دکتر فرزانه ترکان- ورزش را به عنوان «هرگونه فعالیت یا تجربه که باعث احساس لذت و نشاط می شود» تعریف می کند. افراد به دلایل مختلف و در سطح متنوعی از رقابت، در ورزش شرکت می کنند. انگیزه فرد نسبت به ورزش کردن ممکن است به میزان وسیعی بین آن که ورزشکار تفریحی است
و آن که ورزشکار حرفه ای است، تفاوت کند. البته، فواید بالقوه مشارکت در ورزش می تواندبه مراتب از نتایج کوتاه مدت آن مانند برنده شدن در مسابقه، فراتر رود. جدا از میزان درگیری فرد در ورزش، بقای سلامت می تواند جزء مهمی به شمار آید.
فواید ورزش در طول زندگی
«تمرین کردن» جزء بسیار با ارزشی از ورزش است که باعث پیشگیری از بیماری و ناتوانی جسمی می شود. الگوی زندگی اگر شامل تمرین منظم باشد، فواید طبی چشمگیری به همراه خواهد داشت. یک برنامه مناسب ورزشی، سلامت را تضمین می کند و خطر بسیاری از بیماری های شایع پزشکی را کاهش می دهد. بنابر این، ورزش مرتب می تواند طول عمر را افزایش دهد، از احتمال بیماری های خاصی پیشگیری کند. اثرات ویژه و بالقوه تمرینات منظم عبارت است از: افزایش قدرت و تحمل بدنی، بهبود انعطاف پذیری، بهبود احساس سرزندگی و سلامت و نیز کیفیت زندگی. ورزش منظم می تواند فشار خون را کاهش دهد، وضعیت قلبی- عروقی را بهبود بخشد، درصد چربی بدن را کاهش دهد و وضعیت چربی های انباشت شده را بهبود بخشد. آن زندگی که همراه با شرکت در ورزش باشد، کمک می کند تا جلوی بیماری های قلبی- عروقی، پوکی استخوان و بسیاری از وضعیت های پزشکی گرفته شود. همچنین ممکن است کمک کند تا از پیشرفت بیماری هایی مانند بیماری قند و فشار خون جلوگیری شود. در ضمن، می تواند ناتوانی های ناشی از این بیماری ها را نیز کاهش دهد.
برای افرادی که دچار نقایص جسمی در اثر بیماری یا ضربه شده اند، ورزش اختصاصاً نقش مهمی ایفا می کند. مشارکت در ورزش می تواند از بروز بعضی از عوارض ثانویه بیماری ها و یا وضعیت های پزشکی زمینه ای جلوگیری به عمل آورد. همچنین ورزش کمک می کند تا آن مقدار از عملکرد که باقی مانده است، بهبود یابد و از میزان ناتوانی حاصل از آن نقص جسمانی می کاهد. برای مثال، تقویت اندام فوقانی در فردی که دچار پاراپلژی (فلج در اندام تحتانی قرینه) است، می تواند باعث استقلال در فعالیت های روزانه و تحرک او شود. فعالیت بدنی باعث بهبود کار قلب و عروق و نیروی بدنی می شود و در افرادی که مشکلات پزشکی ندارند، احساس نشاط و سلامت به وجود می آورد. اخیراً مشخص شده که ورزش همچنین برای بیماران نیز مفید است. همچنین ثابت شده است، آن فعالیت های بدنی که به صورت عادی درآمده اند، بخصوص فعالیت های آئروبیک دایمی ممکن است باعث ایجاد بعضی اثرات مثبت روی سلامتی بدن شوند.
در مجموع، فعالیت های بدنی منظم اثرات واقعاً چشمگیری در حفظ سلامت دارند. افرادی که ورزش نمی کنند، این فواید را از دست می دهند. همچنین این گونه افراد در معرض خطر ابتلا به بیماری های پزشکی، به ویژه بیماری عروق کرونر قلب قرار دارند. برلین کولدیتز یک سلسله بررسی جانبی روی اطلاعات به دست آمده از ۴۰ مطالعه انجام دادند و به این نتیجه رسیدند که بیماری عروق کرونر در افراد غیرفعال، ۷/۱ برابر بیشتر از افراد فعال احتمال بروز دارد. سایر مطالعات در برخی بیماریهای ناشی از بیماری های قلبی- عروقی در ورزشکاران نسبت به افرادی که زندگی نشسته و پشت میز دارند، کاهش های چشمگیری نشان داده اند.
در یک مطالعه طولی که روی بیش از ۱۷ هزار نفر از دانشجویان سال اول دانشگاه هاروارد توسط پافنبارکر و هیل انجام شد مشخص شد:
مردانی که بیش از ۲ هزار کیلو کالری انرژی در عرض هفته برای پیاده روی، بالا رفتن از پله ها و یا ورزش مصرف می کنند، نسبت به همکلاسی های خود که کمتر از ۵۰۰ کیلو کالری در هفته برای فعالیت های بدنی مصرف می کنند، ۳۹ درصد کمتر احتمال ابتلا به بیماری عروق کرونری دارند.
وقتی سایرامکان وقوع مؤلفه هارا در این مطالعه کنترل کردند، به این نتیجه رسیدند که افراد فعال تر، عمر طولانی تری دارند. به نظر می رسد که تمرینات ورزشی، مربیدیته و مرتالیته ناشی از تصلب شرائین را، هم از طریق اثر مستقیم بر سیستم قلبی- عروقی و هم با اثرات غیر مستقیمش با کاهش یا حذف ریسک فاکتورها، کاهش می دهد.
اهداف یک برنامه ورزشی
در تلاش یک تعریف مجدد برای الگویی از زندگی که شامل ورزش باشد، فرد باید اهداف برنامه را بشناسد. ورزش می تواند باعث اثرات مفید زیادی از قبیل، بهبود تناسب قلبی- عروقی، کاهش جزء چربی بدن، افزایش قدرت جسمی، بهبود تحمل جسمی و انعطاف پذیری بیشتر شود. همچنین ورزش منظم می تواند تحمل بدن نسبت به گرما را بهبود بخشد و نیز ممکن است کمک کند تا اثرات استرس های روزمره زندگی کاهش یابد.