روبان قرمز نماد بین المللی آگاهی و توجه به ایدز است.[۱]
ایدز سرنام عبارت (به انگلیسی: [۲]AIDS یا Acquired immune deficiency syndrome) به معنی نشانگان نقص ایمنی اکتسابی است.
ایدز یک بیماری پیشرونده علاج نشدنی[۳] و قابل پیشگیری[۴][۵] است، این بیماری حاصل تکثیر ویروسی به نام اچ آی وی در بدن میزبان است [۶] که باعث تخریب جدی دستگاه ایمنی بدن (معروف به نقص ایمنی یا کمبود ایمنی) انسان میگردد که خود زمینهساز بروز عفونتهای موسوم به فرصت طلب است که یک بدن سالم عموماً قادر به مبارزه با آنهاست و در نهایت پیشرفت همین عفونتها منجر به مرگ بیمار میگردد به طوری که بیماری سل عامل اصلی مرگ و میر در میان مبتلایان به ایدز در سراسر جهان است[۷].
در سال ۱۹۸۱ هشت مورد وخیم از ابتلا به بیماری کاپوسی سارکوما یکی از انواع خوشخیمتر سرطان که معمولاً در میان افراد سالمند شایع است، در میان مردان همجنسگرای نیویورک گزارش شد.
تقریباً همزمان با این موارد، شمار مبتلایان به یک عفونت ریوی نادر در کالیفرنیا و نیویورک بالا رفت.
با این که در آن زمان عامل شیوع ناگهانی این دو بیماری مشخص نشده بود، اما معمولاً از این دو واقعه پزشکی به عنوان آغاز ایدز یاد میکنند.
در طی یک سال این بیماری بدون نام، گسترش زیادی داشت تا سرانجام در ۱۹۸۲ آن را ایدز نامیدند[۴].از سال ۱۹۸۸ به منظور افزایش بودجهها و همچنین برای بهبود آگاهی، آموزش و مبارزه با تبعیضها اول دسامبر هر سال (۱۰ آذر) به عنوان روز جهانی ایدز معین شدهاست و هر سال برای این روز شعاری نیز در نظر گرفته میشود[۱].ایدز معضلی پزشکی-بهداشتی است که ابعاد اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی آن بسیار گسترده است[۵].
در سال ۱۹۹۶ سازمان ملل متحد ایدز را نه تنها به عنوان یک مشکل سلامتی مورد توجه قرار داد بلکه آن را یک مسئله بر سر راه پیشرفت بشری برشمرد[۸].
همچنین در سند استراتژی امنیت ملی ایالات متحده آمریکا (۲۰۰۲) این کشور خود را متعهد به هدایت جهان برای کاهش تلفات هولناک اچ.آی.وی/ایدز دانسته است[۹].
بیش از ۹۰ درصد موارد آلودگی مربوط به کشورهای جهان سوم و در حال توسعه است.
ایدز در حال حاضر چهارمین علت مرگ و میر بشر است که پیش بینی میشود تا سال ۲۰۱۰ مقام اول را از آن خود نماید.[۳]
اچ آی وی
اچ آی وی در حین جوانه زدن از یک گویچه سفید خون
بافت خونی هدف اصلی ایدز است.
نوشتار اصلی: اچ آی وی
یک ویروس به نام اچ آی وی عامل بروز بیماری ایدز است.
هر فرد دچار اچ آی وی الزاما مبتلا به ایدز نیست بلکه اگر برخی تظاهرات بالینی را بروز دهد مشخص میشود به ایدز مبتلا شدهاست.
تنها نیمی از افراد آلوده به اچ آی وی در طی ۱۰ سال به مرحله ایدز مبتلا میشوند.
این زمان در افراد مختلف متفاوت است و به وضعیت سلامتی و عادات فردی افراد بستگی دارد، امروزه برخی داروها نیز به کنترل این روند کمک میکنند[۳].ویروس ایدز (HIV) ویروسی است که باعث نقص ایمنی بدن میشود و تولید بیماری میکند.
ویروس ایدز (HIV) مخفف (Human Immuno deficincy Virus) است.
این ویروس در گروه رترو ویروسها قرار دارد.
اطلاعات اولیه
رترو ویروسها ، حاوی ژنوم RNA همراه با RNA پلیمراز وابسته به DNA (ترانس کریپتاز معکوس) میباشند.
ژنوم رترو ویروس از دو زیر واحد مشابه ، هر یک حاوی RNA تک رشتهای مثبت ، به اندازه 7 تا 11 هزار کیلو باز تشکیل شده است.
ذرات ویروسی حاوی ترانس کریپتاز معکوس هستند که برای همانند سازی ویروس ضروری است.
ذرات ویروس حاوی ریبو نوکلئو پروتئین مارپیچی بوده و درون یک کپسید 20وجهی قرار دارند.سه گروه مورفولوژیک از ذرات رترو ویروس شناخته شدهاند.
ویروسهای نوع سوم بزرگترین رترو ویروسها هستند که بعضی ویروسها جزء این گروه میباشند.
یکی از زیر خانوادههای رترو ویروسها ، لنتی ویرینه است که شامل عواملی هستند که قادرند عفونتهای مزمن با تخریب آهسته و پیشرونده عصبی ایجاد کنند.
ویروس نقص ایمنی انسان در این گروه قرار دارد.
خصوصیات مهم لنتی ویروسها
• این ویروسها دارای پوشش هستند.
• گلیکو پروتئینهای پوشش از لحاظ آنتی ژنی تغییر میکنند.
• برای همانندسازی آنزیم ترانس کریپتاز معکوس ، نسخهای از ژنوم DNA را از روی RNA ژنومی تهیه میکند.
