دانلود مقاله علم ورزش

علم ورزش ، علمی است که در آن به مسائل علمی و تخصصی ورزش پرداخته می شود و هدف از این علم آن است که علاقه مندان به ورزش از این طریق پی به کلیه مسائل مربوط به علوم ورزش برده و آن را به کار بندند تا کمتر دچار آسیب شده و همچنین از طریق علم ورزش مهارت خود را در هر رشته ورزشی افزایش دهند.

آدمی در مراحل تمدن به درجات عالی رسیده و اندیشه و فکر او بسیار تابناک شده و حاصل کار و اندیشه و هوشمندی انسان یعنی علوم و معارف بشری نیز روز به روز وسعت یافته است .

هر یک از دانش ها و فروغ معرفت های انسانی در قرن بیستم به صورت دریای پهناور درآمده است به طوری که در هر یک از رشته های علوم باید سال ها وقت صرف کرد تا در آن تخصص یابد و به مقام شامخی برسد، نه تنها ناگزیر است از برگزاری مسابقه آن علم یا فن در جهان آگاه گردد و از بزرگان آن رشته تا سی جوید و پیش برود، بلکه همین فرد باید علاقمند به این رشته هم باشد و همین موارد لزوم داشتن اطلاعات کافی و یا معلومات عمومی را ایجاب می کند.

امروزه هیچ کس حتی کسانی که فقط ارزش روش های علمی در بالا بردن سطح تکنیک ، تاکتیک و به طور کلی کیفیت تیم ها در هر نوع ورزشی باشند .

در ورزش اجرای صحیح مهارت ها وابسته به رعایت اصول و قوانینی علمی متکی بر اصول مکانیکی و بیومکانیکی است.

وقتی رقابت ها در سطح حتی صدم ثانیه ها کشیده می شود صرف نظر از تلاش شخصی ورزشکاران در پیروزی ، به طور دقیق ارزش تمرینات و نحوه ی استفاده حداکثر از قدرت و توان ورزشکار در تمرینات توسط یک مربی آگاه و با استفاده از روش های علمی و سایر خصوصیاتی که یک مربی موفق باید داشته باشد از جمله اصول علمی تربیت بدنی، برنامه ریزی صحیح تمرینات به نحوی که ورزشکار در روز مسابقه در حداکثر کیفیت بدنی و توان مسابقه باشد به طور کامل روشن و غیر قابل انکار است.

اگر ما ادوار گذشته را مورد مطالعه قرار دهیم در می یابیم که در مسیر عمومی تاریخ زندگی انسان ، فرهنگ ها و تمدن های بسیاری به وجود آمده است و پیدایش اجتماعات و حرکت آنان اگر چه به ظاهر مستقل بوده ولی به حقیقت در یکدیگر تأثیرات متقابل داشته و تاریخ عمومی بشر را از جنبه های حرکت درونی و بیرونی به وجود آورده است.

نقش اساسی علوم ورزشی :

اگر چه علوم ورزشی و نقش اساسی آن در بین تمامی ملل هنوز به مراحل کمال نرسیده ولی بدین نتیجه نهایی نرسیده است که اولاً : اجتماع انسانی چون تشکل الکترونی و پروتونی و تجمع منظومه‌های شمسی پیوسته متحرک و متکامل بوده و از مراحل مختلفی گذشته است و در ثانی: تحول و حرکت افراد اجتماع نه فقط از جنبه‌های معنوی و درونی مورد مطالعه بوده بلکه برای تطابق حرکات روحی و جسمی انگیزه‌های علمی را مورد توجه قرار داده و دوام حیات و زندگی خویشتن را در این ایام یافته است که جسم و روح خود را مبتنی بر تحول زمان و نظام خلقت هماهنگ ساخته تا با توازن این دو پدیده‌ی محسوس و معقول سزاوار عدل آفرینش و محق به ادامه‌ی زندگی سالم و متعالی باشد.

ورزش محتوی زندگی نیست بلکه نوایی است که زندگی را همراهی می نماید .

حفظ سلامت ملل و ایجاد تحول در همه‌ی این تلاش‌ها ، تحقیق‌ها ، تفسیر‌ها و تجربیات و آزمایش‌های علمی در این مدت بیش از دو قرن باعث شدند تربیت بدنی به صورت علم جداگانه‌ای درآمده و انجام ورزش برای مردم جوامع صنعتی جنبه‌ی حیاتی پیدا کند برای این که احتیاج جوامع کنونی ، به نیروی انسانی سالم بیش از هر زمان دیگر قابل لمس است، در جوامعی که نارسائی های کمی و کیفی ورزش وجود دارد عقب افتادگی آن جامعه نیز چشمگیر است و از این روست که ورزش امروز در جوامع مترقی دنیا علاوه بر اثرات بهداشتی و نقش مهم آن در سلامت یک ملت به عنوان یک پدیده‌ی اجتماعی و عامل مهم اقتصادی مورد مطالعه و پ‍ژوهش علمی قرار می گیرد به این دلیل که ترقی دانش و فنون و پیشرفت تمدن مسائل تازه‌ای به وجود آورده است که در گذشته یا مورد نظر نبوده و یا آن که چندان توجهی به آن نمی شد.

