دانلود مقاله نمونه های از زمین لرزه های دستگاهی

9 نوامبر 1904، کلات نادری ( Ms=604 )
روزنامه ایران سلطانی ( سال 57- شماره 17 ) در تاریخ 14 رمضان 1322 قمری – 22 نوامبر 1904 ، در شرح حوادث ایالت خراسان و سیستان می نویسد: روز چهار شنبه غره رمضان دو مرتبه زلزله شدیدی حادث شد.

ولی بحمدالله خرابی و خسارتی وارد نیامده است.

این جنر شرح این زمینلرزه در مشهد است.

Atlas این زمینلرزه را در ساعت 03:28 (GMT ) با بزرگی 3.6 M و شدت Io=8-9 با او مرکز 36.6N-59.43 در 38 کیلومتری شمال – شمال باختر مشهد حد فاصل مشهد و چناران ( با ذکر خطا) گزارش کرده است.

امبرسز وملویل ( 1982) این زمینلرزه را در ساعت 03:28 (GMT) با بزرگی 6.4 Ms ،شدت 3 ( مخرب) و شعاع دریافت پذیری 430 کیلومتر با رومرکز مهلرزه ای 36.94N-59.FFE 70 کیلومتری شمال مشهد و 7 کیلومتری کلات نادری گزارش کرده اند.

( 2001) Amraseys ‌ مختصات رومرکز مهلرزه ای این زمینلرزه را به 34.10N-59.65E تصحیح کرده است که این نقطه در 15 کیلومتری شمال باختر کلات و 25 کیلومتری جنوب kaahkka ( قهقهه) در حاشیه مرز ایران و ترکمنستان قرار می گیرد.

گسل (؟) که از جنوب خاور دره گز آغاز و تا شمال کلات امتداد می یابد و در طول مسیر خود واحدهای (؟) را بریده و آبراهه ها را بصورت راستگرد جابجا نموده است ، (5/0 کیلومتر) درون گستره کلان لرزه ای این رویداد قرار می گیرد.

مکان وقوع این زمینلرزه در حاشیه شمالی کپه داغ خاوری و در حد فاصل پهنه چین و گسل خوره با پلت فرم توران قرار می گیرد.

در این بخش گسلش راندگی علاوه بر امتداد لغز نیز گسترش یافته است.

17 آوریل 1907، کاکلی ( Ms=5.8 )
این زمینلرزه در ساعت 08:36 (GMT ) با بزرگی Ms5.8 و شدت 3 (مخرب ) با رومکز مهلرزه ای 37.74N-54.85E و شعاع گسترده کلانلرزه ای (ro ) 8 کیلومتر گزارش شده است ( امبرسزوملویل، 1982).

اومرکز زمینلرزه د ر38 کیلومتری شمال شیروان و در روستای کاکلی بر روی گسل بانمان واقع می شود.

29 اوت 1917، شیروان ( Ms=5.7 )
این زمینلرزه در ساعت 13:00 (GMT ) روز 29 اوت با بزرگی Ms5.7 ، شدت اومرکز ی 3 ( مخرب)، شعاع گستره کلانلرزه ای 12 کیلومتر و شعاع دریافت پذیری 180 کیلومتر با اومرکز مهلرزه ای 37.37N-58.O5E توسط امبرسز وملومیل ( 1982) گزارش شده است.

اومرکز زمینلرزه در 10 کیلومتری خاور شیروان و حد فاصل شیروان و خارج قرار می گیرد.

24 اکتبر 1917، گرگان ( Ms=5.3)
زمینلرزه 24 اکتبر گرگان با بزرگی Ms=5.3 و شدت اومرکزی 2+ ( ویرانگر ) در ساعت 11:00 (GMT ) با رومرکز مهلرزه های 36.94N-54.31E ، شعاع گستره کلانلرزه ای 10 کیلومتر و شعاع دریافت پذیری 100 کیلو متر گزارش گردیده است
( امبرسز وملویل،1982).

رومرکز مهلرزه ای د 15 کیلومتری شمال باختر گرگان در 20 کیلومتری خاور – شمال خاور بندر ترکمن واقع می شود.

رومرکز زمینلرزه در زمینهای پست دشت گرگان و حاشیه خزر قرار می گیرد.

گستره کلانلرزهای این رویداد در جنوب باختر گستره کلانلرزه ای زمینلرزه 1470 گرگان ( جرجان ) ( Ms 5.5 ) قرار می گیرد.

28 نوامبر 1917 ، گلیان ( Ms =5.9 )
این زمینلرزه در ساعت 14:42 (GMT ) با بزرگی Ms5.9 و شدت 3 ( مخرب ) و رومرکز مهلرزه ای 37.18N-57.88E ، شعاع گستره کلانلرزه ای 20 کیلومتر و شعاع دریافت پذیری 170 کیلومتر توسط امبر سز وملویل ( 1982) گزارش شده است.

رومرکز زمینلرزه در 25 کیلومتری جنوب شیروان ( گلیان ) و 35 کیلومتری شمال خاور اسیزاین قرار می گیرد.

Atlas این زمینلرزه را با بزرگی Ms 5.7 و رومرکز 36.50N-69.10E در 50 کیلومتری شمال باختر مشهد، 18 کیلومتری جنوب چناران گزارش کرده است.

