن بشری بوده و جای جای این خاک پاک، جزء میراث جهانی بشر به شمار می-رود.
کشوری که حتی با وجود تازش مکرر اقوام بیگانه¬ی نیمه وحشی که به طور مستمر ثروت و تمدن ایران را مورد تاخت و تاز و چپاول قرار می¬دادند، همواره سربلند و سرافراز باقی مانده و همانند ققنوسی از پس آتشهای خاکستر کننده¬ی تاریخ زایشی دوباره یافته¬است.
کشور فردوسی ، سعدی و حافظ؛ موطن بزرگ¬ترین دانشمندان و فیلسوفان جهان؛
بوعلی سینا، محمد بن زکریای¬رازی، خیام و... که هر یک هنوز و همواره در اوج می¬درخشند و جهان بشری را از تلالو خود روشنایی می¬بخشند.
جهانگردی و گردشگری از دیرباز در ایران به سببِ موقعیت و گستردگی¬ جغرافیایی، تنوعِ آب‌و‌هوایی و شرایطِ زیست‌محیطی، جایگاهِ فرهنگی، علمی و بازرگانی، مردمانِ مهربان و میهمان‌نواز و نیز تمدنِ‌کهن و جاذبه-های تاریخی بسیار همچون قاره¬های پهناور، رونق داشته و کاروان‌سراها، چاپارخانه‌ها و راه‌هایِ ارتباطی گسترده به همراهِ‌سفرنامه¬هایِ به‌جای‌مانده دلیلی بر این ادعاست. جهانگردانِ بسیاری پیش از اسلام و در دورانِ هخامنشی و سلوکی و... به ایران آمده و پایه‌گذارِ ارتباطِ فرهنگیِ ملت‌هایِ خویش با تمدنِ‌ایرانی گردیده، وصفِ شکوه و بزرگیِ ایران را پراکندند. بر مبنایِ نوشته‌هایِ‌گزنفون و هرودوت، بازرگانانِ یونانی و رومی برایِ‌دادوستد به ایران رفت‌وآمد داشتند.
1-2 :جاذبه های گردشگری در کل ایران
کشور جمهوری اسلامی ایران سرزمین پهناوری است که 1648000 کیلومتر مربع مساحت دارد و در جنوب غربی آسیا، میان کشورهای ترکمنستان ، آذربایجان و ارمنستان در شمال ؛ افغانستان و پاکستان در شرق ؛ و ترکیه و عراق در غرب قرار گرفته¬است . سراسر مرزهای جنوبی ایران را کرانه¬های خلیج فارس و دریای عمان فراگرفته است . مجموع مرزهای خشکی ایران 51700 کیلومتر ، و مجموع مرزهای آبی آن، در شمال و جنوب 2510 کیلومتراست.
ایران در قلب خاورمیانه قرار گرفته¬است و چون پلی دریای مازندران، یعنی زیباترین دریاچه جهان را به خلیج فارس وصل می‌نماید و همچنین مانند چهارراهی بر سر راه شرق و غرب،
پیوندگاه تجلیات فرهنگی، معنوی و سیاسی جهان شرق و غرب است.
چشمه‌سارهای زلال، انارستان¬ها، باغ‌های پسته، ردیف درختان تبریزی، کوچ کاروان عشایر در فصل‌های گوناگون شب‌های پرستاره، صخره‌ها، کوه‌ها ، پستی‌بلندی‌های پایان ناپذیر، آتشفشان‌های خاموش و پوشیده¬از برف، جنگل‌های انبوه رشته کوه¬های البرز و کرانه‌های دریای مازندران از جمله چشم‌اندازهای دیدنی و فراموش ناشدنی طبیعت ایران‌اند که خاطره‌های ماندگار در اذهان جهانگردان به جا می‌گذارند.
چهره دشت و هامون ایران در خلال سال مختلف و متغیر است ؛ زمانی پر از شن و سنگ، گاه پر از سیلاب و زمانی پوشیده از برف و گل و لای یا سرشار از گل و گیاه و سبزه است.
هنرمندان ایرانی در طرح‌های انواع آثار هنری خود غالباً طبیعت را به عنوان نماد و نشانه‌ای از زیبایی هستی ترسیم کرده‌اند . ایرانیان آب را همیشه ارجمند داشته و نشانه آبادانی شناخته‌اند . در چمن‌زارها، باغ و بوستان‌ها ، خانه‌ها و در مسجدها و مکان‌های مقدس به طور همیشگی آب جریان دارد و درختان بسیار به ویژه درختان سرو ، کاج ، نارنج ، انار و انگور و غیره را آبیاری می‌کند.
طبیعت جادویی و پهناور ایران یکی از عامل‌های بسیار ارزشمند صنعت جهانگردی است . از میلیون‌ها هکتار مساحت خشکی ایران ، 19 میلیون هکتار باغ و کشت‌زار ؛ 10 میلیون هکتار جلگه و مرتع ؛ 19 میلیون هکتار جنگل ،و باقی مانده آن شامل زمین‌های بایر ، صحرا و کوه است.
از خصوصیات مهم این سرزمین پهناور که از نظر جهانگردی بسیار با اهمیت است وجود رشته کوههای سر به آسمان کشیده ، جلگه‌ها و دشت‌های هموار، ناحیه‌های کویری ، رودخانه‌ها و در یاچه‌های گوناگون است که موجب شده است در هر زمان از سال ، در گوشه‌های مختلف آن ، یکی از چهار فصل را بتوان دید ، به طوری که در زمستان در ناحیه‌های جنوبی می‌توان از دریای خوب و آرام برای ورزش‌های آبی هم چون شنا و اسکی روی آب استفاده کرد و در همان زمان در کوهستان¬های شمال و غرب کشور به ورزش‌های زمستانی مانند اسکی پرداخت و هم زمان در شهرهای بسیاری در کرانه‌های دریای مازندران ، از هوای دلپذیر بهاری استفاده کرد.
کرانه‌های دریای مازندران به صورت باریکه‌ای بسیار زیبا در میان دریای مازندران و رشته کوههای زیبا و جنگلی البرز قرار گرفته‌اند
کرانه‌های خلیج فارس که بخشی از آن از صخره‌های کوهستانی و بخش‌های دیگر آن از کناره‌های شنی و باتلاقی تشکیل شده که به یک نواختی کرانه‌های شمالی نیستند.
استانهای جنوبی ایران به ویژه خوزستان که بخشی از جلگه پهناور میان‌رودان(بین‌النهرین) را تشکیل می‌دهد، بسیار هموار و مسطح‌اند و در ارتفاع اندکی از سطح دریا قرار گرفته‌اند. چنانکه اگر یک جهانگرد در میان کوهستانهای شمالی یا غربی ایران به گردش بپردازد ، در زیر پای خود شهرک‌ها ، روستاها ، باغ‌ها و چمن‌زارهای بسیار زیبایی را خواهد یافت که شگفتی، او را برخواهند انگیخت.
ارتفاع بسیار فلات ایران از سطح دریا و قرارگرفتن بیشتر استانهای کشور در ارتفاع بیش از 1000 متر ، یکی دیگر از ویژگی‌های مهم سرزمین ایران است.