بررسی‌های علمی ورزش و تربیت بدنی در جوامع صنعتی امروز جدا از پژوهش های پزشکی ، آموزش و پرورش ، روانشناسی ، بهداشت، جامعه شناسی ، اقتصاد و تاریخ نبوده بلکه با همه‌ی علوم فوق رابطه مستقیم دارد .

تربیت بدن فرصت را به کودک، نوجوان و جوان می دهد که استعداد‌های خود را بیازماید و به پرورش خود با راهنمایی مربی آگاه همت ورزد .

نوجوان و جوان امروزی فقط در محیط ورزش حاضر است نظم را بپذیرد ، چرا که در آن محیط همه مانند او به دستور و مقررات مربوط احترام می گذارند و مسئله تبعیض مطرح نیست همسالان و همراهان دیگرش هم مجبورند به دستورهای مربی عمل کنند.

سازمان کلی فلسفی ورزشی:

هر کشور بر اساس طبیعت، آب و هوا،‌محیط جغرافیایی و فطرت مردم آن سرزمین دارای فلسفه خود می‌باشد.

چون نداشتن فلسفه ورزشی در هر کشور نمی تواند پایه و اساس درستی برای ورزشی آن کشور باشد.

مثلاً در اروپا فلسفه ورزشی مردم شباهت زیادی به فلسفه ورزشی رم و یونان باستان دارد.

و یا کشور خودمان ایران سوابق طولانی تری نسبت به رم و یونان در ورزش دارد.

بطوری که طبق مستندات تاریخی دو هزار و پانصد سال سابقه فلسفی در ورزش دارد، تا آنجا ضرب المثل پر مغز و بیاد ماندنی گواهی می‌دهد: عقل سالم در بدن سالم است، فلسفه ورزشی ایرانیان بوده است .

در نوشته‌های "شیلر" و "گوته" نویسندگان بزرگ آلمان ، سه جمله ذیل را می توان در فلسفه ورزشی بسیار مؤثر دانست:‌
1 هر انسانی دوست دارد بازی کند و بازی کردن جزئی از زندگی می باشد.

به عنوان مثال: کودک دوست دارد با انگشت دست خود بازی کند.

شما حتی در سن کهولت علاقمند به ورزش هستید حتی اگر از نوع سبک آن را انتخاب کنید .

بنابراین بازی کردن ( ورزش)‌ جزئی از رشد انسان است و اگر انسان ورزش نکند رشد سالم و صحیح نخواهد داشت.

2 هر کس مطابق با شعور و ذهن خود بازی خاصی را انتخاب می کند.

مثلاً، بعضی‌ها بازی گروهی توأم با خشونت را دوست دارند.

پس به فوتبال ، یا بسکتبال، یا هندبال، و یا راگبی روی می آورند.

و بعضی ها برخورد بدنی را دوست ندارند پس به ورزش‌هایی چون والیبال ، تنیس و یا بدمینتون و ...

می پردازند.

و عده‌ای به ورزش‌های انفرادی مانند دو میدانی، ‍ژیمناستیک، شنا و وزنه برداری علاقه دارند.

3 هرکس شخصیت خود را در جریان بازی نشان می دهد.

به همین دلیل، مربیان می بایست علاوه بر شناخت روان شناسی، رفتار بازیکنان را مورد دقت و مطالعه قرار داده تا انعکای از شخصیت فردی بازیکن را در زندگی بدست آورند.

مثلاً بعضی از بازیکنان در زمین تمرین و مسابقه مرتب حرف می زنند.

اینگونه افراد در کلاس درس هم بی دلیل صحبت خواهند کرد.

یا در بازی و مسابقه با داور، در اداره با رئیس و سرپرست نیز حالت پرخاش و اعتراض گونه دارند.

بنابراین در اثر شناخت مراحل علمی و تجربی انسانها در ورزش، می توانند اثرات بسیاری موثری در رشد زندگی آینده جوانان و نوجوانان ترسیم نمایند.

سیاست‌های شناخته شده ورزشی در جهان :

اصولاً انتخاب و سیاست ورزشی، جزئی از وظیفه هر حکومت است.

سیستم حکومت‌ها نیز متفاوت است و هر کدام حالت خاص سیاست خود را دنبال می کنند.

برای مثال به چند نمونه از سیاست‌های ورزشی که توسط حکومت‌ها اعمال می شود اشاره می کنیم :
1 حکومتی سیاست ورزشی خود را بر مبنای تعلیم و تربیت قرار می دهد .

معنی این سیاست آن است که هر حرکت و فعالیتی در مدارس مورد توجه قرار می گیرد.

زیرا حکومت تشخیص داده تربیت بدنی از تربیت کلی سیاست آنهاست.

بنابراین ورزش زیر نظر آموزش و پرورش قرار دارد.

