دانلود تحقیق تاریخچه و سیرتحول مخابرات در ایران

مقدمه :

امروزه با توجه به نقش انکار ناپذیر و حساس ارتباطات در توسعه ملی جوامع و الزاماً  برنامه ریزی‌ها و سرمایه گذاری های کلان و قابل ملاحظه در این بخش وظیفه ی متولیان مخابرات کشور ، جنبه حیاتی و ملی به خود گرفته است .

اهمیت اطلاعات و ایجاد حرکت جهانی برای رسیدن به اطلاعات و گذر از شکاف دیجیتالی ، کشورهای جهان سومی را برآن داشته تا تلاش خود را در سطح ملی برای همگانی شدن اطلاعات توسعه دهند .

حوزه ی IT ،حوزه ی بسیارگسترده ای ست که مقوله های فنی و مهندسی مخابرات، رایانه، شبکه‌های اطلاع رسانی ، اینترنت،شهرها و پارک های اینترنتی و تمامی شؤون ارتباطی مخابراتی و اطلاعاتی را دربرمی گیرد.ازاین روی ، مخابرات ایران،درسال های اخیر،همپای دنیا ، گام های موثری دراین عرصه برداشته که سیاستگذاران این عرصه،کارنامه خوبی را ارائه نموده اند ، به گونه ای که تلاش بخش ارتباطات کشور نشان از یک توسعه ی قابل ملاحظه در برنامه های اول تا سوم و ادامه آن نیز در برنامه ی چهارم توسعه دارد .

   سیر تحول و توسعه ی مخابرات کشور در گذر زمان (سال 1236 لغایت 1385 ) 

مخابرات در ایران همچون دیگر نقاط جهان با نصب اولین خط تلگراف در سال 1236 هجری خورشیدی یعنی چهارده سال بعد از موفقیت مورس ، بین تهران و چمن سلطانیه در نزدیکی زنجان (اردوگاه تابستانی ناصرالدین شاه ) تحقق یافت .

دو سال بعد خط تلگراف سلطانیه به سمت زنجان و تبریز و جلفا امتداد یافت و به شبکه ی تلگرافی روسیه پیوست .

توسعه ی تلگراف بسیاری از شهرها را سال به سال در نوردید ، تا اینکه ایران در سال 1248 به عضویت اتحادیه بین المللی تلگراف درآمد .

اداره تلگراف در سال 1255 به وزارت تلگراف  ارتقاء یافت .

مرحله ی دوم توسعه فناوری مخابرات با نصب تلفن آغاز می شود .

اگر چه اولین خط تلفن در حدود دوازده سال پس از اختراع آن ، یعنی سال 1269 در تهران راه اندازی شد ، اما گسترش شبکه تلفن در سرزمین پهناور ایران از سال 1320 شروع گردید .

در سال 1269 بین دو ایستگاه ماشین دودی و شهرری ارتباط تلفنی برقرار شد ، بعد از آن بین کامرانیه ( شمیران ) و عمارت سلطنتی وزارت جنگ ( تهران ) و سپس مقر ییلاقی شاه ( سلطنت آباد) و عمارت سلطنتی تهران ارتباط تلفنی دایر شد ، در آبان ماه 1305 تلفن جدید برروی 2300 رشته کابل آماده بهره برداری شد ، در مرداد 1308 به موجب مصوبه ای ، رسیدگی به امور تلفن که در دست شرکتها بود ، به وزارت پست و تلگراف واگذار و نام آن وزارتخانه به وزارت پست و تلگراف و تلفن تبدیل گردید .

دو سال بعد سهام شرکت های تلفن برای دولت خریداری و شرکت سهامی تلفن ایران تأسیس شد.پس از شهریور 1320 همزمان با خروج نیروهای متفقین از کشور ایران، خطوط تلفن جدید ( کاریر) که توسط آنان در ایران تأسیس شده بود ، خریداری گردید .

روند توسعه کیفی و کمی مخابرات از مرحله تلفن مغناطیسی تا مرحله سیستم خودکار به تدریج ادامه یافت و در سال 1343 استفاده از شیوه ریزموج ( مایکروویو ) در مخابرات ایران آغاز و به دنبال آن در سال 1345 اولین کارخانه مخابراتی ایران تأسیس شد .

راه اندازی و بهره برداری از ایستگاه زمینی ماهواره ای شهید قندی ( اسدآباد ) همدان و استفاده از اولین کابل ارتباطی بین شهری PCM بین تهران -  کرج و ایجاد مرکز آموزش مخابرات اقدامات بعدی بود .

در سال 1349 مرکز تحقیقات مخابرات پایه گذاری و در سال 1350 شرکت مخابرات ایران با ساختاری جدید متولی توسعه و تجهیز شبکه ی مخابرات کشورگردیدوصنایع مخابراتی راه دور ایران نیزبه منظور تولید تجهیزات مخابراتی راه دور در همین سال شکل گرفت .

با پیروزی انقلاب اسلامی ، آغاز جنگ تحمیلی عراق بر علیه ایران ، مانع از توسعه فراگیر شبکه مخابرات کشور شد .

با این وجود از سال 1357 تا سال 1363 ، تعداد 351 هزار شماره تلفن در کشور دایر شد .

