به طور خلاصه سازمانی است که با قوانین تجارت در سطح جهانی و یا نزدیک جهانی عمل می کند.
نگرشهای متفاوتی راجع به WTO است: تشکیلاتی برای تجارت آزاد، محیطی که دولتها در آن راجع به موافقت نامه های تجاری بحث و گفتگو می کنند، مکانی برای حل و فصل مناقشات تجاری، سیستمی که بر اساس قوانین تجارت عمل می کند.( ولی به هر حال WTO سوپر من نیست، که بتواند تمام مسایل جهان را در هر شکلی حل کند) * محیطی برای مذاکرات است.........
مکانی است که اعضا بایستی برای برنامه ریزی حل مشکلات تجاری خود به آنجا بروند.
اولین مرحله گفتگوست، سازمان تجارت جهانی در بطن مذاکرات زاییده شد و هر چیزی که WTO انجام می دهد نتیجه مذاکرات است.
اعمال فعلی سازمان، از نشست مذاکرات دور اوروگوئه درطی سالهای 1986 تا 1994 و مذاکرات پیشتر آن در General Agreement on Tariffs and Trade ( GATT ) شناخته می شود.
و هم اکنون نیز، WTO میزبان مذاکرات جدیدی است که از سال 2001 شروع شده و تحت نام طرح توسعه دوحه شناخته می شود.
(Doha Development Agenda) زمانی که کشورها با موانع تجاری روبرو می شوند و می خواهند که آنها را تعدیل کنند مذاکرات به آنها کمک می کند تا تجارت را آزاد کنند.
ولی سازمان تجارت جهانی فقط راجع به آزاد سازی تجارت نیست و در برخی شرایط از موانع تجارت پشتیبانی می کند برای مثال حفاظت از مصرف کننده در مقابل شیوع بیماریها.
* مجموعه ای از قوانین است......
قلب سازمان، موافقت نامه های آن است که در نتیجه مذاکرات بین ملل تجاری دنیا بوجود آمده و به وسیله آنها امضا شده است.
این اسناد مهیا کننده قوانینی اساسی برای تجارت بین المللی هستند، قوانینی که دولتها را به انجام سیاستهای تجاری که توافق کرده اند مقید و ملزم می کنند هدف کلی کمک به تولید کننده های محصولات و خدمات، صادرکننده ها و واردکننده ها است تا بتوانند تجارت خود را اداره کنند در حالی که دولت به اهداف اجتماعی و محیطی خود دست می یابد.
هدف مهم سیستم کمک به جریان آزاد تجارت تا حد ممکن است البته تا جایی که عوارض جانبی پیش نیاید و این کار با برداشتن موانع تجارت ممکن میسر میشود و در این راه بایستی اشخاص، سازمانها و دولتها قوانین تجارت در جهان را بدانند و به آنها اطمینان دهیم که این قوانین دستخوش تغییرات ناگهانی سیاستها نخواهند شد، به زبان دیگر قوانین شفاف و قابل پیش بینی هستند.
* کمک می کند تا مناقشات حل و فصل شوند......
این سومین جنبه مهم از وظایف سازمان است.
ارتباطات تجاری اغلب موجب درگیری منافع می شود.
موافقت نامه ها مخصوصا آنهایی که در نتیجه مذاکرات و بحثهای طولانی حاصل می شوند اغلب احتیاج به تفسیر و تعبیر دارند.
بیشترین هم آهنگی زمانی اتفاق می افتد که این اختلافات در یک جریان بی طرف بر طبق قوانین حل وفصل شوند.
این هدفی است که در پس این مناقشات جریان دارد مناقشاتی که در نهایت جل و فصل شده و تحت عنوان موافقت نامه های سازمان تجارت جهانی نگاشته می شود.
در سال 1995 بوجود آمد ولی زیاد هم جوان نیست WTO در سال 1995 بوجود آمد ولی سیستم تجارت آن مربوط به نیم قرن عقب تر است در سال 1948، GATT قوانین این سیستم را تهیه کرد (در دومین نشست وزیران WTO، که در ماه می 1998 برگزار شد جشن پنجاهمین سال سیستم را نیز برگزارشد).
ابتدا تاسیس GATT به صورت غیررسمی بود و سپس در طول سالها و در خلال مذاکرات شکل گرفت.
آخرین و بزرگترین نشست آن دور اروگوئه بود که از سال 1986 تا 1994 طول کشید و منجر به تولد WTO شد.
GATT به طور عمده با تجارت کالا سر و کار داشت ولی WTO و موافقت نامه های آن، تجارت در زمینه های خدمات، اختراعات، ابتکارات و طرحها( محصولات فکری) را نیز در بر می گیرد.
اصول اساسی سیستم تجارت در WTO موافقت نامه های WTO قوانینی هستند که بسیاری از اعمال و فعالیتها را پوشش می دهند و به همین علت طولانی و پیچیده هستند.