همچنین زمینلرزه دیگری در ساعت 17:43 (GMT ) 28 نوامبر با بزرگی Ms5.2 و رومرکز
36.50N-58.40E در 50 کیلومتری شمال باختر نیشابور، 67 کیلومتری جنوب قوچان گزارش شده است.

17 سپتامبر 1923 ، شمال بجنورد ( Ms=6.4 )
در بامداد ( 7:09 (GMT ) 25 شهریور 1302 شمسی ، زمنیلرزه ای ویرانگری در روستاهای دراز نای رود اترک، شمال باختر بجنورد، روی داد ( شکل) : ناحیه ای که عمدتاً آسیب دید در دامنه های شمالی خاوری آخرداغ و در دامنه های جنوب باختری کوه باب بلند جای داشت که در آن 10 روستا ویران شد و 22 روستای دیگر به سختی آسیب دید.

تلفات در این ناحیه 157 کشته و 146 زخمی ذکر شده است و به دارایی ها نیز زیان چشمگیری رسید.

در بجنورد به ساختمان های همگانی آسیب رسید و برخی خانه ها ویران شد، اما کسی کشته نشد.

دامنه آسیب ها تا شیروان، گیطات و دربد گسترش داشت.

در منطقه قلعه جق این لرزه زمین لغزه های گسترده ای را به راه انداخت و در جاهای دیگر گواه هایی بر دگر ریختی زمین دیده شد.

این دگر ریختی هی احتمالی بصورت شکاف های بازی از قلعه جق در دارز نای چند کیلومتر با روند 240 کشیده شده بود.

زمینلرزه در عشق آباد (110 کیلومتری) به نیرومندی حس شد و در مشهد ( 260 کیلومتری جنوب خاور) و کارانسژیک ( 230 کیلومتری شمال باختر ) نیز دریافت پذیر بود.

به دنبال زمینلرزه پسلرزه هایی آمد که دست کم یک ماه دنباله داشت و آسیب های افزونتری به بجنورد رساند به گونه ای که در آن هیچ حادثه ای برای سکونت امن تلقی نمی شد ( امبرسز وملویل،1982).

روزنامه ایران ، مورخ 28 سنبله 1302- 20 سپتامبر 1923 در شرح رویداد این زمینلرزه چنین می نویسد:‌به موجب تلگراف واصله از بجنورد روز 25 برج جاری یکساعت قبل ازظهر زلزله شدیدی در بجنورد حالت گردید.

متجاوز از 2 دقیقه با کمال شدت زمین متزلزل بود و صدای بسیار مهیبی شنیده شد.

بیشتر ابنیه و عمارات و دکاکین بجنورد یا خراب شده و یا شکست خورده است ولی بحمدالله آسیب جانی به کسی وارد نیامده است و بعضی از اشخاص که زیر آوار رفته بودند،‌آنها را بیرون آورده اند و فقط اعضیشان مجروح شده است.

زمینلرزه توسط امبرسز وملویل ( 1982) با بزرگی Ms6.3 و mb 6.1 ،شدت رومرکزی 2+ ( ویرانگر) ، شعاع گستره کلانلرزه ای 13 و شعاع دریافت پذیری 260 کیلومتر با رومرکز مهلرزه ای 37.63N-57.ooE مکان یابی نموده است.

بدین ترتیب رومرکز ISS با خطای 310 کیلومتری در راستای جنوب باختر ( N220 ) در نزدیگی طرود واقع می شود و رومرکز نوروزی نیز با خطای 73 کیلومتری در راستای N300 در نزدیکی ایران و ترکمنستان قرار می گیرد.(1998) Engdahl et al نیز با استفاده از داده هی دور لرزه ای ، این زمینلزه را مورد مکان یابی مجدد قرار داده اند و با درجه تحلیل ضعیف و خطای استاندارد موقعیت بیش از 35 کیلومتر ، رومرکز را 37.o56N-57.715E و بزرگی را Ms6.5 تعیین کرده اند.

این مکان یابی مجدد نیز دارای خطای 78 کیلومتر در راستای جنوب خاور ( N145 ) می باشد.

(2001) Ambraseys زمینلرزه را با رومرکز مهلرزه ای، بزرگی گستره کلانلرزه ای این رویداد با گستره کلانلرزه ای 943 سملقان و 1810 غلامان همپوشانی دارد.

10 دسامبر 19625، شیروان ( mb=5.o ) این زمینلرزه در ساعت 04:59:40 (GMT ) با بزرگی mb 5.o شدت رومرکزی ( MM )VI و رومرکز مهلرزه ای 37.41N-57.86E شیروان گزارش شده است ( Berberian,1677 ).

ISS رومرکز دستگاهی این زمینلرزه را 40.ooN-60.00E ( مکان یابی ضعیف) گزارش کرده است که درون صحرای قره قوم در ترکمنستان قرار می گیرد و با رومرکز مهلرزه ای 340 کیلومتر در راستای No32ر فاصله دارد.

Nabavi رومرکز این زمینلرزه را 37.10N-57.80E ، در 35 کیلومتری جنوب شیروان تعیین کرده است.

Atlas این زمینلرزه را با بزرگی Ms5.5 ، شدت رومکزی 7-8 و رومرکز 37.20N-57.80E در 24 کیلومتری جنوب شیروان گزارش کرده است.