1300 روستا دارای ارتباط گردید ، 101 شهر ارتباط بین شهری یافتند و 4083 دستگاه تلفن همگانی شهری و راه دور در نقاط مختلف کشور نصب شد .

اولین طرح آزمایش کابل نوری در مرکز تحقیقات مخابرات عملی شد و در سال 1364 کارخانه کابلهای مخابراتی شهید قندی یزد تأسیس و در سال 68 به بهره برداری رسید .

 در سال 1367 اولین کابل هم محور بین شهری از تهران به اصفهان متصل گردید .

در سال 1368 اولین مرکز سوئیچینگ دیجیتال دانشگاه تهران به بهره برداری رسید و در همین سال اولین خط کابل نوری بین شهری بین تهران -  کرج اجراء گردید .

به دنبال این تحولات در سال 1370 بهره برداری از اولین موج گیر ماهواره ای اینمارست شروع شد .

در سال 1371 موافقت اصولی برای ایجاد دانشکده علمی و کاربردی مخابرات اخذ گردید .

در سال 1372 بهره برداری از اولین موج گیریهای VSAT توسط شرکت مخابرات ایران صورت گرفت .

بهره برداری از مراکز SC دیجیتال در هشت شهر کشور و بهره برداری از مجتمع مخابراتی انقلاب اسلامی به عنوان دومین مرکز مخابراتی ایران در تهران در همین سال آغاز شد .

تحولات مهم در سال 1373 عبارت بودند از توسعه شبکه تلفن تهران به یک میلیون و 945 هزار شماره منصوبه و ایجاد شبکه ی تلفن همراه در سال 1374، اساسنامه تأسیس شرکت سهامی مخابرات استانها به توسط مجلس شورای اسلامی تصویب  و در اوایل سال 75 این شرکتها فعالیت خود را شروع کردند .

در همین سال گسترش شبکه تلفن همراه در سطح 35 شهر و طراحی یک میلیون شماره تلفن همراه ، همچنین اتصال 90 شهر کشور به شبکه ارتباطات داده ها ( دیتا) و توسعه شبکه VSAT به میزان 70 درصد صورت گرفت ، همچنین در سال 75 می توان به کسب لوح تقدیر یونسکو به دلیل ارتباط رسانی به نقاط محروم اشاره نمود .

در سال 76 واگذاری یک میلیون و 790 هزار شماره تلفن همراه و تولید مراکز پرظرفیت دیجیتال NEAX1 / ITMC با فناوری ژاپن با برخورداری از دانش فناوری مخابراتی در زمینه سیگنالینگ و شبکه ISDN ، در سال 77 بهره برداری از پروژه کابل نوری آسیا ، اروپا (TAE) ، واگذاری سرویسهای ویژه تلفن ثابت به مشترکین در سطح وسیع را می توان ذکر کرد ، از جمله تحولات سال 78 می توان به دایری بیش از یک میلیون شماره تلفن ثابت ، تأمین ارتباط مخابراتی 4300 روستا ، اجرای بیش از 2500 کیلومتر کابل کشی نوری در سطح شبکه مخابراتی ، تشکیل ستاد مقابله با بحران رایانه در سال 2000 میلادی و چاپ کتاب ارتباطات در انقلاب اسلامی (57 لغایت 77) اشاره نمود .

در سال 79 آغاز عملیات طرح شماره گذاری نامبرینگ در سطح کل کشور که با اجرای این پروژه شبکه مخابرات کشور به 92 منطقه تقسیم گردیده است که در هر منطقه ‌ چندین شهر ، شهرستان و توابع آن را شامل می شود .

در همین سال واگذاری 472 هزار شماره تلفن همراه ، فروش یک میلیون و 250 هزار فقره فیش تلفن همراه ، دایری یک میلیون و 100 هزار شماره تلفن ثابت ، تأمین ارتباط مخابراتی 5 هزار روستا ، تغییر ساختار مبنی بر پروژه تجدید ساختار صورت گرفته در ITU و ادامه خصوصی سازی برخی خدمات و فعالیتهای مخابرات صورت گرفته است .

تحولات بخش مخابرات کشور در سال 80 شامل ادامه اجرای طرح شماره گذاری نامبرینگ در سراسر کشور ، دایری یک میلیون و 124 هزار شماره تلفن همراه ، افتتاح شبکه ی دیتا در تهران با ظرفیت 1000 پورت ( یک میلیون نفر کاربر و 50 شبکه اختصاصی ) ، افتتاح سیستم بی سیم محلی (WLL) ، طراحی پروتکل سیگنالینگ شماره 7 در سوئیچ 5K ، استفاده از سیستم مخابراتیdebit card ، اتصال ایران به شبکه تلفن همراه اروپا و ارائه سرویسهای نوین تلفن ثابت به مشترکین می باشد .

در سال 81 نیز می توان به مواردی از جمله نخستین مرحله واگذاری تلفن همراه ماهواره ای ثریا در کشور ، راه اندازی اولین تلفن امداد جاده ای در کشور ، جایگزینی سوئیچ بین الملل ISC1 به منظور سهولت برقراری ارتباطات بین الملل و افزایش کارایی شبکه ، توسعه ارتباطات روستایی به طوریکه 89 درصد روستاهای بالای 20 خانوار دارای ارتباط مخابراتی گردیده اند و برخورداری از ضریب نفوذ تلفن ثابت معادل 73/19 درصد ذکر نمود .