این قوانین در ارتباط با کشاورزی، منسوحات، بانکداری، ارتباطات، خریدهای دولتی، استانداردهای صنعت و ایمنی محصولات،بهداشت مواد غذایی،محصولات فکری و ....
می باشند.
با این حال اصول اساسی سیستم تجارت در تمام موارد فوق یکسان است.
این اصول شالوده و پایه سیستم تجارت چند جانبه می باشند.
اصول تجارت سیستم تجارت بایستی : بدون تبعیض باشد : کشورها نباستی بین شرکای تجاری خود تبعیض قائل شوند( وضعیت *MFN برقرار باشد ) و نباستی بین محصولات و خدمات داخلی و خارجی فرق بگذارند ( وضعیت National *Treatment را برقرار کنند ) آزاد باشد : موانع تجارت از طریق مذاکرات کاهش یابد.
قابل پیش بینی باشد : کمپانی ها و شرکتهای خارحی، سرمایه گذاران و دولتها بایستی مطمئن باشند که موانع تجارت ( شامل بر تعرفه های گمرکی و غیر گمرکی ) خودسرانه افزایش داده نشوند، در WTO برای نرخ تعرفه های گمرکی و تعهدات در قبال بازار باز حد و مرز تعریف شده است.
رقابتی تر باشد : از اقدامات ناعادلانه نظیر اعطای سوبسید، و ارزان فروشی بی دلیل ( dumping) برای به چنگ آوردن سهم بازار جلوگیری شود.
برای کشورهای کم توسعه منافع بیشتری داشته باشد : زمان بیشتر برای انطباق داده شود انعطاف بهتر داشته باشد و امتیازات ویژه بدهد.
* MFN : متد یا روشی است که تضمین می کند تا به تمام طرفهای تجاری، فرصتهای مساوی بدهد.
(Britanica.com) * National treatment : همان رفتاری که با خود داریم با دیگران نیز داشته باشیم(م) اصول اساسی سیستم تجارت در WTO (2) نگاهی دقیقتر به این اصول بیندازیم: 1- تجارت بدون تبعیض رفتار یکسان با دیگران ( Most-favoured-nation - MFN ) معمولاً کشورهای تحت پوشش موافقت نامه های WTO ، نمی توانند بین شرکای تجاری خود تبعیض قائل شوند.
هرگاه برای یکی امتیاز قائل شویم ( مانند تعرفه گمرکی کمتر برای یکی از محصولات) بایستی برای تمام اعضای WTO نیز همان امتیاز را قائل شویم.
این اصل به نام اصل MFN معروف است ( most-favoured-nation ).
اهمیت این اصل از آنجا آشکار می شود که اولین مقاله GATT است و تجارت کالا را در بر می گیرد.
هم چنین مقاله 2 آن راجع به خدمات است و مقاله 4 آن قوانین مالکیت معنوی( *TRIPS ) و نقش آن در تجارت است.
و البته در هر موافقت نامه، این اصل کمی متفاوت می شود.
اپن سه موافقت نامه با هم پوشش دهنده سه محدوده اصلی WTO می باشند.
استثنائات چندی نیز اجازه داده شده اند، برای مثال کشورهایی که می توانند موافقت نامه ای ایجاد کنند که فقط در مورد تجارت کالاهای درون گروهی باشد در برابر کالاهایی خارجی معاف خواهند شد.
یا می توانند امتیازات ویژه ای برای دسترسی به بازار، به کشورهای توسعه یافته اعطا کنند.
یا به کشوری اجازه داده میشود برای محصولاتی قوانین گمرکی شدیدتری تری اعمال کند محصولاتی که به صورت ناعادلانه ای تجارت می شود.
در بخش خدمات نیز تحت چهارچوبهایی، اجازه تبعیض و فرق گذاری داده می شود ولی همه اینها درشرایط ویژه ای امکان پذیر است.
به طورکلی MFN به این معنی است که هر زمان کشوری تعرفه های وارداتی خود را کاهش می دهد یا بازاری ایجاد می کند بایستی عیناً برای کالاها یا خدمات مشابه تمام شرکای تجاری خود همین رفتار را عمل کند.
اعم از اینکه فقیر، ثروتمند، ضعیف و یا قوی باشند.
2- رفتار ملی رفتار یکسان داخلی و خارجی( National Treatment ) محصولات وارداتی و داخلی، حداقل پس از ورود محصولات خارجی، بایستی یکسان برخورد شوند همین قانون در مورد خدمات، مارکها، قوانین کپی رایت و ثبتی داخلی و خارجی، نیز صادق است.
