مقدمه
آیا می دانید چرا در هنگام شکست ، شیشه های جانبی و عقب خودروها برخلاف شیشه جلو ترک نمی خورند ، بلکه تماما خرد می شوند ؛ آیا می دانید نوار مشکی رنگ اطراف شیشه که با نقطه های ریزی در شیشه محو می شود ، چه کارآیی دارد ؛ آیا می دانید علائم ، حروف و ارقام درج شده در حاشیه شیشه ها چه معنا و مفهومی دارند .
اگر جوابهای شما منفی است ، خواندن این مطلب را به شما توصیه می کنم .
شیشه های خودرو در حال حاضر به ۲ دسته قابل تقسیم اند :
شیشه های Laminated
شیشهای Tempered
شیشه های Laminated
در این نوع از شیشه ها از یک فیلم پلاستیکی به نام PVB ( برگرفته از Polyvinyl Butyral ) که بوسیله دو لایه شیشه احاطه گردیده ، استفاده می شود .
لایه PVB شیشه ها را در هنگام شکست در جای خود نگه داشته و از پرتاب شدن خرده های شیشه که باعث ایجاد جراحت برای سرنشینان خواهد شد ، جلوگیری می کند .
همچنین بدلیل داشتن خاصیت ارتجاعی از پرتاب شدن سرنشینان به خارج از خودرو در هنگام حوادث احتمالی نیز جلوگیری می کند .
از دیگر خواص PVB می توان موارد زیر را نام برد :
1- کاهش انتقال صداهای با فرکانس بالا .
2- جلوگیری از ورود اشعه UV تا ۹۵٪ .
3- جلوگیری از تابش نور خورشید ، با رنگی کردن قسمت بالایی PVB در شیشه های جلو .
از دیگر محاسن شیشه های لامینه ، قابلیت ترمیم آنهاست ، در هنگام ترک خوردن ( در مورد ترکهای جزئی ) ، تنها شیشه ای که در سمت خارجی PVB قرار دارد ترک می خورد و به شیشه سمت داخل آسیبی نمی رسد ، که این ترکها نیز تا چند روز بعد از حادثه تا حد قابل قبولی ، قابل ترمیم هستند .
همانطور که شما هم حتما حدث زده اید ، شیشه های لامینه بدلیل دارا بودن خواص ذکر شده ، معمولا بعنوان شیشه جلو ، در خودروهای سواری
استفاده می شوند ، البته طی ۱۰ سال گذشته در موارد محدودی برای برخی خودروهای سواری بعنوان شیشه های جانبی و عقب نیز بکار رفته اند و در حال حاضر نیز استفاده از این نوع شیشه ها بعنوان شیشه های جانبی و عقب در حال مرسوم شدن می باشد .
شیشه های Tempered
این نوع از شیشه ها که با نام Toughened نیز شناخته می شوند ، پس از شکل دهی و برشکاری در یک سیکل حرارتی قرار میگیرند ، بدین ترتیب که ابتدا شیشه تا دمای ۷۰۰-۶۰۰ درجه گرم شده و سپس به سرعت سرد می شود که این امر استحکام شیشه را ۵ تا ۱۰ برابر بیشتر می نماید ، همچنین بدلیل تنش سطحی ایجاد شده ناشی از سرد شدن سریع ، در هنگام شکست این نوع شیشه ها به ذراتی کوچک و ریز و بدون لبه های تیز و برنده تبدیل می شوند که این امر امکان آسیب دیدن سرنشینان را تا حد زیادی کاهش می دهد ، اما نه بطور صد در صد .
همانگونه که گفته شد هر گونه عملیات برشکاری و خمکاری پس از عملیات تمپر منجر به شکستن این نوع از شیشه ها خواهد شد و تمامی عملیات ها باید قبل از تمپر شدن انجام شود .
شیشه های تمپر شده در اکثر خودروها ( بجز آندسته از خودروهایی که تمامی شیشه هایشان لامینه است ) بعنوان شیشه های جانبی و عقب استفاده می شوند .
شیشه های تمپر شده به راحتی از فواصل دور قابل تشخیص هستند ، کافی است در یک روز آفتابی ، یک عینک آفتابی پولاریزه شده بر چشم داشته باشید ، و از مقابل به یک شیشه تمپر شده نگاه کنید ، در این حالت شکلهای متقارنی را که در حین عملیات تمپر در شیشه پدید آمده ، مشاهده خواهید کرد .