از جمله اقدامات مخابرات در سال 82 ، اجرای طرح نامبرینگ شماره تلفن های همراه در سراسر کشور ، تهیه طرح جامع شبکه ملی دیتا در برنامه ی سوم توسعه ، تغییر نام وزارت پست و تلگراف و تلفن به وزارت  ارتباطات و فناوری اطلاعات ، رسیدن به شبکه ارتباطات ثابت با 3/15 میلیون مشترک ، برخورداری از شبکه تلفن همراه با 4/3 میلیون مشترک ،   40 هزار روستای دارای ارتباط در سراسر کشور ، تعداد شهرهای تحت پوشش تلفن همراه به میزان 708 شهر ، تعداد 5168 نقطه دارای ارتباط بین شهری و ظرفیت شبکه انتقال اطلاعات به میزان 11125مگابیت و ایجاد شبکه انتقال اطلاعات در 331 شهر ، ارائه سرویسهای ویژه تلفن همراه از جمله سرویس SMS در سطح وسیع به مشترکین ،    فروش فیش تلفن همراه در سراسر کشور به تعداد 6/5 میلیون فقره ، تحقق تغییر ساختار مخابرات در کشور به طوریکه شرکت مخابرات ایران به یک شرکت مادر تخصصی سازماندهی شده و 33 شرکت دیگر ، زیرمجموعه ی این شرکت تشکیل می شود .

این شرکت شامل 30 شرکت استانی تلفن ثابت ، 3 شرکت جدید شامل شرکت ارتباطات زیرساخت ، شرکت ارتباطات سیار ، شرکت فناوری اطلاعات می باشد که با این اقدام و تفویض اختیار به شرکت های جدید روند توسعه مخابرات شتاب بیشتری گرفته و گامهای عظیمی در راستای توسعه شبکه ی عظیم مخابراتی برداشته اند .

شبکه مخابرات کشور در پایان سال 83 دارای 17 میلیون و 798 هزار مشترک تلفن ثابت از نوع سیستم دیجیتال ، 5 میلیون و 75 هزار مشترک تلفن همراه ، 43800 روستای دارای ارتباط ، ضریب نفوذ تلفن ثابت معادل 32/26 درصد ، ظرفیت شبکه انتقال اطلاعات به میزان 76 هزار و 910 مگابیت ، 584 هزار ترانک بین شهری ، یک میلیون کانال انتقال ، 851 شهر تحت پوشش تلفن همراه و 514 شهر تحت پوشش شبکه انتقال اطلاعات ،       6 هزار و 280 نقطه دارای ارتباط بین شهری ، شبکه فیبر نوری به میزان 30 هزار کیلومتر در سطح کل کشور ، ارتباط رومینگ بین الملل با 27 کشور جهان می باشد و از جمله اقدامات در این سال علاوه بر موارد مذکور شامل ارائه مجوز واگذاری 7 میلیون شماره تلفن ثابت و همراه به بخش خصوصی،راه اندازی نخستین مرکز جامع خدمات کاربردی فناوری اطلاعات روستایی کشور در روستای قرن آباد از توابع گرگان –ابلاغ قانون شرح وظایف و اختیارات وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات ، برگزاری پنجمین نمایشگاه بین المللی مخابرات ، فناوری اطلاعات و شبکه ها (تلکوم 2004 میلادی ) در نمایشگاه بین المللی تهران و فراهم شدن امکانات زیرساختی شبکه ی تلفن همراه کشور می باشد .

در سال 84 گامهای بلند و موثرتری در توسعه و تجهیز شبکه ی مخابرات کشور برداشته شده است ، به طوریکه کاهش 50 درصدی تعرفه های اینترنت در کشور ، بهره برداری از پروژه های ملی شارع با ظرفیت 5 هزار مگابیت افتتاح شبکه ی تلفن همراه اعتباری در تهران و واگذاری 455 هزار و 855 شماره تلفن همراه اعتباری ، افتتاح شبکه ی ملی فیبرنوری به میزان 56 هزار کیلومتر که 900 شهر کشور را به هم متصل می کند با هزینه ای معادل 660 میلیارد تومان ، راه اندازی 2 هزار دفتر خدمات ICT  روستایی با هزینه ای معادل 62 میلیارد تومان ، افتتاح نخستین مرکز خدمات داده اینترنتی در ایران به منظور ایجاد فضای امن اطلاعاتی در داخل کشور ، کاهش ترافیک اینترنتی و در راستای آزاد سازی بخشی از فعالیتها و اطلاع رسانی به بخش خصوصی ، انعقاد قرارداد با شرکت آفریقای جنوبی (MTN) به منظور راه اندازی شبکه اپراتور دوم تلفن همراه ، اجرای طرح هشت رقمی شدن شماره تلفنهای مشترکین تهرانی ، ثبت نام تلفن همراه در سراسر کشور که در این مرحله تعداد حدود 8 میلیون فقره فیش توسط متقاضیان خریداری گردیده است .

