دانلود تحقیق اسهال ویروسی گاو

روستای فتح آباد کوار در 45 کیلومتری جنوب شرقی شیراز قرار دارد.

این روستا با دارا بودن بیش از 8000راس گاو وگوساله پرواری از مهمترین مراکز پرواربندی استان فارس می باشد.

با توجه به ورود گوساله های پرواری بصورت قاچاق از نقاط مرزی کشور به این روستا در سالهای 67 و 73 شاهدبروز بیماری طاعون گاوی بوده ایم.لذا بروز هر گونه بیماری مخاطی در این روستا ‍با دقت نظر خاص ، بررسی می گردد.

در تاریخ 21/6/82 متعاقب گزارش یک مورد بیماری در یک باب گاوداری پرواری واقع دراین روستا ‍ واحد بررسیهای شبکه دامپزشکی شهرستان شیراز به محل عزیمت کرده و نسبت به بازدید و بررسی گاوداری اقدام لازم را بعمل آورد و نهایتاً مشکوک به بیماری مخاطی گردید.

تعداد 83 راس گوساله پرواری 100 روز قبل از شهرستان کازرون خریداری و به این محل منتقل شده بود.

علائم بیماری از مورخه 15/6/82 در گاوداری ظاهر گردید و دامها به درمانهای علامتی پاسخ نداده بودند.

در تاریخ 21/6/82 دو راس گوساله بعلت شدت بیماری ذبح شدند و در همان تاریخ 4 راس از دامها علائم مشابه ای را نشان می دادند که مهمترین آنها عبارت بودند از :
1.

تب بالا ( 42 درجه سانتی گراد )
2.

ترشحات سروزی چشم و بینی
3.

پرخونی شدید مخاطات چشم
4.

پرخونی لثه ها
5.

کراتیت قرنیه
6.

خمودگی
7.

قطع اشتها
8.

دو مورد اسهال
9.

تنفس شدید
10.

بزرگی غده لنفاوی پیش کتفی
11.

در کالبدگشایی مهمترین یافته ها شامل موارد زیر بودند :
12.

پرخونی در روده باریک
13.

بزرگ بودن غدد لنفاوی مزانتریک و رتروفارنجیال
با تهیه گسترش خونی تیلریوز مثبت گزارش گردید وسپس از کلیه دامها جهت تهیه سرم ، خونگیری بعمل آمده
و همچنین از غدد لنفاوی دامهای ذبح شده نمونه لازم جهت ارسال به سازمان دامپزشکی اخذ گردید.

بتدریج بیماری با همان علائم کلینیکی در گله توسعه پیدا کرد و با توجه به اهمیت موضوع و مشکوک بودن به بیماری طاعون گاوی وعدم پاسخ به درمان های علامتی ، دستور قرنطینه صادر گردید.

ضمناً با استقرار 2 اکیپ فعال بیماریاب در روستا دستورات بهداشتی و قرنطینه ای به دامداران ارائه و با هماهنگی بخشداری ، جهاد کشاورزی و سایر ارگانهای ذیربط ، با استقرار یک اکیپ ویژه در ورودی روستا قرنطینه دامی اعمال گردید.

همچنین بعلت اهمیت موضوع در تمامی بخشهای شهرستان اکیپهای بررسی بصورت فعال نسبت به نظارت ، بیماریابی و ارائه دستورات بهداشتی به دامداران اقدام نمودند.

در تاریخ 26/6/82 کارشناس بررسیهای سازمان دامپزشکی کشور از منطقه بازدید بعمل آورده وبا توجه به ماهیت بیماری دستور کشتار صادر گردید.

نهایتاً براساس دستور سازمان دامپزشکی کشور از 83 راس گوساله موجود در واحد تعداد 24 راس گوساله که علائم بیماری را نشان می دادند ، در محل دامداری کشتار گردید و تعداد 20 راس گوساله دیگر نیز به کشتارگاه کوار که نزدیکترین کشتارگاه به دامداری می باشد.

جهت ذبح انتقال داده شد و از مورخه 30/6/82 علائم بیماری در گاوداری مذکور و سایر دامهای روستا مشاهده نگردید و نهایتاً تشخیص قطعی بیماری توسط سازمان دامپزشکی کشور BVD-MD اعلام گردید.

