دستگاه منشی تلفنی چه مشخصات و خصوصیاتی باید داشته باشد؟
یک دستگاه منشی تلفنی که در غیاب صاحب تلفن عهدهدار جواب دادن به تلفن کنندگان و ضبط پیام آنها را جهت اطلاع بعدی ما به عهده دارد، باید این خصوصیات را داشته باشد:
الف زنگ تلفن را که شنید صبر کند تا زنگ دوم هم پایان یابد.
بعد از آن خط تلفن را آزاد کند یا به اصطلاح گوشی را بردارد.
ب به شخصی که تلفن زده سلام داده!
پیام کوتاه ما را به وی برساند و از او بخواهد که پیام خود را به مدت 15 ثانیه برای ضبط روی نوار اعلام کند.
ج ضبط صوتی را که قبلاً به همراه نوار خالی و در وضعیت «ضبط» برای این کار آماده شده است، به مدت 15 ثانیه روشن و به خط تلفن وصل کند تا مطالبی را که طرف مکالمه اظهار میدارد روی نوار ضبط شود.
د بعد از گذشت 15 ثانیه ضمن اینکه ضبط صوت را خاموش میکند، کلیه مدارهای مربوطه را به وضعیت اولیه برگرداند و آماده پیامرسانی و ضبط مکالمه بعدی باشد.
ه و همینطور این کار را ادامه دهد تا مادامیکه صاحب تلفن به منزل رسیده آنرا خاموش و نواری را که حاوی پیامهای تلفنکنندگان است، بازبینی کرده دوباره آماده کار کند.
برای ساخت دستگاه چه وسایل و مدارهائی لازم است؟
با توجه به مطالبی که در بالا گفته شد، به نظر میرسد ساخت چنین دستگاهی آنقدرها هم ساده نبوده نیاز به تخصص و مدارهای پیچیدهای داشته باشد!
البته واقعاً مدارهای سکترهای موجود در بازار بسیار پیچیده است و از مدارهای یکپارچه و فشرده بهره کافی بردهاند.
اما، با توجه به شعار همیشگی خود «ساده راحت ارزان مفید» میخواهیم توسط مدارهای ساده و ارزان دم دست خود و با هزینه بسیار کمی چنین مداری را به لطف خداوند بسازیم، بطوریکه کیفیت بازدهی آن از مدارهای خارجی بهتر باشد!
و مطمئن باشید که این کار را خواهیم کرد!
همانطور که از مطالب بالا متوجه شدید، از وسایل عمده لازم برای این مدار، یک دستگاه ضبط صوت با کیفیت ضبط بهتر میباشد.
حالا این ضبط صوت، بزرگ، کوچک، واکمن، رادیو پخش و غیره ...
هر چه میخواهید باشد.
اما اگر فقط برای این کار اختصاص خواهد یافت، ترجیحاً بهتر است از نوع کوچک و سبک و ساده باشد.
در ضمن اگر تغذیه آن V12 باشد کارتان بسیار آسان خواهد شد، چون تغذیه این ضبط صوت را هنگام ضبط پیام، خود دستگاه تأمین میکند.
اگر ولتاژ کار ضبط صوت پایین باشد، باید قبلا در محل خروجی ولتاژ آن که با R در مدار مشخص شده است، رگلاتور متناسب با تغذیه آن تعبیه کنید.
وسیله مهم دیگر در این مدار وجود وسیله است که بتواند به مدت چند ثانیه سلام و پیام ما را به گوش طرف مکالمه برساند.
همانطور که قبلاً گفتیم، در این مورد میتوان از وسایل مختلفی استفاده کرد.
مثلاً از ضبط صوت دومی که در حالت پخش است و پیام بصورت متوالی و به تعداد معین روی یک نوار ضبط شده است.
سکرترهاتی که در بازار با دو عدد نوار کوچک موجود هستند، اکثراً به این طریق و یا از یک نوار بسته که طول مشخصی دارد و فقط حاوی یک پیام است، استفاده کرد که طرز ساخت و عملکرد و تصویر این نوع نوار در کتاب (الکترونیک علمی جلد 1) آمده است.
اما از همه اینها سادهتر و راحتتر و بهتر، استفاده از یک مدار کوچک ضبط و پخش الکترونیکی یا در واقع همان IC سخنگو میباشد که نقشهها و طرز ساخت آن بطور مفصل در این کتاب آمده است.
در مدار مورد نظر ما نیز از این IC استفاده شده است که البته این کار الزامی نیست و شما در صورتیکه دقیقاً با عمکرد سکرتر آشنا شده باشید، میتوانید هر وسیله پیامرسان دیگری را بجای آن جایگزین کنید.