افتتاح پروژه ی کابل دریایی ایران - کویت به طول 325 کیلومتر ، 12 رشته ای ، اجرای فیبرنوری در شبکه مخابراتی کشور به میزان 26 هزار کیلومتر در سال 84 و رسیدن به  شبکه ی فیبرنوری به میزان 56 هزار کیلومتر ، برخورداری از شبکه تلفن ثابت با 20 میلیون و 340 هزار مشترک ، بیش از 8 میلیون و 510 هزار مشترک تلفن همراه ، 26 هزار کیلومتر جاده و 999 شهر تحت پوشش، ضریب نفوذ تلفن ثابت و همراه به ترتیب 29.71 و 12.5 درصد ، 47 هزار و 955 روستای دارای ارتباط ، برقراری رومینگ بین الملل با 78 کشور جهان ، بهره مندی 8.5 میلیون مشترک از سرویس SMS و 219 هزار مشترک از سرویس VMS ، تعداد آنتهای BTS در سراسر کشور بیش از 6 هزار و 562 آنتن ، یک میلیون کانال انتقال ، تعداد پورتهای واگذار شده به میزان 17244 پورت ، 716 شهر تحت پوشش فناوری اطلاعات ، تعداد 3000 مشترک X.25 ، ظرفیت شبکه انتقال اطلاعات به میزان 106 هزار و 140 مگابیت ، تعداد تلفنهای همگانی شهری و راه دور در سطح کل کشور به میزان 144 هزار و 570 دستگاه و .

.

از جمله این اقدامات در سال 84 می باشد . 

افتتاح پروژه ی کابل دریایی ایران - کویت به طول 325 کیلومتر ، 12 رشته ای ، اجرای فیبرنوری در شبکه مخابراتی کشور به میزان 26 هزار کیلومتر در سال 84 و رسیدن به شبکه ی فیبرنوری به میزان 56 هزار کیلومتر ، برخورداری از شبکه تلفن ثابت با 20 میلیون و 340 هزار مشترک ، بیش از 8 میلیون و 510 هزار مشترک تلفن همراه ، 26 هزار کیلومتر جاده و 999 شهر تحت پوشش، ضریب نفوذ تلفن ثابت و همراه به ترتیب 29.71 و 12.5 درصد ، 47 هزار و 955 روستای دارای ارتباط ، برقراری رومینگ بین الملل با 78 کشور جهان ، بهره مندی 8.5 میلیون مشترک از سرویس SMS و 219 هزار مشترک از سرویس VMS ، تعداد آنتهای BTS در سراسر کشور بیش از 6 هزار و 562 آنتن ، یک میلیون کانال انتقال ، تعداد پورتهای واگذار شده به میزان 17244 پورت ، 716 شهر تحت پوشش فناوری اطلاعات ، تعداد 3000 مشترک X.25 ، ظرفیت شبکه انتقال اطلاعات به میزان 106 هزار و 140 مگابیت ، تعداد تلفنهای همگانی شهری و راه دور در سطح کل کشور به میزان 144 هزار و 570 دستگاه و .

از جمله این اقدامات در سال 84 می باشد .

در سال 85 شرکت مخابرات اقدامات مؤثری در توسعه و تجهیز شبکه مخابراتی کشور برداشته است به طوریکه در سال 85 بیش از دو میلیون و 327 هزار شماره تلفن ثابت و 6 میلیون و 848 هزار شماره تلفن همراه در سراسر کشور دایر گردیده و در این مقطع بیش از سه هزار و 103 روستا دارای ارتباط مخابراتی ، 17 شهر تحت پوشش تلفن همراه ، ایجاد شبکه انتقال در 226 شهر ، دایری ، 15800 دستگاه تلفن همگانی شهری و 14600 دستگاه تلفن همگانی راه دور و ...

از جمله این اقدامات است.

و در پایان سال 85 شبکه ی مخابراتی کشور دارای 22 میلیون و 262 هزار مشترک تلفن ثابت ، 15 میلیون و 385 هزار مشترک تلفن همراه ، ضریب نفوذ تلفن ثابت و همراه به ترتیب معادل 57/32 درصد و 20/22 درصد ، 31200 کیلومتر جاده و 1016 شهر تحت پوشش تلفن همراه ، نصب 10298 آنتن BTS ، برقراری ارتباط رومینگ با 80 کشور جهان (162 اپراتور) ، ارایه سرویس SMS به تمامی مشترکان و ارایه سرویس VMS به 261 هزار مشترک ، شبکه فناوری اطلاعات ، دارای 1424 مرکزدیتا، 16 هزار و 392 پورت قابل دسترسی دیتا و 86 هزار و 627 پورت منصوبه و 942 شهر تحت پوشش و افزایش پهنای باند بین الملل به میزان 7452 مگابیت بر ثانیه و تعداد کاربران اینترنت به میزان 12 میلیون کاربر ، 167 هزار دستگاه تلفن همگانی شهری و 89 هزار دستگاه تلفن همگانی راه دور و اجرای 75000 کیلومتر فیبر نوری در سطح شبکه مخابراتی کشور و 2282 روستای برخوردار از خدمات ICT روستایی .