اسهال ویروسی گاو ( بیماری مخاطی )
اسهال ویروسی گاو یکی از بیماریهای عفونی گاو است که بوسیله Pestivirus از خانواده توگا ویریده ایجاد می شود.

این بیماری برای اولین بار در سال 1946 در نیویورک مشاهده گردید.

بیماری عموماً بصورت تحت کلینیکی یا ملایم با درصد ابتلای بالا و تلفات کم مشاهده می شود .

اما در موارد حاد بیماری تلفات بالا نیز مشاهده می شود.

این بیماری از نظر درمانگاهی با علائم گاسترو اینتریت ، همراه با اسهال شدید ، زخم و تورم و سائیدگی مخاط دهان و بینی ، تب ، لوکوپنی ، کاهش ترشح شیر و سقط مشخص می گردد .

در سال 1953 در ایالت آیووای آمریکا بیماری مشابه ای همراه با عوارض مخاطی مشاهده گردید که بیماری مخاطی نامیده شد اما اکنون مشخص گردید که عامل هر دو بیماری یکی می باشد.

یکی از جنبه های مهم این بیماری شباهت آن با طاعون گاوی و MCF است که با سائیدگی بافت پوششی مخاط دهان و مجاری گوارشی همراه می باشد .

اتیولوژی : Pestivirus یک ویروس RNA دار می باشد که از لحاظ پادگنی شباهت زیادی به ویروس طاعون خوک و عامل بیماری بوردر گوسفند دارد ، این ویروس توسط حرارت ، تغییرات PH و مواد ضد عفونی کننده از بین می رود اما در درجه حرارت پایین ماندگار می باشد.

اپیدمیولوژی : بررسی های سرولوژیکی نشان داده است که با وجود کم بودن تعداد گاوانی که نشانیهای درمانگاهی بیماری را بروز می دهند ، میزان عفونت خیلی زیاد است .

در انگلستان لااقل 50 درصد گاوان از نظر سرمی واکنش مثبت نسبت به بیماری دارند و در استرالیا این نسبت به 89 درصد بالغ می گردد که در مناطق گرم میزان آلودگی 91 درصد و در نواحی معتدل 54 درصد است.

در کنیا 19 درصد گاوان بالغ در آزمایش سرمی مثبت می باشند.

سویه های ویروس در این کشور با سویه هائی که در آمریکا و آلمان جدا گردیده مشابه است .

در آلمان 76 درصد گاوانی که مورد آزمایش قرار گرفته اند در آزمایش سرمی آلوده بوده اند .

میزان شیوع از 40 درصد در گوساله های 6 ماهه تا 91 درصد در گاوان بالغ متغیر بوده است .

در رودزیا 64 درصد گاوان آلوده تشخیص داده شده اند.

گاوها در تمامی سن ها حساس می باشند.

اما بیشتر در 8 تا 24 ماهگی بیماری را نشان می دهند.

بیماری بطور محسوسی در زمستان شیوع بیشتری دارد ولی ظاهراً بیماری در گاوان گوشتی بیش از گاوان شیری شیوع دارد.

در گوساله های گوشتی بیماری چند هفته یا ماه بعد از دوران شیرخوارگی و اغلب در سنین 6 تا 10 ماهه بروز می کند.

در گاوداریهای بسته ممکن است تا 25 درصد گوساله ها به فرم حاد بیماری مبتلا گردند و میزان تلفات به 90 تا 100 درصد بالغ شود.

در گاوداریهای باز که ورود گاوان جدید در آنها اغلب صورت می گیرد بیماری معمولاً بصورت تک و توک بروز می کند.

در گاوان پرواربندی بیماری معمولاً چند هفته پس از ورود دامها به محل پرواربندی ظاهر می شود و معمولاً بصورت تک و توک است مگر اینکه تعدادی از گاوان پرواربندی از گاوداریهای بسته و محصور ( بدون ارتباط با سایر گاوان ) به محل آورده شده و با دامهای ناقل بیماری مخلوط گردیده باشند.

اسهال ویروسی گاوان را می توان از راه دهان و یا تزریق بسهولت انتقال داد ، در شرایط طبیعی انتقال بیماری بوسیله تماس مستقیم و یا غیر مستقیم صورت می گیرد و بازدیدکنندگان عادی ترین وسیله سرایت از گله ای به گله دیگر است ،گرچه مهمترین وسیله انتشار بیماری مواد غذایی آلوده با مدفوع دامهای مبتلا می باشد ، ولی آلودگی ممکن است از طریق ادرار و یا ترشحات بینی نیز صورت گیرد .

