دانلود مقاله تعریف جهانی شدن

تعریف جهانی شدن(محمد نقی زاده) به طور کلی می توان آن را فرآیندی در نظر گرفت که در آن مرزهای اقتصادی میان کشورها هر روز کمرنگ تر می شود و تحرک روز افزون منابع ، تکنولوژی ، کالا ، خدمات و سرمایه و حتی نیروی انسانی در ماورای مرزها سهل تر انجام می شود و در نتیجه به افزایش تولید و مصرف در کشورها می انجامد.

برخی رویکردهای جهانی شدن ·ادغام بیشتر بازار های جهانی ) کروگمن و رنه بالز( ·گسترش بین المللی مناسبات تولیدی (مک ایوان) ·وضعیتی که رفاه یک انسان فقط به دولت بستگی ندارد.(لئو وارد) ·ادغام وسیعتر و عمیق تر(صندوق بین المللی پول) بازانسون می گوید : üیکپارچه شدن تجارت از طریق حذف مرزهای تجاری üحرکت شفاف سرمایه üتسریع در مبادله تکنولوژی ü افزایش عمومی مصرف گرایی جهانی بررسی روند جهانی شدن اولین حرکت ها به اواخر قرن 19 بر می گردد.

بین 1870 تا 1914 دوره طلایی ادغام ها بود و شاهد افزایش تجارت در انگلیس و آلمان بودیم دلایل : ·سیاست های آزادتر دولتی ·افزایش مهاجرت.

در این مدت 60 میلیون اروپایی به آمریکا مهاجرت کردند.

· تسریع در حرکت سرمایه به طور مثال یک سوم از سرمایه انگلیس در کشورهای دیگر سرمایه گذاری شده بود.

اما این روند ادامه نیافت و بازندگان جهانی شدن ،روند را معکوس کردند و بالاخره با شروع جنگ جهانی اول این روند متوقف شد تا بعد از جنگ جهانی دوم که با تشکیل سازمان ملل ، بانک جهانی و...

اولین قدم ها در راستای هماهنگ سازی کشورها برداشته شد.

بررسی روند جهانی شدن تا دهه 1970 روند ادغام و وابستگی اقتصاد ها به یکدیگر به کندی پیش می رفت به دلیل : ·بعد از جنگ جهانی دوم و سیاست های حمایتی جهت از بین بردن تاثیرات مخرب جنگ ·ایجاد بلوک شرق و سوسیالیستی ·حاکم شدن تفکرات کینزی که سبب پر رنگ شدن مرز های اقتصادی شد.

جهانی شدن بعد از دهه 70 سرعت زیادی به خود کرفت.

مهمترین دلایل: ·انعطاف پذیری نرخ ارز و فروپاشی نظام نرخ ثابت مبادله بر مبنای ارزش پولها در مقابل دلار و طلا (1944) ·عقب نشینی دولت ها از سیاست های جایگزینی واردات و کاهش مداخلات در مکانیسم بازار ·اتخاذ سیاست های برون نگر ·کاهش هزینه های حمل و نقل و تکنولوژی ارتباطات ·رفع موانع تجاری مثلا دور اروگوئه 1994 ·حمایت دولت ها از سرمایه گذاری خارجی ·پایان جنگ سرد و سقوط نظام سوسیالیستی عواملی مانند گرم شدن زمین و...

نیازمند به راه های جهانی بود و همکاری تمام کشورها را می طلبد.

ویژگی های جهانی شدن در عصر جدید ·ادغام وسیع و عمیق اقتصاد های ملی ·افزایش فعالیت و سیال شدن بازارهای سرمایه بین المللی ·شفاف شدن تمایز بین فعالیتهای تولیدی و خدماتی که در نتیجه اهمیت اطلاعات و ادغام الکترونیکی افراد و و بنگاه ها و بازارها را افزون کرد.

·رشد کامپیوتری شدن اقتصاد ·فشردگی زمان و مکان ابعاد جهانی شدن ·جهانی شدن دانش و تکنولوژی به علت مسائلی مانند کم شدن هزینه های ارتباطات و تجمیع دانشمندان ·تجارت بین المللی ·بین المللی شدن تولید · سرمایه گذاری خارجی ·نیروی کار : مهاجرت کارگران و نخبگان به سوی کشورهای با تولید بهتر خوب است اما اشکالاتی هم دارذد مثل اینکه اگر چه مهاجرت افراد ممکن است به ماهرشدن آنها بیانجامد اما ممکن است نخبگان هم در این بین رفته و رشد کشور ها کم شود.

·لیبرالیزه کردن اقتصاد کشورهای توسعه یافته و فرایند جهانی شدن در نقطه ثقل این مسئله کشورهای OECD است و یک سری وظایفی را بر عهده دارد مانند ·طراحی سیاستهای ترویج جهانی شدن ·ایجاد یک نظام چند جانبه و قانونمند ·تهیه قواعد بازی و راه های سیاست گذاری ·دعوت از کشورهای غیر عضو در OECD کشورهای در حال توسعه و فرایند جهانی شدن جهانی شدن از سال 1980 سرعت بیشتری گرفت زیرا کشور ها متوجه عدم کارایی سیاستهای جایگزینی واردات شدند و به سمت اتخاذ استراتژی های برون نگر رفتند.

