مقدمه
درخت انار بومی ایران و مناطق مجاور آن است. کلمه انگلیسی Pomegranate از زبان یونانی مشتق شده که به معنی سیب با هستههای زیاد میباشد. انار درخت کوچکی است که ارتفاع آن تا 6 متر میرسد و در مناطق نیمه گرمسیری میروید. گلهای انار درشت به رنگ قرمز اناری ولی بیبو میباشد. میوه آن کروی با اندازه های مختلف دارای پوستی قرمز رنگ و یا زرد رنگ میباشد. رویهمرفته در حدود بیست نوع مختلف انار در دنیا موجود است.
مشخصات گیاهشناسی
انار Punica Granatum درختچهای است خزاندار که البته در نواحی گرم و مرطوب با زمستانهای معتدل همیشه سبز است و حداکثر ارتفاع آن به 6 متر هم میرسد. لازمه میوهدهی در انار تابستانهای گرم و پاییز طولانی و خشک است. پایه کروموزومی انار 8=x و تعداد کروموزوم آن 16 است. انار گیاهی است یکپایه و گردهها ، مادگی خود را به راحتی بارور میکنند. البته گرده افشانی بین گلها توسط باد و حشرات نیز میسر است. گلها بعد از 3 یا 4 سالگی درختچه روی سیخکها ظاهر میشوند. دارای دمگل کوتاه به رنگهای سرخ ، زرد و یا سفید با پهنای 2 سانتیمتر میباشند.
گلهای انار دارای 4 تا 8 کاسبرگ چرمی که در بالای میوه قرار دارد و تعداد زیادی پرچم با تخمدان تحتانی یا نیمه تحتانی است. کاسه گل ارغوانی رنگ و پایاست و گلبرگها مچاله هستند. میوه انار سته دارای پوست چرمی است. تقریبا کروی شکل به همراه کنجهای فراوان است. برگهای آن ساده ، کامل و بدون استیپول است طرز قرار گرفتن برگها بر روی شاخه متفاوت است و به سه فرم متقابل ، منفرد و فراهم مشاهده میشوند. شاخهها کوچک ، زاویهدار ، خاردار بدون کرک با پوست سفید رنگ تا خاکستری ، شکل مختص به خود را دارا هستند. عمق ریشههای انار زیاد است و با گسترش عمودی 1.5 متر گسترش افقی 2.5 تا 3 متر میباشد.
موطن انار
انار دارای سابقه کشت طولانی است. بر اساس شواهد تاریخی موجود سابقه کشت آن به 2500 سال قبل از میلاد مسیح باز میگردد. موطن اصلی آن خاور نزدیک بویژه ایران معرفی شده است. در حال حاضر مناطق کشت این میوه محدود میباشد. در آسیا ، ایران ، افغانستان و ازبکستان ، در اروپا ، اسپانیا و در افریقا ، در کنارههای شمالی آن (سواحل جنوبی مدیترانه) مورد کشت و کار قرار دارد و در بقیه نقاط دنیا در صورت کشت ، مساحت زیر کشت آن محدود و ناچیز است. نوع ترش مزه انار به صورت وحشی در جنگلهای شمالی ایران به صورت خودرو دیده میشود.
پوست انار
در ساختمان پوست ریشه انار به ترتیب قسمتهای زیر ملاحظه میگردد. سوبر ، پارانشیم پوستی با کریستالهای اکسالات ، لیبر که ساختمان مشخص دارد و دستههای بافت لیبری بوسیله اشعه مرکزی که از یک تا دو ردیف سلول تشکیل شدهاند از یکدیگر جدا میشوند. در زیر میکروسکوپ بافت لیبری دارای خطوط موازی خاکستری رنگی است که بوسیله خطوط روشنتری از یکدیگر جدا شدهاند. خطوط خاکستری رنگ عبارتند از سلولهایی که دارای ماکلهای اکسالات کلسیم میباشند و دستههای روشنتر از لولههای غربالی و سلولهای پارانشیمی آمیدندار تشکیل شدهاند.
علاوه بر این در دستههای لیبری تعداد کمی سلولهای درشت اسکروز وجود دارند که همگی دارای دیواره ضخیم بوده و بطور نامنظم در قسمت لیبری پراکنده شدهاند. ساختمان پوستهای ساقه انار باهم مشابه است ولی نوک دستههای لیبری در پوست ساقه پهنتر از پوست ریشه است و اشعه مرکزی نیز در طرف قسمت خارجی پوست پهنتر نشدهاند. در میان تقلبات پوست انار میتوان از تقلب پوستهای Buis نام برد. این پوستها در زیر میکروسکوپ دارای ردیفهای کریستال و همچنین سلول اسکلروز نیستند.