1 مد 1929 ، باغبان گرماب( Ms=7.3 ) هنگام شامگاه زمینلرزه فاجعه باری شمال خاور ایران و ترکمنستان را لرزاند.

لرزه دهستان های گیلان ، رباط، زیدر، قوشخانه، جیرستان، امیرانلو، اونماز و باغان را درهم کوبید که در ان هشتادو هشت روستا ویران شد و بیش از 3200 تن جان باختند.

در مجموع حدود 300 روستا آسیب دید که در آنها 1100 تن آسیب دیدند و هزاران دام از میان رفت.

لرزه به ویژه در شمال باختری ناحیه کلانلرزهای، بین گیخان و زیدر، شدید بود که بیش از نیمی از کل تلفات در آنجا روی داد ( شکل).

در گیخان ، به جز یک امامزاده قدیمی که هنوز پابرجاست ، همه چیز فرو ریخت و 300 تن از جمعیت 1500 نفری را کشت.

شهر بر جایگاه دیگری در پایین دست تر رودخانه دگر باره ساخته شد.

در رباط تنها دروازه بر پا ماند و از میان 500 تن مردم آن بیش از 330 تن کشته شدند.

این روستا بعداً بر جایگاه دیگری دگر باره ساخته شد.

در زیدر همه 300 تن ساکنان آن به جز یک تن کشته شدند.

کورکولاب و گرماب در ترکمنستان کاملاً ویران شد و تلفاتی به بار آورد.

روستا های شینرغی، سرانی ، آق قلعه ، سولی، نظر محمد ، گوگلی ، بیک ، بروز و سکه تقریباً به کلی ویران شدند و تلفات بسیاری به بار آورد.

در سوی شمال خاوری منطقه رومرکزی زمینلرزه به سراسر گستره بزرگی آسیب های دامنه داری رسید.

در قنلیش، دربند، فیریوزا و باجگیران تقریباً همه خانه هاغ آسیب دید و در شیروان، به جز چند ساختمان همگانی ، همه خانه ها شکست برداشت و هفت تن کشته شدند.

به قوچان ، بجنورد و عشق آباد نیز پاره ای آسیب ها رسید.

لرزه به قنات های سکه، الله آباد و باغان درمنطقه شیروان و نیز قنات هاس باغ آسیب رساند.

هنچنین ، زمینلرزه به چشمه های تامین آب در بسیاری روستا ها زیان رساند.

زمینلرزه با جنبش هایی در درازای 55 کیلومتر، از سکه تا باغ ، در امتداد یک گسل پس از پلیوسن ( Post-pliocene ) همراه بود.

در سکه تنده شکستگی گسله فرسایش یافته ( اما هنوز قابل مشاهده است) که به بلندی حدود یک متر ایستاده و طرف جنوب باختری آن پایین افتاده است.

این تنده را از میان این روستا تا خاور- شمال خاور باغان وتا جایی که رود کرگانلی را قطع می کند می توان دنبال کرد و درای گرای ( روند) 345 است .

در این نقطه ناگهان به سمت چپ می گردد و به روشنی باگرای ( روند) 325 تا 335 با گذشتن از جنوب باختر ذاکرانلو، شمال خاور برزو و جنوب باختر چالکانلو، پالکانلو و نظر محمد ، به لوی شمال باختر ادامه می یابد.

این تنده از روند پشته های کوتاه و به سختی فرسایش یافته، در سویی که تپه ها جای دارند، پیروی می کند و در زینکوه ها ( saddlo )، بدون هیچ گونه نشانه روشنی از جنبش جانبی در دو سوی تنده، آنها را قطع می کند.

در هیچ جا بلندی تنده از یک متر در نمی گذرد.

اطلاعات محلی این اندیشه را پیش می نهادند که فراتربه سوی شمال باختر، بین نظرمحمد و شمالل خاور آق قلعه، در برخی جاها مقدار جابجایی قائم بیش از دو متر است.

اما با مشاهده و وارسی این جابجایی بزرگ آشکار شد که آنها به دلیل زمنی لغزش پدید آمده اند، بدین سان که اثر این تنده به عنوان مرز بالای لغزش ها به کار رفته و تغییر می یابد.

توپوگرافی زمینلغزه به گونه ای گسترده در این دیده می شود ( عکس 12).

مردم محل شکاف های بزرگی را که درهمه جهات، به ویژه به سوی کاکلی کشیده شده بوده است به یاد می آورند.

در آنسوی آق قلعه، تنده از سوی شمال خاور تفتازان و باغ می گذرد اما در نیمه راه زیدر، مقابل شینرغی ، در سمت شمال خاوری جاده تازه ای که از قلهک پایین می آید، ناپدید می شود.

در این نقطه سیستم گسیختگی زمین تغییر می یابد و گرای ( روند) 290 به خود می گیرد.

روستاییان به یاد می آورند که شکستگی های زمین به صورت رشته هایی به درازای 100 تا 200 متر به گونه ای نا پیوسته از حدود یک کیلومتری جنوب زیدر تا جعفر آباد کشیده شده بوده است.

امروزه این سیماها به سختی فرسایش یافته اند اما در جایی که به ما نشان داده شد همانند رشته ای از کرت های کشاورزی بودند که در آنها شمار زیادی فروچاله ( sink hile ) ، یادگار سیماهای فشاری فرسایش یافته ، پراکنده بود.