DNA پرو ویروس به عنوان الگویی برای RNA ویروسی عمل میکند، تغییرات ژنتیکی شایع است.اعضای آن سرطانزا نیستند و سلولهای دستگاه ایمنی را آلوده میکنند.
پرو ویروسها به صورت مادامالعمر در سلول باقی میمانند.
بیان ویروس در بعضی سلولهای بدن محدود میباشد، بیماری مزمن آهسته و پیشروندهای ایجاد میکنند.
همانند سازی به میزان زیادی اختصاصی است.
گروه شامل عامل ایجاد کننده AIDS است.
ساختمان و ترکیب ویروس HIV
این موفقیت مرهون ویرولوژی مولکولی پیشرفته است که تنها 4 سال پس از شناخته شدن یک بیماری و سندرم غیر معمول به نام ADIS ، در سال 1981 ، عامل ایجاد کننده آن شناسایی و جداسازی شده است.
HIV یک رترویروس و عضو زیرخانواده لنتی ویرینه است و بسیاری از خصوصیات نمادین فیزیکی _ شیمیایی خانواده خود را داراست.
خصوصیت مورفولوژیک منحصر به فرد HIV ، وجود نوکلوئیدی استوانهای در ویریون بالغ است.
این نوکلوئید میلهای شکل که دارای ارزش تشخیصی میباشد، در تصاویر میکروسکوپ الکترونی دیده میشود.
این ویروس سه ژن لازم برای همانند سازی را دارا میباشد.
حدود 6 ژن اضافی دیگر ، بیان ویروس را تنظیم میکنند و در پاتوژنز بیماری در بدن حائز اهمیت هستند.
نمونههای جدا شده مختلف HIV مشابه نیستند، اما ظاهرا طیفی از ویروسهای مرتبط به هم را تشکیل میدهند.
گروههای مختلفی از ژنوم ویروسی در افراد آلوده یافت شده است.
طبقه بندی
لنتی ویروسها از گونههای بسیاری از جمله 20 گونه مختلف از پریماتها (نخستیها مانند میمونها) جدا شدهاند.
دو نوع متمایز از ویروسهای انسانی ADIS به نام HIV-1 و HIV-2 وجود دارند.
افتراق این دو نوع ویروس از طریق ساختار ژنومی و ارتباط فیلوژنیک با سایر لنتی ویروسهای پریمات ، صورت میگیرد.
منشا ADIS اعتقاد بر این است که HIV انسانی از عفونتهای بین گونهای توسط ویروسهای میمون در مناطق روستایی آفریقا ، نشات گرفته است.
احتمالا انتقال توسط تماس مستقیم انسان با خون پریماتهای آلوده صورت گرفته است و بوجود آمدن تغییرات خاص اجتماعی ، اقتصادی در ابتدا و اواسط قرن 20 زمینه را برای گسترش عفونت ویروسی ، تثبیت عفونت آن در انسان و ایجاد اپیدمی فراگیر ، فراهم ساخته است.
ضد عفونی کردن و غیر فعال سازی ویروس HIV در دمای اتاق در عرض 10 دقیقه توسط هر یک از مواد زیر کاملا غیر فعال میشود: محلول سفید کننده خانگی کلردار 10 درصد اتانول 50 درصد ایزوپروپانول 35 درصد پراکسید هیدروژن 0.3 درصد همچنین ویروس در دو انتهای طیف PH غیر فعال میشود، اما هنگامی که HIV در خون لخته شده یا نشده ، در سرنگ یا سوزن وجود داشته باشد، باید حداقل 30 ثانیه در معرض محلول سفید کننده کلر غیر رقیق قرار گیرد، تا غیر فعال شود.
ویروس توسط tween-20 ، دو و نیم درصد غیر فعال نمیشود.
گر چه پارافورمالدئید ویروس آزاد در محلول را غیرفعال میکند، مشخص نیست که آیا به اندازه کافی در بافت نفوذ میکند تا تمام ویروسهای موجود در سلولهای کشت داده شده و یا نمونههای بافتی را غیرفعال سازد یا خیر؟
سیستمهای لنتی ویروس حیوانی الگوی بیماری طبیعی در گونههای مختلف متفاوت است، اما تعدادی خصوصیات مشترک شناخته شدهاند: ویروسها از طریق تبادل مایعات بدن انتقال مییابند.
ویروس بطور نامشخص در میزبان آلوده باقی میماند.
هر چند ممکن است در سطوح بسیار کم حضور داشته باشد.
میزان جهشها بالا است و انتخاب جهشهای مختلف ، بستگی به شرایط متفاوتی دارد که ویروس در آن به سر میبرد (فاکتورهای میزبان ، پاسخ ایمنی و نوع بافتها).
میزبانهای آلوده محتوی گروههایی از ژنوم ویروسی موسوم به شبه گونه میباشند که رابطه بسیار نزدیکی با یکدیگر دارند.روند عفونت ویروسی به آهستگی طی مراحل مخصوص پیشرفت میکند.
رده سلولی ماکروفاژها نقشی محوری در عفونت ایفا میکنند.
لنتی ویروسها از این نظر که میتوانند سلولهای انتهایی تمایز یافتهای را که قابلیت تقسیم ندارند، آلوده کنند با سایر رترو ویروسها متفاوت هستند.ممکن است تا ایجاد بیماری سالها طول بکشد.
میزبانان آلوده معمولا بر ضد ویروس آنتی بادی تولید میکنند، اما قادر به پاک سازی عفونت نمیباشند.
در نتیجه ویروس برای تمام عمر با میزبان باقی میماند.علائم بالینی میتواند از 3 ماه تا چندین سال پس از عفونت ، در هر زمانی ایجاد شود.