شیشه های جدید Thermal Comfort :در این نوع شیشه ها با استفاده از یک لایه که باعث انعکاس اشعه مادون قرمز ( Infra Red ) می شود ، انتقال حرارت به داخل خودرو کاهش می یابد که این امر باعث بهبود عملکرد ایر کاندیشن خودرو خواهد شد .
Global Project : همانگونه که قبلا نیز ذکر شد ، استفاده از شیشه های لامینه بعنوان شیشه های جانبی و عقب خودرو در حال مرسوم شدن است ، از محاسن این کار می توان به موارد زیر اشاره کرد : ۱- کاهش احتمال سرقت خودرو ، چرا که شیشه های لامینه به سختی فرو می ریزند .
2- در هنگام چپ کردن خودرو ،احتمال پرتاب شدن سرنشینان به بیرون کاهش می یابد .
3- تا ۹۵٪ از ورود اشعه UV به داخل خودرو جلوگیری می شود .
4- عایق صوتی برای فرکانسهای بالا پدید می آید .
اما در برابر تمامی این محاسن ، این شیشه ها تنها دارای یک عیب نسبتا بزرگ هستند و آن هم در حادثه هایی نظیر آتش سوزی است که در صورتیکه دربهای خودرو باز نشوند ، خروج سرنشینان از خودرو با مشکل مواجه خواهد شد .
که البته این امر مانند آنچه در اتوبوسها بکار رفته ، یعنی استفاده از چکشهای مخصوص برای شکستن شیشه قابل رفع شدن می باشد .
Improving Vision Glass: با استفاده از یک لایه Hydrophobic ( دافع آب ) ، تمیز شوندگی بهتر ، دفع آب ، شبنم و گرد و غبار برای شیشه حاصل می شود ؛ در صورت استفاده از PVB گرم شونده به همراه این لایه می توان بدون نیاز به خطوط گرمکن از یخ زدگی شیشه نیز تا حدی جلوگیری کرد .
dB Control : در این نوع شیشه ها بوسیله یک PVB مخصوص میتوان از ورود صدا با فرکانسهای بالا و پایین به داخل خودرو و همچنین از داخل خودرو به خارج جلوگیری کرد که این امر باعث کاهش ورود صدای موتور و دیگر صداهای مزاحم بیرونی به داخل شده ، همچنین از پخش شدن صدای موزیک شما به خارج از خودرو نیز جلوگیری می کند Tennafit : این نوع شیشه ها ، شیشه های آنتن دار هستند ، آنتن های رادیو و تلویزیون بر روی سطح شیشه های تمپر شده قابل نصب بوده و آنتن های موبایل و ساتلایت ( GPS ) در لایه PVB شیشه های لامینه نصب می شوند .
Light Weight Glazing : این شیشه ها دارای وزن کمی می باشند و در مواردی که وزن خودرو اهمیت داشته باشد ، بکار می روند .
در حال حاضر برای خودروهای Golf و Passat از این شیشه ها استفاده می شود ؛ همچنین شیشه های پلاستیکی نیز در حال توسعه بوده و در آینده نزدیک جایگزین شیشه های فعلی خواهند شد .
شیشه های ضد گلوله در این نوع شیشه ها معمولا یک لایه پلی کربنات ( بجای PVB ) بین دو شیشه معمولی لامینه می شود ، پلی کربنات یک لایه پلاستیکی سخت و شفاف است و معمولا با مارکهایی چون Lexon ، Tuffak یا Cyrolon در بازار یافت می شود .
چگونگی عملکرد آن بدین صورت است که ، گلوله شیشه بیرونی را سوراخ کرده اما لایه پلی کربنات انرژی آنرا گرفته و آنرا متوقف می کند ، این شیشه ها دارای ضخامتهایی از ۷ تا ۷۵ ml می باشند .
نوع دیگر شیشه های ضد گلوله ( از یک سمت ضد گلوله ) به گونه ای است که قابلبت عبور گلوله از یک سمت به درون آنها وجود ندارد اما از سمت دیگر قابلیت عبور وجود دارد و این امر برای زمانی است که شخص مورد حمله واقع شده ، نه تنها مورد اصابت قرار نگیرد بلکه توانایی شلیک به مهاجمان را نیز داشته باشد .
در این نوع شیشه ها از یک ورقه شکننده و یک لایه انعطاف پذیر در کنار هم استفاده می شود .