اصل National Treatment ( رفتار یکسان با داخلی و خارجی ها ) در تمام 3 اصل پایه ای موافقت نامه های WTO وجود دارد( مقاله 3 و 17 از GATT ، مقاله 3 از TRIPS ) .
هم چنین باز این اصل در هر کدام این مقالات کمی متفاوت است.
اصل National Treatment زمانی اعمال می شود که یک محصول یا خدمت یا ایده وارد بازار شود بنابراین افزایش عوارض گمرکی کالاهای وارداتی، تخلف از این اصل محسوب نمی شود حتی اگر همین عوارض بر روی محصولات تولید داخلی بکار برده نشود هم چنین باز این اصل در هر کدام این مقالات کمی متفاوت است.
اصل National Treatment زمانی اعمال می شود که یک محصول یا خدمت یا ایده وارد بازار شود بنابراین افزایش عوارض گمرکی کالاهای وارداتی، تخلف از این اصل محسوب نمی شود حتی اگر همین عوارض بر روی محصولات تولید داخلی بکار برده نشود.
اصول اساسی سیستم تجارت در WTO (3) 3- تجارت آزادتر، تدریجاً و از طریق مذاکرات یکی از مهمترین روشهای تشویق تجارت کاهش موانع تجاری است.
مهمترین موانع تجارت شامل موارد زیر است: تعیین عوارض دلخواه، و رفتارهایی مانند تحریم واردات یا سهم بندی که منجر به محدود شدن انتخاب کمیت می شود.
در طی زمانهایی موارد دیگری نظیر تشریفات اداری و یا نرخ تبدیل ارز نیز دخیل می شوند.
باز کردن بازار می تواند سودمند باشد اما نیاز به تعدیل دارد موافقت نامه های WTO اجازه می دهد که کشورها با تغییرات تدریجی از طریق پروسه "آزاد سازی پیش رونده " آشنا شوند.
معمولاً به کشورهای در حال توسعه فرصت بیشتری برای انحام این تعهد داده می شود.
4- پیش بینی پذیری: فرایندی از طریق الزام و شفاف سازی کشورها می توانند نرخ درصدهای تعهد شده را تغییر دهند اما این امر تنها به وسیله جبران زیان مربوط به از دست دادن زمینه ی تجارت برای شرکای تجاری امکانپذیر خواهد بود.
یکی از دست آوردهای مذاکرات تجارت چند جانبه در اوروگوئه، بالابردن میزان مبادلات تجاری از طریق الزام به تعهدات بود .
برای نمونه تمام محصولات کشاورزی در حال حاضر تعرفه گمرکی تعیین شده دارند ، نتیجه این امر ، اساساً ایجاد امنیت بیشتر برای بازرگانان و سرمایه گذاران در بازار می باشد با توجه به این که در سازمان تجارت جهانی هر چیز از طریق توافق و تعیین گمرکی صورت می گیرد.
می توان با طبقه بندی قالی ها به در جه 1 و 2 و 3 برچسب های ویژه به روی آنها توسط گمرک و با شرکت ملی فرش ایران از فروش با قیمت مناسب و سبک رضایت مشتری را به بهترین نحو فراهم آورد.
سیستم تجارت چند جانبه می کشد با بهره گیری از روشهای مختلف درجهت پیش بینی پذیری و ثبات بازار اقدام کند.
یک راه این است که دولتها را به کاهش استفاده از سهمیه و سایر عواملی که برروی محصولات وارداتی تاثیر می گذارند ملزم نماید ، سهم بندی می تواند به مشکلات اداری و رفتارهای ناعادلانه منجر شود.
روش دیگر ترغیب کشورهای عضو به شفاف سازی قوانین تجاری تاحد امکان است.
بسیاری از قوانین WTO مستلزم این است که دولتها برنامه ها و اعمال خود را بطور عمومی و علنی اعلام کنند که این یا باید در ساخت داخلی کشور انجام شود و یا اینکه WTO را در جریان امر قرار دهند.
اعمال نظارت های عادی بر برنامه های تجاری ملی کشورها از طریق مکانیزم بررسی محدد در WTO امکان تشویق شفاف سازی را هر جه بیشتر فراهم می سازد که این امر هم برای تحارت داخلی و بومی و هم برای سیستم تحاری جند حانبه سودمند است .
قبل از پیوستن ایران به wto باید قوانین مربوط به واردات و صادرات فرش را تهیه کرد و بعد از ورود به این سازمان این قوانین را به تصویب wto برساند.
لازم به ذکر است در صورت تصویب این قوانین می توان بازار داخلی را نیز سازماندهی کرد و بهینه سازی کرد و آن را از حالت انحصاری و محدود خارج نمود.