برخی کشورها موفق و برخی نا موفق بوده اند.

پیامدهای جهانی شدن ·رقابت بیشتر و گرایش به تولید کالاهایی که در آن مزیت نسبی وجود دارد.

·تخصصی شدن فعالیتها ·آزادی حرکت بیشتر سرمایه ·انتقال تکنولوژی در ماورای مرزها ·ایجاد فضای رقابتی و افزایش کارایی بنگاه ها ·دستمزد بیشتر شرکت های خارجی به کارگران ، ایجاد اشتغال بیشتر ، بودجه تحقیق و توسعه بیشتر و تمایل بیشتر برای صادرات و انتقال تکنولوژی به داخل ·تعدیل ساختارها و برتری نیروی کار ماهر ·از بین رفتن سیاست های توسعه درون نگر و خودکفایی ·کمرنگ شدن نقش دولت ها ·حمایت کمتر از اقشار آسیب پذیر و کم شدن یارانه ها ·بحران های مالی در صورت عدم نظارت قوی ·افزایش نابرابری توزیع ·حقوق مالکیت معنوی جهانی شدن و اثر آن بر توزیع درآمد بعد از آزاد سازی اقتصادی انتظار می رفت که به دلیل افزایش سرمایه گذاری خارجی رشد اقتصادی بالاتر رفته و جذابیت کشورهای LDC افزایش یافته و باعث دسترسی آنها به Tech مدیریت و بازارهای صادراتی شود.

برخی کشورها مثل کره ،تایوان ،هنگ کنگ و سنگاپور موفق بوده اند و توانسته اند فقر را کاهش دهند البته اقتصاددانها می گویند این مساله به خاطر آزادسازی اقتصادی نبوده بلکه به خاطر سیاست برون نگر و جسارت آنها در استفاده از موقعیت های موجود بوده است.تقریبا در تمام کشورهای بلوک شرق و آمریکای جنوبی توزیع در آمد بدتر شده است و حتی در جنوب شرق آسیا هم به نوعی نابرابری داشته ایم.

ادغام در اقتصاد جهانی موجب افزایش درآمد سرانه می شود ولی به دلیل تمرکز منابع به جهت بهره گیری از مقیاس تولید ، توزیع درآمد بهبود چندانی نمی یابد و یا حتی ممکن است در مراحل بدتر هم شود.

نتایج حاصل از کشورهای مختلف در زمینه توزیع در آمد متفاوت است و این تفاوت بستگی به آن دارد که بررسی در کدام مرحله از ادغام صورت می گیرد اگر در مراحل اولیه باشد سطح پایین است اما در مراحل بعد بهبود می یابد.

ضمنا تعریف فقر در کشورهای مختلف متفاوت است.

جهانی شدن و اثر آن بر اشتغال چنین پیش بینی می شد که ادغام در اقتصادهای جهانی به رشد اشتغال کمک می کند.

درچین با وجود رشد خارق العاده تاثیر کمی براشتغال داشته است این میزان حتی در صنایع کاربر هم دیده می شود در نتیجه یک تناقض پیش می آید.که با وجود اینکه جهانی شدن به رشد صنایع و بالاخص صنایع کاربر کمک می کند اما در اشتغال تاثیر زیادی ندارد.

چرا؟؟؟

دلیل این تناقض در اشتغال بیش از حد در صنایع ، قبل از جهانی شدن می توان جستجو کرد.

چون در این کشورها صنایع عموما دولتی بوده است و دولت ها با اهداف اجتماعی کارگران بیش از حد جذب کرده اند.با آزادسازی مازاد نیروی اخراج می شوند و این اخراجی ها بیشتر از به کار گرفته شده ها است پس در نتیجه جهانی شدن را نمی توان مسئول این قضیه دانست.

دو راه برای حل این معضل موجود است که شامل برقراری بیمه بیکاری ایجاد کارهای اجتماعی که هردو مورد نیاز به بودجه دولتی دارد و باعث کسری بودجه می شود و دولت ها از آنها اجتناب می کنند.

در واقع ما یک دوره انتقال داریم که از صنایع غیر کارا به کارا می رویم و پس از مدتی شاخص های اقتصاد رشد می کند همانگونه که در نیمه دوم دهه 90 شاخص ها رشد خوبی داشت.

طبقه بندی جهانی تکنولوژی ·The global exploitation of tech capacity ·Global technological collaboration ·The global generation of tech The global exploitation of tech capacity برخی شاخص های مهم : ·افزایش سهم صادرات hi-tech ·افزایش میزان سرمایه گذاری های خارجی ·افزایش ثبت اختراعات در خارج از مرزها Global technological collaboration Global technological collaboration افزایش ادغام های استراتژیک افزایش میزان تحقیقات و مقالات مشترک افزایش میزان متخصصانی که در خارج تحصیل می کنند.