درسوی شمالی این خط، هیچ گونه گواهی بر وجود گسلش وجود ندارد.

اما اثرات زمنیشناختی دیگر، مانند زمینلغزه ها، سنگریزش، فرو ریزش کناره های رود خانه ها و پدیدآمدن تغییرات در میزان آب زیر زمینی جریان رود خانه ها، به ویژه در دره های گیخان ،‌رباط و آنچنانکه از گزارش ها بر می آید، در گرماب، فراوان بوده است.

بدینسان گواه های صحرایی که در دست است نشان می دهد که شکستگی گسله در پیوند با زمینلرزه کپه داغ به درازای هفتاد کیلومتر از سکه تا جعفر آباد امتداد دارد.

اثر این گسلش کمانی شکل است و به نظر می رسد که روی هم رفته جنبش به صورت راندگی مایل بوده است.

هیچ گواه قاطعی بر وجود جنبش راستا لغز نمی توان یافت.

این زمینلرزه ها تا آمودریا، قره قوم، جاهایی در همسایگی دریای آرال، مازندران و سرتاسر دراز نای کرانه جنوبی و جنوب خاوری خزر حس شد.

به دنبال آن، رشته درازی از پسلرزه ها آمد که بسیاری از آنها تلفات و ویرانی های افزونتری به بار آورد.

در 3 مه گرماب و کورکولاب به کلی ویران شدند و در 13 مه آق بگ و آبادی های دیگری در امتداد کیرگان علیا ویران شدند.

در 13 ژودیه، قلعه فاروج، سینکلی و 10 روستای دیگر که پیشتر آسیب دیده بودند کاملا ویران شدن و 21 تن کشته شدند.

به قوچان و شیروان آسیب های افزونتری رسید و تنها چند خانه چوبی به صورت قابل سکونت باقی ماند.

در ژانویه 1930 هنوز رویداد پسلرزه ها گزارش می شد.

گستره کلانلرزه ای این رویداد در حدود 300 کیلومتر مربع است.

لرزش برای مدت زمانی حدود 15 ثانیه به طول انجامید.

در محموع پهنه حد اکثر ویرانی حدود 100 کیلومتر در راستای NNW_SSE و 40 کیلومتر در راستای ENE-WSW اندازه گیری شده که در سرتاسر عرض رشته کوه کپه داغ از دره اترک تا جبهه شمالی کوهستان گسترش یافته است.

راستای خطی گسل و شکستگی ها بیانگر یک صفحه گسل تقریباً عمودی است .

تعداد زیادی پسلرزه به دنبال لرزه اصلی روی داده اند.

در طول 24 ساعت اول ، در گرماب هر 20-10 دقیقه یک لرزش قابل احساس بوده است و 10 روز بعد به طور میانگین 6 لرزش در روز در بخش های ایران احساس می شده است.

دربرخی نقاط روانگرایی خاک نیز گزارش شده است.

زمینلرزه توسط امبرسز و ملویل ( 1982) با بزرگی Ms7.2 و mb7.1 ، شدت رومکزی 1 ( فاجعه بار) ، شعاع گستره کلانلرزه ای 26 کیلومتر، شعاع دریافت پذیری 700 کیلومتر و مختصات رومرکز مهلرزه ای 37.73N-57.81E ارزیابی شده است.

Atlas نیر بزرگی زمینلرزه را Ms 7.2 با شدت رومرکزی 9 تعیین کرده و رومرکز آن را 37.85N-57.75E ( درون گستره کلانلرزه ای )‌ مشخص نموده است.

ISS رومرکز دستگاهی زمینلرزه را 38.ooN-56.80E تعیین کرده که در فاصله 120-80 کیلومتری باختر گستره کلانلرزه ای قرر می گیرد.

Nowroozi رومرکز دستگاهی را 37.86N- 57.65 E مکان یابی مجدد نموده که درون پهنه رومرکزی واقع می شود.

(1998) Engdahl et at نیز رومرکز را 37.889N-57.574E ( درون گستره کلانلرزه ای ) و بزرگی را بMs 7.6 محاسبه کرده اند .

(2001 ) A mbraseys زمینلرزه را با رومرکز مهلرزه ای ، بزرگی Ms7.3 و شدت رومزی ( MSK ) I=10 مشخص نموده است.

همچنین پسلرزه 13 ژوئیه را با بزرگی Ms6.1 و رومرکز مهلرزه ای 37.20N-58.20 و شدت رومرکزی (MSK)I=8 ارزیابی نموده است.

رومرکز ISS برای پسلرزه 13 ژوئیه ( 37.ooN-58.50E ) در فاصله 35 کیلومتری جنوب خاور رومرکز مهلرزه ای قرار می گیرد.

8 اوت 1931، ( Ms=5.6 ) این زمینلرزه توسط ISS در ساعت 08:54:24 (GMT ) 8 اوت با رومرکز 37.00N-58.50E در 12 کیلومتری جنوب قوچان گزارش شده است.

Guten berg را با رومرکز فوق و بزرگی Ms5.6 گزارش کرده است .

Atlas این رویداد را با بزرگی Ms5.3 ورومرکز 37.00N-59.00E در 45 کیلومتری خاور قوچان، گزارش کرده است اطلاعات مهلرزه ای از این رویداد در دست نیست، با توجه به خطای تعیین رومرکز ممکن است این زمنیلرزه نیز در محدوده رومکزی زمینلرزه اوه مه 1929 روی داده باشد.