اصول اساسی سیستم تجارت در WTO (4) 5- ترویح رقابت عادلانه WTO گاهی اوقات به عنوان بنگاه تجارت آزاد توصیف می شود ولی این اصطلاح خیلی دقیقی نیست .سیستم اجازه می دهد تعرفه گمرکی و تجت شرایطی سایر فرمهای حمایتی و حفاظتی اعمال شود، دقیقتر اینکه WTO مجموعه ای از قوانین است که برای رقابت باز ، عادلانه و تحریف نشده اختصاص یافته است .
قوانین عدم تبعیض ( Non-discrimination ) شامل: فرق نگذاشتن بین شرکای تجاری(MFN ) و عدم تبعیض بین محصولات داخلی و خارجی ( National treatment ) برای ایجاد محیط امن و عادلانه تجارت پایه گذاری شده اند.
هم چنین این قوانین، dumping( صادرات زیر قیمت برای بدست آوردن سهم بازار ) و سوبسید را نیز شامل می شود.
پی آمد این قبیل رفتارها پیچیده است و قوانین سعی می کنند تعیین کنند که چه چیزی عادلانه و چه چیزی ناعادلانه است و اینکه چطور دولتها می توانند خود را با این حریان تطبیق دهند به عنوان مثال با محاسبه جبران خسارت تجارت ناعادلانه و به همان نسبت افزایش عوارض گمرکی .
بسیاری دیگر از موافقت نامه های WTO نیز برای حمایت از رقابت عادلانه طرح ریزی شده اند: به عنوان مثال در کشاورزی، مالکیت معنوی و خدمات .
موافقت نامه مربوط به اقدام دولتها ( The agreement on government procurement) که به وسیله برخی اعضا امضا می شود رقابت را به وسیله خرید از طریق هزاران نهاد دولتی گسترش می دهد و بسیاری دیگر از موافقت نامه ها نیز این جنین هستند.
6- تشویق توسعه و رفرم اقتصادی سیستم WTO درفرآیند توسعه نیز همکاری می کند به زبان دیگر کشورهای در حال توسعه هنگامی که مشغول اجرای موافقت نامه ها هستند به نرمش و انعطاف پذیری نیاز دارند .
GATT اجازه داده بود که به این قبیل کشورها کمکهای ویژه داده شود و موافقت نامه هایی نیز که همگی برگرفته از GATT هستند این موارد را رعایت می کنند .
بیشتر از سه چهازم اعضا WTO را کشورهای در حال توسعه و کشورهای در حال انتقال به بازار اقتصادی تشکیل می دهند.
در طول 7 سال و نیم نشست دور اروگوئه ، بیشتر از 60 کشور، برنامه های آزاد سازی تجارت را به طور مستقل تکمیل کردند هم چنین این کشورها، در مذاکرات دور اروگوئه، نسبت به نشست دور قبلی، بسیار موثرتر و فعالتر عمل کردند و نیز خیلی قویتر و بهتر در دور جاری دوحه عمل می کنند.
در پایان دور ارو گوئه، کشورها ی در حال توسعه تصور می کردند که اجرای تعهدات مربوط به کشورهای توسعه یافته به آنها واگذار می شود ولی موافقت نامه ها به آنها فرصت زمانی برای انطباق با یکی از دیدگاههای عجیب و در عین حال مشکل WTO را داد که در مورد کشورهای فقیرتر و کم توسعه است.
از آن جا که بیشتر کشورهای خریدار قالی کشور توسعه یافته می باشند و همچنین فرش یک کالای لوکس می باشد آزاد سازی تجارت کشورهای توسعه یافته می تواند گام بلند و مؤثری را در جهت خرید و ارز آوری بردارد.
و طبق اصول تجارت که برای کشورهای در حال توسعه شرایط خاصی را قائل می شود.
وقتی کشورهای توسعه یافته تا حدودی موظف به کمک به کشورهای فقیر و در حال توسعه .
می توان از این امتیاز برای صدور این کالا و گرفتن امتیازات برای وارد کردن مواد اولیه استفاده نمود.
هیئت وزیران در پایان این دور می گوید که کشورهای قویتر بایستی به اجرای تعهدات دسترسی به بازار سرعت بخشند بازاری که برای کالاهای صادراتی کشورهای کم توسعه است .و این به معنای افزایش کمک های فنی به آنهاست.
اخیرا کشورهای توسعه یافته شروع به واردات محصولات بدون عوارض گمرکی و دور از مسائل سهمیه بندی کالاها از کشورهای کم توسعه نموده اند.
نشست طرح توسعه دور دوحه شامل بررسی نگرانی هائیست که کشورهای درحال توسعه دارند و شامل مشکلاتی می شود که در حین اجرای موافقت نامه ها ی نشست دور اروگوئه با آن درگیر هستند.
قوانین در اثر مذاکرات و مذاکرات درقالب موافقت نامه ها ریخته می شوند 1- راهنمای کلی: بطور کلی موافقت نامه های WTO، کالاها ، خدمات و مالکیت معنوی را در برمی گیرند.
