شدت نور، قوت نور ساطع شده از منابع نور را به دست می دهد. شدت نور منابع معمولی در زوایای مختلف متفاوت است در ابتدا که شمع برای روشنایی مورد قرار می گرفت شدت نور یک شمع استاندارد در صفحه افق به عنوان واحد شدت نور مورد استفاده قرارگرفت که با K مشخص می شد. این استاندارد رضایت بخش نبود و در سالهای بعد استانداردهای گوناگونی معرفی شدند که اهم آنها شمع (Hefner kerte) و شمع بین المللی (International candly) برد. و اما در سال 1948 استاندارد بین المللی جدیدی برپایه تشعشع کننده ای در درجه حرارت انجماد پلاتین عینی 2045 شدت نور که با I نشان داده می شود با واحد کاندیدا اندازه گیری می شود.
2- شارنوری (Luminous Flux)
یک منبع نور که در هم جهات دارای شدت نور یکنواخت 1 کاندیلاست را در مرکز مختصات کروی درنظر بگیرید. میزان نور یا شارنوری را که از هرامتدادیان زاویه فضای خارج می شود، واد شارنوری یا یک لومن (Lumen) می نامیم. اگر شدت نور I( ) کاندیلا باشد. شارنورانی این چنین محاسبه می گردد.
رابطه بالا را به صورت مشتق نیز می توان نوشت:
در رابطه بالا زاویه نضمایی است.
3- درخشندگی (Luminance)
اگر دو منبع نورانی که شدت نور برابر ولی اندازه فیزیکی مختلف داشته باشند، به طور پشت سرهم رؤیت شوند منبعی که کوچکتر است درخشنده تر به نظر می رسد، درخشندگی L در هرجهت را با نسبت شدت نور ساطع شده از منبع در آن جهت به مولفه سطح منبع نورانی در آن جهت تعریف می کنیم و چنین می نویسیم:
لذا واحد درخشندگی کاندیلا برمترمربع که به نیت (Nit) هم معروف است.
4- توزیع شدت نور به منحنی پخش نور:
بیشتر منابع نوری، منابع نقطه ای نیستند و لذا شدت نور یکنواخت درجات مختلف ندارند نحوه توزیع شدت نور یک منبع برای محاسبات نوری با اهمیت است و معمولاً توسط سازنده لامپ اندازه گیری می شود و به عنوان منحنی پخش نور داده می شود. برای نمایش پخش نور روشهای مختلفی ممکن است که منحنی های قطبی یکی از معمولترین روشهاست.
شدت نور بسیاری از چراغها دارای تقارن حول محور عمود چراغ است و برای نمایش پخش نور تنها یک منحنی دریکی از صفحات قائم کافی است.
در این منحنی ها زاویه از محور قائم که از چراغ می گذرد اندازه گیری می شود و در هرزاویه فاصله شعاعی منحنی از محل چراغ شدت نور در آن زاویه را مشخص می کند.
منابع نور
تقسیم بندی چراغها براساس پخش نور:
منابع نور را می توان به دو دسته اصلی لامپهای التهابی و تخلیه در گاز تقسیم کرد.
تقسیم بندی لامپها را می توان به صورت جدول زیر خلاصه کرد.
مشخصات لامپ:
مشخصات اصلی لامپها عبارتند از:
الف- شارنوری برحسب لومن
ب- بهره نوری برحسب لومن بروات
ج- عمرلامپ
ت- درخشندگی لامپ که برحسب کاندیلا برمترمربع اندازه گیری می شود.
ث- رنگ دهی
در قسمتهای بعد با اصول کار لامپها و عومال تعیین کننده مشخصات آنها و ساختمان عمومی آنها آشنایی بیشتری پیدا می کنیم.
1- لامپهای رشته دار:
لامپهای رشته دار حدود 100سال پیش ساخته شد و امروز به حدکمال رسیده اند. علیرغم بهره نوری بیشتر لامپهای فلورسنت، هنوز هم لامپهای رشته دار تولید می شوند. امتیازهای اصلی این لامپ ها، رنگ دهی عالی، کوچکی اندازه، قیمت کم و عدم نیاز به راه انداز است.
1-1- ساختمان عمومی لامپهای رشته دار
رشته توسط دوسیم از فلز مولیبدنوم B نگهداری می شود.اتصال الکتریکی به رشته از دو انتها توسط دو سیم نیکل C انجام می شود. سیم های C به دو سیم D جوش داده شده اند که از طرف دیگر به سیم نازک E که فیوز نامیده می شوند از آلیاژ مس و نیکل ساخته می شوند متصل اند. این سیم ها از طریق دو سیم C، به دو نقطه اتصال H متصل اند. لوله تخلیه K برای تخلیه هوا از داخل حباب L و پرکردن آن از گاز خنثی مورد استفاده قرار می گیرد. سرپیچ فلزی M از برنج یا آلومینیوم ساخته می شود و به وسیله ؟؟؟ مخصوص N به حباب محکم شده است.