2 حکومت دیگر ورزش را زیر نظر وزارت بهداری و بهزیستی اداره می کند.

زیرا ورزش و تربیت بدنی را در جهت رعایت اصول بهداشت و سلامت جامعه پایه گذاری می کند.

3 حکومت سوم هدف از ورزش را نزدیکی طبقات ، از غنی گرفته تا فقیر و از سیاه گرفته تا سفید، می داند و بطور کلی تشکیل جامعه یکپارچه مورد نظر است.

مثلاً آنها به بازی‌هایی فکر می کنند که بتوانند اجتماعات ورزشی را به وجود آورند،‌ چنین سیاست ورزشی زیر نظر وزارت کشور اداره می شود.

4 نوع دیگر حکومت، سیاست ورزشی را در جهت فراهم کردن پرستیژ به معنی اعتبار و آبرو، و حیثیت حکومتی خود می داند، این نوع حکومت می خواهد نان دهد دارای حکومتی بهتر از سایر حکومت‌ها بوده از نظر سلامت جامعه، دارای وضع بهتری می باشد.

در واقع بسیاری از حکومت‌ها به دنبال همین سیاست هستند .

حکومت‌های پیرو این نظریه نیاز به سازمانی دارند که در حد آرزوهایشان گسترده باشد.

البته انواع دیگری از سیاستهای ورزشی نیز ممکن است وجود داشته باشد که بر حسب نیاز جامعه ، قابل مطالعه متخصصین است.

تغذیه و اساس عملکرد انسان در ورزش تغذیه مناسب ، پایه و اساس عملکرد جسمانی را تشکیل می دهد زیرا علاوه بر فراهم کردن سوخت برای اعمال زیستی، مواد شیمیایی مورد نیاز برای استخراج و استفاده از انر‍ژی بالقوه موجود در این سوخت را نیز مهیا می کند.

غذا همچنین تأمین کننده عناصر ضروری برای تشکیل بافت جدید و ترمیم یاخته‌های موجود است.

شاید بعضی چنین پندارند که چون تغذیه مناسب برای تمرین های ورزشی را می توان به آسانی از طریق رعایت رژیم غذایی کاملاً متعادل به دست آورد در مطالعه عملکردهای ورزشی تغذیه مناسب چندان اهمیتی ندارد.

با این حال، این موضوع مورد تأکید است که وقتی مطالعه تمرین‌های ورزشی از بعد ظرفیت‌های انر‍ژی مورد توجه قرار می گیرد، باید از منابع انر‍ژی غذایی و نقش مواد غذایی در مراحل آزادسازی انرژی آگاه بود.

با این دیدگاه برای علاقمندان به ورزش این امکان وجود دارد که اهمیت تغذیه مناسب را درک نمایند و اعتبار ادعاهای مربوط به مکمل‌های غذایی و اصطلاحات تغذیه‌ای ویژه برای کمک به عملکردهای جسمانی را به شکل نقادانه‌ای ارزیابی کنند .

چون مواد غذایی مختلف عامل ایجاد انر‍ژی تنظیم مراحل فیزیولو‍ژیک مربوط به تمرین‌های ورزشی هستند بنابراین می توان اصطلاحات رژیم غذایی را با بهبود عملکرد ورزشی مرتبط دانست.

اغلب افراد وقت و انرژی چشمگیری را صرف دستیابی به عملکرد ورزشی بهینه می کنند و تنها به دلیل پیروی از یک برنامه تغذیه‌ای ناکافی، مغایر و گاه مضر با شکست روبرو می شوند.

سرانجام اینکه اکنون مشخص شده است که روش‌های گوناگون تغذیه صحیح می‌تواند با امراض مختلف مقابله کند و تمرین‌های ورزشی منظم در این امر سهم مهم و مثبتی دارد.

تغذیه ورزشکاران : ر‍ژیم غذایی یک ورزشکار باید در یک مطلب اساسی با رژیم غذایی فرد عادی تفاوت داشته باشد .

ورزشکاران علاوه بر احتیاجات زندگی روزمره، نیاز به سوخت برای تمرین ومسابقه دارند غذا سوخت لازم برای ورزشکاران را تأمین می کند ولی اغلب ورزشکاران از سوختی که در مخازن خود می ریزند غافلند.

پروتئین، چربی و کربوهیدارتها سوخت بدن(انرژی) شما هستند.

همه غذاها ترکیب یکسانی از نظر محتوا ندارند.

همانگونه که ماشینهای مسابقه نیاز به بنزین با درجه اکتان بالا دارند.

ورزشکاران نیز نیاز به مواد غذایی دارای درجه کربوهیدارت بالا دارند.

کالری یک ورزشکار نوجوان ( به خصوص فردی که در حال رشد است) نسبت به هر زمان دیگری از زندگی نیاز بیشتری به کالری دارد .

انرژی مورد نیاز همچنین به نوع ورزش تخصصی و برنامه‌ تمرین شما بستگی دارد.