بطور استثنا در برخی بیماریهای لنتی ویروس دوره کمون طولانی نمیباشد.
از جمله ADIS در کودکان ، آنمی عفونی در اسبها.
فاکتورهای میزبانی موثر در پاتوژنز سن: افراد جوان در خطر بیشتری هستند.
استرس: استرس ممکن است سبب آغاز بیماری شود.
ژنتیک: بعضی از گونههای حیوانات مستعدتر هستند.
عفونتهای همزمان: ممکن است سبب تشدید بیماری یا تسهیل انتقال ویروس شود.
گیرندههای ویروسی تمامی لنتی ویروسهای پریمات از مولکول به عنوان گیرنده استفاده میکنند.
این مولکول در سطح ماکروفاژها و لنفوسیتهای T وجود دارد.
برای ورود HIV به داخل سلول علاوه بر به گیرنده دیگری نیاز است.
گیرنده دوم برای ادغام ویروس با غشای سلول لازم میباشد.
گیرندههای کموکین به عنوان گیرنده دوم HIV عمل میکنند.
کموکینها فاکتورهایی محلول هستند که خاصیت سیتوکینی و جذب شیمیایی دارند.
آینده بحث: گسترش جهانی ADIS بر اساس آمار سال 2000 ، بیشترین میزان عفونت در نواحی زیر صحرای آفریقا بوده است.
در برخی شهرهای آفریقا که شیوع عفونت بالاست حدود از بالغین به ویروس آلوده هستند.
عفونت به سرعت در حال گسترش به جنوب شرقی آسیا است.
به این دلیل که ایدز غالبا بالغین جوان و نیروی کار جامعه را مبتلا میسازد، اپیدمی ایدز اثرات زیانباری بر ساختار اجتماعی و اقتصادی کشورها بر جای گذاشته است.
تصور بر این است که انتشار سریع و جهانی ایدز در اواخر قرن 20 از مهاجرت عظیم جوامع روستایی به مراکز شهری همراه با نقل و انتقال افراد آلوده در نواحی مختلف جهان به دلیل معضلات شهری ، گردشگری و مسافرتهای شغلی ، نشات گرفته است.
[ویرایش] نشانهها و عوارض نمودار عمومی رابطهٔ میان نسخههای HIV(تکثیرشده از ویروسها) و شمار CD4+ بر میانگین زمان آلودگی به HIV بدون مراقبت؛ هربیماری شخص میتواند دوره را به قدر قابل توجهی تغییر دهد.
نزدیک نیمی از کسانیکه تازه به اچ آی وی آلوده میشوند در دو تا چهار هفته به نشانههایی همانند آنفولانزا دچار میشوند.
این نشانهها دربرگیرنده تب، خستگی، ناراحتی پوستی، درد مفصل، سردرد و تورم در غدد لنفاوی است.
البته چون این نشانهها در بیماریهای بسیاری دیده میشوند اگر بیمار به پزشک درباره رفتارهای پرخطر پیشین خود چیزی نگوید، میشود از تشخیص اچ.آی.وی غفلت شود.راش پوستی به صورت ماکولوپاپولربوده کوتاه مدت استو بیشتر صورت و قفسه سینه را گرفتار می کند .
مننژیت اسپتیک خودمحدودشونده نیز در 10 تا 20 درصد بیماران رخ می دهد .
در این مرحله خطر انتقال بالا است .نشانههای ایدز اصولاً نشانههایی هستند که اشخاصی که سیستم ایمنی سالم دارند، دارای آنها نمیباشند.
بیشتر نشانههای ایدز زمان بروز عفونتهای عارضشونده از باکتری، ویروس، قارچ و انگلهایی به وجود میآیند ، و معمولاً به آسانی مهار میشوند، پدیدار میشوند.
آسیبهای فرصتطلبانهٔ HIV در کسانی معمول هستند که ایدز دارند.[۱۰] تعریف سازمان جهانی بهداشت برای ایدز: علایم ماژوز: کاهش وزن بیشتر از ده درصد وزن بدن اسهال مزمن برای بیشتر از یک ماه تب طولانی تر از یک ماه ( مداوم یا متناوب ) علایم مینور: سرفه مداوم بیش از یک ماه درماتیت خارش دار ژنرالیزه سابقه هرپس زوستر کاندیدیاز دهانی حلقی عفونت تب خالی منتشر یا مزمن پیشرونده لنفادنوپاتی ژنرالیزه وجود دو علامتاز علائم ماژور ویک علامت مینور نشانگر بیماری ایدز می باشد .
وجود سارکوم کاپوزی یا مننژیت کریپتوکوکی برای تشخیص ایدز کفایت می کند .
در برخی از افراد دچار اچ.آی.وی سالها بطول میکشد تا مرحله ایدز ظاهر شود (بسته به راه سرایت، شمار ویروس وارد شده، چگونگی دستگاه ایمنی و تغذیه فرد و ....) و در این مدت آنها احساس سلامت کرده و هیچ نشانهها آشکاری از حضور این ویروس ندارند.
نزدیک ۹۰ درصد مبتلایان به اچ.آی.وی حتی خودشان نمیدانند که به این ویروس دچار هستند.
بنابراین نظرهایی از قبیل جداکردن کسانیکه با اچ.آی.وی/ایدز زندگی میکنند از جامعه و قرنطینه ایشان نشدنی، غیرمنطقی و غیر انسانی است.
[ویرایش] مرحله بروز ایدز هنگامی HIV مبدل به ایدز میگردد که شمار گویچههای سفید CD4+T آنقدر کم شود که در انجام وظیفه معمولی آنها تداخل ایجاد شود.
