مسأله قرص های لاغری که اکنون تبلیغات زیادی برای ترویج آن صورت می گیرد، سئوال بسیاری از افراد مبتلا به اضافه وزن و چاقی است.
مطمئناً شما هم در سایت های دیگر یا حتی در داروخانه ها، با این قبیل داروها برخورد کرده اید و این سئوال برایتان مطرح شده که آیا واقعاً داروهای لاغری مؤثرند؟
درمورد اثرات این داروها اخبار ضد و نقیض بسیاری موجود است.
سایت های تبلیغاتی، از اثرات مفید این داروها و کاهش وزن بدون تحمل گرسنگی صحبت می کنند ولی در سایت های پزشکی مطالب دیگری مشاهده می شود.
تحقیقات پزشکی و بررسی های آماری ِافرادی که دارو مصرف کرده اند نشان می دهد، این داروها یا بی اثر هستند یا اثر آنها بسیار کوتاه مدت است و پس از قطع دارو، وزن شخص به حالت اولیه باز می گردد.
مصرف دارو باید همراه با رژیم لاغری ، و انجام فعالیت ورزشی باشد تا اثر آن ماندگار شود.
در بسیاری از افراد عوارض جانبی مصرف دارو بروز می کند و گاهی آنقدر شدید است که می توان گفت، دارو به جای اینکه بیماری چاقی را درمان کند، بیماری دیگری را هم به وجود آورده است.
این نکته حائز اهمیت است که استفاده از این داروها، به تنهایی برای کاهش وزن، به هیچ عنوان یک راه درمان اصولی نیست و فرد حتماً احتیاج به رژیم غذایی مناسب تحت مراقبت یک رژیم درمان و فعالیت بدنی منظم دارد.
مصرف داروهای لاغری برای چه کسانی مورد نیاز است؟
استفاده از این داروها تنها برای افرادی مجاز است که :
1) نمایه توده بدنی آنها ( BMI) بالاتر از 30 باشد؛ بدین معنی که در مرحله چاقی درجه 2 باشند و هیچ بیماری خاصی نداشته باشند.
پس به افرادی که کمی اضافه وزن دارند توصیه می شود از این داروها استفاده نکنند و فقط افراد خیلی چاق ، مجاز به استفاده از این داروها هستند.
2) افرادی که در اثر اضافه وزن و چاقی مبتلا به دو عارضه مزمن شده اند، مثلاً در اثر اضافه وزن طولانی مدت دچار فشار خون بالا و دیابت شده اند.
در میان این همه دارو کدامیک برای درمان چاقی توصیه می شوند؟
در حال حاضر تنها تعداد معدودی از قرص های موجود در بازار توسط سازمان غذا و دارو (*(FDA تأیید شده اند و مصرف آنها تنها برای مدت کوتاهی ، چند هفته و حداکثر چند ماه مجاز است.
این داروها، اگر پایه گیاهی داشته باشند ، اثرات جانبی کمتری دارند.
بیشتر داروهای مورد استفاده ، قرص های ضد اشتها هستند که از این جمله ؛ Tenuate,Didrex, Sanorex, Mazanor, Adipex-p, Meridia است.
بیشتر این داروها قرص ها و یا کپسولهایی هستند که موجب کاهش اشتها شده و باید توسط پزشک به مقدار لازم تجویز شوند.
نوع دیگر از داروهای تجویز شده، قرص های ممانعت کننده از جذب چربی ها هستند مثل xenical که با چربی موجود در غذا ترکیب شده و جذب آن را تا30 درصد کاهش می دهد.
Meridia و Xenical تنها داروهایی هستند که برای طولانی مدت به افراد خیلی چاق توصیه می شوند.
داروهای ضد اشتها چگونه عمل می کنند؟
این داروها شرایطی را در بدن به وجود می آورند که فرد احساس گرسنگی نکند، به این صورت که باعث تولید بیشتر هورمون سروتونین و یاکاتکول آمین می شوند.
این دو هورمون تولید شده درمغز، بر رفتارغذایی فرد اثر گذاشته و با افزایش تولید آنها فرد احساس سیری و پُری می کند.
نحوه عمل داروهای جاذب چربی چگونه است؟
با مصرف این داروها، چربی خورده شده در روده شکسته نشده و یا جذب آن مختل می شود.
آیا داروهای لاغری واقعاً مؤثرند؟
به طور کلی از بین این داروها تنها Xenical و Meridia تقریباً موثر بوده اند و به همراه رژیم غذایی موجب کاهش وزن به میزان 2 تا 10 کیلو در مدت یکسال شده اند.
در افراد مختلف با شرایط بدنی متفاوت، پاسخ به این داروها یکسان نیست.
در ضمن هیچ دستور مشخصی وجود ندارد که چه میزان از قرص تجویز شده مؤثر است و پزشک تنها با توجه به اطلاعات و تجربیاتش میزان مورد نیاز را تعیین می کند.