یک دختر نوجوان با جثه متوسط که دارای فعالیت متوسط و هنوز در حال رشد است به حدود 2200 کالری در روز نیاز دارد، حال آنکه یک دختر 15 ساله با جثه کوچک که رشدش کامل شده به حدود 1800 کالری یا کمتر نیاز دارد.

پسران نوجوان بالاخص نیاز بسیاری به کالری دارند.

یک پسر نوجوان در حداکثر رشد ممکن است به 4000 کالری در روز احتیاج داشته باشد .

میزان کالری که در ورزش نیز می سوزد متفاوت است تمرین پیش از یک فصل در یک تیم فوتبال ممکن است در روز 500 کالری یا بیشتر بسوزاند.

کربوهیدارتها : کربوهیدارتها بهترین سوخت برای ورزشکاران هستند چرا که در مقایسه با چربی و پروتئین نیاز به اکسی‍ژن کمتری دارند.

در صورتی که به اندازه کافی از کربوهیدراتها استفاده کنید قادر خواهد بود شدیدتر ورزش کنید.

(چه در هنگام ورزش و چه در مسابقه ) یک رژیم کربوهیدارت به شماره اجازه می دهد که به خاطر بازسازی ذخایر کربوهیدارتی و کاهش زمان بازکشت و حالت اولیه سخت‌تر تمرین نمایید.

رژیم غذایی در زمان تمرین به ویژه حائز اهمیت است.

چرا که اگر شما قادر به تمرین شدید‌تر باشید، در طی مسابقه نیز به سطوح بالاتری از کارایی می رسید.

هر بادی 60-50 درصد کالری مصرفی خود را از کربوهیدارتها تأمین کند.

به عنوان یک ورزشکار شما حتی به مقادیر بیشتری در حد 70-60 در صد کالری مصرفی 10-6 گرم به ازای هر کیلوگرم از وزن بدن نیاز خواهد داشت .

در صورتی که یک ورزشکار استقامتی هستید، نیاز شما به کربوهیدارت می تواند تا 90-70 درصد کالری مورد نیاز روزانه شما افزایش یابد.

غذاهای کم محتوا ذخایر کربوهیدرات بدن شما را کاهش خواهد داد و انر‍ژی شما را تحلیل خواهند برد به نحو مشابه، در صورتی که به جای کربوهیدراتها از غذاهای پرچرب و پروتئین استفاده کنید، نخواهید توانست انر‍ژی مناسب برای تمرین و مسابقه مطلوب را تأمین نماید.

پروتئین : زمانیکه به عنوان منبع maintenance انر‍ژی به کار رود پروتئین در رشد، نگه دارد و ترمیم بافتهای بدن دخالت دارد.

برخلاف کربوهیدارتها یک سوخت گرانبها و کم بازده به شمار می آید.

از آن جهت گرانبها محسوب می شود که به خاطر مصرف شدن به عنوان سوخت ، پروتئین نخست باید به کربوهیدارت یا چربی تبدیل شود که مستلزم صرف انر‍ژی و تولید سموم است.

شما برای دفع سموم آب را از دست می دهید که می تواند به کم آبی (دهیدراسیون ) منجر شود که خطری برای ورزشکاران است .

از جهت کم بازده است که استفاده از پروتئین به منظور تأمین انرژی با نقش اولیه پروتئین یعنی رشد، نگهداری و ترمیم بدن سازگار نیست .

از آنجا که بدن ورزشکاران کمی بیشتر درمعرض آسیب و جراحت می باشد ، نیاز ورزشکار به پروتئین کمی بیشتر از یک فرد غیر ورزشکار است.

در صورتی که ورزشکار به برنامه‌های پرورش اندام و افزایش حجم عضله می پردازد ، نیاز به پروتئین بیشتری دارد.

برای ورزشکاران استقامتی پروتئین نقش یک باک سوختی ذخیره و به عنوان پشتیبانی کربوهیدارتها سوخت اصلی را ایفا می کند.

در کتب، توصیه می شود که یک ورزشکار درحال رشد حدود 5/1 گرم پروتئین به ازای هر کیلوگرم از وزن بدن مصرف کند.

استفاده از یک ر‍ژیم متعادل نیاز پروتئینی ورزشکار را تأمین می کند و نیازی به مکمل‌های پروتئینی وجود ندارد.

مصرف زیاد پروتئین می تواند با افزایش ازت، اوره و آمونیوم موجب ضعف شدید گردد.

در ورزشکارانی که فراورده‌های گوشتی و لبنی را مصرف نمی کنند یا رژیم های خاص گیاهخواری دارند ممکن است نیاز به پروتئین تأمین نشود.

به هر حال همیشه باید این 8 نکته را مد نظر قرار داد که رشد عضلانی با خوردن غذاهای پر پروتئین افزایش نمی‌یابد بلکه ورزش است که باعث بزرگی عضلات می گردد.

چربی : با وجود آنکه اغلب ورزشکاران تلقی نامناسبی از چربی دارند، شما باید بدانید که چربی یک ماده مغذی ضروری است و نقشهای حیاتی زیادی را ایفا می کند.

چربی پوست و بدن را تشکیل می دهد.