نقاط مشکی در حاشیه شیشه ها چند سالی از ظهور کادرهای مشکی رنگ و نقاطی که از این کادر شروع شده و بتدریج در شیشه محو می شوند ، می گذرد .
با بالا رفتن آمار تلفات ناشی از پرتاب شدن سرنشینان به خارج از خودرو در هنگام حوادثی نظیر واژگونی خودروها ، که بدلیل نبود چسبندگی کافی بین شیشه و بدنه بود ، سیستم چسباندن شیشه خودروها از حدود ۲۰ سال پیش دچار تغییر شد و بدلیل چسباندن قسمتی از سطح داخلی شیشه به بدنه ، در این روش ؛ و پیدا بودن این قسمت بد شکل از خارج ، پوششی جهت مخفی کردن این قسمت چسب خورده شیشه ، تعبیه شد .
این کادر مشکی رنگ Frit نام دارد که نام نوعی خمیر شیشه است که این کادر از آن ساخته می شود و باعث ایجاد چسبندگی بهتری بین چسب و شیشه نیز می شود .
از Frit برای مقاصد دیگری نیز استفاده می شود که برخی از آنها به شرح زیر است : 1- جلوگیری از نفوذ اشعه خورشید به قسمت چسب خورده .
2- استفاده از Frit بعنوان آفتابگیر در قسمتهایی همچون قسمت بالایی وسط شیشه جلو که امکان پوشش دادن آن بوسیله آفتابگیرهای جلو وجود ندارد .
3- برای جلوگیری از دیده شدن هواکش های خودرو ( نظیر شیشه عقب ۲۰۶ ) 4- برای دیگر قسمتهایی که نباید دیده شوند ، مانند قسمت چسب خورده آینه جلو در خودروهایی که آینه بر روی شیشه چسبانده می شود .
5-Frit باعث شکیل تر شدن ظاهر خودرو و کاهش تضاد بین شیشه و بدنه خودرو خصوصا در خودروهای تیره رنگ ، میشود .
بدلیل خطر پرتاب شدن سرنشینان در هنگام حوادثی همچون واژگونی خودرو بر اثر درست چسبانیده نشدن شیشه جلو ، موارد زیر باید بطور جدی در هنگام تعویض شیشه جلو رعایت شود : 1- درزگیر و چسب قبلی کاملا پاک شود .
2- محل چسباندن شیشه روی بدنه و خود شیشه با مواد شوینده شسته شود .
3- از چسبهای Urethane استفاده کرده و از استفاده از چسبهای سیلیکون و نوارهای بوتیل پرهیز شود .
4- در صورت وجود ایربگهای جانبی در خودرو از چسبهای Urethane ویژه استفاده گردد .
5- برای خودروهای عادی ۱ ساعت و برای خودروهای دارای ایربگ جانبی تا ۳ ساعت ، از راندن این خودروها پرهیز شود .
علائم و نوشته های درج شده بر روی شیشه ها به مجموعه علائم و نوشته هایی که بر روی شیشه درج شده اند Logo یا Bog می گویند .
از میان این علائم و نوشته ها ، برخی مربوط به نام و علامت شرکت تولید کننده ، و علامتها و حروف بخصوصی نیز به منظور معرفی استانداردها و تاییدیه هایی است که سازنده برای این محصول کسب کرده است .
نام و علائم شرکتهای سازنده :شرکتهای تایید شده بین المللی در زمینه ساخت شیشه خودرو را می توانید در اینجا ببینید .
در این بین محصولات ۳ تولید کننده بشتر در کشورمان یافت می شود ، Hankuk بر روی خودروهای کره ای و با نام اختصاری HSG ، و Nipon Safety Glass بر روی خودروهای ژاپنی و Sekurit یا به عبارتی Saint Gobain بر روی خودروهای اروپایی و خصوصا فرانسوی .
در این بین ، شرکت Saint Gobain با نام تجاری Sekurit قدیمی ترین تولید کننده شیشه های ایمنی به اصطلاح Sekurit می باشد و در حال حاضر نیز از هر ۲ اتومبیل در اروپا یکی مجهز به شیشه های این شرکت می باشد .
علائم و نوشته های مربوط به استانداردهای اخذ شده : تولید کنندگان شیشه از استانداردهای مختلفی برای محصولاتشان استفاده می کنند که هر یک از آنها در یک یا چند کشور دارای اعتبار می باشند و بطور معمول نیز اولین استانداردی که توسط یک تولید کننده اخذ می شود مربوط به اداره استاندارد همان کشور می باشد ، اما ۲ استاندارد بین المللی برای کلیه قطعات ایمنی و امنیتی خودروها از جمله شیشه ها ، چراغها ، ترمز ، تایرها ، کمربند ایمنی ، ایربگها و....