The global generation of tech MNE ها نقش مهمی دارند.

افزایش آمار ثبت اختراعات در خارج از مرزها افزایش آمار سرمایه گذاری در بخش R&D در خارج از مرزها چالش ها ی فراروی جهانی شدن برای مخاطبین جهانی شدن کابوسی به نام نابرابری ها وجود دارد.

بسیاری جهانی شدن را از اهداف امپریالیستی آمریکا میدانند مخالفت تئوری پردازان حامی اقتصاد درون نگر مخالفت بازندگان مخالفت های ناشی از عدم علاقه به همکاری تکیه بر یک سری وقایع ناخوشایند و زیر سوال بردن کل نظام مانند بحران شرق آسیا مخالفت ها در کشورهای توسعه یافته از ترس بیکاری به خاطر کارگر ارزان کشورهای در حال توسعه بروز برخی بحران های مالی که غالبا به علت ضعف نظارت دولت است و نه جهانی شدن و آزادسازی نظام مالکیت فکری : بستری برای توسعه(مهرو) توسعه روندی چند بعدی است که درصدد ایجاد بهبود مستمر و گسترده ای در کیفیت زندگی و معیارها و شاخص های زندگانی است .

گرچه رشد اقتصادی شرط لازم توسعه است , اما شرط کافی نیست .

در اقتصادهای درحال رشد , میتوان توسعه را وسیعا" کاهش فقر وبیکاری تعریف کرد, گرچه عوامل دیگری نیز وجود دارد.

موضوع محوری سیاست توسعه, بویژه درکشورهای درحال توسعه , این است که چگونه می توان فرصت های اشتغال و دسترسی به آموزش معنادار را افزایش داد.

نظام مالکیت فکری یکی از مسائل زیربنایی سیاست نوین اقتصادی درسطح ملی و بستری برای توسعه است .

مالکیت فکری بطور روزافزون درجوامع دانش پژوه این هزاره , برای توسعه پایدار کشورهای درحال توسعه, بویژه کشورهای کمتر توسعه یافته , تبدیل به ابزار مهم میشود.

بنابراین, فهم پایه های حقوقی و اقتصادی نظام مالیکت فکری پیش شرطی برای درک افزایش نقش و اهمیت آن در استراتژی های ملی درجهت تقویت رقابت و تسریع توسعه اقتصادی – اجتماعی است .

بهینه کردن بهره برداری از نظام مالکیت فکری در رقابت های تکنولوژی و اقتصادی بسیار اهمیت دارد, چرا که بی شک در سالهای آتی این امر شدت خواهد گرفت .

رقابت های بین المللی را تنها برحسب تولید با کیفیت عالی و با همکاری تکنولوژی نوین میتوان حفظ کرد, و رقابت های کیفی و رشد در تجارت می توانند فرصت های شغلی کافی و مناسبی را تضمین کنند.

نظام مالکیت فکری با تدوین مواد قانونی حق انحصار, موجب تامین امنیت قانونی مورد نیاز موسسات فنی و علمی و نیز شرکتهای سرمایه گذاری میشود که علاقمند به استفاده از امکان تشویق برحسب منابع مادی و اکتشافات ضروری هستند.

همچنین , کارفرمای آنان علاقمند به استفاده از مهارتشان در پژوهش و توسعه اندیشه های نوین با ارزش آنان است که میتوانند در پیشرفت مداوم محصولات موجود با تولید محصولات جدید مورد بهره برداری قرار گیرند.

شعب اصلی مالکیت فکری و نقش و اهمیت آن در توسعه اقتصادی – اجتماعی مالکیت تولیدات فکری دربردارنده خلاقیت های فکری و ذهنی انسان بوده و دارای دو شعبه اصلی است , شعبه اول صنعتی , که با نوآوری تکنولوژیکی , مدل های بهره برداری , علایم تجاری برای کالاها و خدمات , علایم و نشانه های صنعتی و غیره سروکار دارد, شعبه دیگر حق تالیف است که حمایت از ادبیات , موسیقی , امور هنری , تولیدات سمعی و بصری, فیلم ها , برنامه های کامپیوتری و نرم افزاری را برعهده دارد.

این حقوق مرتبط و نزدیک بهم یعنی حقوق همجوار با حق تالیف که حقوق هنرمندان نامیده می شود , شامل تولید کنندگان و سازمان های خبرگذاری نیز است .

وجود چنین حقوق متفاوت و نیز مبنای قانونی جهت اجرای آن درخصوص آفرینندگان و یا توسعه دهندگان اندیشه ها, ازیک سو و موسسات یا اشخاصی که مایل به استفاده از این ایده ها را در فرآیند تولید دارند, از سوی دیگر , دارای اهمیت بسیاری است .