CD4+T یاختههای سفید خون میباشند که واکنشهای ایمنی بدن را موزون و مهار میکنند.
این دشواری در درازای مدت فراوانی هنگامی که شخص + HIV میباشد، اتفاق میافتد.
البته کسان در درازای این مدت بسیار خوب و تندرست به نظر میرسند و احساس خوبی نیز دارند.
ولی در این مدت شمار ویروس چند برابر میشود که در نزدیک ۵ تا ۱۵ سال به درازای میکشد.
بر پایه این تعریف ایدز هنگامی است که شمار سلولهای CD4+T به کمتر از ۲۰۰ شماره در هر میکرولیتر خون میرسد و یا هنگامی که بدن فرد دچار عفونتهای فرصت درخواست بشود (که گاهی با بودن ۲۰۰ تا ۸۰۰ یاخته CD4+ رخ میدهد).
[ویرایش] انتقال و پیشگیری هرچند اچ آی وی در تمام ترشحات بدن فرد مبتلا (بجز عرق) وجود دارد ولی برای انتقال و سرایت تنها سه راه اثبات شدهاست:[۵] آمیزش جنسی: شایعترین راه سرایت ویروس تماس جنسی است.
ویروس ممکن است از فرد مبتلا به شریک جنسیاش منتقل بشود(مرد به مرد، مرد به زن و زن به مرد).
سرایت از زن به زن هم امکان دارد، سرایت از راه تماس جنسی ۸۰ درصد کل موارد را شامل میشود که بیشتر از ۷۰ درصد آن از راه تماس با جنس مخالف و ۱۰ درصد آن از طریق تماس با همجنس است.[۳] تبادل خون یا فرآوردههای آن: ویروس میتواند از راه مصرف خون و یا فاکتورهای انعقادی آلوده هم منتقل شود[۱۱].
ویروس میتواند از راه یک ورید (مثلاً درحین تزریق وریدی) ،مقعد، واژن، آلت، دهان و سایر غشاهای مخاطی (نظیر چشم و مخاط داخل بینی) و یا بریدگیها و زخمها وارد بدن میزبان شود[۱۱].
بیماران هموفیلی و معتادان تزریقی که از سرنگ و سوزن بطور مشترک استفاده میکنند از گروههای پر خطر در ابتلا به ایدز به حساب میآیند.[۴] هر وسیله تیز و برنده که احتمال آغشته شدن به خون آلوده را داشته باشد، در صورت ضد عفونی نشدن و ایجاد زخم، میتواند فرد سالم را آلوده کند.
پس ابزار پزشکی، دندان پزشکی، لوازم خال کوبی، سوراخ کردن گوش، حجامت، قمه زنی، تیغ سلمانی و مسواک ممکن است باعث انتقال آلودگی شود.[نیازمند منبع] اما بیماری ایدز در صورت تماس با خون ویادر صورت حاملگی مادرحامله و یا در صورت تماس با سرنگ الوده و...چقدرقابلیت انتقال دارد ؟
درصد احتمال انتقال از راه خون و فراورده های آن دریک نوبت نود درصد است.
درصداحتمال انتقال از مادر به جنین و نوزاد در یک نوبت بیست تا جهل درصد می باشد .
با سرنگ الوده این درصد نیم تا یک درصد است و درورود اتفاقی سوزن الوده نیز نیم تا یک درصد می باشد .
تعاریف اسیب های بعد از تماس: اسیب های پرخطر:اسیب با سوزن کلفت و توخالی - اسیب عمیق- اسیب با وسایل دارای خون واضح - اسیب با سوزنی که ازداخل رگ بیمار خارج شده باشد - فرد منشا در مراحل اولیه عفونت ایدز و یا در مراحل پیشرفته ایدز باشد اسیب های کم خطریا با ریسک متوسط: اسیب با سوزن های توپر و نازک مانندسوزن بخیه - تماس های زیرپوستی و سطحی - تماس با مایعات بدن درصورتی که خون قابل رویت نداشته باشد - تماس با پوست سالم در سطح وسیع و یا در مدت زمان بیش از چند دقیقه اسیب های بی خطر یا بدون ریسک : تماس با مایعات غیر خونی و بالقوه غیر عفونی مانندادرار و اشک - تماس پوست سالم در سطح کوچک یا کوتاه مدت با خون یا مایعات دیگر بدن تست های پیگیری معمولا 6 هفته , سه ماه و 6 ماه بعد از تماس توصیه شده است .
درحال حاضر مدت چهار هفته برای درمان پیشگیری کافی دانسته شده است .
در صورت رد عفونت های ایدز درفرد منشا, درمان پیشگیری را در هر زمانی می توان قطع نمود .
از مادر مبتلا به جنین: ویروس میتواند از طریق مادر آلوده به جنین در داخل رحم ویا حین زایمان و یا در طی دوران شیردهی (که میتوان به وسیله جایگزینی شیر مادر از آن جلوگیری کرد) به جنین یا نوزاد منتقل شود[۱] [۳].
این شیوه در مورد ابتلای کودکان بسیار شایع است به طوری که ۹۰ درصد تمامی کودکان مبتلا به HIV در سال ۲۰۰۳ از طریق انتقال مادر به کودک دچار شدند، هرچند داروها در کاهش احتمال این انتقال موثرند.[۱] نوشته روی پوستر: من مبتلا به ایدز هستم، مرا بغل کنید.
من نمیتوانم شما را بیمار کنم.
[ویرایش] راههایی که ایدز نمیتواند منتقل شود از طریق هوا، سرفه و عطسه.
از طریق بوسیدن، تماس پوستی یا دست دادن.
از طریق استفاده مشترک از لوازم آشپزی مانند بشقاب، قاشق و چاقو.
از طریق تماس با صندلی توالت.