افرادی که بسیارچاق هستند با مصرف 6 ماه از این داروها، می توانند تا 10 درصد وزنشان را کاهش دهند و این میزان کاهش وزن بسیار با اهمیت است و از ابتلا آنها به فشار خون، دیابت ودیگر بیماری های مزمن جلوگیری می کند.
در عین حال تحقیقات زیادی در مورد اثرات جانبی یا اثرات بعدی ناشی از مصرف این داروها انجام نشده است.
در صورتی که قصد استفاده از داروهای لاغری را دارید و یکی از شرایط زیر در شما وجود دارد، حتماً این مسئله را با پزشک در میان بگذارید:
1- اعتیاد: برای فعالیت مناسب دارو ، احتیاج به شرایط خاصی است که عدم اعتیاد یکی از آنهاست.
2- اگر با مصرف قرص، وزنتان تغییری نکرد و دچار ثبات وزن شُدید.
3- در صورتیکه اثرات جانبی ناشی از مصرف قرص در شما بروز کند.
عوارض جانبی مصرف قرص های لاغری چیست؟
در صورتی که این داروها بیش از اندازه مصرف شوند یا مدت مصرف بیش از چند هفته شود، عوارض زیر بروز می کند:
- افزایش ضربان قلب
- افزایش فشار خون
- تعرق زیاد
- یبوست
- کم خوابی
- تشنگی زیاد
- گیجی
- پربودن بینی
- سردرد
- اضطراب
- خشکی دهان
ازعوارض قرص Xenical که مانع جذب چربی است، ایجاد نفخ، تکرر دفع، مدفوع چرب و غیره است.
درصورتی که با مصرف این داروعوارضی مثل سوزش قلب، قائدگی همراه با درد، ورم بدن در قسمت پا و مچ، آکنه و احساس سرما بروز کرد، سریعاً مسأله را با پزشک معالجتان در میان بگذارید.
کسانی که دچار فشار خون نامنظم، بیماری قلبی ، تپش قلب یا سابقه سکته هستند، نباید از داروی Meridia استفاده کنند و کلیه کسانی که از این دارو استفاده می کنند، باید فشار خونشان را کنترل کنند.
حفظ وزن کاسته شده، چگونه ممکن است؟
اثراین داروها کوتاه مدت است.
اگر فرد بخواهد پس از کاهش وزن، برای مدت طولانی ثابت بماند، باید در تمام مدت مصرف قرص، عادت غذایی اش را تغییر دهد و فعالیت ورزشی منظمی داشته باشد تا پس از قطع دارو با پرخوری به وزن اولیه بازنگردد.
داروهای ضد اشتها برای همه افراد توصیه نمی شوند.
افراد مسن و کودکان نباید از این داروها استفاده کنند .
در صورتی که می خواهید از داروهای لاغری استفاده کنید، حتماً پزشک را از شرایط جسمی تان مطلع سازید؛ اینکه باردار یا شیرده هستید، حساسیت خاصی دارید و یا تحت درمان با داروی دیگری هستید یا در صورتی که مبتلا به دیابت، فشار خون ، بیماری قلبی ، صرع ، بیماری کلیوی، اعتیاد، تیروئید پرکار، افسردگی، سردرد میگرنی و فشار چشم هستید، حتماً پزشک را مطلع سازید.
قرص های چربی سوز چگونه باعث کاهش وزن می شوند؟
قرص های چربی سوز اغلب دارای کافئین و افدرین هستند و براساس این دو ماه باعث افزایش مصرف کالری می شوند.
افدرین (EPHEDRINE) باعث انبساط (باز شدن) ریه ها می شود و بعنوان دارو در بیماری آسم و سرماخوردگی تجویز می شود.
این ماده باعث افزایش اکسیژن رسانی به خون می شود.
هنگامی که مقدار اکسیژن در خون بیشتر باشد، انرژی بیشتری در سلول ها تولید می شود ، یعنی انرژی بیشتری می سوزد.
همچنین ضربان قلب و فشار خون را افزایش می دهد و باعث گرم شدن بدن در حین ورزش می شود.
باعث کاهش اشتها می شود و مانند یک دیورتیک عمل می کند ، یعنی باعث افزایش دفع ادرار می شود.
اگر شما آسپرین یا یک نوع داروی قلبی یا نوع دیگری از داروی ضد آسم (غیر از افدرین) را مصرف می کنید، یا اینکه نسبت به کافئین حساسیت دارید، نباید از قرص های چربی سوز استفاده کنید، زیرا باعث نامنظم شدن ضربان قلب، مشکل شدن تنفس و بروز حملات دردناک می شود.
کافئین به همراه افدرین باعث افزایش تولید گرما در بدن می شوند.
تحقیقات نشان داده اضافه کردن آسپرین به مواد حاوی کافیئن و افدرین، تولید گرما را بیشتر می کند.