* درضمن بهره برداری آزمایشی اپراتور دوم درچندشهرکشورو آغازواگذاری تلفن همراه ایرانسل به متقاضیان در تهران ، و چندشهرکشورکه تاپایان سال 85 بیش ازیک میلیون تلفن همراه ازطریق شرکت ایرانسل دایرشده است،اجرای دومین بخش بهینه سازی شبکه تلفن همراه کشور،افتتاح مسیرفیبرنوری ایران_ افغانستان به طول150 کیلومتر12 رشته ای ، ثبت نام تلفن همراه در بهمن ماه 85 و دایری فیشها قبل از پایان سال ، ازجمله اقدامات سال 85 می باشد.

لازم به توضیح است خصوصی سازی در بخش مخابرات کشور و فراخوان همکاری با هدف آزاد سازی ،جلب مشارکت بخش خصوصی در توسعه ی شبکه مخابراتی و سرویسهای نوین ارتباطی بوده است که از جمله مواردی که در راستای تحقق این مهم در سالهای گذشته تا کنون انجام گرفته شامل‏‏: بهره برداری و نگهداری ( شبکه ـ ساختمان ـ خطوط بین شهری و ...

) تلفن ثابت ، توسعه و تأسیس مراکز مخابراتی و همچنین امور مربوط به نگهداری و بهره برداری مراکز مخابراتی، واگذاری بیش از 2 میلیون شماره تلفن ثابت از طریق بخش خصوصی ، انعقاد قراداد واگذاری 2 میلیون تلفن همراه اعتباری از طریق بخش خصوصی ، واگذاری بخش پی جو به طور کامل به بخش خصوصی ، امضای قرارداد ماهواره زهره با شرکتهای روسی به منظور در مدار قرار گرفتن این سیستم ، انجام مراحل اولیه قرارداد با اپراتور دوم و سوم به منظور توسعه شبکه تلفن همراه کشور (شرکت MTN کشور آفریقای جنوبی) و راه اندازی شبکه ایرانسل در کشور، واگذاری امور خدماتی شرکت به بخش خصوصی، واگذاری امور مربوط به خدمات اطلاع رسانی و اینترنت به ISP ها و ICP و تعداد 3 هزار مشترک X.25 ، واگذاری امور طراحی، نصب و راه اندازی شبکه تلفن همراه و ثابت ، قراردادهای GC، تشکیل دفاتر خدمات ارتباطی - امور مشترکین تلفن همراه ، فراهم آوردن زمینه حضور کارخانجات وابسته در بورس و .

می باشد .

معرفی سیستم جهانی ارتباطات سیار معرفی ارتباطات سلولی تاکنون در بین سیستم های مخابراتی بکارگرفته شده، دارای بیشترین رشد و جهش بوده است امروزه درصد بسیار زیادی از مشترکین تلفنی که دائما نیز در حال افزایش می باشند از مخابرات سلولی استفاده می کنند.

در دراز مدت می توان ارتباطات تلفنی دیجیتالی سلولی را روش همگانی ارتباط دانست.

بازار ارتباطات موبایل با استاندارد CEPT اروپائی با رشد سریعی مواجه شده است.

این رشد تحت تأثیر عوامل بازار، پیشرفت های تکنولوژیکی و همکاریهای جدیدی در زمینه های اجرا و استاندارد سازی سیستم های جدید بوده است.

استاندارد GSM که بر پایۀ CEPT اروپایی عمل می کند بر مبنای این استانداردها می باشد.

سیستم جهانی ارتباطات موبایل بصورت نسل بعدی سیستم ارتباطی سلولی دیجیتالی موبایل برای CEPT اروپایی توسعه یافته است.

کار استاندارد سازی در این سیستم در اوایل سال 1990 کامل و در سال 1991 پیاده سازی آن انجام شد.

در سال 1991 کارگزاران شبکه در 17 کشور که دارای استاندارد CEPT بودند تفاهم نامه ای (MOU) را امضا و بر طبق آن سیستم GSM را قبول نمودند.

در سال 1987 کنفرانس گروه تخصصی موبایل تحت حمایت CEPT برگذار شد.

هدف از این کنفرانس تعیین استاندارد ارتباطات سلولی برای اروپای متحد بود که باید در سال 1991 پیاده سازی آن آغاز می شد.

در توسعه توصیه نامه های اولیه 13 کشور دخیل بودند.

در ابتدا 18 کشور تصمیم به قبول استاندارد اولیه گرفتند.

از آن زمان تاکنون GSM با گسترش همکاری کشورها، توسعه یافته است.

در حال حاضر توصیه نامه های GSM برای 26 کشور "کدهای رنک" را فراهم کرده است.

هنک هنگ و استرالیا نیز GSM را قبول کردند.

در اروپا چندین سیستم سلولی بزرگ مانند Nordic Mobile Telephone (NMT) در کشورهای شمالی و Total Access Communication System (TACS) در انگلستان در حال کار بودند.

در کشورهای دیگر اروپای غربی سیستم های موبایل مطابق جدول 1-1 عرضه گردید.