اصول آزادسازی تجارت و استثنائات مجاز را به وضوج معین می کنند و هم چنین شامل تعهدات تک تک کشورها مبنی بر کاهش تعرفه های گمرکی و دیگر موانع تجاری در جهت بازگشایی بازارها و حفظ آن می باشند.
موافقت نامه ها حاوی روشهایی برای جل و قصل مناقشات هستند و راه حل های ویژه ایی را برای کشورهای در حال توسعه تجویز می کنند .
اجرای این راه حل ها مستلزم آنست که دولتها سیاستهای تجاری خود را شفاف و آشکار کنند و این کار به وسیله در جریان گذاردن WTO امکانپذیر است که یا می تواند به وسیله آگاه سازی از قوانین باشد و یا از طریق گزارشات معمولی باشد که به وسیله دبیرخانه رژیم تجاری کشورها به اطلاع WTO می رسد.
با توجه به این تعریف کشور ما و بخش اقتصادی فرش موظف است که تمامی ساختارهای سنتی گذشته تجارت را کنار گذاشته و طبق قواعد و قوانین جهانی حرکت کرد.
از جمله این موارد تعیین قیمت فرش معین می شود.
این عمل می تواند کمک زیادی به شفاف بودن اقتصاد فرش و اطمینان مشتریان بنماید و همچنین از هرگونه سوء استفاده احتمالی جلوگیری نماید.
این موافقت نامه ها اغلب قوانین تجاری WTO نامیده می شوند و WTO نیز اغلب سازمان قانون محور توصیف می شود و بخاطر داشته باشیم که قوانین همان موافقت نامه هایی هستند که در اثر مذاکرات حاصل می شوند.
این مقاله بر پایه مذاکرات دور اروگوئه نوشته شده که پایه سیستم WTO را تشکیل می دهد، همه اینها نتیجه تصمیمات نشست کنفرانس وزیران، بویژه در دوحه در نوامبر 2001 است، در حالی که مذاکرات دیگری پایه ریزی می شد.
شش موضوع اصلی: جدول محتوای نتایج جلسات مذاکرات چند جانبه دور اروگوئه شامل 60 موافقت نامه، ملحقات، تصمیمات و مفاهیم است.
در واقع موافقت نامه ها را می توان به ساختاری ساده با شش جزء اصلی نشان داد: 1- موافقت نامه چتری - ( موافقت نامه پایه ای WTO ) 2- موافقت نامه ای که خود شامل 3 جزء است : کالاها، خدمات و مالکیت معنوی 3- حل وفصل مناقشات 4- بررسی مجدد رژیم تجاری دولتها موافقت نامه هایی که دو گروه بزرگ خدمات و کالاها را در برمی کیرند در 3 بخش مشترک هستند که البته برخی اوقات نیز در جزئیاتی تفاوت دارند.
اول - تمام آنها با اصول کلی شروع می شوند: موافقت نامه های عمومی مربوط به تجارت و تعرفه های گمرکی ( GATT ) ، و موافقت نامه عمومی تجارت در بخش خدمات ( GATS ) .
البته بخش سومی نیز هست که مربوط به مفاهیم تجارت در مالکیت معنوی است ( TRIPS )، و در این گروه قرار می گیرد که فعلاً ملحقات و اضافات ندارد.
دوم - پس از اصول کلی ملحقات هستند که احتیاجاتی خاص در موارد خاص را شامل می شوند.
سوم - و در آخر جزئیات زمانبندی ها و یا لیستهای طویلی هستند که کشورها آنرا تصویب کرده و متعهد به اجرای آنها می باشند و به طور خلاصه موظف می شوند تا بازارها ی خود را بر روی کالاها و خدمات خارجی باز کنند.
از لحاظ GATT تمام اینها به معنی مقیدشدن به تعهدات تعرفه های کالاها به طور اعم است و ترکیبی از تعرفه ها و سهمیه بندی ها برای محصولات کشاورزی به طور اخص است .
از لحاظ GATTS بیان کننده میزان دسترسی شرکتهای خدماتی به بخشهایی از بازار و همینطور لیستی از خدماتی است که تک تک کشورها به وسیله آن اعلام می کنند که در مورد کدامیک اصول MFN و یا " عدم تبعیض " را اجرا نکرده اند.
زیر ساخت همه اینها بر پایه حل و فصل مناقشات است که خود پایه موافقت نامه ها، تعهدات و بررسی مجدد رژیم تجاری است.
مذاکرات دور اروگوئه بیشتر دو بخش نخست را در برمی گرفت ، اصول عمومی و اصول مربوط به بخشهای خاص.
البته در همان زمان، دسترسی به بازار کالاهای صنعتی نیز امکانپذیر بود.
