نورون های آینه ای
پژوهشگرانی که در زمینه زیست - عصب شناسی تحقیق می‌کنند در تازه‌ترین مطالعات خود به این نتیجه رسیده‌اند که آن دسته از سلولهای مغز که سلولهای آینه‌ای نام دارند و در واکنشهای افراد در قبال مسایلی که برای دیگران اتفاق می‌افتد سهم مهمی ایفا می‌کنند، در زمینه عوارض اجتماعی بیماری "اوتیسم" نیز مسوول هستند.
این نرونها معمولا هنگامی که افراد عمل خاصی را انجام می‌دهند و یا شاهد انجام همین عمل توسط دیگران هستند، فعالیت می‌کنند. به اعتقاد دانشمندان، این نرونها در بروز حالتی که "همدلی" نامیده می‌شود و به افراد اجازه می‌دهد تا عواطف و رفتار دیگران را درک کنند نقشی اساسی ایفا می‌کنند.
به نوشته نشریه "نیچر" مخصوص مطالعات زیست-عصب شناسی گروه محققان دانشگاه کالیفرنیا با استفاده از دستگاههای اسکن مغز، از فعالیت نرونهای آینه‌ای مغز این دو گروه از کودکان هنگامی که آنان مشغول تماشای تصاویری دربردارنده حالات مختلف چهره افراد مختلف از جمله خنده، گریه، خشم و یا بی حوصلگی و نظایر آن بودند و یا خود ادای این حالات را درمی‌آوردند، عکس گرفتند. در مطالعه روی این عکسهای تهیه شده به وسیله دستگاههای اسکن آشکار شد که نرونهای آینه‌ای در مغز کودکان مبتلا به اوتیسم به مراتب کمتر از نرونهای مشابه در مغز کودکان عادی بودند.
براساس این پژوهش هرچه میزان اجتماع‌گریزی کودکان مبتلا به اوتیسم بیشتر باشد، فعالیت این نرونها در مغز آنان ضعیف‌تر و بی‌رمق‌تر است.
پانزده سال پیش در تابستان 1995 در آزمایشگاه جیاکومو ریزولاتی در دانشگاه پارما ایتالیا مشاهده ساده اما شگفت آوری رخ داد .آقای ریزولاتی در حال بررسی فعالیت الکتریکی سلول های عصبی منطقه پیش حرکتی (premotor) در مغز میمون های ماکاک بود .ناحیه پیش حرکتی مغز حرکات بدن را طراحی و آغاز می کند. فرمان های صادره از این ناحیه تکانه های الکتریکی را بوجود می آورد که در طول اعصاب حرکت می کنند تا با رسیدن به عضلات باعث حرکت ان ها می شود.هر وقت میمون شی را درچنگ می گرفت و حرکت می داد، سلول های این ناحیه از مغز تهییج و فعال می شدند . که این فعالیت از بخشی از مغز که در طراحی حرکات دخیل است انتظار می رود . بعدا" به محض این که یک دانشجو با بستنی در دستش وارد آزمایشگاه شد چیز شگفت آوری اتفاق افتاد . هنگامی که دانشجو قیف را به لب هایش کشید، مانیتور همان علائم را در مغز میمون نشان داد. تنها با مشاهده ساده دانشجویی که بستنی را حرکت می داد و در دهانش می گذاشت . این فعالیت در مغز میمون انجام شد.
بعدا" این آزمایش به وسیله اشیا دیگر از جمله موز و بادام نیز تکرار شد . زمانی که میمون انسان ها و دیگر میمون ها را که بادام را به دهانشان نزدیک می کردند مشاهده می کرد، درست همانند زمانی که خود میمون بادام را به دهانش نزدیک می کرد . همان سلول های مغز بر انگیخته می شد .
بعد از این واقعه بسیاری از این سلول های عصبی که حرکات هدفدار حیوان دیگر را در خود منعکس می کردند پیدا شدند، به زودی طیف بسیار گسترده تری از این سیستم نورون های آینه ای در مغز انسان ها نیز یافت شد . البته با این تفاوت که در انسان ها نسبت به میمون ها نورون های آینه ای به بالا ترین وجه انعطاف پذیر و بسیار تکامل یافته تر هستند . به گفته دانشمندان در حقیقت این تکامل انعکاس توانایی های مجرب تر و اجتماعی انسان ها است .
سیستم های گوناگون نورون های آینه ای مغز انسان نه تنها در اجرا و درک حرکات دیگران بلکه در درک نیت ها، اهداف، مفهوم اجتماعی رفتار و عواطف دیگران نیز تخصصی شده اند .
چرا نورون های آینه ای چنین شگفتی ای آفریده اند؟
از دیدگاه متعارف در مورد چگونگی عمل مغز، پیام های حسی از طریق چشم وارد مغز می شوند و در قشر مغز مورد تجزیه و تحلیل قرار می گیرند . فرمان های عصبی در صورت لزوم به عضلات فرستاده می شوند .تجربیات جدید نشان می دهد که وقتی ما می بینیم یا می شنویم که شخصی عمل معینی را انجام می دهد، همان بخش های مغز هنگامی که ما همان عمل را انجام می دهیم فعال می شوند .