مالکیت صنعتی با خلاقیت ها مرتبط بوده و از اختراعاتی نشات می گیرد که در جهت حل معضلات تکنیکی و با طرح های صنعتی با ظاهر مطلوب برای تولیدات صنعتی بوجود آمده اند.

مالکیت صنعتی همچنین علامات تجاری و خدمات , نام های تجاری و طرح ها و علایم جغرافیایی و حمایت از موارد مذکور در رقابت های غیرمنصفانه را شامل می گردد.

درضمن هنگامی که اختراعات دریک صنعت مورد بهره برداری قرار میگیرد, علایم تجاری و خدمات , نامها و طرح های تجاری صرفا" نه در خدمت صنعت بلکه درخدمت تجارت قرار میگیرند.

برخلاف حمایت از اختراعات , قانون حق تالیف صرفا" ازشکل بیان ایده و نظر حمایت میکند , ونه از خود ایده ها, خلاقیت هایی که بوسیله قانون حق تالیف حمایت می شود با انتخاب ترتیب کلمات , نت های موسیقی , رنگ ها , اشکال و غیره میسر می گردد.

حق تالیف مرتبط با خلاقیت های زیباشناسانه از قبیل اشعار , داستان ها و نوول, موسیقی , نقاشی ها , امور سینمایی و غیره میباشد.

قانون حق تالیف از حقوق صاحبان آثار ادبی و هنری و نسخه های اصلی درقبال کسانی که " نسخه برداری" میکنند, حمایت مینماید.

دراغلب زبان های اروپایی, غیر از زبان انگلیسی , حق تالیف , حق مولف نامیده میشود و عبارت " حق تالیف" به خلق اثری ادبی یا هنری , مثل کتاب , مجسمه , نقاشی , عکس , تصویر متحرک تکثیر میگردد , اطلاق میشود.

به عبارت دیگر " حق مولف " شامل کسی است که خالق و آفریننده آثار هنری است .

ا استفاده از " حق مولف " , مولف و مصنف از حقوق ویژه ای که خلاقیت او را تضمین میکند , استفاده مینماید.

برای مثال حقوقی که از تکثیر و تحریف آثار را که تنها مولف حق استفاده از آن را دارد جلوگیری مینماید.

سایر حقوق کپی برداری میتواند توسط کسان دیگر هم مورد استفاده قرار گیرد.

برای مثال ناشرانی که حق چاپ و بهره برداری از اثر مولف و مصنف را قبلا" کسب کرده اند.

با توجه به تفاوتهای موضوعی اختراعات و امور ادبی و هنری , حمایت قانونی ازهر کدام نیز متفاوت میباشد.

حمایت از اختراعات , قانونی است که حق انتفاع و بهره برداری از یک نظر و ایده را امکان پذیر نموده و دوره اجرای آن هم نزدیک به 20 سال است.

این واقعیت که اختراع معینی مورد حمایت است , باید برای عموم مردم اعلام شود.

بدین ترتیب بطریق اداری و رسمی از مالکیت صنعتی بشکل کاملا" ویژه و برای سالهای متمادی حمایت گردد و برای عموم مردم جهت ثبت اختراع بصورت آزاد امکان لازم فراهم شود.

ازطرف دیگر دربین شعب اصلی نظام مالکیت فکری , درحالی که حمایت از حق تالیف نیاز به ثبت و تشریفات پیچیده رسمی ندارد, اما این امر در مورد حمایت از مالکیت صنعتی چنین نیست .

سیستم حق امتیاز از اختراعات جدید حمایت میکند , چون یک اختراع جدید راه حلی تازه برای تکنولوژی و پاسخی برای حل مشکل است .

برای اینکه اختراعی از حق امتیاز برخوردار شود باید جدید باشد, قبلا" بوسیله متخصصین بکار نرفته باشد.

باید مستعد بکارگیری درصنعت باشد.

به عبارت دیگر اختراعی که درصدد جلب حمایت نظام حق امتیاز است , اندیشه ای جدید است که راه حل فن آوری به یک مسئله خاص در صنعت میباشد.

خلاصه باید جدید بوده و جنبه نوآورانه داشته و درعمل نیز قابل استفاده درصنعت باشد.

معمولا" نتیجه کار و تلاش و تحقیق بوده واز نظر اقتصادی با ارزش و قابل بهره برداری درصنعت باشد.

یک مخترع چه یک فرد چه یک شرکت , در صورتیکه عملا" برای ثبت اختراع خود تمایل دارد میتواند تقاضانامه ای را پر کرده و آنرا بطور مشخص توصیف نماید.

معمولا" ادارات ثبت حق امتیاز , بعد از بررسی های ضروری و عملی با انتشار سندی یا حق امتیاز , اختراع را توصیف نموده و مخترع یا سرمایه گذار را به عنوان مالک اختراع تعیین میکند.

اختراعاتی که تحت حمایت حق امتیاز قرار میگیرند " حق امتیاز برای اختراعات " نامیده میشوند.

با اخذ یک حق امتیاز, شرایط قانونی لازم جهت بهره برداری عادی آن فراهم می گردد.

