دسته بندی جیگ وفیکسچرها:
عبارت جیگ وفیکسچرها برای جوشکاری معنی مشابهی باجیگ وفیکسچرهای ماشین کاری را ندارد .
یک جیگ جوشکا ری یک ابزار ثابت است ولی یک فیکسچر جوشکاری را می توان حول محورهای افقی یا عمودی چرخاند ونقش اصلی فیکسچر جوشکاری مهار کردن قطعه کاری وجلوگیری از بروز این عیب می باشد . در حالی که این معنی برای جیگ وفیکسچر برای عملیات ماشین کاری درست نیست .
جیگ وفیکسچرها راازجهت کاربرد ومفهوم به دو دسته 1-جیگ وفیکسچرهای برای عملیات ماشین کاری 2-جیگ وفیکسچرهای برای عملیات جوشکاری تقسیم می کنیم .
1- د ستی
جیگ وفیکسچر 1- عملیات ماشین کاری
2 - مکا نیزه
2- عملیات جوشکاری 1- دستی
2- مکانیزه
جیگ ها برای عملیات ماشین کاری به دو دسته اصلی 1-سوراخ کاری 2-سوراخ تراشی
تقسیم جیگ ها بر اساس روش ساخت :
باز: شامل 1-جیگ های صفحه ای 2- جیگ های پایدار 3-جیگ های باصفحات زیرورو 4-جیگ های قائم الزاویه انواع فیکسچرها براساس روش ساخت آ نها تعیین می شود. انواع رایج فیکسچرها عبا رتند از: 1-فیکسچرهای صفحه ای .2-قائم ا لزا ویه .3-گیره ها.4-فیکسچرهای دورا نی .5-فیکسچرهای چندایستگاهی . د سته بندی فیکسچرها : برا سا س نوع ما شین ا بزا ر یا نوع پروسه تولید تعیین می شود مثلا فیکسچری که روی د ستگاه فرز نصب می شود یکسچر فرزکاری نا میده می شود. پس با توجه به مطا لب گفته شده هرگاه سخن از جیگ وفیکسچری می شود باید نوع آن رااز جهت کاربرد عملیات ماشین کاری یا جوشکاری مشخص کنیم
پس با توجه به مطا لب گفته شده هرگاه سخن از جیگ وفیکسچری می شود باید نوع آن رااز جهت کاربرد عملیات ماشین کاری یا جوشکاری مشخص کنیم.
طراحی ابزار
طراحی ابزار عبارتستاز فرآیند طرح ،محاسبه و ایجاد روشها و فنونی که برای افزایش بازدهی و بهره وری تولید ضروری هستند. بهکمک این فرآیند است که صنایع قادر شده اند ماشین آلات و ابزلرهای خاص مورد نازشان را برای رسیدن به تولید با ظرفیت و سرعت بالا به خدمت بگیرند. فرآیند طراحی در حدی از کیفیت عرضه می شود که هزینه های تولید یک محصول متعادل بوده و قابل رقابت با تولیدات مشابه باشد.
از آنجایی که نوع خاص از ابزار یا فرآیند تولیدی جوابگوی تنوع روشهای تولید مختلف نیست، طراحی ابزار باید فرآینی در حال تغییر ، پ.یا و خلاق باشد تا بتواند به مسایل مختلف صنعتی پاسخ مناسب دهد.
اهداف طراحی ابزار
اهداف اصلی در طراحی ابزار ، افزایش تولید با در نظر گرفتن کیفیت مورد نیاز و همچنین مورد نیاز و همچنین کاهش هزینه های تولید است
برای رسیدن به این هدف طراح لازم است اهداف فرعی زیر را مد نظر داشته باشد .
ابزارهایی با عملکرد ساده خلق کند تا حداکثر بازدهی اپراتور تامین شود .
ابزارهای طراحی شده به گونه ای باشند که بتوان قطعه کار را توسط آنها به حداقل هزینه تولید نمود .
با به کار گیری این ابزارها ، تولید با کیفیت مستمر و یکنواخت حاصل گردد.بتوان از یک ماشین تولیدی ، تعداد تولید بیشتری گرفت طراحی ابزار به گونه ای باشد که به کارگیری آن به صورت غلط توسط اپراتور ممکن نباشد ابزارها از موادی ساخته شوند که عمر کاری مناسبی داشته باشند .ایمنی اپراتور در به کارگیری ابزار دقیقا رعایت شود .
جایگاه طراحی ابزار در تولید
طراحی ابزار ، به عنوان یک عمل مهم در تولید بین عملیات طراحی محصول و تولید محصول قرار گیرد ابتدا نیاز های یک محصول تعیین می شود سپس نقشه ها و مشخصات دیگر آن آماده می گردد مهندس طراح محصول این اطلاعات محصول و ابزار کاملا هماهنگ عمل می کند . روشهای تولید مورد نیاز را طراحی خواهد کرد .
گاهی اوقات لازم می شود که طراح محصول طرح اولیه خود را تغییر داده و طرحی اصلاح شده را ارائه کند تا روند تولید تسهیل گردد .
سپس مهندس تولید تعداد تولید ماشین آلات مورد نیاز را نیز مشخص می کند به دنبال جنبه های دیگر تولید و بر آورد هزینه ها نیز انجام می گیردد . مهندس طراح ابزار در چنین چارچوبی درجات آزادی
از آنجا که شناخت درجات آزادی در طراحی فیکسچرها و جیگ ها مهم است مبحثی را دراین باره توضیح میدهیم قطعه ای که مهار نشود آزاد است در تمام جهات دوازده کانه حرکت کند جسم می تواند در راستای محورهای سه گانه مختصاتی (در هر راستا در دو جهت) حرکت کرده و حول این سه محور در هر دو جهت گردش نماید یعنی ما دوازده درجه آزاد ی داریم
محدودکردن حرکت : برای قرار گرفتن دقیق یک قطعه بر روی جیگ یا فیکسچر باید از حرکت آن جلوگیری کرد این کار توسط :
1- پینها 2- لبه های قرار 3- کلمپ ها ( دستی یا پنوماتیکی) یا روبندها انجام می شود .
اگر سوراخ مرکزی یک قطعه کار را روی پین قرار دهیم 9 جهت از 12 جهت کلی محدود می شود و اگر از دو پین استفاده شود که د ردو سوراخ قطعه کار فرو روند 11 جهت حرکت کلی محدود می شود بنابراین هر جا گه ممکن است بهتر است از سوراخ میانی قطعه کا ربرای قرار گرفتن روی جیگ یا فیکسچر استفاد ه نمود البته 11 جهت حرکت کلی که توسط دو پین محدود می شود با این فرض است که پین در پائین قسمت خود به صورت لوکتیورعمل کند یعنی نشیمنگاه قطعه باشد تا یگ درجه آزادی یعنی جهت محور zمنفی را مهارکند.
که تنها یک درجه آزاد می ماند یعنی محور zمثبت که توسط کلمپ یا روبند (clamp)انجام می شود که عموما بهصورت پنو ماتیکی است تا بدین وسیله قطعه را بتوان به راحتی از روی جیگ جدا نمود.