هنگامی که دمای قسمت مرکزی بدن افزایش یابد، شما به طور خودکار انرژی بیشتری می سوزانید.
داروهای چربی سوز به علت کاهش سریع وزن، خیلی استفاده می شوند ، ولی باید بگویم که بعضی افراد به این داروها خوب پاسخ نمی دهند.
پس در مصرف اینگونه داروها احتیاط کنید و از مصرف بی رویه و خودسرانه آنها اجتناب کنید و تحت نظر پزشک یا متخصص تغذیه این داروها را مصرف کنید.
قرص های لاغری یا قرصهای مرگ؟
وزگاری چاقی، نشانهِ قدرت، ثروت و مقام اجتماعی بالا بود و لاغر بودن، فقر و نداری را تداعی میکرد.
در مصر قدیم عقیدهِ مردم به آن بود که هرقدر زن چاقتر باشد، علاقه همسرش به او بیشترخواهد بود و زنی جذابتر است که چاقتر باشد، به همین خاطر، زنان چاق در آن زمان خواستگارهای فراوانتری داشتند!
اما در جامعه امروز ورق به کلی برگشته و داشتن اندامی متناسب چه برای زنان، چه برای مردان از نان شب واجبتر است.
مردم، حاضرند مبالغ گزافی را بپردازند تا فقط چند کیلوی ناقابل از وزنشان را کم کنند.
وقتی هم از متخصص تغذیه درخواست رژیم غذایی میکنند، دائماً این سوِال را میپرسند: دکتر، نیازی به مصرف دارو نیست؟
قرص لاغری تجویز نمیکنید؟! داروهای لاغری چه میکنند؟
متخصصین تغذیه تحت هیچ شرایطی بدون در نظر گرفتن سن، وزن، موقعیتهای فیزیولوژیکی، بیماریهای زمینهای و داروهای مصرفی افراد، رژیم غذایی یا داروهای لاغری را حتی اگر مورد تا یید باشند، تجویز نمیکنند، زیرا تداخلات غذا و و دارو ممکن است عوارض جبرانناپذیری را در آن مدت برای فرد مصرف کننده ایجاد کند یا بیماری زمینه ای او را تشدید کند.
به طور کلی داروهای لاغری از طریق 4 مکانیسم موجب لاغری میشوند: برخی داروها بر سیستم اشتها و مرکز آن در مغز تاءثیر گذاشته و موجب کم خوراکی میشوند.
برخی دیگر، اصطلاحاً ترموژینک بوده و با افزایش متابولیسم و سوخت و ساز بدن، موجب لاغری میشوند.در دسته دیگر، با افزایش دفع آب بدن، لاغری حاصل میشود و گروه دیگر هم موجب کاهش جذب چربی شده و با دفع چربی مصرف شده، مانع اضافه وزن میگردند. از بین داروهای رنگارنگ لاغری، 8 دارو مورد تایید ادارهِ نظارت بر غذا و داروی آمریکا قرار دارند که عبارتند از: آدیپکس، دیدرکس، بونتریل، تنوآت، زنیکال، سیبوترامین و آیونامین.
از بین این داروها، زنیکال، سیبوترامین و تنوایت تقریباً راحتتر از سایر داروها، در داروخانههای ایران یافت میشوند.
نکته مهم این است که حتی این داروها برای کمک به کاهش وزن، باید در کنار رژیم کم کالری و ورزش مورد استفاده قرار گیرند و نه بهجای آنها. زنیکال معروفترین داروی لاغری این دارو که نام ژنریک آن Orlistat میباشد، در سال 1999 توسط سازمان نظارت بر غذاها و دارو آمریکا مورد تایید قرار گرفت.
این داروها از گروه داروهای کاهندهِ جذب چربیهاست.
در مطالعهای که در مورد تاثیر این دارو به انجام رسید، پس از 2 ماه مصرف زنیکال در کنار رژیم کم کالری،وزن شرکت کنندگان حدود 6 کیلوگرم کاهش یافته و در صورتی که استفاده از یک رژیم کم کالری تنها کاهش وزنی 2/5 کیلوگرمی را موجب گردید. این دارو به صورت کپسولهای 120 میلی گرمی در بازار موجود است که باید روزی 3 بار به همراه سه وعده غذایی اصلی مصرف گردد و توصیه میشود که بیش از 1 تا 3 ماه دریافت نگردد.
با وجود همه اینها این دارو نیز بدون عارضه نیست.
دکتر مظهری میگوید: به طور کلی در 3 هفته اول مصرف زنیکال،عوارضی چون دفع مدفوع مکرر و چرب، اسهال، اضطراب، سرگیجه و ناراحتیهای رودهای بروز میکند و در موارد نادری موجب خشکی پوست و اختلال در مفاصل میگردد.
این دارو، موجب کاهش قندخون میشود و بنابراین در بیماران دیابتی باید در مصرف انسولین و داروهای پایین آورنده قندخون تغییراتی ایجاد کرد و همین امر موجب میشود که نتوان آن را به راحتی برای این بیماران توصیه نمود.