از طریق ساخت هورمونها بدنتان را تنظیم می‌کند.

به حالت عایق و محافظ برای احشای داخلی عمل می کند .

به ترمیم بافتهای آسیب دیده و جنگ با عفونت ها کمک می کند.

منبعی برای انر‍ژی است.

چربیها راهی برای ذخیره انر‍ژی در بدن هستند.

چربیها را به عنوان یک باک ذخیره در نظر بگیرید: شما دوست دارید که سوخت ذخیره کافی داشته باشید ولی یک باک سنگین به قیمت ازدست رفتن سرعت و قدرت شما تمام می شود.

ورزشکاران تقریباً به همان اندازه افراد غیر ورزشکار به چربی نیاز دارند.

ولی از آنجا که ورزشکاران به کالریهای بیشتری نیازمندند و باید نیاز مضاعف خود به کالری را از کربوهیدارتها تأمین کنند، درصد توصیه شده کالری از چربی کمتر است (25-20 درصد برای ورزشکاران درمقابل 30-20 درصد برای غیر ورزشکار) به عنوان مثال یک غیر ورزشکار و یک ورزشکار ممکن است هر دو 600 کالری از چربی بدست آورند، در فرد غیر ورزشکار 2000 کالری و در فرد ورزشکار 3000 کالری است.کربوهیدارتها و پروتئین باید 1000 کالری اضافی مورد نیاز ورزشکار را تأمین کنند.

مایعات و الکترولیتها : ورزشکاران به نوشیدن مایعات و الکترولیتهای اضافی نیاز دارند تا بدنشان را سرد نگه دارند.

یک فرد بزرگسال متوسط باید در روز 10-8 لیوان مایعات مصرف نماید.

نیاز شما به مایعات ممکن است در زمان بیش از یک ساعت فعالیت در گرما به دو یا حتی سه برابر افزایش بیاید حتی در روزهای خنک و فعالیتهای کوتاه مدت شما باید بیشتر از یک فرد غیر ورزشکار بنوشید.

ویتامین و املاح : زمانی که انر‍ژی بیشتری مصرف کنید، افزایش می یابد.

شما به بسیاری از ویتامین‌های خانـــواده B که به بدن در سوختن کربوهیدارتها کمک می کنند در غلات و حبوبات یافت می شود.

ویتامین‌های B و آنهایی که به پردازش پروتئینی ها یـــــاری می رساننــد در فراورده‌ های گوشتی و لبنی وجود دارند .

بنابراین شما می توانید از طریق خوردن بیشتر این غذا با یک تیر دو نشان بزنید و افزایش نیاز خود به انر‍ژی را رفع کنید.

نقش تغذیه در سطح آمادگی ورزشکاران : تغذیه نامناسب سطح یک ورزشکار عالی را به سطح متوسط کاهش می دهد .

پزشک تیم فوتبال پگاه گیلان گفت: سازمان بین‌المللی تغذیه در شعــار معـــروف خود می گوید: «تغذیه، یک بازیکن متوسط را به یک بازیکن عالی تبدیل نمی‌کند اما تغذیه نامناسب ورزشکار عالی را تا سطح یک ورزشکار متوسط پایین می آورد.»‌ دکتر حمیداوی پزشک سابق تیم فولاد خوزستان درباره‌ی جایگاه تغذیه درمیان ورزشکاران در گفت و گو با ایسنا، اظهار کرد: باشگاه فولاد خوزستان ، نخستین باشگاه ایرانی است که به بازیکنان خود برنامه‌ی غذایی ارایه می دهد.

در سال گذشته در ابتدای فصل به صورت دو هفته‌ای به بازیکنان برنامه داده می شد و بازیکنانی که بومی بودند این برنامه را رعایت می کردند و برای بازیکنان غیر بومی با قراردادی که با یکی از رستوران‌های اهواز منعقد شده بود، غذا تهیه می شد .

وی افزود: همچنین ما برنامه‌ی غذایی خودمان را بر اساس پیشنهاد هتل المپیک به آنها دادیم و در این هتل منوی غذایی فولاد برای ورزشکاران سرو می شود.

پزشک تیم ملی فوتبال : «تغذیه» بخشی از طب ورزشی است؛ در حال گذر از طب ورزشی هستیم .

مشکل تدارکات تجهیزات تغذیه داریم .

باشگاه‌های حرفه‌یی رویکرد علمی داشته باشند.

دکتر پرهام خانلری ، گفت : «تغذیه» بخشی از طب ورزشی است و تا زمانی که طب ورزشی در کشور مرحله‌ی مقدماتی را پشت سر می گذارد نباید توقع پیشرفت در حد مطلوب را داشت .

پزشک تیم ملی فوتبال درگفت و گو با ایسنا، اظهار کرد: طب ورزشی مراحل مقدماتی شناخت و رشد را طی می کند و موضوع چندان شناخته‌ شده‌ای نیست.