اصول عمومی انتشار یافت و سپس مذاکرات بر سر اصول بخشهای خاص نظیر خدمات و کشاورزی توانست ادامه یابد.
موافقت نامه های دیگر: گروه دیگری نیز هست که اهمیت دارد: دو موافقت نامه جانبی که به وسیله تمام اعضا امضاء نمی شود و شامل هواپیمایی غیر نظامی و اقدام دولتها.
تغییرات بعدی در افقهای آینده، کنفرانس دوحه موافقت نامه ها ثابت نیستند و در زمانهای متناوب مورد بحث و مذاکره قرار گرفته و موافقت نامه های جدید به بسته های قدیمی اضافه می گردند در حال حاضر در طرح و توسعه دوحه، بسیاری از موافقت نامه ها زیر نظر وزیران تجارت WTO، که در نوامبر سال 2001 در دوحه قطر آغاز شد مورد بحث و مذاکره قرار گرفته اند.
2- موافقت نامه های WTO 2- تعرفه های گمرکی: کمتر و کمتر تا به صفر برسد مهمترین نتیجه مذاکرات دور اروگوئه مربوط به تعهدات تک تک کشورها است که در 22500 صفحه آورده شده است و شامل التزامات شکستن و کاهش نرخ تعرفه گمرکی واردات کالاها است که در بعضی شرایط آنقدر شکسته می شوند تا به صفر برسد.
تعداد تعرفه های گمرکی مورد تعهد نیز میزان مشخصی دارد و مشکل بتوان آنرا تغیییر داد.
شکستن تعرفه ها: در کشورهای توسعه یافته و در بیشتر بخشها، شکستن تعرفه ها به صورت مرحله بندی انجام گرفت این عمل از اول ژانویه 1995 آغاز و بیشتر از 5 سال طول کشید .
درنتیجه تعرفه ها در تولیدات صنعتی 40% کاهش داشته و از متوسط 6.3% به متوسط 4.8% کاهش یافت، که در این حال ارزش واردات تولیدات صنعتی که مشمول این طرح بودند در کشورهای توسعه یافته، از 20% به 44% جهش یافت، و محصولات اندکی باقی ماندند که نرخ تعرفه گمرکی بالا داشتند.
در این کشورها سهم وارداتی که تعرفه گمرکی دارند در تمام زمینه ها، از 15% به 5 تا 7% کاهش یافت.
در کشورهای درحال توسعه و خصوصا کشورهای صنعتی ، سهم صادرات مشمول تعرفه گمرکی از 15% به 5 تا 9% کاهش یافت.
3- موافقت نامه های WTO موافقت نامه های کشاورزی مقررات و تعهدات جدید هدف موافقت نامه های کشاورزی این است که در بخش خود رفرم تجاری ایجاد کند و سیاستها را هر بیشتر به سمت بازار سوف دهد.
این امر موجب افزایش پیش بینی پذیری و امنیت هم برای کشورهای واردکننده و هم برای کشورهای صادرکننده می شود.
قوانین و تعهدات جدید برای موارد زیر بکار برده می شوند: دسترسی به بازار: مواجه شدن واردات با محدودیت های مختلف تجاری حمایت های محلی و بومی: سوبسیدها و سایر اقداماتی که شامل افزایش یا تضمین قیمتهای پایه ای محصولات کشاورزی و درآمد کشاورزان می شود.
سوبسیدهای صادرات وسایر روشهایی که باعث ایجاد رقابت تصنعی در صادرات می شود.
موافقت نامه اجازه می دهد که دولتها از اکونومی* روستایی حمایت کنند با این شرط که از سیاستهایی استفاده کنند که ضرر وزیان کمتری به تجارت وارد شود.
هم چنین اجازه می دهد که برای اجرای تعهدات انعطاف لازمه را داشته باشند.
کشورهای در حال توسعه نبایستی مانند کشورهای توسعه یافته، سوبسیدها را قطع و تعرفه های گمرکی را کاهش دهند و به آنها برای انجام تعهداتشان مهلت زمانی بیشتری داده می شود.
کشورهای کم توسعه بطور کلی اینها را انجام نمی دهند و مقررات ویژه ای بر پایه واردات مواد اولیه مورد نیاز تولید کننده های موادغذایی و اکونومی این قبیل کشورها تهیه شده تا این کشورها بتوانند خود را هر چه بیشتر با مقررات سازمان تطبیق دهند.
بندهای مربوط به صلح موافقت نامه بااین هدف است که احتمال مناقشات سوبسیدهای کشاورزی را در یک پریود زمانی 9 ساله کاهش دهد خراب شدن تجارت چیست ؟
نکته مهمی است تجارت زمانی خراب می شود که قیمت ها پایین تر یا بالاتر از حد معمول باشد و یا میزان خرید و فروش محصولات تولید شده بالاتر یا پایین تر از حد معمول باشد ( حدی که به طور عادی در یک بازار رقابتی وجود دارد).