در ضمن احتمال بروز سنگکلیه هم در افرادی که سابقه این مشکل را دارند، با مصرف زنیکال افزایش مییابد.
به طور کلی مصرف این دارو برای کودکان، زنان باردار و یا شیرده،افراد مبتلا به دیابت، فشارخون بالا، کلسترول بالا، بیماریهای قلبی -عروقی و پرکاری تیروئید توصیه نمیشود و البته در افراد سالم هم حتماً باید تحت نظر پزشک تجویز شود.
با تمام این توضیحات اگر باز هم به مصرف این دارو علاقه دارید، بد نیست این را هم بدانید که قیمت یک بسته 90 تایی آن یعنی برای مصرف یک ماه معادل 147000 تومان است.
حالا اگر میتوانید پو لش را جور کنید، با پزشکتان تماس بگیرید! دارویی بنام مریدیا سیبوترامین هیدروکلراید، دارویی است که به نام تجاری مریدیا شهرت دارد.
این دارو که در سال 1997 مورد تایید ادارهِ نظارت بر غذا و دارو امریکا قرار گرفت، از طریق اثر بر مرکز اشتها که هیپوتالاموس واقع است، باعث کم خوراکی شده و موجب لاغری میگردد. در یک بررسی 12 ماهه، میانگین کاهش وزن در بیمارانی که از کپسول سیبوترامین 10 میلیگرمی استفاده میکردند، در حدود 4/5 کیلوگرم و در افرادی که از دوز 15 میلیگرمی استفاده میکردند، در حدود 6 کیلوگرم بود.
در حالی که میانگین کاهش وزن در افرادی که فقط از رژیم کم کالری استفاده میکردند، 1/5 کیلوگرم بود. توصیه شده است که این دارو بیش از مدت تعیین شده (معمولاً 1 تا 3 ماه) مصرف نشود، زیرا نه تنها اثری ندارد بلکه در برخی موارد افزایش وزن هم خواهد داشت.
در ضمن این دارو قابلیت ایجاد وابستگی دارد و میتواند اعتیاد ایجاد کند. سیبوترامین، عوارض جانبی معمولی نظیر خشکی دهان، سردرد، یبوست و بیخوابی را به همراه دارد و از آنجایی که موجب افزایش فشارخون جزیی میشود،برای افراد مبتلا به فشارخون توصیه نمیگردد.
به طور کلی مصرف این دارو در افرادی که سابقه بیماری قلبی، بیماری کلیوی، کبدی، سنگکیسه صفرا، بیماریهای غدهِ تیروئید و آب سیاه هستند، نیز توصیه نمیگردد.خانمهای باردار و شیرده و بچههای زیر 16 سال و افراد بالای 65 سال هم نباید از این داروی لاغری استفاده کنند.
البته لازم به توضیح نیست که سایر افراد هم حتماً باید زیر نظر پزشک از این دارو استفاده کنند. این دارو در بستههای 30 و 90تایی به فروش میرسد که نوع 10 میلیگرمی آن با قیمت 150 تا 300 هزارتومان و نوع 15 میلیگرمی آن با قیمت 180 تا 400 هزارتومان در اختیار مصرف کننده قرار میگیرد. در مصرف تنوایت دقت کنید نام ژنریک این دارو Diethylpropion-Hcl است که یک مهارکنندهِ اشتها به شمار میرود ودر صورت ابتلا به بیماریهایی نظیر فشارخون بالا، تیروئید پرکار، آب سیاه،دیابت، مشکلات روحی، آترواسکلروز و حاملگی و یا شیردهی و حتی حساسیت و آلرژی باید از مصرف آن اجتناب نمود.
از عوارض استفاده از آن اختلال در بینایی، خشکی دهان، بیخوابی، بدخلقی و ناراحتی معده است که به طور خفیف در روزهای اول ظاهر میگردد.
این دارو در مواردی نیز باعث تغییر میل جنسی، مشکلات ادراری و قلبی و امکان افزایش بیماریهای ریوی (با مصرف دوز بسیار بالا) میشود.
مصرف این دارو نباید بیش از 8 تا 12 هفته به طول بینجامد زیرا دارو اعتیاد آوراست و وابستگی ایجاد میکند.
تنوایت در بستههای 30،60 و 90تایی موجود بوده و مانند دو داروی قبلی گران است: 76000 تومان تا 148000 تومان. با این توضیحات، احتمالاً شما هم قید مصرف این دارو هارا زدهاید.
به هر حال حتی اگر وضع مالی مناسبی هم دارید و میخواهید از این داروها استفاده کنید، توجه داشته باشید که مصرف این قرصها به تنهایی، اگر در رژیم غذایی خود تجدید نظر نکنید و برنامهِ ورزشی نظم را در دستور کار خود قرار ندهید، فایده چندانی نخواهد داشت.
