انقباض عضلانی:
موضوعات و مسائلی که در این جزوه مورد بررسی اجمالی قرار گرفته اند عبارتند از :
الف: ساختمان عضله اسکلتی – انواع فیبر عضلانی- رگهای خونی
ب: روند انقباض عضله – منابع انرژی عضله- انواع انقباض عضلانی – جمع انقباضهای عضلانی- تنوس عضلانی – هیپروتروفی- آتروفی- هیپر پلازی
ج: جهود نعشی
د: خستگی عضلانی – کوفتگی عضلانی- راههای درمان گرفتگی عضلانی
تراکم غلافهای پیوندی در دو سر عضله بافت سختی بنام تاندون بوجود می آورد. تاندونها به لایه خارجی استخوانها (ضریع) محکم متصل شده اند و نقش رابط بین عضلات مخطط و استخوانها نداشتند و کنشهای خیلی شدید توسط ناندونها تحمل و دفع می شوند. تارهای عضلانی انسانها و حیوانات یکسان نیستند تارهای عضلانی به دو دسته تند انقباض یا FT و کند انقباض یا ST تقسیم می شوند عضلات تند انقباض را عضله سفید و عضلات غیر تند انقباض را عضلات قرمز می گویند.
فیبرهای تند انقباض بررسی فعالیتهای استقامتی که به تکرار انقباضات در یک مدت طولانی نیاز دارند مناسبت بیشتری دارند در حالیکه فیبرهای FT برای ورزشهای که نیاز به انرژی عضلانی دارند سازگار می باشند . مثلا عضلات پای درندگان سرعت جهان درصد بالایی از فیبرهای FT دارند.
در مردان و زنان معمولی و کم فعالیت بطور متوسط 3 تا 4 مویرگ هر یک از تارهای عضلانی را احاطه کرده است در حالیکه این مویرگها در ورزشکاران 5 تا 7 عدد بیتشر می باشند. علاوه بر آن انقباض و انبساط پی در پی عضله هنگام فعالیت فشار متناوبی در رگهای خونی به سوی قلب شده و در نتیجه افزایش ظرفیت خون تازه ای را به عضله برمیگرداند همچنین بهم فشردگی سرخرگهای اندامهای غیر فعال باعث افزایش جریان خون به سمت عضله می شود.
منبع انرژی عضله:
منبع انرژی فوری عضله ماده فسفوکراتین است این منبع انرژی برای فعالیتهای پرتوان و توان استقامتی که به انرژی زیاد در کوتاه مدت (حدود 8-7) ثانیه نیاز دارند مناسب است. برای فعالیتهای بیش از چند ثانیه گلیکوژن ذخیره شده در سلولهای عضلانی و برای انرژی طولانی مدت ترکیب اکسیژن با مواد غذایی برای تولید ATP است. مواد غذایی که برای اینکار بکار میروند کربوهیداتها، چربیها و پروتئین ها می باشند. برای انقباضهایی که چند ساعت طول می کشند ، چربیها مناسبترین منبع انرژی به شهار میروند. هنگامیکه فرکانس لازم برای تحریک عضله بیش از اندازه افزایش یابد اگر به حد بحرانی برسد انقباظها به هم جوش می خورند و عضله دچار حالت کزاز می شود. علت این امر حفظ یونهای کلسیم در سارکوپلاسم عضله بین پتانسیلهای عمل است.
تنوس عضلانی:
هنگامیکه عضلات بدن در حال استراحت هستند مقدار سختی در آنها باقی می ماند به این انقباض باقیمانده در عضلات تنوس گویند که توسط ایمپالسهای صادره از مغز تشکیل می شود.
جعود نعشی:
جعود نعشی به حالتی می گویند که چند ساعت بعد از مرگ رخ می دهد و در آن عضلات بدن بدون پتانسیل عمل منقبض و سخت می شوند و بعد از 15 تا 25ساعت بعد از مرگ انهدام پروتئین های عضله باعث از بین رفتن حالت جعود می شود.