از طریق حشرات، نیش یا گاز حیوانات.
از طریق شنا در استخرهای عمومی.
از طریق خوردن غذایی که توسط فرد مبتلا به اچ آی وی تهیه شده باشد.[۱۲] [ویرایش] پیشگیری از آنجا که تاکنون واکسن و یا علاج قطعی برای این بیماری کشف نشدهاست و در آینده نزدیک نیز امکان پذیر به نظر نمیرسد[۵] مهمترین راه مبارزه با این بیماری پیشگیری و آموزش است.گزارش سال ۲۰۰۷ بانک جهانی در مورد ایدز در جنوب آسیا، شیوع بیماری ایدز را «شدید» اما «قابل پیشگیری» میداند[۱۳].برای پیشگیری از انتقال اچ آی وی، بهترین راه خودداری از برقراری رابطه جنسی با فرد مبتلا و یااستفاده از کاندومهای جنس لاتکس (نوعی پلاستیک) است.ذرات با ابعاد اچ آی وی نمیتوانند از کاندوم لاتکس عبور کنند و اگر به درستی و به طور منظم استفاده شوند شیوه کاملاً موثری در کاهش خطر انتقال بیماری محسوب میشوند.
هرچند تنها شیوه صد در صد موثر خودداری کامل از آمیزش جنسی با افراد مشکوک به داشتن رفتارهای پرخطر است.معتادان تزریقی میتوانند با خودداری از مصرف سرنگهای مشترک خطر ابتلا به اچ آی وی را کاهش دهند.[۱۴] [ویرایش] روز جهانی ایدز از سال ۱۹۸۸ به منظور افزایش بودجهها و همچنین افزایش آگاهی، آموزش و مبارزه با تبعیضها روز اول دسامبر هر سال به عنوان روز جهانی ایدز نامگذاری شد و هر ساله برای این روز، شعار خاصی نیز در نظر گرفته میشود ،هدف عمده از این کار این است که به عموم مردم یادآوری شود که HIV از بین نرفتهاست و هنوز کارهای زیادی است که باید انجام شود.[۱]در روز جهانی ایدز مردم لباسهایی مزین به روبان قرمز بر تن میکنند تا توجه و مراقبت در برابر HIV و ایدز را متذکر شده و به دیگران یادآور شوند که به تعهد و پایبندی و حمایت آنها مورد نیاز است.[۱] [ویرایش] تشخیص ایدز مردی در حال خون دادن برای آزمایش اچ آی وی نوشتار اصلی تشخیص ایدز هنگام رو در رویی با عفونت، دستگاه ایمنی بدن پادتنهایی فرآوری میکند که در خون گردش و به عوامل بیماریزا حمله میکنند.
پادتنها بر بسیاری از عوامل بیماریزا غلبه میکنند ولی درباره اچ.آی.وی با این که پادتنها فرآوری میشوند ولی نمیتوانند از تکثیر ویروس جلوگیری کنند و تنها وجود آنها در خون برای تشخیص ابتلاء بکار میرود.
در جریان عمومی ترین آزمایشها برای تشخیص اچ آی وی، یک نوع خاص از پادتنها یا همان پروتئینهای ضدبیماری ردیابی میشود.
در چند هفتهای که ردیابی آلودگی بی ثمر و جواب آزمایش منفی است، فرد آلوده میتواند ویروس را به سایرین منتقل کند.
[۱۴] نکاتی در مورد ازمایشات ایدز: هنگامی که تست الایزا برای ایدز مثبت شد باید الایزا با کیت دیگری دوباره تکرار شود .
که اگر باز هم مثبت شد تست تایید ی با وسترن بلات می گیریم .اگر تست وسترن بلات منفی بود شاید فرد در دوران پنجره به سرمی برد یا الوده نیست .مواردی هست که تست الایزا مثبت است ولی فرد ایدز ندارد مثلا خطای ازمایشگاه , همودیالیز , دریافت خون و فراورده های آن , تست RPR مثبت , مشکلات همراه از قبیل اختلالات اتوایمیون , مالتیپل میلوما , هموفیلی , هپاتیت الکلی , اعتیاد تزریقی , موارد افزایش IgG مثل کسی که واکسن انفلوانزازده است.موارد منفی کاذب الایزا مثل عفونت تازه و اولیه , بیماران با سیستم ایمنی ساپرس شده , و خطای ازمایشگاه می باشد [ویرایش] بیماریهای مرتبط با ایدز ضایعات پوستی یک مبتلا به ایدز ،این ضایعات پوستی نشان دهنده کاپوسی سارکوما هستند[۱۵] سیستم دفاعی بدن که از حمله ویروس صدمه دیدهاست، قوای خود را برای مبارزه با بیماریها از دست میدهد و هر نوع عفونتی میتواند جان بیمار را تهدید کند.
کسانی که به اچآیوی دچار هستند در مقابل بیماریهایی مانند سل، مالاریا ، ذات الریه ، برفک ، زونا ، زخمهای بدخیم ، سرطان ، عفونتهای مغزی ، عفونت شکم و خطر نابینایی آسیب پذیرتر میشوند.
بیماران مبتلا به ایدز همچنین در مقابل آنچه به نام عفونتهای فرصت طلب معروف است آسیب پذیر هستند.
این نوع از عفونتها از باکتریهای شایع، قارچها و انگلهایی نشات میگیرد که یک بدن سالم قادر به مبارزه با آنهاست، اما میتوانند در افرادی که سیستم دفاعی بدن آنها آسیب دیده ایجاد بیماری کند و گاه آنها را از پا در آورند.