البته یک راه حل دیگر هم دارید که چندان هم عاقلانه نیست: دنبال قرصهای لاغری بدون مجوز بروید. لاغری به هر قیمتی؟
دکتر مسعود کیمیاگر، متخصص تغذیه و استاد دانشگاه میگوید: زایمکس، سم خطرناک لاغری این دارو که از اجزای گیاهی گوناگونی تشکیل شده است، موجب افزایش متابولیسم و سوخت و ساز بدن میشود و در اصطلاح ترموژنیک است علاوه بر عوارض جانبی فراوانی که این دارو دارد، درصد افرادی که بعد از قطع دارو، وزن از دست رفته خود را دوباره به دست آوردهاند، بسیار بالاست.
یکی از اجزاء خطرناک زایمکس، اِفدرین است که دارای عوارضی جدی و مرگ آور میباشد.
افدرین مانند آمفتامینها، موجب تحریک سیستم عصبی مرکزی و قلب میگردد.
بدنبال این تحریکات ضربان قلب تغییر می کند و بینظم میشود.
در صورتیکه همراه با کافیین همراه گردد، اثرات و تحریکات آن چند برابر شده و خطرات جبرانناپذیری خواهد داشت.این ترکیب عوارض روانی مثل افسردگی، بیخوابی و عصبی شدن را نیز ایجاد میکند.
به همین دلایل در سال 1990،مصرف آن از سوی اداره نظارت بر غذا و داروی آمریکا ممنوع شد و کلیه ترکیبات حاوی آمفتامین، ناسالم شناخته شدند.
یک بستهِ 30 تایی آن با قیمت 48000 هزارتومان در ایران توسط افراد سودجو به مصرفکنندگان عرضه میشود، یعنی چیزی در حدود یک دهم قیمت داروهای مورد تایید. زنادرین، ارزان اما مشکلساز داروی دیگری که هنوز هم به تایید هیچ مرجع برداشتی نرسیده زنادرین است.
این دارو نیز یک ترموژنیک و افزایش دهندهِ متابولیسم بدن است و با این مکانیسم موجب کاهش وزن میگردد. با وجودی که کمپانی تولیدکنندهِ زنادرین، اِفدرین را از فرمولاسیون این دارو حذف نموده است اما باز هم این دارو به تایید نرسیده و در مصرف آن شک و شبهه وجود دارد. کمپانی تولید کننده، این دارو را برای افراد زیر 18 سال، زنان حامله و شیرده و افراد مبتلا به فشارخون، بیماریهای قلبی، کلیوی، پرکاری تیروئید، بیماریروانی، میگرن و مصرف این آن را مجاز نمیداند و چون دارای کافئین است، به مصرفکنندگان توصیه کردهاند که در طول مصرف این دارو نباید از کافئین (در رژیم غذایی) استفاده کنند زیرا عوارضی نظیر بیخوابی، عصبی شدن، افزایش ضربان قلب و خشونت در این افراد به شدت افزایش مییابد.
یک بسته 120 تایی این کپسول هم (برای مصرف یک ماه40 ) هزار تومان قیمت دارد. علاوه بر این موارد، داروهای دیگری چون داروهای ادرار آور(مدر)، ملینها، کلیه سوزانندههای چربی مثل چیتوزان و حتی سرکه سیب هم به عنوان داروی لاغری در اختیار مردم قرار میگیرند.
دکتر مسعود کیمیاگر متخصص تغذیه و استاد دانشگاه، در این رابطه میگوید: مصرف داروهای تهوعآور، مدر و حتی ملینها راه صحیحی برای کاهش وزن نیستند و داروهایی مثل چیتوزان و سرکه سیب کاملاً بی اثرند.
وی میافزاید: در حالی که داروهای تایید شده هم دارای عوارض جانبی بسیاری هستند، دیگر نباید در مورد داروهای تایید نشده صحبت نمود.
وی میافزاید: بهترین و ایمنترین و ماندگارترین راه درمان چاقی همان رژیم غذایی و ورزش در کنار هم است که با کمی اراده و حوصله میتوان به راحتی به هدف اصلی دست یافت.
باید پرخوری و کم تحرکی را که اصل بروز چاقی است، با عاداتی چون به اندازه غذا خوردن و داشتن فعالیت فیزیکی منظم جایگزین نمود و تغییر داد.
قرصهای لاغری و عوارض بسیاری از افراد چاق به دنبال میانبرهایی هستند که بدون دردسر وزن خود را کم کنند.
یکی از این روشها استفاده از قرصهای لاغری است اما استفاده از اینگونه داروها نه تنها کمکی به این افراد نمیکند بلکه عوارضی ایجاد میکند که ممکن است مشکلات آنان را دو چندان کرده و حتی سلامت آنها را به خطر بیندازد.
در این گزارش به بررسی داروهای لاغری و عوارض آنها میپردازیم.