خستگی عضلانی:
علت خستگی عضله تولید اسید لاکسیتک تخلیه منابع ATP و PL و تخلیه گلیکوژن و قطع شدن جریان خود عضله ای که درحال انقباض است نرسیدن اکسیژن و دیگر مواد غذایی از علل مهم خستگی می باشند. ضمنا عامل از دست رفتن مایعات بدن – از دست رفتن الکترولیتهایی مانند پتاسیم و املاح – تخلیه کلیگوژن کبد ، اختلال در دستگاه عصبی قابل ذکر می باشند.
کوفتگی عضلانی:
1- کوفتگی حاد :
در مدت تمرین یا بلافاصله بعد از آن بوجود می آید که در نتیجه قطع جریان خون به عضله اتفاق می افتد
2- کوفتگی تاخیری:
الف: تشنج موضعی
ب: آسیب دیدگی وترها و عضلات
خوردن ویتامین C به مدت سی روز می تواند از بروز کوفتگیها جلوگیری کند
گرفتگی عضلانی :
میتوان از گرما یا سرما حمام ماساژ ملایم همچنین با خوردن موز ، سبزیجات تازه، زردآلو، حبوبات بادام زمینی استفاده کرد.
منابع تلخیص شدن
کتاب بیولوژی فعالیت بدنی ترجمه حجت اله نیکبخت
کتاب مبانی نظری ورزشی ترجمه قوام الدین جلیلی و عباسعلی گائینی
کتاب فیزیولژی ورزشی ترجمه اصغر خالدان
کتاب فیزیولژی پزشکی ترجمه محمد حسین عامران
کتاب راهنمای کامل آسیب های ورزشی ترجمه مقصود پیری
خلاصه ای از جزوه حرکت درمانی
مطالبی که در این جزوه با جهال و اختصار مورد بررسی قرار گرفته اند عبارتند از :
تعریف حرکت درمانی – اهداف حرکت درمانی – اثرات و نتایج حرکت درمانی - نکات قابل توجه در حرکت درمانی – تاثیر حرکات درمانی بر عضلات و برمفاصل – منظور از حرکت درمانی استفاده از نرمشهای ورزشی جهت بهبود وضع تعادل بدن و هماهنگ نمودن حرکات بدن است، حرکت ممکن است توسط خود شخص انجام پذیرد که به آن حرکت فعال گویند و ممکن است بوسیله و کمک شخص دیگری انجام پذیرد که اصطلاحا به آن حرکت غیر فعال می گویند.
اهداف کلی از حرکت درمانی عبارتند از :
1- بدست آوردن دامنه حرکتی مفاصل
2- بدست آوردن انعطاف پذیری مطلوب در بافتها
3- جلوگیری از پیشرفت ضایعه مثل جلوگیری از لاغری یا آتروفی متعاقب ضایعات عصبی و عضلانی
اهداف جزئی:
1- بدست آوردن دامنه حرکتی مفاصل
2- بدست آوردن انعطاف پذیری مطلوب در بافتها
3- جلوگیری از ایجاد تغییر شکل در مفاصل و عضلات
4- تقویت عضلات و بافتها
5- کاهش تورم و التهاب بافتها
6- کنترل درد فرد
حرکت درمانی تاثیرات عمده ای در موارد ذیل دارد:
1- فعال شدن تعداد بیشتری از واحدهای عضله
2- افزایش گردش خون عضله
3- افزایش حجم عضله
4- افزایش قدرت عضله
5- بهبود خاصیت ارتجاعی
6- افزایش استقامت و تحمل عضله
درمورد مفاصل:
رفع سختی و سفت شدن پوست
رفع چسبندگی در کپسول مفاصل
رفع خرابی عضروف مفصلی
رفع و تقلیل دردهای شدید مفاصل