[۱۴] [ویرایش] داروها و درمانها در مجموع پنج دسته دارو وجود دارد که در مقاطع مختلف ورود و رشد اچ.آی.وی عمل میکنند: بازدارندههای ورودی: این داروها به پروتئینهای موجود بر سطح بیرونی ویروس اچآیوی میچسبد و از پیوستن و ورود آن به سلولها جلوگیری میکند.
از این گروه تاکنون تنها یک نمونه از دارو، به نام "فوزیون (Fuzeon)، وارد بازار شدهاست.
بازدارنده های گیرنده کموکاین(Chemokine Coreceptor Antagonists): این داروها به نوعی پروتئین موجود بر سطح بیرونی سلولهای پذیرنده اچ.آی.وی میچسبد و از چسبیدن ویروس به سلول جلوگیری می کند .
از این گروه تاکنون تنها یک دارو، به نام Maraviroc وارد بازار شدهاست.[۱۶] بازدارندههای انآرتی (Nucleoside reverse transcriptase): این بازدارندهها اچ آی وی را از نسخهسازی از ژنهای خود باز میدارد.
بازدارندههای انانآرتی (Non-nucleoside reverse transcriptase): این بازدارندهها نیز فرآیند نسخه سازی را مختل میکنند.
آنها با چسباندن خود به آنزیمی که این فرآیند را کنترل میکند نسخه سازی را مختل میکنند.
بازدارندههای پروته آز (Protease): این داروها به آنزیم دیگری به نام پروته آز که نقشی اساسی در جمع آوری ذرات ویروس تازه دارد، میچسبند.
داروهای ضد ایدز باید به صورت ترکیبی مصرف شوند.
معمولاً سه نوع داروی مختلف از دست کم دو دسته مختلف از داروها به طور همزمان به بیمار تجویز میشود.
با تغییر شکل دادن اچ آی وی، برخی از نمونههای این ویروس در مقابل داروها مقاوم میشوند.
بنابراین شانس کنترل اچآیوی در صورت استفاده از چند دارو بیشتر خواهد بود.
در برخی موارد از مبتلایان تازه، ویروسهایی ردیابی شدهاند که حتی پیش از آغاز معالجات در برابر داروهای موجود مقاومت نشان میدهند.[۱۷] [ویرایش] داروی ایرانی پژوهشگران ایرانی داروی گیاهی ضد ایدز جدیدی با نام آیمود[۱۸] کشف کرده اند که که به گفتهٔ مدیر این پروژه موجب تقویت سیستم دفاعی بدن در برابر این ویروس میشود و حاصل پنج سال تحقیق در این زمینهاست.[۱۹] [ویرایش] عوارض جانبی داروها عوارض جانبی شایع تهوع، استفراغ، سردرد، خستگی مفرط، کهیر، اسهال، بیخوابی، بیحسی در اطراف دهان، درد معده.
سایر عوارض جانبی التهاب لوزالمعده، آسیب به کبد و لوزالعمده، زخمهای درون دهان، تغییر شکل بدن، آسیب به سلولهای عصبی، کم خونی، درد عضلانی و ضعف.[۲۰] [ویرایش] زندگی با ایدز کسانیکه دچار به اچ.آی.وی هستند تا سال ها میتوانند به آسانی به زندگی عادی خود و اشتغال مثمر ادامه دهند و با مصرف داروهای موجود سال ها با نگهداری سلامت زنده بمانند، هر چند اچ.آی.وی در بدنشان ریشه کن نخواهد شد.
البته فشار روانی، اجتماعی و سستی جسمی و اقتصادی آنها را آسیبپذیر میکند.
آنچه آنها نیاز دارند برآورده دارو، خدمات مشاورهای و درمانی، پشتیبانی و پرهیز از سوءظن و انگ و تبعیض است.
آنان را از خود طرد نکنیم و اجازه دهیم زندگی کنند.
کارگزاران سیاسی و شخصیتهای مذهبی و اجتماعی میتوانند نقش مهمی در رفع انگ و تبعیض و تدارک خدمات لازم داشته باشند.
[ویرایش] آگاهی عمومی از ابتلا به ایدز بسیاری از مبتلایان به ایدز از بیماری خود ناآگاهند.[۲۱]کمتر از یک درصد از جمعیت شهری آفریقا که از نظر جنسی فعال هستند آزمونِ اچ آی وی دادهاند و این نسبت در منطقههای روستایی از این هم کمتر است.
همچنین تنها نیم درصد از زنان بارداری که از امکانات بهداشت شهری بهره میگیرند، آزمایشِ اچ آی وی داده و نتیجهٔ آزمایش خود را دریافت نمودهاند.
افزون بر آن، این نسبت برای بهداشت روستایی از این هم پایینتر است.[۲۱] [ویرایش] بدنامی ایدز تنها یک مشکل بهداشتی نیست، بلکه یک مشکل اجتماعی و فرهنگی نیز هست ،این بیماری تابو تلقی میشود و با هالهای از شرم و منعهای اخلاقی و فرهنگی همراه است که این موضوع مانع از اعلام بیماری از سوی افراد شده و همین مساله منجر به پنهان ماندن بیماری، طی نشدن پروسه درمان و در نتیجه شیوع سریع آن میشود.
.[۲۲]به علت پیش داوری و ترس از سرایت بیماری، این بیماران درمورد انتخاب مسکن، شغل، مراقبتهای بهداشتی و حمایت عمومی مورد تبعیض قرار میگیرند.
رفتارهای نامناسب و تحقیرآمیز موجب انزوای بیمار گشته، فرصت آموزش را از وی میگیرد.