19 دسامبر 1938 ، جنوب قوچان ( Ms=5.6) این زمینلرزه در ساعت 18:56 (GMT )روز 19 دسامبر با بزرگی Ms5.6 شعاع در یافت پذیری 180 کیلومتر و مختصات رومرکز مهلرزه ای 36.64N-58.50E توسط امبر سز و ملویل ( 1982) گزارش شده است.

رومرکز مهلرزه ای این رویداد در 50 کیلومتری جنوب قوچان و در راستای گسل کلیدر ( دنباله گسل جنوب قوچان) قرار می گیرد رومرکز دستگاهی این رویداد توسط موسسه دانش های زمینشناختی ( IGS) 36.23N-57.96E تعیین شده که در 65 کیلومتری جنوب باختر رومرکز مهلرزه ای و حوالی شهرستان سبزوار واقع می شود.

رومرکز,ISS 36.20N-58.00E نیز در نزدیکی رومرکز IGS قرار می گیرد.

Nabavi رومرکز زمینلرزه را 36.53N-57.96 با بزرگی Ms5.2 محاسبه کرده است که این رومرکز نیز در 50 کیلومتری باختر- جنوب باختر رومرکز مهلرزه ای قرار می گیرد.

ناحیه رومرکزی این زمینلرزه در بخش جنوبی گستره کلانلرزه ای رویداد های 1851 و 1893 جنوب قوچان قرار می گیرد و با آنها همپوشانی پیدا می کند.

زمینلرزه 17-4-1936 در Atlas 19 دسامبر 1939،( Ms=5.6) این زمینلرزه در ساعت 03:23 به وقت بین الملل (GMT ) با بزرگی Ms5.6 ، mb 6.0 و رومرکز دستگاهی 38.36N-57.34E گزارش شده است ( امبرسز و ملویل، 1982، Now &oozi ) .

رومرکز تعیین شده در 10 کیلومتری جنوب باختر با خاردن ( ترکمنستان) و در راستای گسل اصلی کپه داغ قرار می گیرد.

رومرکز ISS (38.60N-57.20E) نیز در 27 کیلومتری شمال باختر با خاردن قرار می گیرد.

Altas این زمینلرزه را با بزرگی Ms5.5 و رومرکز 37.80N-57.70E در 74 کیلومتری جنوب – جنوب خاور باخاردن در جنوب رباط گزارش کرده است.

اطلاعات مهلرزه ای زیادی از این رویداد در دست نیست، لرزه به شدت در گرماب حس شده است (Ambrasey et at,1961 ) روزنامه اطلاعات مورخ 29 شهریور 1318 می نویسد: در حدود ساعت 6 صبح سه شنبه 27 شهریور زلزله نسبتاً شدیدی در باجگیران و شیروان رخ داده ولی صدمه و خسارتی وارد نشده است.

فاصله مستقیم باجگیران و با خاردن در حدود 128 کیلومتر است، با توجه به بزرگی زمینلرزه و شدت آن در باجگیران، شیرواان و گرماب، رومرکز احتمالاً در حد فاصل باجگیران و باخاردن ( در نزدیکی رومرکز Atlas ) قرار داشته است.

5 آوریل 1944، گرگان ( mb=5.6) زمینلرزه در ساعت 18:06 وقت بین الملل (GMT ) با بزرگی mb 5.6 شدت رومرکزی (MM) Io=VIII و رومرکز مهلرزه ای 36.70N-54.50E در 15 کیلومتری جنوب گرگان گزارش شده است (Berberian,1977 ) رومرکز دستگاهی 37.03N-54.62E تعیین شده است ( tchalenko,1975) .

ISS نیز رومرکز را 36.70N-54.50E معرفی کرده است.

Atlas بزرگی زمینلرزه را Ms 4.8 با شدت 8 و رومرکز 36.70N-54.50 تعیین کرده است.

(1971) Ambraseys et al اشاره کرده اند که در اثر این زمینلرزه یک سوم خانه ها در شهر گرگان بطور جدی آسییب دیده و بسیاری فرو ریخته اند.

روستاهای اطراف نیز دچار آسیب گردیده اند.

تعداد گسترها 20 نفر اعلام گردیده و میزان اندک تلفات ناشی از پسلرزه آگاه کننده دانسته شده است.

به دنبال زمینلرزه ، پسلرزه های فراوانی روی داده است.

18 ژوئن 1948، شمال شیروان( Ms=5.5) در ساعت 18:44 (GMT ) روز 18 ژوئن زمینلرزه ای با بزرگی Ms5.5 ، شدت رومرکزی 3 ( مخرب)، شعاع گستره کلانلرزه ای 20 و شعاع دریافت پذیری 150 کیلومتر با رومرکز مهلرزه ای 37.53N-57.96E در 15 کیلومتری شمال شیروان گزارش شده است ( امبرسزو ملویل، 1982).

1940-04-19 Atlas 1974-07010 Atlas-Ametol 1971 بر اثر این زمینلرزه تعدادی از روستاها در منطقه شیروان به سختی آسیب دیده اند.

شهر شیروان نیز آسیب هایی متحمل گردید.

لرزه به طور قوی در عشق آباد احساس شد ( Ambraseys etal,1971 ) .

رومرکز دستگاهی توسط 37.50N-57.80E, TSS .