وی افزود: زمانی که تمام باشگاه‌های حرفه‌ ای رویکردی علمی را سرلوحه‌ی کار خود قرار دهند می توان توقع داشت که گام نخست را به سمت علمی شدن برداشته‌ایم.

خانلری با بیان این که نکات کلی در تغذیه‌ی ورزشی وجود دارد، اضافه کرد: در سطح ملی از لحاظ نیروی متخصص تغذیه کمبودی احساس نمی شود و امکانات خوبی نیز در اختیار داریم و دسترسی به سطح اطلاعات نیز آسان است اما به طور کل در کشور مشکل تدارکات مشاهده می شود.

به عنوان نمونه محلول «ایزوتونیک» را تمام کشورهـــای جهان می توان از سوپر مارکت‌ها خریداری کرد اما در ایران هنوز یک قلم آن را نمی توان پیدا کرد.

وی نوشابه‌های انر‍ژی زای موجود در کشور را مفید ندانست و افزود: این نوشابه‌ ها در کشور ما متأسفانه بیشتر جنبه‌ی تبلیغاتی دارند و مواد اضافی موجود در آنها مضر است.

پزشک تیم ملی درباره‌ی برنامه‌ی غذایی ورزشکاران گفت: نمی توان به یک باره بازیکنی که از فلان شهرستان به تیم تهرانی آمده و به تیم ملی دعوت شده را با این برنامه تطبیق داد.

اما بازیکنان با تجربه‌ی ملی مانند دایی که الگوی دیگر بازیکنان هستند و با استفاده از برنامه‌ی غذایی ، بازیکنان جوان را مجاب به پیروزی از این برنامه می کنند.

مشاور تغذیه‌ی فدراسیون فوتبال : توجه به تغذیه ورزشکاران ، در ورزش کشور تحول ایجاد می کند.

باشگاه‌ها باید از وجود متخصصان تغذیه استفاده کنند .

دکتر ایروانی با اشاره به لزوم توجه به جایگاه‌ تغذیه در ورزش گفت: فعالیت جدی در این بخش باعث تحول اساسی در ورزش کشور می شود.

مشاور تغذیه فدراسیون فوتبال در گفت و گو با ایسنا، اظهار کرد : یکی از مهم‌ترین عواملی که یک ورزشکار باید رعایت کند، برنامه‌ی تغذیه‌ای است و خوشبختانه در چند سال اخیر در این زمینه شاهد تحولات فراوانی بوده ایم.

ایروانی ، افزود : تغذیه به مانند بنزین برای ورزشکاران است و استفاده از متخصصین تغذیه در فدراسیون‌های مختلف ورزشی باعث شده است که فدراسیون‌های ورزشی کشور به صورتی علمی تر اداره شوند .

اما حضور متخصصان ورزشی به تنهایی در فدراسیون‌ها کفایت نمی‌کند و باشگاه نیز باید از وجود این متخصصان در تیم‌های خود استفاده کنند .

وی ادامه داد : متأسفانه هم اکنون مشاهده می شود در بسیاری از باشگاه‌ها تدارکاتچی ، برنامـــه‌ی غذایی بازیکنان را تنظیم می کند و این حالی است که بسیاری از متخصصــــان فارغ التحصیل از دانشگا‌ه‌هایی کشور بی کار هستند.

وی با یادآوری بازی ایران و بحرین در رقابتهای مقدماتی جام جهانی 2002 افزود‌:‌ شب قبل از دیدار حساس به بازیکنان غذایی سنگینی مانند کشک بادمجان داده شد که این مسأله به هیچ وجه با برنامه‌ی تغذیه‌ی ورزشکاران تناسبی ندارد .

ایروانی در مورد تأثیر استفاده از برنامه‌ی غذایی در عملکرد ورزشکاران، گفت: بی تأثیر نیست و تغذیه و تمرین مناسب مکمل یکدیگر هستند و نبود هر کدام از آنها باعث کاهش بازدهی ورزشکاران و در نتیجه ناموفق بودن آنها می شود .

مشاور تغذیه‌ی فدراسیون فوتبال درباره‌ی جایگاه مکمل غذایی در برنامه‌ی روزانه‌ی ورزشکاران، تصریح کرد: مکمل‌های غذایی بحث بسیار پیچیده‌ای هستند.

درکشور ما در بر روی تمام این مکمل‌ها باز است و خیلی از آنها دارای مجوز و بسیاری از آنها فاقد مجوز بوده و استفاده از آنها برای ورزشکاران مضر است و باید در استفاده از آنها با پزشک متخصص مشورت کرد.

ایروانی درباره‌ی نوشابه‌های انرژی زا نیز ، گفت: نمی‌توان نه آنها را تکذیب کرد و نه تکذیب چرا که قدیمی‌ترین آنها تنها دو، سه سال هستند که در کشورمان تولید می شوند.

اما نکته‌ی بارز این است که باید استانداردهای خاصی در ساخت آنها رعایت شود.

توصیه‌های غذایی برای ورزشکاران : نیازهای غذایی و میزان انرژی برای هر ورزشکار بر اساس وزن، قد، جنس، متابولیسم و نوع شدت، تکرار و مدت فعالیت متفاوت است.