بدین ترتیب که آن اختراع فقط با اجازه مخترع میتواند مورد استفاده واقع یا فروخته شود یا براساس این اختراع کالایی ساخته شود.

واگذاری یک حق امتیاز هم برای جلوگیری از استفاده دیگران از حقوق قانونی مخترع و اجرای مطمئن آن در ارتباط با اهداف تکنولوژی در حوزه اختراع میباشد.

البته زمان حمایت درچارچوب قانون محدود بوده و در قوانین مختلف از تاریخ ثبت معمولا" زیر 20 سال میباشد.

دوره حمایت 20 ساله از نظر عقلایی قابل تامل بوده و حقوق اختراعات به مخترع اعطاء میگردد.

هزینه های اختراعات دربین انواع هزینه های تولید محصول جایگاه برجسته و پراهمیت دارد.

اختراعات از تولیداتی که شامل فرآیندهاست و نیز تولیداتی که شامل زنجیره تولید است , تمیز داده میشود.

اختراعی که شامل ترکیب جدیدی است اختراع تولیدی خواهد بود.

از سوی دیگر , اختراعی که روش یا شیوه جدیدی را در ساختن آن ترکیب جدید بکار میگیرد, اختراع فرآیندی است .

این اختراعات را میتوان تحت عنوان " حق امتیاز تولیدی" و " حق امتیاز فرایندی" ازهم مشخص کرد.

بهره برداری ازهر اختراع بدون اجازه مخترع یک امر غیرقانونی است .

البته قوانین حق امتیاز, موارد استثناء راهم پیش بینی مینماید که براساس آن بهره برداری بدون کسب اجازه از مخترع را میسر می نماید.

مثلا" بهره برداری عمومی و یا در زمینه امور دولتی و یا بهره برداری با مجوزهای اجباری از جمله این موارد هستند.

مجوز اجباری نوعی اجازه بهره برداری از اختراع بوده که توسط مقامات دولتی صادر میگردد و از موارد مخصوص پیش بینی شده در قانون حق امتیاز است.

این مجوز زمانی صادر می شود که شخص یا موسسه ای قصد بهره برداری از آن اختراع را دارد, اما قادر به دریافت مجوز از صاحب امتیاز نیست .

شرایط واگذاری مجوزهای اجباری در قوانین ملی کشور تنظیم و مشخص شده است و تصمیم به واگذاری یک مجوز اجباری با پاداش کاملی برای مخترع همراه است .

چنین تصمیمی ممکن است از طریق فراخوان مطرح شود.

در توافقنامه تربپس و به استناد بند 1/27 و 31 تعدادی موارد اجبار حق اختراع بدون مجوز مخترع, ذکر شده است و اعضای سازمان جهانی تجارت (WTO) به این ضرورت توجه داشته و در واردات کالا, اجازه واگذاری مجوز اجباری را رعایت می نمایند و محصولات وارداتی تحت حمایت , درچارچوب قانون وارد کشورهای عضو میشود.

سیستم حق امتیاز که با تکنولوژی اخیر سروکار دارد , سرمایه گذاری را تشویق نموده و باین دلیل هم در حمایت از محصولات جدید و هم در عمومیت دادن به اطلاعات فنی پایه مساعدت و از این نظر مفید می باشند.

این موضوع برای کاربران تکنولوژی جدید امری جالب توجه و مهم است , چرا که اختراعات برحسب مدارک معتبر ارائه می شوند و در دسترس علاقمندان قرار میگیرند.

این تکنولوژی به توسعه و گسترش اطلاعات و اختراعات و نوآوری جدید کمک می نماید.

بدین ترتیب تلاش مخترعان تشویق و سطح اختراعات کشورهای درحال توسعه بهبود پیدا مینماید.

بدیهی است که کشورهای درحال توسعه , نیاز دارند شیوه های پیچیده ای را توسعه دهند تا بتوانند تکنولوژی برتر, حتی تکنولوژی بسیار بالا و در سطح فزاینده خود را ایجاد کند, ونه این که در انتظار انتقال تکنولوژی مورد نیاز خود از خارج باشند.

این امر برای کشورهای درحال توسعه اساسی است که به کمک سیستم مالکیت فکری , اهداف واقعی را دنبال نموده و از وارد کننندگان بزرگ تکنولوژی به تولید کنندگان و صادرکنندگان آن بدل شوند.

لذا حمایت موثر از مالکیت صنعتی برای توسعه صنعت و سرمایه گذاری مبتنی بر دانش بسیار مهم است .

طرح صنعتی بسته به شکل , الگو یا رنگ کالا, هنری یا تزئینی است .

این کالا باید مفید و بوسیله ابزار صنعتی قابل بازتولید باشد.

این هدف اساسی یک طرح است و به همین دلیل است که " صنعتی " نامیده می شود و باید تازه یا اصلی باشد.

شرایط تازگی یا اصلیت دربند 1/25 توافقنامه تریپس آمده است .

دوره حمایت تا 10 سال قابل اجرا است .