کیفیت، ظرفیت و منطقه پوشش در هر کشور بطور گسترده ای متفاوت بوده، و تقاضا در اکثر موارد از پیش بینی های انجام گرفته فراتر رفته بود.

در اکثر موارد استفاده از سیستم های تلفنی موبایل مختص داخل کشور بود و استفاده از آن ها در ارتباطات خارج کشوری غیر ممکن بود.

در نتیجه برای استفاده گسترده از تلفن های سیار در تمام اروپا نیاز به یک سیستم واحد احساس می شد.

GSM استاندارد دیجیتالی تلفنی موبایل برای اروپای متحد می باشد که توسط انجمن استاندارد مخابراتی اروپائی (ETSI) مشخص گردیده و در نتیجه آن، مشترکین موبایل می توانند تلفنهای سیار خود را در تمام اروپا استفاده نمایند.

رشد GSM از سال 1991 تا سال 1994 در شکل 1-1 نشان داده شده است.

قبل از سال 1980 بازار ارتباطات سلولی اروپا متأثر از تعداد زیادی از استانداردهای آنالوگ ناسازگار (مانند NMT و TACS) بود که این خود باعث محدود شدن ارتباطات در تمام کشورها و نیز فقدان صرفه اقتصادی نیز می گردید.

در آن زمان ارتباطات موبایل به سرعت گسترش یافت به طوریکه مبین رشد شتابدار در آینده بود.

این موارد در مجموع مایه تأسف بسیار بود زیرا در سال 1990 برای حرکت فزاینده مشترکین در تمام اروپا و انتظار دریافت سرویس حتی در خارج از کشورها باید چاره ای اندیشیده می شد.

مسئولین مخابرات اروپا برای حل مسائل فوق سه تصمیمی زیر را اتخاذ نمودند.

ابتدا در سال 1982 باند فرکانسی MHz 890 تا MHz 915 و MHz 935 تا MHz 960 برای استفاده از سیستم های سلولی اختصاص یافت و نسل بعدی سیستم سلولی برای اروپا با باند اختصاص یافته جدید MHz 25×2 تشکیل گردید.

در سال 1985 تصمیم به پیاده سازی سیستم دیجیتالی گرفته شد و مرحله بعد انتخاب دو روش باند پهن و باند باریک بود.

در سال 1987، GSM به این نتیجه رسید که سیستم تلفنی دیجیتالی که بصورت TDMA کار می کند پاسخ بهینه ای برای آینده می باشد و راه حل TDMA باند باریک بدلیل چند مزیت بکار گرفته شد.

بطور ویژه یک سیستم TDMA دارای مزایای زیر می باشد: امکان تقسیم کانال و نیز کدینگ پیشرفته صحبت که منجر به بهره طیفی بهبود یافته می شود را دارا می باشد.

سرویس های بسیار متنوع تر از حالت آنالوگ را عرضه می کند.

قابلیت های ISDN را داراست.

از طرف سازندگان تجهیزات جدید قویا می گردد و این امر منجر به کمتر شدن قیمت سیستم می گردد.

علاوه بر امکان حفاظت از اطلاعات سیستم، می توان آن ها را به طور قابل ملاحظه ای توسعه داد.

گسترش چنین سیستم هایی به مشترک امکان استفاده از گوشی خودش را در تمام اروپا می دهد.

از نقطه نظر یک کاربر، سیستم متحد اروپائی با اینکه شامل چندین سیستم مختلف که توسط اپراتورهای مستقل اداره می شوند می باشد، به عنوان یک سیستم واحد انگاشته می شود.

واسط های کلیدی مهم سیستم دارای استاندارد شده تا از ظهور تعداد زیادی از واسطهای اختصاصی، که منجر به از دست رفتن معیار اقتصادی می گردند، جلو گیری گردد.

بنابر این سیستم توسط قالب های عملیاتی ساختمانی و واسط هایش مشخص گردید.

این ابتکار با ملاحظه تکنولوژی، تقاضا و نیاز برای استاندارد سازی در زمان درستی رخ داد.

در اروپا بین توسعه در زمینه های مخابراتی و سیاست ـ همانند هر جای دیگر ـ اثر متقابلی وجود داشت که منجر به حرکت به سوی استاندارد سازی در تمام زمینه های می شد.

گروه مطالعاتی 8 CCIR در اواسط دهه گذشته به این نکته پی برد که سیستم های مختلف مخابراتی سیار زمینی همگانی آینده (FPLMTS) در کشورهای مختلف تحت مطالعه هستند.

CCIR عمل همسان سازی پیشرفت های مختلف و تشکیل لیستی از توصیه نامه ها را به عهده داشت.

گروه مطالعاتی 8 CCIR تصمیم به تعیین گروهی ویژه به نام گروه کاری موقتی (IWP) برای مطالعه این موضوع مهم و تعیین اهداف کلی سیستم FPLMTS که شامل انتخاب مناسب باند یا باندهای فرکانسی که معرف مشخصات لازم سیستم ها می باشند گرفت.

در این سیستم باید گستره وسیعی از سرویس ها مانند صوت، داده و غیره لحاظ شده که باید سازگاری در فراگردی در داخل یا خارج کشور را دارا باشند.