وحشت از مرگ، وحشت طرد و تنهایی و انگ اجتماعی، اخراج کارگران مبتلا و بدنامی از طرف دوستان و خانواده سبب میشود افرادی که گمان میکنند ممکن است آلوده باشند، وضعیت خودشان را تا جایی که مقدور است مخفی نگه دارند که این خود موجب گسترش آلودگی است[۲۲].
[ویرایش] قربانیان شهیر ایدز میشل فوکو ۱.فردی مرکوری/خواننده گروه موسیقی کویین ۲.رابین کروزبی/گیتاریست گروه راک باند ۳.نستور آلمندوروس/فیلمساز اسپانیایی ۴.میشل فوکو/فیلسوف فرانسوی ۵.تامی موریسون/بوکسور آمریکایی ۶.اندرو سولیوان/روزنامهنگار آمریکایی ۷.جیا کارنگی/مدل آمریکایی ۸.ایزاک آسیموف/نویسنده داستانهای علمی تخی ایدز عبارت است از بوجود آمدن ضعف عمده در دستگاه ایمنی بدن (نقص ایمنی).
این امر باعث کاهش توانایی بدن در مقابله با عفونتها و توانایی سرکوب سلولهای غیرطبیعی مثل سلولهای سرطانی میشود.
ویروس ایدز سلولهای ایمنی موجود در خون (لنفوسیتها) و سلولهای ایمنی موجود در بافتها مانند مغز استخوان، طحال، کبد و گرههای لنفاوی) را درگیر میسازد.
این سلولها در تولید پادتن برای مقابله با بیماریها و سرطانها نقش دارند.
در مجموع باید گفت که ایدز یک نوع نقص ایمنی ثانویه است که در سیر عفونت با ویروس ایدز ایجاد میشود.
علت بیماری عامل بیماری ایدز یک نوع ویروس از گروه رترو ویروسها است که باعث کاهش توانایی سیستم ایمنی بدن میزبان میشود.
علایمی که ما در بیماری ایدز میشناسیم مربوط به بیماریهایی است که در اثر نقص دستگاه ایمنی بدن تولید میشوند.
در اکثر بیماریهای ویروسی وضع به این منوال است که سلولهای مملو از ویروس ویروسها را آزاد کرده و این ویروسها خود را با پادتنهای آماده مواجه میبینند.
در چنین وضعی بیماری شخص برطرف میشود.
اما در مورد ویروس ایدز وضع به گونهای دیگر است.در اینجا اولین ویروسی که وارد اولین سلول میزبان میشوند از حمله پادتنها در امان میمانند.
ویروسهای جدیدی که از سلول خارج میشوند بعضا توسط پادتنها خنثی میشوند اما ژنهای اولیه در درون سلول میزبان به تولید ویروس ادامه میدهند.
ممکن است که ویروس در بدو ورود به سلول میزبان به صورت غیر فعال درآید و بعد از گذشت چندین سال به مساعد شدن اوضاع فعالیت بیماریزایی خود را آغاز کند.
این ویروس دستگاه ایمنی بدن را تضعیف میکند و در این یک سرماخوردگی ساده هم میتواند برای شخص مشکل ساز باشد.
سیر بیماری و علایم آن ابتلا به بیماری ایدز در اغلب موارد با عوارض سادهای مانند اسهال ، خارش پوست و افزایش خفیف حرارت بدن شروع میشود.
این عوارض پس از چند هفته خودبخود برطرف میشود و شخص خیال میکند که به سرماخوردگی دچار بوده است.
از آنجا که ساخته شدن پادتنهای موثر حدود 14 روز طول میکشد دراین زمان جدال بین ویروسها و پادتنها در جریان است.
پس از سپری شدن این مرحله دورانی فرا میرسد که حال شخص بیمار خوب میشود اما در خون او پادتن ضد ایدز را میتوان تشخیص داد و از خون وی ویروس ایدز را بدست آورد.
لنفوسیت T4 که مبتلا شده است شروع به تقسیم میکند همین امر باعث تورم غدد لنفاوی میشود.
تورم غدد لنفاوی گاه ماهها یا سالها بعد از ابتلای اولیه پدیدار میشود و میتواند مدتها به همان حال باقی بماند.
در بسیاری از موارد هم ناراحتیهای جدی دیگری به آن اضافه میشود.
بیماران اکثرا به شدت لاغر میشوند چون دیواره روده آنها مواد غذایی را بطور کامل جذب نمیکند.
در اروپا که تغذیه مردم رضایت بخش است کم شدن وزن چندان مخاطره آمیز نیست.
اما در بعضی کشورهای جهان سوم که مردم با سوء تغذیه دست به گریبانند کاهش وزن فرد را نحیف میکند.عرق کردن در شب و احساس خستگی ، التهاب بیضهها از سایر علایم این بیماری است.
مرحله بعدی که در آن تصویر نهایی بیماری ایدز به نمایش گذاشته میشود حاصل از درهم شکسته شدن کامل سیستم دفاعی بدن است.
تعداد سلولهای لنفوسیت T4 به شدت کاهش یافته است و در این حالت انواع بیماریهای باکتریایی ، ویروسی و انگلی قادر هستند که فرد مبتلا را از پای بیاندازند.
عوامل تشدید کننده بیماری تماس جنسی با افراد آلوده.
همجنسبازها در معرض بیشترین خطر هستند.
بیبند و باری جنسی استفاده از سرنگهای آلوده برای تزریق مواد مخدر تزریق خون یا فرآوردههای خونی آلوده مواجهه کارکنان بیمارستانها و تکنسینهای آزمایشگاهی با خون ، مدفوع ، یا ادرار افراد آلوده به ویروس ایدز.
از تماس جنسی با افراد آلوده یا افرادی که مواد مخدر تزریقی مصرف میکنند خودداری شود.
از کاندوم استفاده شود.
