مسمومیت با اکسید کربن یا گاز زغال
دکتر صمد قضائی
از اجسادی که برای کالبدگشایی به پزشکی قانونی آورده می شوند می توان اجساد مسمومین با گاز زغال یا اکسید کربن را نام برد، اجساد کسانی که غالباً مظلومانه و بناحق در اثر غلفت و نادانی خود یا برخی اوقات بطور حادثی و بالاحییاد در اثر تنفس کردن گاز اکسیدکربن یا گاز زغال در گذشته اند از آنجایی بالاجبار که اکثر این مرگها قابل اجتناب وناحق بوده و بطور غم انگیزی افراد بیگناه و مظلوم وغالباً بی اطلاع و غافل را از بین می برند جای آن هست که در شناسانیدن این مسمومیت و مطلع گردانیدن مردم عادی از خطرات آن اقدام جدی بعمل آید .
گفتیم که این مرگها ناشی از مسمومیت حاصل از استنشاق گاز اکسید کربن یا باصطلاح گاز زغال می باشند که درتمام محیطهای زندگی وکاری کم وبیش وجود دارد .
گاز اکسید کربن در اثر سوختن ناقص مواد کربن دار حاصل میشود وتمام مواد سوختنی محتوی کربن می باشند از قبیل زغال ، چوب ، نفت، گازاویل ، مازوت و غیره بدین ترتیب این گاز در تمام کانونهای سوخت و احتراق بوجود می آید : منقل، بخاری، اجاق کوره ، آب گرم کن موتور اتومبیل و غیره بعلاوه مواد قابل انفجاری مانند باروت و تی ان تی و غیره بعلت دارا بودن کربن بعد از انفجار مقدار زیادی اکسید کربن بوجود می آورند .
ظاهراً سوختن کامل مواد سوختنی فوق الذکر نباید تولید اکسید کربن ( CO) بکند بلکه طبق فرمول زیر باید گازکربنیک ( C O2 )بوجود بیاورد ولی اگر سوخت ناقص بود و اکسیژن کم باشد تولید اکسیدکربن ( C O ) می گردد ولی درعمل نه تنها در موارد ناقص سوخت این مواد ( معیوب بودن دستگاه ) اکسید کربن بوجود می آید بلکه بعد از سوخت کامل و در بهترین شرایط وسالمترین دستگاهها نیز باز اکسیدکربن درست می شود که ناشی از یک پدیده شیمیایی بنام ( ردو کسیونآندوترمیک ) می باشد که آن به علت حرارت زیاد گاز کربنیک ( CO2 ) حاصل از سوخت کامل تبدیل به اکسید کربن ( CO ) می گردد بطوریکه طبق نظریه کن آبرست در بهترین وسالمترین وسایل سوخت حداقل یکصدم گازها حاصل از احتراق اکسید کربن می باشد یعنی نسبت اکسید کربن ( CO ) به گاز کربنیک ( CO2 ) حداقل یکصدم می باشد بدین ترتیب مشاهده می شودکه هیچ کانون سوخت وسوزی ولو سالم و بی عیب که به رنگ وشکل و وضع مطلوب هم بسوزد بدون تولید اکسید کربن نخواهد بود تا چه رسد به اینکه معیوب وناسالم بوده و کامل هم نسوزد که در این صورت مقدار اکسید کربن تولید شده خیلی زیاد خواهد بود . اکسید کربن گاز بی رنگ و بویی است که کمی سبک تر از هوا بوده و فوق العاده سمی و خطرناک می باشد و به طرز دردناکی از انسانهای بی گناه قربانی می گیرد .