اهداف FPLMTS بعضی از اهداف اولیه FPLMTS در زیر بیان شده اند: ایجاد اسکلت برای تداوم گسترش سرویس های شبکه و دستیابی به سرویس ها و قابلیت های شبکه ثابت (PSTN/ISDN) با ملاحظه محدودیت های انتقال رادیویی، استفاده از طیف و معیارهای اقتصادی.

اجازه به کاربران شبکه ثابت و سیار برای استفاده از سرویس ها، صرف نظر از محل (یعنی فراگردی در داخل یا خارج کشور).

ساختاری باز که راه ساده ای برای استفاده از پیشرفت های تکنولوژیکی و کاربردهای مختلف می باشد را فراهم می کند.

امکان همزیستی و اتصال داخلی با سیستم های موبایلی که از لینکهای ماهواره ای مستقیم استفاده می کنند را فراهم می کند.

فراهم کردن مشخصه و شماره های PSTN/ISDN واحد برای کاربر مطابق با توصیه نامه های مناسب ITUT.

ارائه سرویس هایی که حدالامکان قابل دسترس در PSTN/ISDN و شبکه های عمومی دیگر بوده با ملاحظه اختلافات در مشخصه های محیط های رادیویی موبایل و شبکه ثابت.

فراهم کردن باند فرکانسی مشترک برای ایجاد سازگاری عملیاتی مورد نظر و مؤثر بین سیستم ها.

در اصل یک باند فرکانسی مشترک در بعد جهانی مورد نظر است.

به طور منطقی این وضعیت باید از طریق باند سیگنالینگی مشترک و همپوشانی کافی باندهای ترافیکی فراهم گردد.

با توجه به دلایل ذکر شده برای گسترش سیستم GSM، زمینه ها، نیازمندی های عملیاتی و فنی GSM را به طور کامل توضیح می دهیم.

در بخش 1-5 سرویس مختلف عرضه شده توسط GSM به علاوه محتویات کتاب و نتیجه گیری ها توصیف می گردند.

سابقه GSM تعیین مشخصات سیستم GSM در اروپای غربی متحد در سازمان CEPT آغاز گردید و در آن جا کار گروهی برای تدوین توصیه نامه ها به طور رسمی در زمینه های مختلف مخابراتی پذیرفته شد.

با این وجود، در هر کشور، استفاده از یک یا چند توصیه نامه برای هر سرویس معین، تصمیمی ملی و داخلی به شما می رفت.

بهر حال نیاز به تعهد بیشتری در مورد GSM احساس می شد.

سیستم نیاز به دربرگیری مفهوم فراگردی بین المللی داشت و موفقیت آن در یک کشور بسته به گستردگی سیستم در کشورهای دیگر داشت.

توسعه و تولید تجهیزات سیستم نیاز به سرمایه گذاری های بزرگ صنعتی داشت و فقط در صورت وجود بازارهای ملی مختلف توجیه اقتصادی داشت.

در این زمینه یک تفاهم نامه در اواسط سال 1986 تهیه و اولین بار توسط 12 کشور در سپتامبر 1987 امضاء گردید.

کار تعیین مشخصات سیستم GSM بعدا به ETSI، منتقل گردید.

این سازمان مسؤل استانداردسازی و تفاهم نامه ها گردید و به عنوان سازمانی مناسب برای بحث درباره موضوعات عملیاتی تعیین گردید.

هدف اصلی از GSM-MOU فراهم آوردن چارچوبی برای تمام اندازه گیری های اجباری می باشد که باید توسط همه امضاء کنندگان جهت اطمینان از افتتاح همه سرویس های تجاری در کشورهایشان تا سال 1991 صورت پذیرد.

نیز کارگزاران شبکه در هر کشور باید طراحی شبکه ها را چنان توسعه پذیر انجام دهند که مسیرهای انتقال بین کشورهای امضاء کننده هر چه سریعتر تحت پوشش سیستم های مورد نظر قرار گیرند.

تا سال 1991 تمام شهرهای بزرگ و فرودگاه های اصلی، تا سال 1993 ارائه سرویس های ویژه و تا سال 1997 فراگردی کامل در اروپا مانند جدول 1-2 در اولویت کار قرار گرفتند.

جدول 1-2 مراحل مهم یک سیستم موبایل نیازمندی های عملیاتی در GSM لیستی از نیازمندی های توسعه یافته عملیاتی برای GSM در زیر آمده است: امکان کیفیت صوتی بالا و سلامت لینک.

بهره طیفی بالا.

وجود سیستم های مشابه در تمام کشورها (هماهنگ سازی و استاندارد سازی در اروپا).

امکان فراگردی داخل کشوری (فراگردی خارج کشور نیاز به استاندارد سازی واسط هوایی دارد).

قابلیت انعطاف بالا (وجود معماری باز که منجر به امکان معرفی سرویس های جدید در آینده می گردد).

یکپارچگی با ISDN.

وجود قابلیت های امنیتی.

امکان استفاده از تعدادی از خصوصیات اضافی مانند سرویس پیام کوتاه و استفاده از سیستم فاکیسمایل ...

سیستم با قبلیت معرفی آسان.

هسته ارزان قیمت.