از بیبندوباری جنسی خودداری شود.
خون یا فرآوردههای خونی باید از لحاظ آلودگی بررسی شده باشد.
تشخیص این بیماری از طریق آزمایش خون امکانپذیر است.
خوشبختانه در کشور ما این آزمایش به صورت رایگان انجام میشود تا افراد مختلف از سلامتی خود اطمینان حاصل کنند.
در حال حاضر داروها در معالجه عفونت ایدز مؤثر نیستند.
برای مقابله با عفونتها یا پیشگیری از آنها ممکن است آنتیبیوتیک تجویز شود.
داروهای ضد ویروسی مانند دیدانوزین ، استاوودین ، زالسی تابین ، زیدوودین و نیز داروهای مهارکننده پروتئاز در درمان عفونت با ویروس ایدز مورد استفاده قرار میگیرند و ممکن است پیشرفت بیماری را به تأخیر اندازند.
تجویز آنها باید توسط پزشکان با تجربه انجام پذیرد.
با این داروها (مثل زیدووین) میتوان انتقال عفونت به نوزادان مادران حامله را کاهش داد.
تحقیقات زیادی در رابطه با داروهای جدیدتر و واکسن آن از طریق مهندسی ژنتیک در دست انجام هستند.
درچه شرایطی باید به پزشک مراجعه نمود؟
اگر شما یا یکی از اعضای خانوادهتان علایم عفونت ایدز را دارید.
اگر پس از تشخیص، علایم یک عفونت دیگر ظاهر شوند (تب، سرفه، یا اسهال).
اگر دچار علایم جدید و غیر قابل توجیه شدهاید.
داروهای مورد استفاده در درمان، عوارض جانبی بسیاری دارند.
ایدز و راه های درمان در حالی که وارد هزاره جدید شده ایم، ویروس از بین برنده سیستم ایمنی بدن انسان یا همان HIV به ایفای نقشی بـرجستـه در بـه خـطر انـداختـن سـلامتی بشر در سراسر جهان ادامه می دهد.
آمـارهـای ارائـه شـده اخـیر از سوی سـازمـان مـلل نـشان می دهـد که تقریباً 34 میلیون نفـر از مردم جهان به این بیماری مبتلا هستند و هر ساله تعـداد 5.6 میلیون نفر به این تعداد افزوده می گردد.
فاجعه انسانی مربوط به ایدز بی مانند است.
بیشتر موارد راه های انتقال ویروس HIV می تـواند بـه طرق مخـتلف بـه رفـتـار بشر مربوط گردد؛ مانند مواد مخدر و فعالیت های جنسی.
در حالی کـه ایـن گونه رفتارها در بـرخی از جوامع رواج بسیاری یافته است، اغلب آنها را می تـوان بــا آموزش و مشاوره منـاسب تـغیـیر داد یا اصـلاح نـمـود.
چـندین کشور از قبیل تایلند و اوگاندا توانسته اند با سعی بسیار در این زمینه، با موفقیت میـزان انتشار ایــن بـیـماری را کاهش دهند.
اســتفــاده از وسایل پیشگیری، اعمال جنسی ایمن و پرهیز از رفتارهای پـرخــطر دیـگر، «استانداردهای طلایی» راهبردهای پیشگیری از ایدز محسوب می شـوند در کشـور آمـریـکا بـا ایـن که رفتارهای مخاطره انگیز در برخی از گروه ها هـمانـنـد مــردان همجنس گرا به طور قابل توجـهـی کـاهش یـافـتـه اسـت، گزارش های اخیر حاکی از طغیان مجدد این بیماری می باشند.
این تجدید فعالیت قطعاً به صـورت چند عاملی بوده و بخشی از آن به دلیل حمایت عمومی و سیاسی متزلزل می باشـد.
روش هـای مـبـارزاتی عـمــده برای تغییر دادن رفتارها در طول زمان دارای نتایجی متغیر و متناقض بوده است.
به علاوه توان بالقوه پزشکان ( یا متخصصان بالینی ) در جهت تأثیر گذاری بر اعمال و رفـتار بـیـماران، متأسفانه عمدتاً فراموش شده است.
برخلاف کشیدن سیگار، مشاوره و اطلاع رسانی درباره پیشـگیـری از ایـدز در کـمـتـر از یـک درصـد مـوارد مـراجعه بـیـماران بـه پـزشـک عـمومی خـود ارائـه می گردد.
در نهایت، دستیابی علم پزشکی به معالجات جدید، که باعث حفظ جان و سلامتی و جلوگیری از ابتلا به بسیاری از بیماری های ویروسی می شود نـیـز مـمـکن اسـت تـرس از دچـار شـدن به ایدز را کاهش دهد.
متـأسـفانه این روش های درمانی برای همه جواب نداده، انجامشان مشکل بوده و منوط به داشتن پتانسیل پادزهری و عوارض بلندمدت خواهد بود.
از آنجایی که احتمال تولید یک دارو یا واکسن در آینده نزدیک کم است ، تلاش برای کاستن بیماری مسری ایدز باید به عـنوان هدفی اولیه بر پیشگیری از این بیماری تمرکز یـابد.
پــزشکان و ارائه کنندگان اقلام بـهداشتی باید نقش عمـده ای در ارائه مشـاوره و اطلاع رسانی های پیشگیرانه ایفا نمایند.
برای پزشکان مهم است که بدانند پیشگیری از ایدز نیازی به مهارت های مشاوره ای و مداخلات روان شناختی گسترده ندارد.
پیشگیری بـه عنوان بخشی از آموزش سلامتی روزمره است و با تشخیص و سنجش ریسک و فراهم آوردن اطلاعات می توان رفتارهای پر خطر را اصلاح نمود.