به عنوان مثال اعمال موانع واردات و سوبسیدهای داخلی می تواند منجر به گرانی محصولات کشاورزی در بازارهای داخلی کشور شود، قیمت های بالا نیز به نوبه خود می تواند مشوق مازاد تولید شود، و اگر این مازاد در بازار جهانی فروخته شود جایی که قیمتها پایین تر است سوبسیدهای صادراتی مورد نیاز می شود در نتیجه کشورهای سوبسید زده تولیدات و صادرات بالاتر از حد معمول دارند.
دولتها برای حمایت و پشتیبانی از کشاورزان خود معمولا سه دلیل ارائه می دهند حتی اگر این حمایت به خرابی تجارت در بخش کشاورزی منجر شود.
1- برای اطمینان از اینکه مواد غذایی کافی جهت پوشش دادن نیازهای غذایی کشور تولید می شود.
2- برای حمایت از کشاورزان در مقابل بلایای طبیعی و نوسانات قیمتی در بازارهای جهانی 3- برای حفظ جامعه روستایی ولی این قبیل سیاستها اغلب گران تمام شده اند و باعث اشباع بازار از تولیدات مازاد شده که خود منجر به صادرات بیشتر و جنگ سوبسیدها می شود.
کشورهای فقیرتر نیز که پول کمتری برای سوبسید دارند صدمه می بینند .
در مذاکرات معمولاً بحث بر سر این موضوع است که آیا دلایل فوق الذکر بدون خراب کردن تجارت حاصل می شود یا خیر.
4- موافقت نامه های WTO کشورهای در حال توسعه نیز در عرض 10 سال، تعرفه های خود را 24% کاهش دهند.
هم چنین برخی از کشورهای در حال توسعه از قانونی تحت عنوان "سقف تعرفه ها" می توانند استفاده کنند .
کشورهای کم توسعه احتیاجی به کاهش تعرفه های خود ندارند.
(در واقع این قبیل مسائل واقعاً در موافقت نامه کشاورزی وجود ندارد شرکت کنندگان از این تعهدات استفاده می کنند تا برنامه زمان بندی و یا لیست تعهدات خود را مشخص کنند این لیست است که به صورت قانونی کشورها را متعهد را به اجرای آن می کند) .
برای محصولاتی که محدودیت های غیرتعرفه ای آنها تبدیل به تعرفه ها شده اند، به دولتها اجازه داده می شود اختصاصاً اعمالی را بصئرت اورژانسی در جهت حلوگیری از افت سریع قیمتها، ویا در اثر موج خسارتی که به کشاورزان آنهادر اثر واردات وارد می شود را انجام دهند (حفاظت ویژه) البته در عین حال موافقت نامه معین می کند که چه موقع و چگونه اعمال اورژانسی می تواند بکار رود( برای مثال نمی تواند در مورد وارداتی که ار تعرفه - سهم بندی استفاده می کنند استفاده شود.) پشتیبانی از محصولات بومی: تا حدی ممکن است و تا حدی ممکن نیست مشکل اصلی سیاستهای حمایت از قیمتهای محصولات بومی و یا به نوعی سوبسیده کردن این محصولات، به این علت است که آنها محرک مازاد تولید هستند .
این موضوع باعث زیان شدید به واردات و یا منجر به برقراری سوبسیدهای صادرات و یا به ارزان فروشی تولیدات مازاد در جهان تجارت می شود.
موافقت نامه کشاورزی بین برنامه هایی که تولید را به صورت مستقیم تجریک می کنند و آنهایی که به صورت غیر مستقیم تحریک می کنند تفاوت قائل می شود.
سیاستهای بومی که تأثیر مستقیم بر تولید و تجارت را دارند بایستی تقلیل داده شوند .
اعضا WTO محاسبه کرده اند که چه میزان حمایت این چنینی در مدت یک سال پایه ای 1988-1986 در بخش کشاورزی مصرف می شود( اتدازه گیری کل حمایت ها یا AMS کل.
) و کشورهای توسعه یافته موافقت کردند که این موارد را در طی حداکثر 6 سال از 1995 به میزان 20% و کشورهای توسعه یافته نیز یه میزان 13% در طی 10 سال کاهش دهند.
کشورهای کم توسعه احتیاجی به کاهش ندارند ( بخش حمایت از محصولات بومی که گاهی اوقات به نام "چراغ زرد" نامیده می شود از رنگهای راهنمایی ورانندگی گرفته شده و منظور آن کاستن آرام آرام است .) 5- موافقت نامه های WTO مواردی نیز هستند که کم اثرترند و آسانتر می توانند در تجارت استفاده شوند و به نام جعبه سبز نامیده می شوند ( سبز به عنوان چراغ سبز راهنمایی و رانندگی ).