توسط Nabavi 37.36N-57.59E با بزرگی Ms657 و بوسیله 37.49N-57.73E Nowroozi تعییین شده است.

Atlas بزرگی زمینلرزه را Ms5.9 با شدت رومرکزی 8 در نقطه 37.50N-57.80E (ISS ) تعیین کرده است.

ناحیه رومزکزی این زمینلرزه در مجاورت پهنه رومرکزی زمینلرزه های 1907-1917،1925،1929 و بر روی گسل پالکانلو قرار می گیرد.

5 اکتبر 1948 ، عشق آباد (ترکمنستان) (Ms=7.2) عشق آباد، پایتخت ترکمنستان، بوسیله زمینلرزه‌ای با بزرگی (Ms=7.2) در 5 اکتبر 1948 ویران گردید.

این اولین زمینلرزه بزرگ کپه داغ پس از رویداد 1929 باغان- گرماب بود و پهنه او مرکزی آن در شمال خاور پنه اومرکزی زمینلرزه 1929 واقع می‌شود تعداد قربانیان در ترکمنستان فراتر از 10000 نفر بوده است.

در ایران زلزله در شهرهای قوچان، بجنورد، شیروان، باجگیران، دره‌گز، کلات، سرخس، فریمان، نیشابور و مشهد به شد حس شد و یا موجب خساراتی گردید.

لرزش در دره‌گز و کلات بیشتر از سایر شهرها احساس گردیده و موجب خسارت و تلفات جانبی شده عمارت پست و تلگراف و مجسد جامع شده است.

در کلات کلیه منازل آسیب دیده و نیمی از سردر مسجد جامع فرو ریخته است.

در باجگیران قریه امام قلی ویزان گردید.

به روستاهای درونگر و چنار و سمت باختری دره‌گز در امتداد باجگیران بیشتر از سایر و 5 قریه در باجگیریان ویران شده است.

تعداد مجروحین به 540 نفر و قربانیان به 352 نفر است.

(Berberian and Yeats, 2001; Tchalenko, 1975 گ روزنامه اطلاعات 15/7/1327 الی 21/7/1327).

زمینلرزه شدتس معادل IX(MSK) در عشق آباد، نساو آنا X(MSK), (Annau) در Kuru Goudan و Gyaurs داشته است (Gorshkov, 1957) .

هر چند که منحنی هملرز IX (MSK) زمینلرزه 1948 شکل بیضی طویل شده در راستای NW-SE ، به موازات کوهپایه کپه داغ دارا است، ولی گسل امتداد لغز جبهه کوهستان (گسل اصلی کپه داغ) مجدداً در سطح فعال نشده بود.

Medvdev, 1961; Koridalin et al , 1961 ; gorshkov, 1957) (Rustanovich and shirokova, 1964) : منحنی‌های هملرز (هم شدت) X و IX بر روی بلوک فرا دیوار گسل راندگی و راندگی کور Gyaurs قرار گرفته و روند گسل سطحی Gyaurs را دنبال می کنند.

به هر حال منحنی هم شدت VIII(MSK) یک جابجایی به سمت راست (راست پله) در ایران ایجاد می کند تا رانندگی نوخندان را در بر بگیرد، همانند اینکه جنبش از یک گسل به دیگری منتقل شده باشد.

عدم ایجاد گسیختگی سطحی را می توان، بر اثر جذب گسلش توسط لایه‌هیا شکل پذیر، ژرفای کانونی عمیق یا یک گسل راندگی کور، دانست (Berverian and yeats) پهنه‌های شکستگی کششی یا طول صدها متر و عرض تقریبی 30 متر در امتداد N30 E در Kuru Gaudon ، 28 کیلومتری جنوب خاور عشق‌آباد، یافت گردید.

(Gorshkov and Yakuhova, 1967; koppetal, 1964; Gorshkov, 1957 Tchalenko, 1975) .

کل سامانه ایجاد شده به وسیله این شکستگی‌ها، فروزمین با کناره‌های پرشیب و روند عمومی N3oE تشکیل می‌داده‌اند.

از دیدگاه Koppetal (1964) شکستتگی‌های دارای منشاء اولیه بوده و از حرکات نیمه افقی ناشی شده‌اند و سیمای کششی آنها اشاره بر تشکل در صفحه‌ای عمود بر تنش اصلی کوچکتر دارد، یعنی توسط فشارگی در راستای NNE ایجاد شده‌اند.

ووقع روانگونگی و زمینلغزشی نیز در بسیاری نقاط گزارش شده است.

کوتاه شدگی در راستای NNE-SSW در بخش جنوب خاوری گستره کلانلرزه‌ای، در بلوک فرا دیواره گسل‌های سطحی و کور Gyaurs به وسیله موارد زیر مشخص می‌گردد (Berberian and yeats, 2001) : (1) گسترش و طویل شدگی حداکثر شدت X(MSK) در جهت E-W در ناحیه جنوب Annau- kuru Gaudan- Gyaurs با شکستگی‌های کششیN3OE در Kuru Gaudan Medvedav, 1955 ؛ Gorshkov,1957 ؛ Rezanov,1959 ؛ Rustanovich, 1967 )، (2) خمش لوله‌های آب تا ارتفاع یک متری در چندین نقطه روستای Kuru Gaudan، با تلسکوپینگ یک خط لوله در طول 3 متر (Butorskaya and kovalenko 1955) ، (3) پرتاب پوشش سقف آغل دام‌ها تا فاصله چندین متری در جهت (Butorskaya and kovalenko, 1955) NE-SW و (4) فرو نشست 22 سانتی‌متری خط آهن Trans- Caspina بر اساس ترازیابی مجدد در Gyaurs (1955، Butovskaya and Kovalenko , 1955 ؛ Kolibaev, 1962).

