دستگاه روغنکاری کلیه قطعات متحرک راکه با هم درگیر هستند را روغنکاری می نماید.
اعمال روغنکاری در موتور بشرح ذیل می باشد:
الف) جلوگیری ازاصطکاک دوقطعه فلزی که بر روی هم درحال گردش وحرکت می باشند.
ب ) عمل نظافت وشستشوی فاصله بین قطعات یعنی اگر درضمن کار موتور گردوخاک ویاماسه ازطریق صافی هوای کاربراتوروارد موتور شود آن راشسته وتمیز می نماید.
ج ) ضمن گردش در بین قطعات حرارت آنها راگرفته وخنک می نماید وبه عمل دستگاه خنک کننده کمک می کند.
قطعات دستگاه روغنکاری
الف) پمپ روغن
ب ) فشارسنج
ج )صافی پمپ روغن
د )صافی یافیلترروغن
ه )کانالهای روغن
الف ) پمپ روغن:
پمپ روغن ممکن است باتوجه به نوع موتورها در داخل یاخارج از کارتر نصب گردد ومعمولا دنده آن بطور مستقیم یا غیر مستقیم بامیل دلکو یابه وسیله دنده مورب میل سوپاپ می چرخد.درنتیجه روغن را تخلیه کرده وبه کانالهای روغن می رساند.
ب ) فشار سنج روغن:
بطور کلی دونوع اندازه گیری را انجام می دهد.یکی فشار روغن رادرداخل دستگاه روغنکاری نشان می دهد ودیگری سطح روغن رادرداخل کارتر تعیین می کند.
فشار سنج روغن درداخل داشبورت نصب می شود.
سطح روغن درداخل کارتر به وسیله خط کش (گیج ) روغن مشخص می گردد.
ج ) صافی پمپ روغن:
موقعی که روغن از کارتر وارد پمپ می شود، از صافی مربوطه عبور نموده جنانچه مواد خارجی درداخل آن باشد.
تصفیه شده ومواد خارجی رادرداخل کارترباقی می گذارد.
د ) صافی روغن یا فیلتر :
فیلتر روغن در مدار روغن بعد از پمپ قرار گرفته وروغنی که ازآن عبور می نمایدتمیز کرده وبه کارتر برمی گرداند.
ه ) کانال های روغن :
دراکثر موتورها پس از اینکه روغن از پمپ رانده شده واردکانال سراسری می شودواز آنجا به سه قسمت :فشار سنج روغن ، یاتاقانهای ثابت ومتحرک ومیل لنگ وانگشتی ویاتاقانهای میل سوپاپ وصافی (فیلتر ) روغن راه می یابد.
روغن موتور : روغنی است که غلظت آن بستگی به درجه روغن دارد.
معمولا در زمستان ازروغن های رقیق شماره (10ـ20) و در تابستان به علت گرما و رقیق شدن از روغنهای غلیظ تر (از شماره بالاتر) استفاده می کنند (30ـ40ـ50) توجه داشته باشید که فقط از روغن استاندارد و توصیه شده استفاده نمایید.
خواص و وظایف روغن: هنگام استارت زدن از خود مقاومت نشان نداده یعنی تقریباً دارای ویسکوزیته ثابتی است.
روغنکاری کامل کلیه قطعات و جلوگیری از فرسایش قطعات در شرایط مختلف کار موتور کاهش اصطکاک قطعات موتور کربن و اسیدهای حاصل از احتراق را در خود حل نموده و در نتیجه به قطعات صدمهای نرسد.
شستشوی کلیه قطعات و رسوب زدائی آنها ذرات خارجی را در خود بصورت معلق نگه دارد.
آب بندی بین قطعات یعنی فواصل خالی را پر نموده و آب بندی رینگ، پیستون و سیلندر را کامل تر می کند و مانع از عبور کمپرس به داخل کارتر شود.
جلوگیری از زنگ زدگی کلیه قطعات داخل موتور بعلت بوجود آوردن آبی که بر اثر احتراق بوجود میآید.
میدانیم از احتراق ناقص یک لیتر بنزین بیش از یک لیتر آب بوجود میآید که مقدار کمی از آن از طریق رینگها و سیلندر وارد روغن میگردد.
خنک کردن کلیه قطعات داخل موتور کف نکردن هنگام کار موتور و تلاطم در کارتر در غیر اینصورت در کانالها ایجاد حباب نموده و سیستم روغنکاری را دچار اشکال میسازد.
بهمین علت موادی بنام ضد کف به روغن اضافه می کنند.
طبقه بندی روغن: روغن را به روش SAE و API که با مشارکت اتومبیل سازان و کارخانههای روغن سازی تهیه شده و کلیه روغنهای مصرفی در اتومبیلهای بنزینی و دیزلی را در برمیگیرد ، طبقه بندی می کنند.
در طبقه بندی API تمام عوامل مؤثر در نظر گرفته شده است از جمله: طراحی موتور، نحوه روغنکاری، طریقه نگهداری، کیفیت سوخت و شرایط کار موتور.
انجمن مهندسین خودرو که به اختصار SAE نامیده میشود برای طبقه بندی ویسکوزیته روغنها روشی اتخاذ نموده که امروزه ازآنها استفاده می شود.
تمام روغنها برحسب SAE درجه بندی و تهیه شده و اعداد معمول آن عبارتند از: SAE 5W – SAE 10W – SAE 20W SAE 30 – SAE 40 – SAE 50 روغن سفت که غلظت بیشتری دارد با اعداد بزرگتر و روغن رقیقتر که غلظت کمتری دارد با اعداد کوچکتر نشان داده میشود.