و بالاخره وسیله آخر عبارت است از مداری که بتواند ارتباط بین تلفن و این دو قسمت و غیره را برقرار کند.
با وجود اینکه در نظر اول ساختمان این مدار به نظر پیچیده میرسد، اما در عمل از چند تایمر ساده استفاده شده که زمانی مختلفی داشته و با فرمان به رلههای مختلف در زمانهای معین تمام کارها را بخوبی انجام میدهند!
باید توجه کنید که لازم نبود که در این مدار حتماً از رلههای بزرگ و موجود بازار استفاده شود و معمولاً در رابطه با مدارهای تلفن، از رلههای ویژهای که شبیه IC بوده و بسیار ظریف و کوچک هستند، استفاده میشود.
اما طراحی مدار با این نوع IC که در بیشتر شهرهای کوچک نایاب هستند، مشکل سردرگمی و دلسردی خوانندگان را به وجود میآورد و بنده مخصوصاً مدار را با رلههای بزرگ و معمولی بازار طراحی کردهام تا همه بتوانند آنرا ساخته و از وجود آن بهرهمند شوند.
قبل از آن که وارد شرح مدار اصلی بشویم، به دو مدار تایمر ساده صفحه آخر این بخش دقت کنید.
مدار پیچیده سکرتر تلفنی کلاً از این مدارهای ساده بهرهمند شده و چیز دیگری ندارد!
شرح و تفسیر عملکرد مدار اصلی 1ـ در حالت عادی که دستگاه روشن و آماده کار است، اتصال O هر چهار له به اتصال 1 آنها مربوط بوده، اتصالهای شماره 2 هر چهار آزاد هستند.
برق v12 در تمام مدار جاری هست و تمام قسمتهای الکترونیکی مدار تغذیه میشوند.
2ـ پالس زنگ دوم میرسد.
آی سی تایمر 555 عمل کرده اتصال o رله شماره یک به اتصال 2 برقرار میشود.
در واقع توسط خط مثبت تغذیه و از طریق مقاومت k2/2 به تایمر تزانزیستوری اول فرمان میرود.
در این موقع هنوز رلههای شماره 2 و 3 و 4 فعال نیستند.
3ـ بعد از گذشت حدود 6 ثانیه که زمان زنگ دوم تلفن میباشد، وظیفه 555 تمام شده رله به شماره 1 بحالت اولیه برمیگردد.
در این حالت هر سه رله بعدی فاعل شده وظایفی را به ترتیب زیر به عهده میگیرند: الف ـ تغذیه مثبت آی سی تایمر 555 از طریق رله شماره 2 قطع میشود تا دوباره حساس نشود.
ب ـ خط مثبت v12 که از طریق اتصال شماره 2 رله دوم برقرار شده است، ضبط صوت را که همراه یک نوار کاملاً خالی و بصورت حالت ضبط آماده میباشد، راهاندازی میکند.
این مدت حدود 24 ثانیه طول میکشد.
یعنی ضبط و صوت به مدت 24 ثانیه در حالت ضبط کار میکند.
همانطور که قبلاً ذکر شد، تغذیه ضبط صوت باید v12 باشد وگرنه یا باید بوسیله رگلاتور مناسب دیگری این ولتاژ را که از محل R مدار خارج میشود، مناسب ضبط کرد و یا به یک رله v12 دیگر فرمان داد دتا برق v220 ضبط را قطع و وصل کند.
ج ـ همراه رله دوم، اتصال O رله سوم از شماره 1 قطع شده به شماره 2 میچسبد.
و این بدان معناست که خروجی 300 اهمی چک رابط آبی رنگ را در مدار تلفن قرار میدهد تا بوق آزاد قطع و خط آزاد شده مکالمه برقرار شود.
در این وضعیت هر دو رله شماره 2 و 3 موازی عمل میکنند و LED قرمز نیز روشن شده زمان مکالمه یا تایم را نشان میدهد.
دـ به موازات این عملیات، تایمر ترانزیستوری دوم نیز فعال شده به رله چهارم فرمان میدهد و اتصال O آن کلید PLAY مربوط به مدار سخنگو را اتصال زمین میکند تا شروع به پخش پیام کند.
محتویات مدار سخنگو که قبلاً توسط خود صاحب تلفن ضبط شده از طریق خط منفی و اتصال نقطه A در خط تلفن جاری شده به گوش طرف مکالمه میرسد.
