ثبت اسناد و املاک کشور و توسعه قضایی
ستیفای حقوق مردم، برقراری و تحکیم عدالت و جلوگیری از وقوع ظلم و ستم از جمله مقولات اساسی در هر جامعه انسانی است که در صورت تحقق کامل آنها بسیاری از مشکلات و موانع موجود بر سر راه توسعه و پیشرفت جوامع برطرف میشود. در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران اصول فراوانی به نحوه کار دستگاه قضایی و نیز ضرورت نفی ظلم و ستم و اعاده حقوق مظلوم اشاره دارند که از جمله آنها میتوان به اصول 2، 3، 22، 23، 32، 38، 39 و 61 و نیز تمامیاصول مندرج در فصل 11 اشاره کرد.در این اصول قوه قضاییه قوهای مستقل توصیف شده که پشتیبان حقوق فردی و اجتماعی و مسؤول تحقق بخشیدن به عدالت است و عهدهدار وظایف مهمی همچون رسیدگی و صدور حکم در مورد شکایات، حل و فصل دعاوی، رفع خصومتها، احیای حقوق عامه، کشف جرم و مجازات مجرمان و اقدام مناسب برای پیشگیری از وقوع جرم میباشد. سازمان ثبت اسناد و املاک کشور نیز به عنوان یکی از سازمانهای تابعه قوه قضاییه، در زمره نهادهای مهم حاکمیتی است که بر پایه قانونی مدون، ایفای وظایف و مأموریتهای مهم و اساسی را در چارچوب نظام اداری کشور برعهده دارد، بهگونهای که مهمترین هدف حقوق ثبت و این سازمان، تثبیت حقوق مالکیت افراد در جامعه است و همواره میکوشد تا حقوق افراد در تعارض با حقوق دیگران قرار نگیرد؛ چراکه یکی از دغدغههای اصلی انسانها در طول زندگی مدنیشان، بحث تعارض و تداخل و تعرض به مالکیت است. تردیدی وجود ندارد که با ثبت املاک و تثبیت مالکیت، از وقوع بسیاری از منازعات بومی و قومیو نیز معاملات معارض جلوگیری شده و یا به این اختلافات پایان داده میشود و این مهم به سهم خود عامل پدید آمدن امنیت قضایی در جامعه بهشمار میرود. وظایف اصلی سازمان ثبت اسناد و املاک کشور به طور خلاصه در 4 دسته قابل بررسی است: 1- ثبت املاککه به صدور سند مالکیت و خدمات پس از آن اطلاق میشود. 2- اجرای مفاد اسناد رسمی که درخصوص این اسناد مبادرت به صدور اجراییه و اقدامات پس از آن میگردد.(با توجه به اینکه سند رسمی باید پشتوانه اجرایی داشته باشد، از این رو اسناد رسمی بدون مراجعه صاحبان آنها به محاکم قضایی لازمالاجرا بوده و توسط دفاتر اسناد رسمی تنظیمکننده سند و یا اجرای ثبت، اجراییه صادر و اقدامات لازم صورت میپذیرد.) 3_ ثبت شرکتها و علایم و اختراعات 4_ دفاتر اسناد رسمی و ازدواج و طلاق که همانا یکی از عوامل اصلی تحقق هدف وجودی سازمان ثبت میباشند. حال باید دید سازمان ثبت اسناد و املاک در توسعه قضایی و قضازدایی_ که از برنامههای محوری رئیس قوه قضاییه است_ تا چه میزان تأثیرگذار میباشد و اصولاً نقش و جایگاه آن در برنامههای کلان قوه چیست. بیشک نقش سازمان ثبت در توسعه اقتصادی، رفاه عمومی، عدالت اجتماعی، امنیت ملی، تجارت و بازرگانی، کاهش ارجاعات به محاکم قضایی، قضازدایی، سلامت خانواده و جامعه و رضایتمندی مردم از حکومت غیرقابل انکار است.گستره حضور سازمان ثبت اسناد و املاک بهعنوان یکی از بازوهای اصلی قوه قضاییه در عرصه خدمترسانی به مردم، خود گویای نقش و جایگاه مهم آن در توسعه فراگیر و پایدار کشور است. به عبارتی توسعه ثبتی از مقدمات غیرقابل انکار و لازم توسعه قضایی بهشمار میرود. از جمله اقدامات سازمان ثبت در زمینه حمایت از حقوق شهروندان و قضازدایی و همچنین توسعه قضایی، کاداستر است.اگر به رضایتمندی ارباب رجوع، کاهش ورودی پروندهها به سیستم قضایی و کارآمدی سیستم ثبت اعتقاد داریم، اجرای طرح کاداستر، تنها راه رسیدن به این امور است.کاداستر مهمترین زیرساخت توسعه پایدار، امنیت و عدالت اجتماعی است که سازمان ثبت موظف به اجرای آن میباشد.تا زمانی که طرح کاداستر در کشور به اجرا درنیاید، نابسامانیهایی همچون سوءاستفاده از زمین و شکلگیری مافیای اقتصادی در این بخش وجود خواهد داشت. از سوی دیگر، دفتر اسناد رسمی به عنوان یک مرکز حقوقی و مدنی، رابط حاکمیت و شهروندان است، بهگونهای که مهمترین کار این نهاد، تأمین و تضمین امنیت حقوقی و اقتصادی جامعه میباشد.سردفتر در رأس این نهاد با تنظیم دقیق اسناد نقش بسیار حساسی در جلوگیری از وقوع نزاعهای بیمورد و کاهش شمار پروندهها در محاکم دادگستری دارد.کمک به دستگاه قضایی در تأمین بهداشت حقوقی جامعه، تثبیت مالکیت شهروندان بر اموال و داراییهای خود و وصول برخی درآمدهای دولت از دیگر کارکردهای این نهاد است، و در یک سخن، این دفاتر ظرفیت بالقوهای برای دستگاه قضایی کشور محسوب میشوند