فشارهای روحی وجسمی در زمان تعلیم دیدن و رقابت همراه با برنامه‌های مسافرتی روی نیاز دریافتی تغذیه ورزشکاران اثر می گذارد؛ در نتیجه میزان کالری و غذای اصلی باید با دقت برای نگهداری سلامت و نیاز تغذیه‌ای آنها برنامه‌ریزی شود.

بر اساس برنامه تمرینهای ورزشکاران؛ حداقل 50درصد و ترجیحاً 60 تا 70درصد از انر‍ژی آنها بهتر است که از مواد قندی تأمین شود.

باقیمانده انرژی باید به صورت مواد پروتئینی 10 تا 15 درصد، چربی 20 تا30 درصد، کالری و مواد غذایی روزانه بدست آید.

مواد قندی مانند دستگاه عصبی مرکزی، برای عضلات در حال ورزش سوخت خوبی هستند؛ مصرف مواد قندی توسط عضلات اسکلتی، به منابع قابل دسترسی انر‍ژی در بدن و نیز به شدت و مدت ورزش بستگی دارد.

شدت و مدت ورزش بر مصرف مواد قندی تأثیر دارند و میزان انرژی بدست آمده از سوخت مواد قندی با شدت وربزش افزایش می‌یابد، در حالی که اگر ورزش طولانی شود، به وضوح کاهش می یابد.

بر اساس این گزارش ، وقتی مدت تمرینات از 90 دقیقه بیشتر می شود نظیر دوی ماراتن ، ذخایر گلیکو‍ژن ماهیچه‌ای به طور واضحی کاهش می یابد.

وقتی این میزان به محدوده ‌بحرانی می رسد، دیگر نمی توان ورزش با شدت بالا را ادامه داد.

به اصطلاح عملی، ورزشکار خسته می شود باید ورزش را متوقف و یا سرعت خود را کم کند.

بر اساس نتایج تحقیقات ، محتوای گلیکوژن ماهیچه‌های در 6 ساعت اول ورزش، با مصرف قندهای ساده به طور واضح بیشترست و سطح انسولین سرم نیز افزایش می یابد.

تغذیه قبل از ورزش با دو هدف انجام می شود: یکی عدم احساس گرسنگی قبل و طی ورزش و دیگری باقیماندن قند خون در زمان تمرین و رقابت در حد مناسب است؛ تغذیه مواد قندی قبل از ورزش می تواند به ذخیره سازی مجدد گلیکوژن در کبد کمک کند.

این ماده ضمن رقابت و تمرینات طولانی، مصرف خواهد شد.

به طور متوسط، هر ساعت پس از ورزش فقط 5درصد از گلیکوژن ماهیچه‌‌های مصرف و طی ورزش بازسازی می شود؛ لذا برای ذخیره سازی کامل و ساخت تقریباً 600 گرم قند مصرف شده، حداقل به 20 ساعت وقت نیاز است.

ورزش و مکملهای غذایی : بیشتر متخصصین تغذیه معتقدند که غذا بهترین منبع مواد مغذی است درصورتی که غذاهای متنوعی از غلات، سبزیجات، میوه‌جات، لبنیات و گوشت مصرف کنید، به قرص‌های ویتامین و مواد معدنی نیاز پیدا نمی کنید .

با این وجود در صورتی که نوعی بیماری یا نیازهای تغذیه‌ای خاصی دارید که با منابع معمول غذایی قابل رفع نیست یا اینکه اصولاً از یک نوع مواد غذایی خاص استفاده نمی کنید.

( مثلاً از شیر تا سایر محصولات لبنی مصرف نمی کنید) ممکن است مکمل برای شما سودمند باشد .

شرایط زیر احتمالاً نیاز به مکمل‌ دارد: کمبود لاکتات: افراد مبتلا به کمبود لاکتات قادر به هضم شیر و برخی فرآورده‌های شیر نیستند درصورتی که این افراد به اندازه کافی از سایر مواد غذایی محتوی کلسیم فراوان (نظیر اسفناج ، کلم و باقلا) استفاده نکنند، مصرف مکمل کلسیمی مفید خواهد بود.

به طور مشابه افرادی که آلرژی به شیر دارند یا از شیر و محصولات آن خوششان نمی آید نیز احتمالاً از مکمل کلسیمی سود خواهند برد.

رژیم گیاهخواری،ویتامین B12 آهن، روی و مکمل‌های کلسیمی ممکن است موردنیاز باشند.

کمبود ویتامین یا مواد معدنی: در صورت تشخیص کمبود ویتامین‌ یا یک ماده معدنی بخصوص ، استفاده از مکمل‌ در درمان این کمبود کمک کننده می باشد.

اما چگونه می تواند بفهمید که نیازهای خاص دارید یا اینکه رژیم غذایی شما فاقد مواد مغذی کلیدی است؟

به عنوان یک ورزشکار شما از ارزیابی تغذیه‌ای برای بررسی عادات غذایی اخیرتان،‌ تشخیص مواردی که به طور مناسب رعایت می‌کنید، برای نشان دادن راههای بهبود و شناسایی نیاز خود به مکمل‌ها سود خواهید برد.