به عنوان مثال خدمات دولتی نظیر تحقیقات، کنترل بیماریها، زیر ساخت ها و امنیت مواد غذایی و همچنین پرداخت دستمزد به کشاورزان به شرطی که باعث تحریک تولید نشود و اشکال مشخصی از حمایت مستقیم از درآمدها، و کمک هایی که کشاورزان را در بازسازی کشاورزی یاری می دهد و پرداخت مستقیم زیر نظر برنامه های کمکی محیطی و ناحیه ای.
هم چنین اجازه داده می شود هنگامی که کشاورزان مجبور به محدود کردن تولیدات میشوند کمکهای نقدی مستقیم به کشاورزان داده شود( گاهی اوقات جعبه آبی نامیده می شود ) و یا کمکهای مشخصی برای تشویق کشاورزی و توسعه روستایی در کشورهای در حال توسعه داده شود و یا سایر حمایتها در مقیاس کوچک.
که در مقایسه با ارزش کل تولیدات و یا ارزش کل حمایتها 5% و یا کمتر در کشورهای توسعه یافته و 10% و یا کمتر در کشورهای در حال توسعه باشد.
سوبسیدهای صادرات : محدودیت های مقادیر و هزینه ها موافقت نامه کشاورزی سوبسیدهای صادرات را منع می کند مگر هنگامی که مشخصاً در لیست تعهدات اعضا مشخص شده باشند.
و موقعی در لیست می آیند که موافقت نامه مشخص کند که اعضا WTO مقدار پولی را که صرف سوبسیدهای صادرات می کنند و هم چنین تعداد اقلامی که سوبسیدها را در یافت می کنند کاهش دهند.
باتوجه به معدل سالهای90 - 1986 به عنوان سالهای مرحع، کشورهای توسعه یافته موافقت کردند که از سال 1995در طی 6 سال، سوبسیدهای صادرات را تا 36% کاهش دهند.
( در کشورهای در حال توسعه نیز 24% در طی 10 سال ) کشورهای کم توسعه نیز احتیاجی به کاهش ندارند.
البته در خلال پریود 6 ساله، به کشورهای در حال توسعه اجازه داده شد که از سوبسیدها تحت شرایط معینی، برای کاهش قیمت های بازار و حمل ونقل محصولات استفاده کنند.
کشورهای کم توسعه و آنهایی که وابسته به واردات مواد غذایی هستند تحت موافقت نامه کشاورزی، اعضا WTO بایستی سوبسیدهای صادرات را کاهش دهند ولی تعدادی از کشورهای وارد کننده وابسته به مواد غذایی ارزان و سوبسید شده از کشوزهای بزرگ صنعتی هستند که شامل تعدادی از کشورهای فقیرند و بخش کشاورزی آنها بواسطه نوسانات قیمتها کمکهای را دریافت می کنند.
کمکهایی که به دلیل کاهش سوبسید صادرات باعث شده است.
گاهی اوقات کمکها موقتی است تا بتوانند خود را با قیمتهای بالاتر واردات و در نهایت با وضعیت صادرات تطبیق دهند.
تصمیمات ویژه هیئت وزیران WTO در این موارد شامل تعیین اهداف و شاخصهایی است برای رسیدن به قوانینی درجهت کمکهای مواد غذایی و توسعه کشاورزی.
و هم چنین به نقش کمکهای صندوق بین المللی پول و بانک جهانی جهت سرمایه گذاری در بخش واردات مواد غذایی توجه شده است .
6- موافقت نامه های WTO 4- استانداردها و ایمنی بند 20 موافقت نامه گات به دولتها اجازه می دهد که در تجارت بمنظور محافظت از بهداشت و سلامتی انسان گیاه و حیوانات عمل کنند، مشروط بر اینکه تبعیض قائل نشده و از این بند برای حمایت از تولیدات داخلی استفاده نکنند.
بعلاوه، دو نوع موافقت نامه خاص نیز در WTO وجود دارد که با مسأله بهداشت و ایمنی غذا، حیوانات و گیاهان و همچنین استانداردهای تولید سر و کار دارد.
چگونه به عضویت سازمان تجارت جهانی درآئیم؟
مقاله XII از موافقت نامه WTO بیان می کند که ورود به سازمان تجارت جهانی بایستی بر اساس"پذیرش شرایط موافقت نامه" بین دولت متبوع و سازمان تجارت جهانی باشد.
ورود به WTO ضرورتا بر پایه مذاکرات و مباحثات صورت می گیرد که این کاملا با جریان ورود به دیگر سازمانهای بین المللی نظیر IMF (صندوق بین المللی پول ) متفاوت است که در آنجا جریان ورود به میزان زیادی بصورت اتوماتیک صورت میگیرد.