تراز یابی و مثلث بندی مجدد پس از زمینلرزه نشان داد که جابجایی‌های افقی و قائم هر دو اتفاق افتاده است.

تراز شهر عشق‌آباد تقریبا بدون تغییر باقی ماند اما ناحیه‌ای در شمال باختر فرازش (Vplift) یافته بود (حداکثر 33 سانتیمتر در Bezmein) و ناحیه‌ای در جنوب خاور پست تر گردیده بود (حداکثر –22 سانتیمتر در Gyaurs حرکات افقی بزرگتر بوده و حداکثر به 190-178 سانتی متر جابجایی در راستای NNE در عشق آباد می رسد (Kolibaev, 1962; Butovskaya and kovalenko, 1955) گسیختگی‌های سطحی Kuru Gaudan در امتداد N3OE تقریباً عمود بر محور تاقدیس Kuru Gaudan- zarineh Kuh (در امتداد شمال باختر- جنوب خاور) بر ریو فرادیوار راندگ Gyaura ایجاد شده بودند.

این موضوع اشاره بر این دارد که گسیختگی ها، شکستگی‌ها و گسل های کششی سطحی بوده‌اند که بر فرا دیواره راندگی کور Gyaurs، هنگامی که تاقدیس Kuru Gaudan- Zarinehkuh در طی زمینلرزه چین خورده است، ایجاد شده‌اند.

تاقدیس K-z یک چین نامتقارن با شیب بیشتر در یال گسل خروده شمال خاوری (کسل سطحی Gyaurs در ترکمنستان) و شیب کمتر در یال جنوب باختری (در ایران) با میل خاور – جنوب خاوری در خاک ایران است (Berberian and Yeats, 2001) رسوبات لسی پلیتوسوسن که بخش جنوب خاوری محور تاقدیس در ایران را پوشانده‌اند در حال حاضر در ارتفاع 997- متری قرار دارند، حدود 317 متر بالاتر از رسوبات لس در ناحیه شرق دره‌گز، در جایی که دماغه تاقدیس به زیر رسوبات دشت (668+ متر) میل دارد.

ارتباط چنین k-z با راندگی کور Gyaurs، اشاره می‌کند که یک Fault- propagation Fold است.

(Berberan and yeats, 2001) .

نقشه جابجایی قائم پوسته در طول نئوژن و کواترنری ، به وضوح فرو نشست پیش گودال کپه داغ (دشت عشق آبا) و فرازش رشته کپه داغ را ثبت کرده است.

(Czorskyetal, 1960) حل صفحه گسل برای زمینلرزه 1948 (Mckenzie, 1972)، نشانگر سازوکار راندگی در صفحه‌ای با شیب خیلی کم به سوی جنوب – جنوب باختر است.

این ساز و کر با نتایج ترازیابی هماهنگ بوده و نشان می‌دهد که صفحه کم شیب به سوی جنوب- جنوب باختر، صفحه گسل است.

Rezanov (1959) و Rustanovich (1967) یک گسل با شیب کم به سوی جنوب- جنوب باختر در حد فاصل رسوبات پالئوزوئیک و مزوزوئیک در پیش گودال کپه داغ، 10 کیلومتر زیر دشت عشق آباد- بزمئین پیشنهاد کرده‌اند.

دو مطالعه پسلرزه‌ها توسط شبکه‌های موقت در 1949 و 1953 مشخص ساخته است که بخش اعظم لرزه‌ها در ژرفای 20-10 کیلومتری قرار گرفته و در نزدیکی دو انتهای شمال باختری و جنوب خاوری پهنه حداکثر ویرانی در ترکمنستان، در Kuru Guadan (جنوب خور) و Bezmein (شمال باختر) تمرکز یافته‌اند (puchkov, 1961 ; koridalin e t al , 1961 Rustanovich, 1957) مطالعه پسلرزه‌ها و نتایج ترازیابی و مثلث‌بندی مجدد که 178 تا 190 سانتیمتر جابجایی راستگرد در عشق‌آباد را آشکار ساخت ، بیان می کنند که زمینل رزه 1948 ، با دگر شکلی سطحی وارونه (خلاف جهت) در kuru Gaudan ، هماره با لغزش راستگرد و سامانه گسل اصلی کپه داغ در عمق نیز بوده است.

(Berberian and yeats, 2001) زمینلرزه 5 ا کتبر 1948 عشق آباد، در ساعت 12 : 20 (GMT) با بزرگی (Ms=7.2) ، mb 7.2 شدت اومرکزی (فاجعه بار) I=9 (MSK) شعاع گسترده کلانلرزه‌ای 12 و شعاع دریافت پذیری 640 کیلومتر با دو مرکز مهلرزه‌ای 37.88N- 58.55E (10 کیلومتری جنوب خور عشق‌آباد) گزارش شده است (امبرنسرو ملویل، 1982؛ Ambraseys,2001 ).