داروهای لاغری به دو دسته اصلی و چند گروه فرعی تقسیم میشوند.
گروه اول داروهای ضد اشتها: این داروها با تحریک تولید هورمونهای سروتونین و سایر کاتهکولامینها و تاثیر آنها بر مرکز اشتها در مغز، باعث کاهش اشتها میشوند.
البته باید توجه داشت که این داروها عوارضی مانند افزایش فشار خون، افزایش ضربان قلب، اضطراب و در صورت مصرف بیرویه بروز سکتههای قلبی یا مغزی دارند.
گروه دوم داروهایی که از جذب چربی توسط دستگاه گوارش جلوگیری میکنند.
مساله بسیار مهمی که علاقهمندان به این دسته داروها باید بدانند این است که این گروه دارویی تاثیری بر جذب انواع کربوهیدراتها مانند شیرینی، شکلات و...
ندارند.
کسانی هم که پول زیادی بابت این داروها میدهند آگاه باشند که فقط ۳۰ درصد جذب چربیهای خورده شده، توسط این داروها مهار میشود.
همین موضوع است که معمولا درمان چاقی با مصرف این گروه داروها به شکست میانجامد.
البته عوارض این گروه کمتر از داروهای ضد اشتها بوده که از آن جمله میتوان به اسهال چرب اشاره کرد.دسته دیگری از داروها مانند ویتامینهای محلول در چربی نیز هستند که به عنوان حجم دهنده سیستم گوارش بویژه معده عمل میکنند و با پر کردن معده باعث کاهش اشتها میشوند.
این گروه به عنوان عوامل موثر در درمان چاقی محسوب نمیشوند که از آن جمله میتوان به «آگارآگار» اشاره کرد.
حال این سوال پیش میآید که این داروها را چه کسانی میتوانند مصرف کنند.
باید گفت که داروهای لاغری در موارد چاقی مفرط و یکسری از بیماریهای مرتبط با چاقی استفاده میشود.
یعنی در مواردی که ادامه چاقی باعث ایجاد عوارض مهلکتری همچون دیابت، فشار خون و...
شده و سلامتی فرد را به مخاطره اندازد.از سوی دیگر باید توجه داشت تبلیغات وسیعی هم که روی داروهای گیاهی برای درمان چاقی میشود، با توجه به اثر ناشناخته تاثیر این داروها و فرمولاسیون و مکانیسم اثر آنها، چندان قابل اعتماد نیست.
چه کسی قرص لاغری بخورد؟
استفاده از این داروها تنها برای افرادی مجاز است که: ۱- نمایه توده بدنی آنها (BMI) بالاتر از ۳۰ باشد.
بدین معنی که در مرحله چاقی درجه ۲ باشند و هیچ بیماری خاصی نداشته باشند.
۲- افرادی که در اثر اضافه وزن طولانی مدت مبتلا به دو عارضه مزمن فشارخون بالا و دیابت شده اند.
آیا استفاده از قرص لاغری درست است یا خیر؟
این داروها اگر پایه گیاهی داشته باشند، اثرات جانبی کمتری دارند؛ مثلا بیشتر داروهای مورد استفاده ، قرص های ضداشتها هستند.
بیشتر این داروها، قرصها و یا کپسولهایی هستند که موجب کاهش اشتها شده و باید توسط پزشک به مقدار لازم تجویز شوند.
نوع دیگر از داروهای تجویز شده ، قرصهای ممانعت کننده از جذب چربی ها هستند که با چربی موجود در غذا ترکیب شده و جذب آن را تا ۳۰ درصد کاهش می دهد.
Meridia و Xenical تنها داروهایی هستند که برای طولانی مدت به افراد خیلی چاق توصیه می شوند.
خطر قرص های لاغری ....
با آن کـه هر روزه به شـمار افــراد چـاق و دارای اضـافه وزن افزوده می گردد، در کنار آن نیز بر تعـداد و تـنوع محصـولات ویژه لاغری افزوده میشود.
اما واقعیت آن است که اکثریـتایـن گــونه فرآورده ها مطلقا سبب کاهش وزن نـگردیـده و صرفا به مـنـظور درآمـد زایـی در بـازار هـای جـهانی عرضهمی شوند...
اما واقعیت آن است که اکثریـتایـن گــونه فرآورده ها مطلقا سبب کاهش وزن نـگردیـده و صرفا به مـنـظور درآمـد زایـی در بـازار هـای جـهانی عرضهمی شوند.
خرید و مصرف آنـها تنها جز هدر دادن پول و به خطر انـداخـتـن سـلامـتـی شمـا سـودی بـرایــتان نخواهدداشــت.
به خاطر داشته باشید که تـنـها راه رسـیـدن بــه تناسب اندام نخست پیروی از یک رژیم غذایی کـم کـالریو دوم برنامه تمرینات ورزشی منظم می باشد.