انتقال توسط حشرات و بند پایان نیز گزارش شده است.

علائم درمانگاهی : بیماری BVD عموماً بصورت تحت کلینیکی می باشد .

علت بروز علائم متفاوت در این بیماری می تواند به علل زیر باشد: بیماریزایی های متفاوت در سویه های ویروس.

حساسیت گله.

عفونتهای رایج.

استرس.

فاکتورهای مدیریتی.

با توجه به اینکه ویروس BVD سیستم ایمنی را فلج می کند ، بنابراین امکان دارد سایر عوامل بیماریزای فرصت طلب نیز، بیماریزایی خود را نشان دهند بنابراین علائم کلینیکی بیماری BVD همراه با این بیماریها مشاهده می گردد.

دوره کمون در شرایط طبیعی 1 تا 3 هفته است و بعضی منابع 5 الی 10 روز را ذکر کرده اند .

در فرم حاد BVD که عموماً در گاوان جوان بین 8 ماهه تا 2 ساله بروز می کند علائم بیماری به قرار ذیل می باشد: تب (c ° 41 – 40 ) ، دپرسیون ، بی اشتهایی ، تنفس شدید ، ضربان سریع قلب ، سرفه خشک ، ترشحات سروزی بینی که بتدریج چرکی می گردد ، پرخونی بینی و گاهی اوقات پرخونی مخاط دهان ، نکروز اطراف سوراخهای بینی و پوزه ، 2 تا 3 روز بعد از شروع تب اسهال دیده می شود که در ابتدا آبکی بوده سپس خونی همراه با ترشحات موکوسی می گردد .

همچنین 3 تا 7 روز پس از شروع تب ، زخمهای دهانی همراه با آبریزش کشدار مشاهده می گردد (تصویر1).

ترشح اشک و کدر شدن قرنیه گاهی مشاهده می شود در اینصورت کدری از قسمت مرکزی قرنیه شروع می شود و به طرف خارج توسعه پیدا می کند(تصویر 2).

در تعدادی از دامها لنگش بروز می کند ، دامهای آبستن ، جنین خود را سقط می کنند و یا در صورت زایش ناهنجاریهای مادرزادی در گوساله ها مشاهده می گردد.

تصادفاً ممکن است دامهایی آثار آنسفالیت بویژه تشنج نشان دهند.

شایان ذکر است که در بعضی از موارد اسهال و زخمهای مخاطی ممکن است وجود نداشته باشد یا در حداقل خود را نشان دهد و تنها علائم تنفسی آشکار می باشد.

جراحات سائیدگی مخاط دهان معمولاً از یکدیگر مجزا و بصورت زخمهای کم عمقی هستند که در نتیجه نکروز پوشش مخاطی آن جدا گردیده است .

این جراحات در سطح داخلی لبها روی لثه ها و حاشیه دندانها و در قسمت خلفی سقف و در گوشه دهان و روی زبان وجود دارد .

از اینگونه جراحات ممکن است در روی پوزه نیز تولید و به یکدیگر متصل شود و در نتیجه دلمه خشکی روی پوزه را بپوشاند.

گاو مبتلا به فرم حاد BVD ظرف 48 ساعت تلف می گردد.

اشکال خیلی خفیف که عادی ترین شکل این بیماری می باشد با تب ، کم شدن لوکوسیتها همراه است و ممکن است با اسهال همراه باشد یا نباشد.

در شکل انفرادی و تک و توک بیماری مخاطی در ابتدا بی اشتهایی و تب شدید(c ° 41 ) ظاهر می شود ولی در ظرف 2 – 3 روز تب پایین می آید ، نکروز سطحی و مجزائی در مخاط دهان از جمله سطح زبان روی پوزه و قسمت قدامی منخرین ظاهر می گردد.

جراحات حاصل خیلی سطحی است و اگر آنرا پاک کنند ، سائیدگی های مخاطی زیر آن کم عمق و تشخیص آنها دشوار می باشد .

ایجاد این جراحات با ترشحات بزاق فراوان ریزش بینی چرکی و اسهال آبکی و گاهی خونین همراه است .

زور و پیچ در هنگام خروج مدفوع اغلب وجود دارد .