مدت عملکرد مدار سخنگو حدود 8 ثانیه بوده و به طرف مقابل ابلاغ میشود که پیام خود را بطور خلاصه بگوید تا به مدت 15 ثانیه روی نوار ضبط شود.
هـ بعد از گذشت مدتی حدود 24 ثانیه، که هم پیام ما به گوش طرف مکالمه رسیده و هم مطالب وی روی نوار ضبط شده است، وظیفه تمام تایمرها پایان یافته و دوباره به حالت اول بر میگردند و آماده رسیدن زنگ دیگر تلفن میشوند!
با توجه به اینکه هر نوار مدتی حدود 30 دقیقه را شامل میشود که به عبارتی میشود 1800 ثانیه، با یک حساب ساده میتوان دریافت که بدینوسیله در یک طرف نوار میتوان بیشتر از 72 پیام را ضبط کرد.
نکات مهم در ساخت بهرهبرداری از این مدار 1ـ در صورتیکه صدای پخش شده مدار سخنگو از طریق ثانویه چک رابط ضعیف باشد، میتوانید بجای اینکه صدای آنرا از طریق نقطه A چک بفرستید، توسط یک خازن پلی استر104 مستقیماً به خط تلفن وصل کنید.
2ـ در مورد ضبط شده از طریق ضبط صوت هم همینطور، اگر صدا ضعیف بود، میتوانید اتصال مغزی ورودی Mic آنرا توسط یک خازن 104 پولیستر به خط تلفن اتصال دهید.
3ـ با توجه به اینکه موقع قطع برق شهر، محتویات آی سی پاک خواهد شد (پیام شما) در این مورد از یک عدد باطری V9 کتابی با دو عدد دیود بهره گرفته شده است.
وجود دیودها به این خاطر است که جریان باطری فقط در مدار سخنگو جاری شده آنرا فعال نگه دارد و در بقیه قسمتهای مدار جاری نشود.
4ـ کلید کشوئی کوچک که در جلوی جعبه جاسازی میشود دو حالت را در دستگاه ایجاد میکند: الف: حالت PLAY که اجازه میدهد از طریق بلندگوی دستگاه بتوانیم کیفیت پیام خود را در IC سخنگو ذخیره، گوش کرده بسنجیم و حالت SECRET که پیام ضبط شده را در خط تلفن جاری میکند.
5ـ سه عدد کلید فشاری مربوط به عملیات مدار سخنگو و دو عدد LED قرمز و زرد رنگ مربوط به مدار تایم و مدار سخنگو و کلید کشوئی و کلید قطع و وصل برق تغذیه مدار و چراغ برق تغذیه در جلو جعبه جاسازی میشوند.
6ـ در هر بار قطع و وصل تغذیه کل مدار، ممکن است تایم یکبار عمل کند که طبیعی است و بعد از آن به حالت طبیعی بر خواهد گشت.
7ـ با توجه به فرق مقدار و اندازه ولتاژ برق خط تلفن در هر شهر و منزل که متاثر از فاصله و نحوه سیمکشی و مصرف و تعداد تلفنهای موجود در منزل میباشد، احتمالاً عملکرد آی سی تایمر 555 فرق خواهد کرد.
یعنی ممکن است بعضی جاها درست بعد از دوبار زنگ تلفن، در بعضی جاها سه بار و در بعضی محلها همان زنگ اول عمل کند که در این رابطه باید به مقاومت 330 اهم در پایه شماره 7 آی سی 555 دقت کنید و با کم و زیاد کردن به آن به زمان مورد نظر دسترسی پیدا کنید.
8 ـ اگر آی سی 555 خیلی سریع به زنگ تلفن عکسالعمل نشان دهد و یا حتی با برداشتن گوشی عمل کند باید توسط زیاد کردن مقاومت K150، آنرا اصلاح کنید.
9ـ چون این مدار، یک مدار کاملاً تجربی بوده و از جائی و محلی کپی نشده است، بایستی سعی کنید کاملاً به عملکرد آن وارد شوید.
در آن صورت ممکن است خودتان تغییرات دیگری در آن بدهید یا اصلاً مدار دیگر طراحی کنید و یا کارهای دیگری که نوع آنها بستگی به حوصله و سلیقه و مهارت شما دارد انجام دهید.
10 ـ در خاتمه یادآور میشود که نباید به هیچ عنوان ولتاژی وارد خط تلفن شود و یا موقع اتصال کوتاه مقاومت بار کمتر از 300 اهم باشد که در آن صورت مشکلات جدی برایتان ببار خواهد آورد!