اکـنون به مکانیزم عمل اینگونه محصولات اشاره میکنیم: ابتدا محصولاتی که کاملا بی تاثیر (اگـر تـاثـیـر نـیـز داشـتـه بـاشـنـــد بسیار اندک است) هستند اما متاسفانه بسیاری افراد به سراغشان میروند اشاره میکنیم انها عبارتند از: ۱) چسبهای لاغری ۲) کمربندهای لاغری ۳) سرکوبگرهای اشتهای مغناطیسی ۴) ژل و کرمهای لاغری.
قرصهای لاغری از لحاظ عملکرد به ۴ گروه تقسیم میگردند: ۱) محرکها و گرمازاها (hermogenic=stimulants) محرکها و گرمازاها در واقع با افزایش متابولیسم بدن سبب می گـردد بـدن شـمـا کالری بیـشتری بـسوزانـد.در ایـن قـرصـها از ترکیباتی همچون Phedra ،caffeine ،salicin Gaurana ،kola Nut ،synedrine ،yerba Mate ،leptoprine استفـاده مـیگردد.
(ephedra (ma Hung که یکی از اجزاء اصلی در بسیاری از قرصهای لاغری میباشد در گذشته برای تسکـین سـرفـه، آسـم و آنـفـلونـزا از آن استفاده می شد.
این گیاه دارای Ephedrine میباشد و سبب افزایش ضربان قلب و یا ضربان قلب نامنظم، افزایش فشار خون، بی خوابی، تنگی نفس و تشنج می گردد.
آلکـالـوئـیـد دیگر مواد مذکور نیز چنین عوارضی دارند.
بیشتر اینگونه مواد تنها آب بدن را کم میکنند نه چربی را.
چای سبز نیز در این گروه قرار دارد.
(حاوی کافئین میباشد) ۲) چربی سوزها (lipotropic) این گونه مواد سبب می گردند تا بدن از ذخایر چربی بـدن بیشتر اسـتفاده کند.
شـامـل ترکیباتی همچون Chromium ،carnitine ،hca میباشند.
ایـن گـونه مواد نیز عوارض بخصوص خو را داشته و استفاده بیش از حد آنها به کلیه ها آسیب میرساند.
۳) سرکوبگرهای اشتها (appetite Suppressants) Chromium Picolinate ،pyruvic سرکوبگرهای اشتها که بر هیپاتالاموس مغز که تنظیم کننده احساس گرسنگی میباشد تاثیر کرده و باعث میگردد شما احساس سیر بودن کنید.
در این قرصها از موادی همچون Sibutramine ،diethylpropion وphentermine استفاده میگردد.
برخی از این گونه قرصها مورد تایید پزشکان میباشد مانند Sibutramine که در قرصی بنام تجاری Meridia در بازار موجود میباشد.
۴) بلوکه کننده های چربی (fat Blockers) ایـن گونه قرصها از عمل آنزیم لیپاز جلوگیری بعمل می آورند.
آنزیم لیپاز وظـیـفه تـجـزیـه چربیها را هنگامی که به روده باریک می رسند به عــهده دارد.
بنابراین با این عمل جذب چربی کاهش می یابد.
بسیار میتواند مفید باشند اگر با تجویز پزشک صورت گیرد.
یکی از محصولات مورد تایید قرص Xenical نام دارد که دارای ماده موثر Orlistat است.
بنابراین تنها دو محصول Meridia و Xenical قابل اطـمینان می باشند.
قرص زنیکال در ایـران نـیـز مـوجـود اسـت.
الـبـته ایـن محـصـولات نــیز باید در کنار رژیم غذایی مناسب و تمرینات ورزشی منظم مورد استفاده قرار گیرند تا تاثیرشان نمایان گردد.
بیشتر قرصهای ضد چاقی خارجی حاوی مواد مخدر هستند ایسنا:یک فوق تخصص تغذیه و گوارش از فرانسه اعلام کرد: تعداد زیادی از داروهای خارجی دارای اثر ضد چاقی حاوی مواد مخدر، خصوصا آلکالوئیدها هستند، که مصرف آنها زیانهای جبرانناپذیری به بدن وارد میکند.دکتر حسن رشیدی با بیان این مطلب گفت: متاسفانه تقاضای داروهای ضد چاقی امروزه در جوامع، به بیشترین مقدار خود رسیده و دائما نیز افزایش مییابد.
وی ادامه داد: به این ترتیب این افزایش تقاضا، بسیاری از شرکتهای دارویی را بر آن داشته تا از هر روش ممکن، محصولی را جهت تسریع فرآیند لاغر شدن تولید و به بازارعرضه کنند که ممکن است به طور جانبی خواص بسیار نامطلوبی نیز علاوه بر لاغر کردن فرد داشته باشند.
