تیره اسفناج
گیاهان فراوان آن دارای وضع پراکنده در غالب نقاط کره زمین مخصوصاً در مناطق خشک و بایر باشند. در بین آنها نمونه هایی یافت می شود که به تفاوت به زندگی در زمینه های کلر وسدیم فراوان و یاد آرای املاح آمونیاکی ونیتراتها ، سازش حاصل کرده اند.بعضی از این گیاهان ، آنچنان به زندگی در نواحی گرم ونا مساعد ، عادت نموده اند که وسعت پهناوری از این نوع مناطق ممکن است پوشیده از آنها دیده شود.
گیاهانی به صور مختلف علفی ، یکساله ، دو ساله یا پایا و یا به صورت بوته هایی با اعضای چوبی ، بندرت درخچه ای و درختی می باشند.بعضی از آنها مانند Salicornia ها ، اعضای هوایی گوشتدار و بند بند دارند.برگهای آنها ساده ، متناوب (گاهی گوشتدار). گاهی اوقات متقابل ، اغلب گوشتی و استوانه ای یا تقلیل یافته و به فلس تبدیل شده ، بدون گوشوارک (stipule) وگاهی کامل رشد نیافته است .گل ها کوچک ، نر ماده یا یک جنسی ، منفرد یا دسته ای (clusters) . یا در سنبله یا پانیکول اغلب برگک دار. منظم وسبز رنگ.گلپوش ساده ، کاسبرگ نما (sepaliod) ، دایمی ، تشکیل از 3-5 تپال یا لوب، به ندرت بدون گلپوش یا به وسیله ی برگک جای گزین شده.کاسه گل آنها مرکب از 2 تا 5 (بندرت تک) قطعه است.پرچم ها 2-5 عدد ، متقابل با قطعات گلپوش ، معمولاً جدا ، به ندرت در قاعده پیوسته وحلقه ای پیاله مانند ایجاد کرده اند.گاهی اوقات پرچم های مقیم را بین پرچم های با رور به وجود می آورند. تخمدان معمولاً زبرین، جدا، به ندرت پیوسته به گلپوش یک خانه ای با تک تخمک قاعده ای (تحتانی - خمیده) با غشای مضاعف، خامه 2 تایی، به ندرت 3-4 تایی، جدا یا در قاعده به هم متصل .میوه (خشک نا شکوفای متورم یک دانه ای) یا فندقه به ندرت کپسول شکوفا ، جدا یا متصل به گلپوش غشایی یا گوشتی یا تغییر شکل نیافته یا رشد کننده.
اختصاصات تشریحی
در انواع یکساله این گیاهان، ریشه وساقه دارای ساختمان تشریحی طبیعی مانند سایر گیاهان دیگر است ولی در انواع دوساله وپایای آنها، دسته های چوب – آبکش بر روی حلقه های متعدد و متحد المرکز و یا به وضع غیر طبیعی دیده می شوند.
از نظر درمانی نمونه های مهم وبا ارزش دربین این گیاهان کم است.بطوری که منحصراً از معدودی از آنها، آن هم برای مصارفی نظیر دفع کرم، دفع حشرات، غیره استفاده می گردد.
ریشه متورم برخی از این گیاهان نیز مانند چغندر دارای اهمیت زیاد از نظر استخراج قند می باشد.
گیاهان مهم این تیره عبارتند از
1. اسفناج Spinacia oahuense: گیاهی علفی ، یکساله یا دو ساله و دارای ساقه ای راست شیار دار و به ارتفاع 30 تا 80 سانتی متر است منشاء اولیه آن نواحی مختلف آسیا مانند ایران و افغانستان تعیین گردیده است.از مشخصات آن این است که ظاهری عادی از کرک دارد. دارای رنگ مایل به سبز برگهای اسفناج دارای پهنک مثلث شکل مهم مانند (فلس) ومنتهی به دمبرگ مشخص است.
اسفناج به حتالت وحشی امروزه وجود ندارد وپرورش آن به علت اهمیتی که در تغذیه دارد در غالب نقاط جهان معمول می باشد.بررسی های مختلف نشان داده که اسفناج حاصل اتحاد دو گانه کلی خار ودیگری بدون خار است
-خواص درمانی مقدار درصد مواد از ته وهیدروکربنه آن زیاد است.اسفناج به علت دارا بودن آهن ، فسفاتها و کلروفیل برای مبتلایان به کم خونی مفید است و با مصف اسفناج سهولت دفع مواد از روده بزرگ به خوبی فراهم می شود و اسفناج دارای ویتامین های A، B، C، D است دانه اسفناج دارای 3 تا 4 درصد ماده روغنی است.
2. سلم تره chenupolium :نام تیره منسوب به آن است.جزو سبزیهای صحرایی است دارای گونه های متعدد وخودرو می باشد.گل ها در گل آذینی پر شاخه.میوه بدون بال .گیاه یک ساله
3. چغندر: گیاهانی که به منظور استفاده از ریشه ی غده ای آن کاهش می شوند.ریشه ضخیم شلغمی شکل یا به شکل ترب قرمز یا سفید یا زرد ، گیاهان مهم مفید آن چغندر معمولی یا Beta vulgaris است.ریشه متورم دارای ذخایر قندی فراوان و در کارخانه قند از آن برای تهیه این ماده مهم غذایی استفاده می کنند .چغندر معمولی دارای سه واریته چغندر قند ، علوفه ای لبویی می باشد.