بی اشتهایی مطلق ادامه پیدا می کند و از بین رفتن آب بدن و لاغری شروع می شود.

نشانیهای عصبی وجود ندارد .

در 10 درصد لنگش دیده می شود.

جراحات پوستی بیشتر در مواردی بوجود می آید که بیماری طولانی شده .

در اینصورت ممکن است در اطراف مجاری غلاف قضیب و فرج نیز موجود باشد .

در مواردی از مبتلایان ترشحات چشمی دیده می شود و کدر شدن قرنیه نیز در موارد کمی گزارش گردیده است.

در مراحل آخر بیماری مدفوع حاوی مقدار زیادی بقایای مخاطی است.

مرگ معمولاً در ظرف 4 تا 15 روز فرا می رسد.

شکل تحت حاد و یا مزمن : در حیواناتی که زنده بمانند ولی کاملاً بهبود نیافته باشند اسهال متناوب ، کم اشتهایی ، لاغری تدریجی ، موهای خشن و خشک ، نفخ مزمن ، تغییر شکل سم و جراحات مزمن در حفره دهان و پوست دیده می شود.

آثار کالبد گشایی جراحات در اکثر اشکال بیماری یکنواخت است.

آثار ظاهری غیر عادی محدود به دستگاه گوارش می باشد.

سائیدگی کم عمق مشخص با تورم مختصری در اطراف و بافت قرمز رنگی وسط آن روی پوزه و در دهان وجود دارد.

تعداد این جراحات در حلق ، حنجره و قسمت خلفی منخرین کمتر ، ولی در مری زیاد و بصورت خطوطی در امتداد چین های مری قرار گرفته اند.

نظیر این جراحات در ابتدای شکمبه و در ورقه های هزارلا وجود دارد .

در شیردان اغلب پرخونی همراه با لکه های متعدد خونریزی زیر مخاطی و تورم جدار این عضو بنظر می رسد.

تشخیص : تمایز بیماریهائی که ایجاد سائیدگی مخاطی در دهان می کنند چه از نظر درمانگاهی و چه از نظر کالبدگشایی فوق العاده دشوار است .

طاعون گاوی ، BVD و MCF از نظر درمانگاهی شباهت زیادی به یکدیگر دارند.

تورم دهان در اثر سائیدگی مخاط و تورم روده و معده در هر سه بیماری وجود دارد و در واگیریها نمی توان اسهال ویروسی و MCF را از طاعون گاوی از روی نشانیها تمیز داد .

در اینگونه موارد باید مراجع ذیصلاح را مطلع ساخت و ماهیت بیماری را بوسیله تزریق و یا آزمایشهای مناسب مشخص کرد.

تشخیص قطعی ماهیت بیماری با کشت و جدا ساختن ویروس بوسیله برداشت از ترشحات مخاط بینی و مدفوع و آزمایش سرمی در دو نوبت از نظر پادتن های ضد ویروس اسهال ویروسی گاو انجام پذیر است.

برای آزمایشهای هیستوپاتولوژی نمونه های مورد نظر از لوزه ها ، طحال ، غدد لنفاوی مزانتریک ، ریه و قسمتی از روده باریک ( ایلیوم ) همراه با پیرزپتچ ( Peyers` Patches ) گرفته می شود(تصویر 3).

درمان : درمان اختصاصی برای BVD وجود ندارد ولی معالجات کمکی توصیه شده است و باید دقت داشت از کورتون ها بخاطر خاصیت تضعیف سیستم ایمنی استفاده نکرد زیرا ویروس BVD خود باعث فلجی سیستم ایمنی می شود.

پیشگویی موارد سخت که با اسهال شدید و جراحات دهانی مشخص همراه باشد نامساعد است لذا بهتر است اینگونه دامها را ذبح نمود.

پیشگیری : در صورت بروز واگیری این بیماری باید تمام دامهائی که نشانیهای درمانگاهی را بروز می دهند مجزا نمود و در صورتیکه به فرم شدید دچار شده باشند ، باید آنها را ذبح کرد.

منابع : Blood , D.C.

(1989): Veterinary medicine 7th ed pp: 845-857 Howard , J.L.(1986): Current Veterinary Therapy(2) pp:485- 487 The MERCK Veterinary manual (1991), 7th ed pp:166-168 www.fao.org/.../GEMP/resources/100/bvd_md-BVD1_jpg.jpg