این فوق تخصص تغذیه و گوارش، سپس به برخی انواع قرصهای خارجی که توسط رسانههای غربی به عنوان داروی قطعی لاغری تبلیغ میشوند، اشاره کرد و افزود: تحقیقات دانشمندان همین کشورها، حاکی از آن است که داروهای یاد شده با انجام فرآیند تخدیر روی سلولهای معده فرد، ترشح اسید و در نتیجه احساس گرسنگی را کاهش میدهند اما در مقابل باعث افزایش تجمع مواد زاید ناشی از سوخت و ساز آن ماده در خون نیز میشوند.
دکتر رشیدی احساس سبکی، آرامش و سردرد گیج کننده پس از مصرف این قرصها را شاهدی بر وجود مواد مخدر خصوصا آلکالوئیدها (مشتقات تریاک) در قرص دانسته و تصریح کرد: زنانی که در آستانه یائسگی هستند با مصرف چنین قرصهایی صدمه زیادی خواهند دید، چرا که روند پوکی استخوان و کاهش استروژن در آنها تسریع میشود.
آشنایی با داروهای ضد چاقی داروهاى ضد چاقی موادى هستند که به منظور افزایش سرعت کاهش وزن ساخته شدهاند.
این داروها ممکن است قرصهاى کاهنده وزنی باشند که با نسخه پزشک تجویز مىشوند و قبل از فروش یا کاربرد آنها، باید مجوز بهداشتى لازم را کسب کنند یا داروهایى باشند که بدون نسخه به فروش مى رسند مانند مکمل هاى غذایى که نیازى به نسخه ندارند.
داروهاى ضد چاقی چگونه عمل مىکنند؟
بیشتر داروهاى ضد چاقی از طریق مهار اشتها اثر مى کنند، اما برخى از آنها از راه افزایش احساس پُرى و سیرى پس از غذا خوردن عمل مى کنند.
گروهی از داروهای ضد چاقی به "مهارکننده هاى لیپاز" معروفند.
این داروها اشتها را مهار نمىکنند، بلکه از جذب چربى در بدن جلوگیرى مى کنند مثل داروى ارلیستات.
داروهاى کاهنده وزن اغلب براى مصرف کوتاه مدت هستند.
داروهاى کاهنده وزن که با نسخه تجویز مى شوند، نیاز به تایید بهداشتى دارند، حال آنکه داروهایى که بدون نسخه به فروش مى رسند، نیازى به آن ندارند.
بیشتر داروهاى ضد چاقی تنها براى مصرف موقت ساخته شدهاند و بیشترین تاثیر خود را زمانى نشان مىدهند که مصرف آنها با تغییر در سایر شیوه هاى زندگى همراه باشد.
به همین ترتیب داروهاى ضد چاقی که بدون نسخه به فروش مى رسند، از اثر بخشى کوتاه مدت برخوردارند.
پزشک چه وقت داروی ضد چاقی تجویز میکند؟
بهترین راه کاهش وزن از طریق رژیم غذایی و ورزش منظم است.
اما اگر شما جزو افرادی باشید که برای کاهش وزن تلاش میکنید و اضافه وزن برای شما مشکلات پزشکی ایجاد کرده باشد، داروهای کاهنده وزنی که پزشک تجویز میکند، ممکن است به شما کمک کند.
پزشک شما در صورتی که این معیارها را داشته باشید، ممکن است به دارو درمانی برای شما اقدام کند: • سایر روش های کاهش وزن در شما موفق نباشد.
• ضریب توده بدنی (BMI) به عنوان معیار چاقی در شما بالاتر از 24 باشد و شما دچار عوارض پزشکی چاقی مانند دیابت، فشار خون بالا یا قطع تنفس در هنگام خواب باشید.
• BMI شما بالاتر از 30 باشد.
در حال حاضر تنها دو دارو برای کاهش وزن بوسیله "سازمان غذا و داروی آمریکا" مورد تأیید قرار گرفتهاند: • سیبوترامین (Meridia): این دارو با تغییر مواد شیمیایی در مغز باعث میشود شما به سرعت احساس سیری کنید.
اما این دارو نیز قرصی معجزهآسا نیست.
بررسیها نشان دهنده آن است که پس از یک سال، مصرفکنندگان سیبوترامین به طور متوسط 5 کیلوگرم بیشتر از افرادی که رژیم غذایی کم کالری به همراه دارونما مصرف میکردند، وزن کم کردند.
عوارض جانبی این قرص از جمله شامل افزایش فشار خون ، سردرد ، خشکی دهان ، یبوست و بی خوابی است.
• ارلیستات (Xenical): این دارو از جذب چربی در روده شما جلوگیری میکند.
چربی جذب نشده با مدفوع خارج میشود.
میانگین کاهش وزن یا این دارو در حد متوسطی است - یعنی حدود سه کیلوگرم پس از یک سال.
عوارض جانبی این دارو شامل اجابت مزاجهای مکرر و حاوی چربی است.
از آنجایی که اورلیستات مانع جذب برخی از مواد مغذی میشود، پزشک شما ممکن است برای شما مولتی ویتامین تجویز کند.