طرح های صنعتی جهت حمایت از شکل هنری قابل اعمال به هر کالایی است و تقریبا" دارای همان کارکرد اقتصادی است که علایم تجاری دارند.آنها از ئیژگی های تولیداتی حمایت می کنند که مستقیما" بر تصمیم گیری مصرف کنندگان تاثیر می گذارند.

طرح های صنعتی برای صنایع مصرفی مثلا" نساجی , تنباکو و وسایل آرایش از اهمیت بسیاری برخوردارند.

برای ثبت یک طرح , باید هم تازگی داشته باشد و هم از نظر مواد متفاوت از دیگر طرح همان کالای مربوطه باشد.

حمایت از یک طرح صنعتی به ثبت رسیده مالک آن را در قبال کپی بدون مجوز حمایت می کند, نسخه یا تقلید, بدون مجوز از نسخه اصلی در مورد علایم تجاری و غیره را نمیتوان بطور قانونی فروخت.

همانطور که در مورد حق امتیاز و علایم تجاری , ثبت طرح صنعتی کمک میکنند اطلاعات فنی و تجاری ایجاد شود که اکثر آنها در شکل ذخایر اطلاعاتی قابل دسترس می باشند, که میتوانند در تولید طرح جدید محصولات بکار روند.

در پایان سال 1995 شمار طرح صنعتی به ثبت رسیده در سطح جهانی در حدود 5/1 میلیون بود.

در رابطه با علایم تجاری , هر کالا یا خدماتی که دارای علایم تجاری, یا ترکیبی از علایمی است که آن کالا را از دیگر کالاها یا خدمات متمایز می سازد, از حقوق علایم تجاری برخوردار خواهد بود ( ماده 1/15 توافقنامه تربپس) در همان ماده آمده است که اینگونه علایم , بویژه اسامی شخص, حروف, شماره, عناصرعددی و ترکیبی از رنگ و نیز هرگونه ترکیبی از علایم, دارای ویژگی برخورداری از ثبت علایم تجاری است.

توافقنامه مزبور همچنین در ماده 16 بیان میدارد که این حقوق به مالکان علایم تجاری اعطا شده و علایم معروف مورد حمایت قرار می گیرند.

همچنین میان طرح های تجاری, نوعی طرح بسیار متمایزی, بنام علایم جغرافیایی وجود دارد.

اصطلاح " علایم جغرافیایی" علامت های متمایز, هم از نظر بیان منابع و هم " نامگذاری اصل " را پوشش می دهد.

این اصطلاح از طرف وایپو در مکالمات بین المللی اواخر دهه 1980 بکار رفت و مسایل مربوط به استفاده از نام های اختصاصی را پوشش می دهد که هویت و محل شرکت های موجود در اینترنت را مشخص میسازند.

علایم تجاری تحت مدیریت مسئولان دولتی منطقه ای قرار دارد و به صاحبان علایم تجاری حق امتیازی می دهند که در حیطه منطقه خاص اعمال می شود, نام های اختصاصی معمولا" تحت سازمان غیردولتی و بدون محدودیت کارکردی در حیطه منطقه ای اداره می شوند, حضور جهانی در اینترنت دارند.

درخصوص حق تالیف, حمایت قانونی از کارهای ادبی و هنری استفاده غیرمجاز از اندیشه های بیان شده در آن کارها را غیرمجاز میداند, مدت حمایت تا حدی طولانی تر از حمایت از مالکیت صنعتی است.

همچنین قانون حق تالیف در کشورها بطور ساده توضیحی است, بدین معنا که بیان میدارد که مولف یک کار اصلی ازاین حق برخوردار است .

تحت قانون حق تالیف, ثبت عمومی کارهای ادبی و هنری برای حمایت ضرورت ندارد.

سازمان جهانی تجارت و حقوق مالکیت فکری موافقتنامه جنبه های مرتبط با تجارت حقوق مالکیت فکری ازدیگر مقوله های مالکیت فکری, تدوین قرارداد منعقده 15 آوریل 1994 " موافقتنامه جنبه های مرتبط با تجارت حقوق مالکیت فکری " توسط اعضای سازمان جهانی تجارت است که از اول ژانویه 1995 اجرا شد و همچنین قرارداد منعقده 22 دسامبر 1995 در ژنو میان سازمان جهانی مالکیت فکری و سازمام جهانی تجارت است .

حمایت از حقوق مالکیت فکری چنان که قبلا" کمو بیش مورد اشاره قرا گرفت , سابقه بسیار طولانی خصوصا" درحقوق بین الملل دارد و در این خصوص تاکنون موافقتنامه ها و قراردادهای متعددی منعقد گردیده است که هریک از آنها به اقتضای هدف خودذ, بخشی از انواع مالکیت فکری را تحت پوشش قرار میدهند و عمر برخی ازاین قراردادها از یک قرن هم بیشتر است .