در جهان وجود دارد : استاندارد DOT آمریکا و استاندارد ECE کمسیون اقتصادی اروپا .
که معمولا داشتن هر دوی این استانداردها مجوزی است برای صدور قطعه مورد نظر به تمامی نقاط جهان .
در زیر تعدادی از علائم استاندارد کشورهای مختلف را می بینید .
طی چند سال اخیر بدلیل اعمال آزمایشات سختگیرانه تر و مقبولیت جهانی بیشتر ، اهمیت و اعتبار استاندارد ECE نسبت به DOT ، فزونی یافته ، تا حدی که اخباری از پیوستن آمریکا به کمسیون اقتصادی اروپا در آینده نزدیک نیز شنیده می شود ، به همین خاطر ، ابتدا مختصری به بحث پیرامون استاندارد DOT پرداخته و سپس مفصلا استانداردهای ECE را بررسی خواهیم نمود .
استاندارد DOT DOT برگرفته از Department Of Transportation بوده و استانداردی است برای کلیه قطعات ایمنی خودرو از جمله شیشه ، این استاندارد توسط اداره FMVSS کشور آمریکا به متقاضیانی که قطعاتشان موفق به بدست آوردن حد نصاب لازم از آزمایشات مربوطه شوند ، اعطا می گردد .
این استاندارد بر روی کلیه شیشه های تولید شده توسط تولیدکنندگان معتبر دیده می شود و مجوزی است برای صدور به اکثر کشورها .
علامت مشخصه آن همان حروف DOT به اضافه چند عدد می باشد که کدی است برای شناسایی قطعه ( شیشه ) ، پس از این اعداد ، کدهای AS قرار دارند که مشخص می کنند شیشه مورد نظر برای استفاده در کدام قسمت از خودرو در نظر گرفته شده ؛ کدهای مورد بحث به شرح زیر می باشند : AS1 قابلیت استفاده در هرکجای خودرو .
AS2 قابلیت استفاده در هرکجای خودرو بجز شیشه جلو .
AS3 فقط قابل استفاده بعنوان شیشه عقب .
AS4 معرف پلاستیکی بودن شیشه بوده و قابل مصرف بعنوان شیشه جلو نمی باشد .
پس از کدهای AS نیز معمولا حروف و اعداد دیگری ، جهت شناسایی قطعه وجود دارد .
لازم به ذکر است ، در مواردی نیز کدهای AS در محلی دیگر و جدای از نشان DOT درج می شوند .
استاندارد ECE یا آیین نامه E از سال ۱۹۵۸ چند کشور اروپایی تصمیم به ایجاد یک استاندارد واحد برای کلیه وسایل مربوط به ایمنی و امنیت خودروها نمودند بر این اساس ، کمسیونی تحت نام کمسیون اقتصادی اروپا ( Economic Commission for Europe ) زیر نظر UN در ژنو افتتاح شد ،نام اختصاری این کمسیون ECE و علامت اختصاری آن دایره ای است که حرف E به همراه عددی در آن نقش بسته و به همین خاطر به این استاندارد آئین نامه E نیز گفته می شود .
کشورهای عضو این کمسیون باید دارای آزمایشگاههای مجهز جهت تست قطعات مورد نظر باشند و این کشورها قادرند پس از انجام آزمایشات بر روی قطعات در صورت بدست آوردن حد نصاب استاندارد ، توسط قطعه ، علامت استاندارد E را به آن قطعه اعطا نمایند .
کشور اعطا کننده استاندارد در علامت استاندارد مشخص می باشد چرا که عددی که در علامت ، پس از حرف E قرار دارد ، نشاندهنده این امر است .
لیست کشورهای عضو و اعداد مشخص کننده آنها را در اینجا ببینید .
اعضای این کمسیون بجز ژاپن ، آفریقای جنوبی ، استرالیا و نیوزیلند همه اروپایی هستند و همان طور که گفته شد صحبت هایی نیز دال بر پیوستن آمریکا به این کمسیون در آینده نزدیک شنیده می شود .