ISS رومرکز دستگاهی را 37.90N – 58.60 E ، درون گستره کلانلرزه‌‌ای، منتشر کرده است.

Nowroozi رومرکز زمینلرزه را 37.79N-58.44E با ژرفای 5 کیلومتر ، در 15 کیلومتی جنوب عشق آباد تعیین کرده‌ است.

Atlas بزرگی زمینلرزه را (Ms=7.2) با شدت رومرکزی 10-9 و ژرفای کانونی 18 کیلومتری در رومرکز 37.95N-58.32E گزارش کرده است.

Engdahl et al (1998) نیز رو مرکز را در 37.947 N-587E مکان‌یابی نموده و بزرگی را (Mw=7.2) تعیین نموده‌اند.

یک پسلرزه قوی در ساعت 01:24 (GMT) روز 6 اکتبر با بزرگی (Ms=6.0) و رومرکزی (Atlas) روی داده و بر میزان خرابی‌ها افزوده است.

مشخصات صفحات کمکی در حل صفحه گسل به صورت NP2: 110/05 , Np1:110/85 (Strike/Dip) می‌باشد.

(Mokenzie, 1972).

5 نوامبر 1949، گرگان (Ms=5.5) زمیلرزه توسط ISS در ساعت 40: 05: 15 (GMT) با رومرکز 37.50N – 55.00E در 30 کیلومتری شمال- شمال باختر گنبد کاووس و 85 کیلومتری شمال خور گرگان گزارش شده است.

CGS نیز آن را در نقطه 37.00N – 55.00E ، حد فاصل گنبد کاووس و گرگان (بروی گسل خزر) مشخص ساخته است.

Atlas این زمینلرزه را با بزرگی (Ms=5.5) و شدت رومرکزی 6-7 در 36.70 N- 54.70 E ، 28 کیلومتری جنوب خاور گرگان، گزارش کرده است.

داده مهلرزه‌ای موجود از این رویداد نشان می‌دهد که لرزش در گرگان به شدت حس شده و باعث نگرانی زیاد مردم گردیده ولی خسارتی به همراه نداشته است.

(Ambraseys etal, 1971) بدین ترتیب رو مرکز دقیق آن به طور کامل شناخته نیست و تنها در اطراف گرگان قرار می گیرد.

6 آوریل 1950، عشق باد، ترکمنستان (Ms=5.5) Iss زمینلرزه را در ساعت 27: 43: 02 وقت بین‌الملل (GMT) با او مرکز دستگاهی 37097 N- 58.52 E ، با بزرگی (Ms=5.5) در عشق آباد تعیین کرده است.

Atlas نیز این رویداد را با بزرگی Ms=5.4 ، شدت رومرکزی و رومرکز 37.90N-58.60 E مشخص کرده است.

-9 مد 1950 شمال، عشق آباد (Ms=5.8) این زمینلرزه نیز در محل رویداد 5 اکتبر 1948 و در توالی لرزه‌ای پس از آن قرار می‌گیرد.

بزرگی آن Ms=5.8 ، mb 6.1 شدت رومرکزی 3 (مخرب) با شعاع دریافت پذیری 280 کیلومتر و رومرکز مهلرزه‌ای 37.93 N-58.37 E (عشق آباد) گزارش شده است (امبرنسر و ملویل، 1982).

زمان رویداد 16: 11 (GMT) Atlas آن را در 52 کیلومتری شمال عشق‌آباد ، 38.40 N- 58.60 E ، با بزرگی Ms=5.8 و شدت 7-8 گزارش کرده است.

ISS نیز آن را با بزرگی 6.2 در 50 کیلومتری شمال عشق‌آباد، درون صحرای قره‌قوم، 38.40N-58.40E، گزارش کرده است.

رومرکز Nowroozi نیز در نزدیکی رومرکز ISS و درون صحرای قره‌قوم ، 38.34 N- 58.41E ، قرار می‌گیرد.

به نظر می‌رسد رو مرکز زمینلرزه در حدود 50 کیلومتری شمال عشق آباد قرار داشته است ولی به علت خالی از سکنه بودن این ناحیه ، رومرکز مهلرزه‌ای در عشق آباد ثبت شده است.

Berberian (1977) نیز از این زمینلرزه‌ با عنوان شمال عشق آباد یاد کرده و آن را با بزرگی mb 6.0 و شدت رومرکزی VII (MM) بدون ارائه رومرکز مهلرزه‌ای گزارش کرده است.

15 سپتامبر 1952، بزمین ، ترکمنستان (Ms=5.8) در ساعت 27: 31: 4 به وقت بین‌المللی (GMT) زمینلرزه‌ای با بزرگی Ms=5.5 در شمال باختر عشق‌آبد، بزمین 38.10N – 58.19 E توسط Nabavi گزارش شده است.

رومرکز Iss، 38.00 N- 58.50 E ، در 10 کیلومتری شمال خاور عشق‌آباد واقع می‌شود.

Mos نیز رومرکز را 38.00N –58.20 E ، جنوب بزمین ، تعیین کرده است.

Atlas این رویداد را با بزرگی Ms=5.1 ، شدت رومرکزی 6-7 با رومرکز 37.90 N-58.00 E در 24 کیلومتری جنوب باختر بزمین ، نزدیک مرز ایران و ترکمنستان مشخص کرده است.