این قراردادها در بدو امر و در مراحل اولیه عمدتا" دربین کشورهای توسعه یافته منعقد شده و کم کم کشورهای درحال توسعه نیز عضویت آنها را قبول نموده و تدریجا" دایره حمایت از مالکیت فکری گسترده تر شده است و روز به روز بر تعداد کشورهایی که حمایت ازاین حقوق را می پذیرند افزوده میشود.

در دو دهه اخیر که فکر همبستگی متقابل درمیان کشورهای جهان فراگیر شده و آزادسازی تجاری و جهانی شدن اقتصادهای ملی, بصورت دو ویژگی اصلی در سطح جهان و در اقتصاد بین الملل مطرح شده است , فکر حمایت از حقوق مالکیت فکری بعنوان جزء لاینفک نظام جدید تجارت بین الملل قوت بیشتری گرفته است .

این تحولات بیشتر بخاطر این بوده است که در دو دهه اخیر بسیاری از کشورهای درحال توسعه درجهان , سیاست جایگزینی واردات برای توسعه و رشد اقتصادی را رها نموده و به سیاست توسعه صادرات و یا سیاستهای رشد اقتصادی متکی به تجارت روی آورده اند.

بنابراین , تجارت و آزادسازی تجاری و استفاده از مزیتهای نسبی و ایجاد این مزیتها بار دیگر درصحنه جهانی با قوت و شدت بیش از گذشته, خود را نشان میدهد.

درچنین اوضاع و احوالی توسعه و تجارت بین المللی و به تبع آن رشد و توسعه اقتصادی کشورها و جهان مستلزم این است که دولتها در زمینه حمایت حقوق مالکیت فکری تا حد مقدور, متحدالشکل عمل نمایند.

درغیر این صورت , تجارت بین الملل, یا بعبارت دیگر , موتور رشد و توسعه تحت تاثیر منفی تبعات ناشی از عدم حمایت ازاین حقوق قرار خواهد گرفت و علاوه براین, به انگیزه آفرینشهای فکری و ابداعات و اختراعات خدشه وارد می آید و ضمن تشویق و ترغیب تجارت کالاهای تقلبی, درنهایت به تقلید سهل و ساده از اختراعات از طریق توسل به روشهای مهندسی معکوس و استفاده غیر مجاز از حق مولف و حقوق مالکیت ادبی و هنری می انجامد.

درهرصورت, میتوان گفت که مالکیتهای غیر عینی و ناملموس مبتنی بر خلاقیتهای فکری که علم و اطلاع و دانش , محتوای اصلی و اساسی آن را تشکیل می دهد, بصورت با ارزشترین و مهمترین نوع از انواع مالکیت درقرن بیست ویکم متجلی خواهد شدو یکپارچه شدن اقتصادهای ملی و ادغام آنها در یکدیگر و نیز آزادسازی تجاری و استفاده از تجارت بعنوان محور رشد و توسعه و آثار سوء مرتب بر عدم حمایت از این مالکیتها ایجاب مینماید تا با تشویق مخترعان و مبتکران و خلاقان آثار ادبی و هنری در امر ابداع و اختراع و نوآوری و آفرینشهای فکری مانع ایجاد نشود.

رعایت مفاد " موافقتنامه جنبه های مرتبط با تجارت حقوق مالکیت فکری " برای هر یک از اعضای سازمان جهانی تجارت, الزام آور است و از اول ژانویه 1995 به مرحله اجرا در آمده است .

تاکنون بیش از 120 کشور به عضویت سازمانه جهانی و به تبع آن موافقتنامه مزبور پیوسته و تعداد دیگری نیز درحال پیوستن به آن هستند.

این موافقتنامه, حقوق مالکیت فکری را حقی خصوصی دانسته و بمنظور تقلیل انحرافات و موانع فرا راه تجارت بین المللی و با درنظر گرفتن لزوم تشویق حمایت موثر و کافی ازحقوق مالکیت فکری به وضع قواعد و نظامات جدید پرداخته است .

طبق ماده 2 موافقتنامه مذرکور, درخصوص بخشهای 2و3و4 موافقتنامه, اعضاء , مواد 1 تا 12 و 19 قرارداد پاریس (1967) را رعایت خواهند کرد.

هیچ چیز در بخشهای 1 تا 4 موافقتنامه حاضر به تعهداتی که اعضاء ممکن است اکنون طبق قرارداد پاریس, قرارداد برن, قرارداد رم و عهدنامه مالکیت فکری درخصوص مدارهای یکپارچه, در قبال یکدیگر داشته باشند, لطمه ای وارد نخواهد کرد.

در ماده 3 موافقتنامه, لزوم وفاداری به اصل زفتار ملی راکه در قراردادهای مختلف حمایت از مالکیت از جمله قرارداد پاریس برای حمایت مالکیت صنعتی و قرارداد برن برای حمایت از مالکیت ادبی و هنری آمده است, مورد تاکید قرار میدهد.

بموجب این ماده کشورهای عضئ, بجز در موارد استثنایی مطروحه در قراردادهای مربوطه از قائل شده تبعیض بین اتباع خود و اتباع سایر کشورها در ایجاد موافقتنامه منع شده اند.