در حال حاضر ۱۳۰ قطعه از قطعات خودرو نیازمند دارا بودن این استاندارد برای ورود به بازار اروپا و بسیاری از دیگر کشورها می باشند ، برای مشخص شدن نوع قطعه ، پس از آرم استاندارد E (حرف E و عدد معرف کشور اعطا کننده استاندارد که با دایره ای احاطه شده اند ) ، شماره ای وجود دارد ،این شماره معرف نوع قطعه می باشد و بطور مثال برای شیشه عدد ۴۳ ، برای کمربند ایمنی عدد ۱۳ و برای تایرها عدد ۷۵ در نظر گرفته شده .
پس از آن حرف R ، که معرف حرف Regulation به معنای آئین نامه است قرار دارد (در مواردی نیز نوشته نمی شود ) و بعد از آن دو عدد بعدی مربوط به عدد اصلاحیه می باشد ،بدین معنا که عدد مورد نظر مشخص می کند از زمان ایجاد استاندارد مربوط به قطعه مورد نظر ، تا زمان تولید آن قطعه ، چند بار آزمایشاتی که باید بر روی این نوع قطعه انجام شود ، دچار تجدید نظر شده یا به عبارتی هر بار آزمایشات سخت گیرانه تری اعمال شود یک شماره به این عدد اضافه می شود ، ( در مورد شیشه ها بدلیل تغییر نکردن شرایط استاندارد از آغاز تا کنون کماکان عدد ۰۰ دیده می شود ، اما در برخی قطعات خصوصا در مورد قطعات مربوط به سیستم ترمز تا اعداد اصلاحیه ۰۹ نیز دیده می شود ) .
اعداد بعد از عدد اصلاحیه نیز مشخص کننده کد کالا ، نوع خودرو و مواردی از این قبیل می باشند .
در زیر نمونه ای از آزمایشاتی که باید بر روی شیشه ها انجام شود ، تا در صورت بدست آوردن حد نصابهای لازم ، استاندارد ECE به آنها اعطا شود ، ذکر گردیده .
بر روی شیشه های لامینه شده تستهای ؛ میزان دید ، میزان انتقال نور ، مقاومت در برابر آتش ، ضربه با گوی فلزی ، پرتاب دارت ، خراشیدگی و سایش ، آزمایش تشخیص رنگ و آزمایش فرم سر انسان و برای شیشه های تمپر شده تستهای ؛ میزان دید ، میزان انتقال نور ، ضربه با گوی فلزی ، خراشیدگی و سایش و آزمایش خرد شدن ( میزان ریز و درشت بودن خرده ها و برندگی آنها ) انجام می شود .
برخی اختصارات دیگر : LSG به معنای لامینه بودن شیشه می باشد ؛ ( Laminated Safety Glass ) .
TSG و یا TG به معنای تمپر شده بودن شیشه می باشد ؛ ( Tempered Safety Glass یا Tempered Glass ) در مواردی نیز بجای این اختصارات خود کلمه Tempered درج می شود .
TP شیشه تمپر شده ای که با استفاده از شیشه Plate ( شیشه هایی که به صورت ریلی تولید می شوند و در مواردی دارای ناهمواری و اشکالات تولید ،بدلیل روش مورد نظر می باشند ) ساخته می شوند .
LP شیشه لامینه شده ای که مانند TP از شیشه های Plate برای ساخت آن استفاده شده .
TF شیشه تمپر شده ای که با استفاده از شیشه های Float (شیشه هایی که برای ساخت آنها مذاب شیشه بر روی مذابی از قلع غوطه ور می شود و بدلیل نبود تماس بین شیشه و ریل ، و جامد شدن به روش غوطه وری از کیفیت بالایی برخوردارند ) ساخته می شوند .
LF شیشه لامینه شده ای که مانند TF از شیشه های Float برای ساخت آن استفاده شده .
Transparency 70% Min نشاندهنده میزان شفافیت شیشه ( در مورد شیشه های رنگی ) می باشد .
در مورد خودروهای سواری طبق استاندارد ECE ، شیشه جلو باید حداقل ۷۰٪ و شیشه های جانبی و عقب حداقل ۳۵٪ شفافیت داشته باشند .
منابع و مآخذ لینک: http://www.aet.blogfa.com/8504.aspx ردیفعنوانصفحه1مقدمه2شیشه های Laminated3شیشه های Tempered4شیشه های جدید5شیشه های ضد گلوله6نقاط مشکی در حاشیه شیشه ها7علائم و نوشته های درج شده بر روی شیشه ها8استاندارد DOT9استاندارد ECE یا آیین نامه E10منابع و مآخذ