پژوهش انجام شده که در ارتباط با حاشیه نشینی در تهران و به مطالعه موردی منطقه اسلام شهر پرداخته ، با هدف تبیین فرایند شکل گیری ، دگرگونی و تغییرات پدیده و نیز عوامل داخلی و خارجی مؤثر بر آن و فراهم کردن بستر لازم برای ارزیابی عینی نتایج و بازخوردهای سیاست ها و روش های برخورد با پدیده صورت گرفته است.
در انجام این پژوهش از روش کتابخانه ای استفاده شده و از پژوهش هایی که در داخل کشور صورت گرفته همچنین اخذ مطالب از پژوهشهایی که در خارج ازی کشور صورت گرفته توسط اینترنت آن بر محتوا و پویایی آن افزوده شده است.
در این پژوهش فرآیند، چگونگی و عوامل مؤثر در شکل گیری و دگرگونی سکونتگاههای خودرو در ایران و منطقه کلانشهری تهران ، تبیین تفاوتها و عدم تشابه فرایند و عوامل مؤثر بر شکل گیری و دگرگونی سکونتگاههای خودرو در ایران، نقش ، عملکرد و ویژگیهای عام سکونتگاههای خودرو در ایران و منطقه شهری تهران در مراحل شکل گیری و گذار، انطباق چارچوب نظری عام پژوهش بر شرایط ایران و منطقه شهری تهران، تبیین سکونتگاهها خودروی ایران از دیدگاه کلان نظری ، مطالعات لازم انجام شده.
سپس موقعیت و وسعت استان تهران و در مراحل بعدی جمعیت و مهاجرت ، بررسی مقایسه ای برخی شاخصهای اقتصادی – اجتماعی شهرستانهای استان تهران ( در مقایسه با سطح استان و کشور) ، توزیع جغرافیایی مهاجرین در استان تهران ، سپس ویژگیهای طبیعی استان تهران شامل آب و هوا ، زمین شناسی ، وضعیت گسلها و زلزله خیزی ، ارزیابی منابع اراضی و طبقه بندی اراضی ، منابع آب سطحی و زیرزمینی ، پوشش گیاهی ، اکولوژی و محیط زیست ، کاربری اراضی ، زراعت و باغداری ، دامداری و سپس به صنایع تبدیلی ، اقتصاد کشاورزی و نظام بهره برداری و قابلیتها و محدودیتهای اصلی توسعه استان تهران شناسایی گردیده است.
بخش بعدی ابتدا تعاریف، ویژگیها و فرایند ایجاد سکونتگاه خودرو که شامل ویژگیهای فیزیکی ، اجتماعی و حقوقی (قانونی) و دیگر سکونتگاههای خودرو، تحول تاریخی واژه سکونتگاه خودرو ، فرایند ایجاد سکونتگاه خودرو، رویکردها نسبت به سکونتگاه خودرو، نقش آتی سکونتگاههای خودرو در مسکن شهری همچنین به دو مورد پژوهشها یکی در مصر و دیگری در بنگلادش پرداخته که تمامی مطالب این بخش برگرفته از اینترنت و سپس ترجمه شده است.
مرور نظریات و دیدگاهها پیرامون زمینه ها و ابعاد اقتصادی ، اجتماعی و فرهنگی پیدایش سکونتگاههای خودرو که در آن به تعریف، مشخصات و ویژگیهای بخش غیررسمی، اهمیت و کارکردهای بخش غیررسمی و نقش آنها در تأمین مسکن و شکل دهی سکونتگاههای خودرو و بعد مشخصات و ویژگیهای فرهنگی ، اجتماعی و اقتصادی سکونتگاههای خودرو و سپس در مرحله بعد به تجزیه و تحلیل یافته های مرتبط با وضعیت اقتصادی در شهرستان اسلام شهر پرداخته شده که در آن وضعیت هزینه (درآمد) ، قیمت واحد مسکونی ، وضعیت ترکیب شغلی ، وضعیت مکان شغل ساکنین و وضعیت تغییر (تحرک) شغلی در اسلام شهر
سپس به تحلیل یافته های مرتبط با وضعیت اجتماعی و فرهنگی در اسلام شهر که شامل ترکیب قومی و مکان سکونت قبلی ساکنین ، ارتباط ساکنین با محل تولد ، میزان ، نوع و جهت پیوندهای اجتماعی ، نوع و میزان سازمان یافتگی و تشکل پیوند اجتماعی ، نوع و نحوه نگرش ، مسائل و مشکلات ، ویژگیها و مشخصات بافت در اسلام شهر که شامل بافت روستایی ، بافت حاشیه ای و کاملاً خودرو (یک شبه ساخت) ، بافت های طراحی شده و جدید ، بافت های در حال گذار و شکل گیری در مرحله بعد نتایج تحقیقات و مطالعات سیاسی در مورد سکونتگاه اسلام شهر و نتیجه گیری در آن در بخش آخر به نقش و جایگاه منطقه ای سکونتگاه اسلام شهر طی مراحل رشد و شرکت در تقسیم کار با شهر اصلی ( مادر ) که در آن به میزان و جهت ارتباط سکونتگاه اسلام شهر با شهر مادر و با یکدیگر طی مراحل رشد، میزان ارتباط اقتصادی و نظام فعالیتی سکونتگاه اسلام شهر طی مراحل رشد، جایگاه منطقه ای سکونتگاه اسلام شهر طی مراحل رشد و چشم انداز آتی و سازمان سیاسی اداری سکونتگاه اسلام شهر طی مراحل رشد.
بخش نهایی که به پیشنهادها و راهکارهای مختلف در زمینه برخورد با پدیده حاشیه نشینی اختصاص یافته با تکیه بر توانهای ساکنین آنها بسامان کرد و کیفیت سکونت در آنها را ارتقاء بخشید، همچنین این مجموعه ها راه حلی جهت حل مشکل مسکن و سرپناه و تولید مسکن در مجموعه کلانشری است و بایستی با شناخت منطق شکل گیری و تحول این کانونهای حاشیه ای آنها را برنامه دار کرد.