ماده 4 موافقتنامه در باره لزوم رعایت اصل دول کامله الوداد است .

بموجب این اصل هرگونه مزایا, منافع, امتیازات یا معافیت و مصونیتی که درخصوص حمایت از مالکیت فکری, از طرف یکی از کشورهای عضو به اتباع کشور خارجی اعطاء شود , فورا" و بدون هیچگونه قید و شرطی شامل اتباع تمام کشورهای عضو خواهد شد.

استثناهای وارد بر این تعهد هرگونه مزایا, امتیازات یا معافیتهای اعطائی یک عضو را دربر میگیرد که این موضوع درهیچ یک از قراردادهای قبلی مربوط به حمایت از مالیکت فکری سابقه نداشته است .

طبق ماده 7 موافقتنامه پیش گفته, حمایت از حقوق مالکیت فکری و اجرای این حقوق, باید برای توسعه ابداعات فناورانه( اختراعات فنی) و انتقال و گسترش فناوری و استفاده متقابل تولید کنندگان و بکارگیرندگان دانش فنی کمک کند و باید بگونه ای صورت گیرد که به رفاه اقتصادی و اجتماعی و توازن میان حقوق و تعهدات منجر شود.

ماده 8 موافقتنامه به الصول زیر اشاره دارد : اعضاء در تنظیم یا اصلاح قوانین و مقررات ملی خود میتوانند اقدامات لازم را برای حفظ بهداشت و تغذیه و همینطور گسترش منافع عمومی دربخشهای حائز اهنیت حیاتی برای توسعه اجتماعی – اقتصادی و فناوری اتخاذ کنند, مشروط براین که اقدامات مزبور با مقررات موافقتنامه حاضر انطباق داشته باشد.

بمنظور حصول اطمینان ازاین که صاحب اختراع ازحق خود سوء استفاده ننماید و اختراع درخدمت اجتماع قرار گیرد, موافقتنامه در پاره ای موارد استفاده از اختراع را حتی اگر صاحب آن اجازه ندهد و یا از دادن اجازه به دلایلی طفره برود یا آن را موکول به تحقق شرایط سنگین نماید, مجاز قلمداد مینماید.

بند 2 ماده 8 موافقتنامه در این باره می گوید که اعضاء میتوانند بمنظور جلوگیری از سوء استفاده دارندگان حقوق مالکیت فکری از این حقوق و همینطور پرهیز از توسل به روشهایی که به گونه ای غیر معقول, تجارت را محدود می سازند یا بر انتقال بین المللی فناوری اثر منفی دارند, ممکن است اقدامات مقتضی را در صورتی که با موافقتنامه مغایر نباشد, اتخاذ نمایند.

صدور اجازه برای بهره برداری زمانی صورت میگیرد که صاحب پروانه ثبت اختراع از صدور اجازه بهره برداری امتناع نموده و یا شرایط غیرمنطقی را برای استفاده از اختراع مطرح یا بهای سنگین و غیرعادی را مطالبه نماید, که دراین صورت دولتها میتوانند با استناد به منافع عمومی به تولید کننده علاقمند اجازه دهند که اگر مساعی برای گرفتن اجازه با شکست مواجه شود, از اختراع استفاده نمایند.

دراین صورت بنا به تشخیص دولت , وی حق الامتیاز منطقی را به تولید کننده صاحب ثبت اختراع پرداخت خواهد نمود.

براساس ماده 9 موافقتنامه پیش گفته , اعضاء باید مقررات مواد 1 تا 21 قرارداد برن (1971) و پیوست این قرارداد را رعایت نمایند.

البته اعضاء طبق موافقتنامه حاضر حقوق با تعهداتی درخصوص حقوق اعطائی بموجب ماده 6 مکرر( راجع به حقوق معنوی مولف) این قرارداد یا حقوق ناشی از آن را ندارند.

یعنی در واقع پیوستن به مقررات سازمان جهانی تجارت, بطور ضمنی دلالت بر الحاق به قرارداد برن میکند که این امر از جهت پیوستن ایران به مررات این سازمان , حائز اهمیت است .

اختلاف اساسی موافقتنامه جنبه های مرتبط با تجارت حقوق مالکیت فکری و قرارداد برن بویژه بخاطر عدم شناسایی حقوق معنوی ( زیرا این موافقتنامه کمتر به مفاهیم انسانی حق مولف پرداخته و فقط جنبه های تجاری و اقتصادی آن را درنظر دارد) و نیز شناسایی اشخاص حقوقی بعنوان مولف در موافقتنامه جنبه های مرتبط با تجارت حقوق مالکیت فکری است.

همچنین مقرر کردن تشریفاتی توسط موافقتنامه جنبه های مرتبط با تجارت حقوق مالکیت فکری ( از ماده 61 به بعد) است که ویژه حقوق مالکیت صنعتی هستند و نه حق مولف.