نشانه شناسی محصول
چند تعریف از ارتباط
((کلو دشنن)) در کتاب ((نظربه های ریاضی ارتباط))می گوید ارتباط عبارت است از تمام روشهایی است که از طریق آن ممکن است ذهنی برذهن دیگر تاً ثیر بگذارد. این عمل نه تنها با نوشته یا با صحبت بلکه با موسیقی، هنرهای تصویری ،تئاتر ، باله و تمام رفتارهای انسانی عملی است.
((برلو)) می گوید : ارتباط برقرار کردن یعنی جستجوی پاسخ از سوی گیرنده .((روبرت گویر))
می گوید : ارتباط روشی است که متضمن چهار عنصر است ؛ 1) تولید کننده ای که 2) علامت یا نمادی را 3) برای حداقل یک دریافت کننده مطرح کند 4) و او درک معنی کند.
و بالا خره تعریف (( دکتر محسنیان راد )) از ارتباط عبارتست از (( فرا گرد انتقال پیام از سوی فرستنده به سوی گیرنده، مشروط بر آنکه در گیرنده پیام مشابهت معنی مورد نظر فرستنده پیام ایجاد شود)) البته معنی قابل انتقال نیست فقط پیام قابل انتقال است و معنی درون پیام نیست، معنی درون استفاده کننده از پیام است. طبق اصطلا حات نشانه شناسی ، پیامها و مفاهیم در فراورده های گوناگون هنری ، فرهنگی ، علمی و اجتماعی رمز گذاری می شوند و مخاطبان آنها را رمز گشایی می کنند. هر یک از این رمز ها شامل تعدادی خرده رمز می تواند باشد.
حداقل سه عامل یا سه سازه در پیام وجود دارد:
1- رمزها یا کدهای پیام
2- محتوای پیام
3- نحوه ارائه پیام
الف) هر یک از این عوامل دارای عناصری هستند.
ب) شیوه ای که این عناصر کنار هم قرار می گیرند ساخت آنها را تشکیل می دهند.
کدها ( رمزها) و نشانه ها در پیام
کد عبارت است از هر گروه از نمادها که بتوانند به شیوه ای ساخته شوند که برای برخی از افراد به اصطلاح معنی دار با شد.
سوسور می گوید: از قدیم میان دو دسته از علایم تفکیک قایل می شدند. یکی علایمی که در آنها نشانه با معنی ربط دارد که به یونانی آنرا آیکون می گفتند و قصدشان آن دسته از علایم بود که رابطه ای بین شکل و معنی آن وجود داشت. تصویر و عکس اشیاء و اشخاص، نقشه ها، مدلها، ماکتهای ساختمانی و ... همه جزو نشانه های ایکونیک هستند زیرا که در تمامی اینها کم و بیش رابطه ای میان دو عامل تصویر و اصل مقصود وجود دارد. ولی در علایم موسیقی، رقص، نقاشی و حجاری بین علامت و مقصود تشابه وجود ندارد. خط، مورس، علایم الفبا، نتهای موسیقی، اینها همه علایم قرار دادی ( نمادها) یا غیر ایکونیک هستند.
البته گاهی می توان رابطه ای میان شکل کلمات و معنای آنها به نحوی جست و جو کرد. مثلاً در فارسی کلمه سکسکه با حالت این عمل بی شباهت نیست.
علایم و نشانه ها ممکن است به تدریج تغییر حالت دهند و از حالت ایکونیک به حالت غیر ایکونیک یا قرار دادی تبدیل شوند. مثل الفبای مصر قدیم که ابتدا بر پایه شباهت علامت با معنی آن تنظیم شده بود ولی به تدریج تبدیل به نماد یعنی نشانه قرار دادی شد.
نشانه ها را به سه دسته می توان تقسیم کرد.
نشانه های طبیعی ( علایم) نشانه های تصویری و نشانه های قراردادی ( یا کدها و یا نمادها و یا نشانه های وضعی )
1- نشانه طبیعی : نشانه ای است که میان صورت و مفهوم آن رابطه همجواری یا تماس است. مثل رابطه میان دود و آتش، رابطه میان جای پا و رونده، رابطه میان ضربان نبض و احتمال تب که آنها را علایم نیز می گوییم.
2- نشانه تصویری نشانه ای است که میان صورت و مفهوم آن شباهتی عینی و تقلیدی هست مثل نقش مار که بر خود مار دلالت می کند و به سبب شباهت ظاهری می توان از اولی به دومی راه برد
3- نشانه وضعی یا قراردادی یا نماد ، نشانه ای است که میان صورت و مفهوم آن نه شباهت عینی است و نه رابطه همجواری ،بلکه رابطه ای است قراردادی نه ذاتی و خود به خودی .پرفسور ذنیس استاد دانشگاه بوستن در کتاب نشانه ها و رمزها ،ارتباط انسانی و تاریخچه آن ، درباره تفاوت انواع شباهتها مینویسد (( بین نمادها و نشانه ها به راحتی نمی توان طبقه بندی متمایزی به وجود آورد . آنها شباهتهای مشهودی در استفاده برای ارتباط و تاثیر متقابل دارند . با این حال تفاوتهایی نیز وجود دارد . علایم را حیوانات نیز به خوبی انسان درک می کنند ،در حالی که نمادها این گونه نیستند . علایم عملکردی انحصاری دارند ، در حالی که نمادها ، نماینده معنای وسیع تر و حاوی واقعیت کمتری هستند نشانه های تصویری مانند اصل خود هستند و در نتیجه متقاعد کننده اند و بدون توضیح تقریباً قابل درکند ،در حالی که نمادها منحصراً از طریق قرار دادها ی اجتماعی مفهوم پیدا می کنند و غالباً از طریق آموزش مستقیم باید آموخته شوند . نمادها پیچیده تر هستند .نمادها می توانند نماینده یک ایده یا علامت شناسایی یک فروشگاه ، و یک موسسه تجاری یا سازمانی سیاسی باشند . مطالعه علایم آن چنان تو سعه یافته است که در حد یک رشته تخصصی دانشگاهی به نام سمیو تیک در مطالعه مربوط به ارتباطات جای باز کرده اند ))