بعضی از نیازمندی های سیستم توسط کمیته های ارشد CEPT صریحا معین نشد و در مقابل استقلال زیادی برای سیستم GSM حاصل که در نتیجه آن کمیته توانست به بهترین شکل به مصالحه ای بین نیازمدی های ناسازگار مانند صرفه جویی طیفی، قیمت پائین و کیفیت بالای صحبت دست یابد.

یک دلیل برای این انعطاف کمیته، آن بود که در آن زمان هنوز استفاده اصلی چنین سیستمی مشخص نبود.

چون در اوایل 1990 کاربرد اصلی سیستم برای ارتباطات صوتی بود لذا منطقی به نظر می رسید که سیستم اساسا یک سیستم صوتی انگاشته شود.

ولی به تدریج نیاز برای ارائه سرویس های پیشرفته داده احساس گردید.

سیستم باید دارای حداقل مشخصات سیستم های موجود نسل اول مانند مشخصات بهره طیفی هزینه دستگاه موبایل، هزینه شبکه هسته، در دسترس بودن ایستگاه های دستی، و نیز همان کیفیت ارسال صحبت و سادگی معرفی سرویس های جدید باشد.

برای رقابت با سیستم نسل اول، سیستم GSM باید حداقل در یکی از زمینه های فوق بر سیستم های نسل اول برتری داشته و به تدریج در دراز مدت این سیستم بتواند در تمام زمینه های دیگر نیز بهبود یابد.

یک سؤال مهم این بود که تا چه اندازه باید در کار تعیین مشخصات GSM جلو رفت.

یعنی سیستم ها برای اینکه در تمام کشورها یکسان شوند تا چه اندازه باید مشخص گردند و مشخصات سیستم ها چقدر باید در اختیار کارگزاران و تولید کنندگان قرار گیرند.

واضح است که بدون واسطهای هوایی یکسان در تمام شبکه ها، مشترکین قادر به فراگردی آزادانه بین شبکه ها نیستند.

این نیازمندی، حداقل مقدار لازم برای استاندارد سازی بوده و لذا مورد توجه قرار گرفت.

ممکن است بعضی از افراد مشخص شدن همه موارد در سیستم از جمله سخت افزار ایستگاه موبایل (MS) و حتی اجزاء دیگر سیستم را یک امتیاز بدانند.

در هر صورت در انتها برای اینکه در سیستم تمام جزئیات مشخص نگردد موافقت صورت گرفت و تنها واسطهای عملیاتی بین قالب های اصلی ساختمانی مشخص شدند.

این عمل چندین سود داشت که از جمله آن امکان ساخت قالب های اصلی ساختمانی توسط سازندگان مختلف بود.

لذا فرصت خرید هر دستگاهی که مشتری می خواست فراهم شد و موقعیتی را نیز برای رقابت حداکثر بین سازندگان فراهنم نمود.

در نتیجه اگر کاربری دستگاهی را از یک سازنده معین بخرد باید مجبور به ادامه خرید از آن مرجع نباشد.

واسطهای الکتریکی برای هر دو تجهیزات مشترک و ثابت استاندارد شده اند و با استاندارد های ISDN متعارف سازگار می باشند.

با معماری باز شبکه که با واسط های استاندارد شده همراه است امکان تعامل بین تجهیزات سازندگان مختلف ایجاد و در نتیجه سازگاری و تعامل بین سیستم ها و تضمین گشته و به علاوه قابلیت انعطاف پذیری کارگزار در انتخاب سازندگان تجهیزات در سطح زیر سیستم فراهم گشته است.

(Group Special Mobile or Global System for communication) GSM یعنی استاندارد مخابرات سلولی دیجیتالی جدید اروپای متحد، محدودیت های موجود در سیستم های آنالوگ را برطرف می کند.

در حقیقت در اثر استفاده بهتر از فرکانس و روش های بکارگیری سلول های کوچکتر، ظرفیت 2 تا 3 برابر افزایش می یابد.

لذا تعداد مشترکینی که قادر به سرویس گیری هیتند به طور قابل ملاحظه ای افزای می یابند.

ظرفیت افزایش یافته در سیستم GSM در مقابل سیستم آنالوگ قبلی در شکل 1-2 نشان داده شده است.

همانطور که در شکل دیده می شود ظرفیت GSM نسبت به سیستم آنالوگ نسل اول، 2 تا 3 برابر، افزایش می یابد.

GSM استاندارد عمومی تلفنی موبایل دیجیتالی اروپای متحد می باشد که توسط ETSI تعریف شده است.

با شناساندن کامل خصوصیات فراگردی GSM در اروپا، شخص می تواند یک تلفن را در سفر و در تمام اروپا استفاده و سیستم در محدوده محل خود به طور اتوماتیک، اطلاعات را تجدید کند در اینصورت ضخص قادر به ارسال و دریافت مکالمات بوده و خواهان نیاز به دانستن محل خوانده ندارد.

با شکل بندیهای مختلف فرستنده و گیرنده های پایه (BTS) و کنترل کننده های ایستگاه پایه () قابلیت انعطاف زیادی حاصل می شود.

شکل بندی بهینه بر اساس نیازمندی های ترافیکی قابل انتخاب است.