تجربه نشان می دهد ورزشکاران از مکملهایی استفاده می کنند که رژیم غذای آنها به طور کامل این نیازها را تأمین نموده و در مورد مواد مغذی که کمبود دارند از مکمل‌ مناسب استفاده نمی نمایند یک ارزیابی تغذیه‌ای می تواند خلاءهای تغذیه‌ای شما را پر کند.

بسیاری از ورزشکاران حرفه‌ای ادعا می کنند که از مصرف مکملها سود برده‌اند مع الوصف در مورد ادعای این ورزشکاران دو نکته را باید به خاطر داشت : نخست آنکه بسیاری از این ورزشکاران حرفه‌ای از طریق انجام فعالیت‌های بسیار شدید و طاقت فرسا به بدنشان فشار می آورند.

ممکن است در برخی مراحل تمرین خود به مواد مغذی اضافی نیاز داشته باشند.

بسیاری از تبلیغاتی که رأی مکمل‌ها می شوند.

اغوا کننده و فریبنده هستند وفوایدی برای آنها ذکر می شود شاید مصرف یک قرص از اینکه در روز سه لیوان شیر بنوشید و یک ظرف لوبیا بخورید، ساده‌تر به نظر برسد ولی مصرف مکملها یک راه حل ساده نیست.

قسمت دشوار در ارزیابی دعوی سازندگان مکمل این است که بر خلاف داروها و مواد غذایی لازم نیست که سازندگان مکمل به طور قانونی بی خطر بودن یا موثر بودن مصرف آنها را اثبات نمایند.

این بدان معنی است که شما به عنوان یک مصرف کننده باید در اینکه از مکمل استفاده کنید یا خیر، بسیار محتاط باشید قبل از مصرف یک مکمل غذایی، به سئوالات زیر پاسخ دهید: آیا مصرف مکملها قانونی است؟

بسیاری از مواد موجود در مکملهای غذایی برای ورزشکاران شرکت کننده در مسابقات ممنوع بوده و جزو موارد دوپینگ محسوب می شوند.

بنابراین مراقب باشید که اشتباهاً از مکملی استفاده نکنید که باعث محرومیت شما از ورزش شود و بر چسب روی مکمل‌ را با دقت مطالعه کنید تا بدانید واقعاً چه چیزی در این مکمل وجود دارد.

آیا مصرف مکملهای غذایی بی خطر است ؟

بعضی مکملهای غذایی (حتی مواد مغذی آلی) در صورتی که بیش از حد توصیه شده دریافت شوند، دارای عوارض سمی خواهند بود.

سایر مواد نیز ممکن است باعث عدم تعادل و کمبود شوند که به چگونگی تداخل عمل آنها با سایر مواد مغذی در بدن بستگی دارد .

بر خلاف داروها،‌ مکملهای غذایی قبل از اقدام به فروش تحت آزمونهای امنیتی وسیع قرار نمی گیرند لذا احتمال بروز عوارض پیش بینی نشده در آنها وجود دارد.

یک نمونه از مکمل‌ها گیاهی وجود دارد که می توانند عوارض جانبی خطرناکی داشته باشد و20 مورد مرگ در اثر مصرف آن گزارش شده است.

آیا مصرف مکملهای غذایی موثر است؟

به منظور تعیین اثر بخشی یک ماده غذایی، مطالعات کیفی زیادی مورد نیاز هستند.

یک مطالعه منفرد روی تعداد کمی از افراد کافی نیست.

لذا به درستی به این سوال نمی توان پاسخ داد.

آیا مصرف مکمل‌ برای ورزشکاران ضرورتی است؟

با وجودی که مکمل ممکن است قانونی ، بی خطر و موثر باشد (به عنوان بهبود دهنده کارایی) لازم است تعیین کنید که آیا واقعاً به آن نیاز دارید به عنوان مثال در بسیاری از دوندگان مسافتهای طولانی زن ذخایر آهن پایین است و می توانند از مکمل آهن بهره ببرند، ولی در صورتی که ذخایر شما طبیعی باشند، این مکمل برای شما ضروری نمی باشد .

کراتین ممکن است برای ورزشکاران درگیر در ورزشهای قدرتی تا حدی ارزشمند باشد ولی درصورتی که یک ورزشکار استقامتی هستید نیاز به آن ندارید و عوارض جانبی احتمالی آن توجیه پذیر نیست.

این مطلب را همیشه در نظر داشته باشید که هیچ رژیم غذایی وجود ندارد که موجب قهرمانی یک ورزشکار عادی گردد.

فقط رژیم غذایی صحیح و منطقی، شرایط را برای حداکثر آمادگی جسمانی و انجام مطلوبی فعالیت مهیا می کند.

منابع : ramezani40@yahoo.com 1.

سید حسین میری http://khschool.ir 2.

سایت 3.

ذوقی-اینترنت