حرف W بمعنای زمستانی بودن روغن می باشد.
امروزه روغنهای جدیدی با ویسکوزیته متغیری به بازار عرضه شدهاند که در هوای سرد روانتر و در هوای گرم سفتتر میشوند و بنام روغن اتوماتیک معروف میباشد.
درجه بندی روغنهای اتوماتیک: SAE 10W-20 SAE 10W-30 SAE 10W-40 SAE 20W-40 SAE 20W-50 SAE 20W-40 یعنی در هوای سرد ویسکوزیته روغن روانتر یعنی 20 و در هوای گرم ویسکوزیته روغن غلیظتر یعنی 40 میباشد و چون ویسکوزیته این نوع روغن بین 20 تا 40 متغیر است به روغن اتوماتیک معروف میباشد.
کارشناسان روشی پیشنهاد میکنند که در کشور ما رواج دارد.
در فصل بهار و تابستان روغن 40 20W-50 در فصل پائیز و زمستان روغن 30 10W-30 نگهداری سیستم روغنکاری موتور: الف)بازدید روغن موتور: 1ـ دقت کنید که خودرو روی سطح صاف و مسطحی پارک شده باشد .
2ـ موتور را روشن کرده وتادرجه حرارت متوسط آن را گرم کنید.
3ـ موتور را خاموش کرده وبه مدت پنج دقیقه صبر کنید تا روغن کاملا به کارتر روغن بر گردد 4ـ گیج روغن را بیرون کشیده وآن را تمیز کرده سپس مجددا در جای خود قرار دهید .
5ـ گیج روغن را بیرون کشیده در صورتیکه مقدار روغن بین دو علامت باشد میزان آن در حد قابل قبول می باشد.
اگر مقدار آن نزدیک به (L)یا کم باشد به مقدار کافی روغن اضافه نماییدتا به سطح (F)یا پر برسد .توجه داشته باشید که مقدار روغن از (F)تجاوز نکند.زیرا موجب خواهد شد تا مقداری از روغن اضافی کارتر به سر شمع ها نفوذ کرده باعث ،دود کردن موتور ودود گرفتن سر شمع ها و سر پیستونها واتاق احتراق شود .
توجه: حد فاصل میان دو علامت روی گیج روغن معادل یک لیتر روغن می باشد.
6ـ سطح روغن موتور بایستی بطور مرتب هر هفته یکبار ویا در هر توقف برای سوختگیری بازدیدشود.
ب )باید توجه داشت که هیچ وقت فشار روغن از حد تعیین شده پایین تر نیاید چنانچه درحین رانندگی فشارروغن دچار افت شده باشد بایستی بلافاصله موتور را خاموش کرده وبه تعمیرگاه مجاز جهت رفع اشکال ونقص فنی مراجعه کرد.
ج)روغن موتور باید در کلیومتر قید شده در کارت سرویس (بازدید )خودرو تعویض شود.کارت سرویس (بازدید)کارتی است که تاریخ و کیلومترتعویض روغن وبازدید سایر قسمتها در آن قید شده و باتوجه به نوع روغن کیلومتر بعدی تعویض مجدد روغن نیز در آن ثبت شده است و در محل مناسبی در جلو داشبورد ودر معرض دید راننده قرار می گیرد.
د)درفصول مختلف سال باید روغن مناسب همان فصل به کار برده شود.
ه)گردوخاک وآب و بنزین باعث کثیف شدن روغن می گردد برای جلوگیری از آن باید صافی هوای کاربراتور و کارتر تمیز باشد.
و)در هنگام گردش روغن وعبور از صافی (فیلتر)روغن اجرام در فیلتر باقی مانده وروغن پس از تصفیه شدن نسبی از ذرات صافی ، به صورت یک مایع روان وتمیز و روان کننده وارد کانالهای روغن شده ومشغول روغنکاری قطعات می گردد .لذا اهمیت تعویص به موقع فیلتر روغن به خوبی مشخص است،ضرورت دارد به ازای هر دو الی سه نوبت تعویض روغن (بستگی به نوع فیلتر)نسبت به عوض کردن فیلتر روغن نیز اقدام شود.
روغن سوزی چیست؟وعلائم آن کدامند؟
نفوذ روغن به پیستون یا محفظه احتراق عامل اصلی روغن سوزی در موتورها است .
در این صورت روغن همراه با سوخت می سوزد و دود آبی رنگ از اگزوز اتومبیل خارج می شود یا به عبارت دیگر هرگاه روغن به دلایل مختلف به بالای پیستون (محفظه احتراق)نفوذ کند همراه با گازهای متراکم می سوزد.
علائم عمده: 1- خروج دود آبی از لوله اگزوز 2- روغن زدن سرشمعها انواع روغن مصرفی در خودرو و محل مصرف آنهارا نام ببرید؟
1- روغن موتور: محل مصرف داخل موتور 2- واسکازین: محل مصرف در داخل جعبه دنده(گیربکس) و دیفرانسیل 3- روغن ترمز: محل مصرف در داخل ترمز وکلاچ 4- گریس: محل مصرف در داخل کلیه گریس خورها (لولای در،چرخ) 5- والوالین: محل مصرف در داخل توپی چرخها 6- هیدرولیک: محل مصرف در داخل مخزن روغن در صورت داشتن فرمان هیدرولیک