مقدمه
کلزای با کیفیت کونولا یکی از دانه های هدایت کننده جهان است . روغن سویا (30%) روغن نخل، (17/16% ) ، روغن کلزا (9/13%) و روغن دانه آفتابگردان (8/13% ) و جمعا حدود75 درصد کل تولید روغن جهان هستند تولید کنندگان عمده کلزا (همه انوا آن ) چین ؛ اتحادیه اروپا (ES ) ، کانادا و هند هستند تولید جهانی کلزا در طی دو دهه گذشته بسیار سریعتر از سایر دانه های روغنی رشد داشته است .
تجارت جهانی کلزا وفرآورده های آن یعنی روغن و کنجاله نیز به رشد قابل توجهی دست یافته است . صادرات کلزا اینک دومین حجم تجارت دانه های روغنی بعد از سویات را تشکیل می دهد . کانو لا نوع ویژه ای ازذ کلزاست که با کیفیت بالای روغن و کنجاله هماره است . نام کونولا ، دانه ای را مشخص مبدل حرارتی سازد که حاوی دو درصد یا کمتر اسید روسیک در روغن و کمتر از 30 میکرو مول در گرم گلو زاینولیت در کنجاله عاری از روغن است . کلزایی که با این شاخص ها انطباق نداشته باشد نمی تواند ، کانولا خوانده شود .
اسیدهای چرب اشباع روغن کانولا از هر روغن گیاهی دیگر کمتر است (6%) سایر روغن های گیاهی و درصد اسیدهای چرب آنها عبارت است از : گلرنگ 9 درصد ، آفتابگردان 11 درصد ، ذرت 13 درصد ، زیتون 14 درصد ، بادام زمینی 18 درصد ، پنبه دانه 217 درصد ، چربی خوک 41 درصد ، نخل 51 درصد ، کره 66 درصد و روغن نارگیل 92 درصد .
دانه کانولا حاوی 40 درصد روغن است و روغن آن در سالاد و آشپزی و سایر فرآورده های غذایی مصرف می شود . کنجاله آن بعد از روغن کشی دارای جدود 37 درصد پروتئین بوده و یک منبع غذایی پر پروتئین برای تغذیه دامداریها و مرغداریهاست .
کلزا در نواحی سرد مناطق کشاورزی جهان نظیر آمریکای شمالی ، اروپای شمالی ، و چین و هند کشت می گردد روغن آن قرنها به عنوان روغن آشپزی و روشنایی در اروپا و آسیا و سپس به عنوان روان کننده و سوخت به کار رفته است .
ولی تنها در همین اواخر ارقامی با سطوح کاهش یافته اسید اروسیک و گلوکوزاینولیت موجود در روغن و کنجاله اصطلاح شده اند این پیشرفت کلزا را از نظر مصرف روغن کانولا با شدتی بیشتر از هر روغن گیاهی دیگر ی افزایش یافت و در چین ، هند ، ژاپن ف کانادا و بسیاری از کشورهای اروپایی روغن عمده خوراکی است ژاپن تنها کشوری در این گروه است که تولید کننده عمده کلزا نیست .
در ال 1985 اداره مواد غذایی و داروئی ایلات متحده (FDA)روغن کانولا را به عنوان روغن سالم (GRAS) تایید نمود . از آن پس مصرف داخلی آن به طور ثبات رشد یافته است امروزه تولید ایالات متحده تقریبا حدود 10 درصد تقاضای داخلی است .
از آنجا که اسیدهای چرب روغن آن نصف سایر روغن های گیاهی است و دارای مخلوط مطلوبی از اسیدهای چرب تک و چند غیر اشباع است و نظیر سیار روغنهای گیاهی فاقد کلسترول است مورد توجه صنایع غذایی است . تمام فراورندگان عمده مواد غذایی در ایالات متحده در حال ارزیابی یا مصرف روغن کانولا در خط روغنهای آشپزی هستند و تعداد فرآورده های غذایی در حال افزایش است . ایالت کنتاکی به نظر می رسد که بتواند از این فرصت به خوبی بهره برداری نماید .
کانولا به خوبی در سامانه های زراعی جای می گیرد زیرا می تواند با سویا به صورت دو محصول در سال کشت شود . روشهای زراعی نیازهای مربوط به ادوات هزینه های تولید و فصل رویش کانولا کاملا مشابه گندم است .
سطح برداشت شده کانولا در ایالات متحده طی سالهای 1987 ، 1988 ، 1990 ، 1991 به ترتیب 1000، 8000، 2000 ، 7000 ، 9000 ایکر بوده است .
تصمیم های مدیریتی است که زراعتی را سازگار و یا آن را حذف می کند کانولا بدون افزایش اطلاعات در مورد مدیریت کانولا و بهبودسامانه های بازاریابی موفق نخواهد بود .
1-1- تاریخچه کلزا / کانولا
تاریخ نشان می دهد که کلزا چند هزار سال با همان شکل اولیه در آسیا کشت شده است کلزا یکی از چند منبع دانه روغنی بوده است که توانسته است به صورت موفقیت آمیز در مناطق سردسیر ( معتدل) نواحی کشاورزی جهان کشت شود ، کلزا از قرن سیزدهم در اروپا کشف شده است در قرون بعدی به صورت روغن آشپزی و هم روغن چراغ بکار رفت کلزا تا کشف نیروی بخار که مشخص شد روغن آن در موتورهای بخار ویژگی روان سازی عالی دارد . مصارف صنعتی محدودی داشت در دهه 1960 بود که تولید کلزای کانادا در واکنش به تقاضا برای یک روغن روان ساز افزایش یافت لیکن در دهه 1950 این تقاضا با تغییر موتورها به موتورهای دیزل و گسترش مصرف فرآورده های نفتی کاهش یافت . روغن های گیاهی خوراکی از اجزایی که اسید های چرب نامیده می شود تشکیل شده و همین اسید هاست که مصرف خوراکی و یا صنعتی روغن های گیاهی را تعیین می کند برخی از این اسیدهای چرب در جیره غذایی انسان به عنوان اسید پایه در نظر گرفته می شوند .