عوامل موثر درایجاد بیماری یا ریسک فاکتورهای بیماری:
1- سن: سن ابتلای این بیماری 40 20 سالگی میباشد اما درسنین کمتر از 15 سال وبیشتر از 50 سال دیده شده وهم اکنون بعنوان بیماری بزرگسالان جوان شناخته شده است
2- جنس: زنان 2 برابر مردان مبتلا میگردند.
3- ژنتیک: اگرچه M S یک بیماری ارثی نیست اما دربروز آن عامل ژنتیک نقش دارد یعنی بیماران M S نسبت به بقیه افراد دارای کمپلکس ژن روی کروموزم 6 میباشند.
4- عوامل محیطی و ویروسی
5- عفونتها
6- استرسهای روحی
7- حاملگی
عوامل موثر درتشدید بیماری:
امروزه تحقیقات نشان دادهاند که فعالیتهای شدید بدنی ، خستگی مفرط،ضربات جسمی و جراحی نیزموجب بدتر شدن بیماری میگردند. بین افزایش درجه حرارت بدن و تشدید علاثم رابطه مستقیم وجود دارد. در گرما، علاثم بیمار بیشتر شده وبا کاهش آن رفع میگردد . همچنین در صورت بروز بیماریهای تبدار علاثم بیماری تشدید میشوند.
تظاهرات بالینی بیماری :M S اغلب بیمارانیکه درشروع این بیماری جوان هستند دچار حملات شدید وتخفیف علاثم میشوند و در بین حملات هیچ علامتی ندارند . عدهای دیگر از بیماران ، دچار نوع مزمن و پیشرونده بیماری میگردند وبا گذشت زمان بر شدت آن علاثم افزوده میگردد. نشانهها و علاثم بسته به محل ضایعه (پلاک ) متفاوت میباشند . شایعترین علاثم : ضعف ، خستگی، اختلال در حرکت، اختلال بینایی ، اختلال تکلم، اختلال دفع ادرار و مدفوع ، هایپر رفلکسی، و … میباشند. ضعف اسپاتیک اندامها و ازبین رفتن بازتابهای شکلی به علت گرفتاری راههای حرکتی اصلی درنخاع شوکی بوجود میآید.
افسردگی، تحریکپذیری بیش از حدعاطفی و حالت سرخوشی نامناسب به علت قطع ارتباط بین قشر مغز وهستههای قاعدهای مغز ایجاد میشوند در صورتیکه فرایند بیماری باعث ابتلای راههای نخاعی متصل به مراکز دفع ادرار در پل مغزی و شبکه خاجی شده باشد ، مشکلات مثانه ،اجابت مزاج و جنسی بوجود میآید.
تظاهرات ثانویه نیز که به علت عوارض بوجود میآیند شامل: عفونت مجرای ادرار، گشادی رکتوم، زخمهای فشاری ، پنومونی، ادم در قسمتهای آویزان پا میباشند.
سیر پیشرفت بیماری: این بیماری سیر متفاوتی را دارد اما شایعترین آن نوع عود کننده بهبود یابنده میباشد . که این بیمارپس از یک دوره بهبودی نسبی مجددآ گرفتار میگردد. در طی دورههای خاموشی نشانهها از بین رفته یا کاهش مییابند. انواع دیگر شامل:
1- MSعود کننده : کهباحملات مکرر اختلال عملکرد نورولوژیک مشخص میشود.
حملات طی چند روز یا چند هفته پسرفت کرده و ممکن است با بهبود کامل ، ناقص یا عدم بهبود دنبال شود.
2- MS پیشرونده مزمن : باعث بدتر شدن و پیشرفت تدریجی، بدون دورههای ثبات یا فروکش کردن بیماری شود و غالباً در افرادیکه سابقه M S عود کننده دارند بوجود میآید.
3- MS پیشرونده اولیه : فرد از ابتدای ابتلا به بیماری از خود علاثم پیشرفت نشان داده و گاهی بطور اتفاقی، به مدت خیلی کوتاه بهبودی مختصر از خود نشان میدهند.
4- MS پیشرونده ثانویه : که پس از دوره عود و بهبودی موقت، مجدداً شروع شده و در پی آن پیشرفت بیماری رخ میدهد و ممکن است با عودهای مکرر و بهبودی خفیف و دوره خاموشی بیماری همراه باشد یا نباشد.
5- MS خوشخیم: که به بیمار اجازه میدهد که کاملاً کارایی خود را حفظ نماید و عمده بخشهای دستگاه عصبی خود را بکار گیرد.
6- MS بدخیم: که پیشرفت سریعی داشته و منجر به بروز ناتوانی بارز یا مرگ در مدت زمان کوتاه میشود.
پیش آگهی بیماری MS : در مواردیکه پیشآگهی بیمار بهتر است شامل:
1- شروع پیش از 40 سالگی
2- آغاز با نوریت بینایی
3- کم بودن دفعات بازگشت بیماری در چند سال اول
4- روند بیماری با فراز ونشیب باشد نه یکنواخت و پیش رونده