رب (پرورش دهنده) ما خدایی است که لازمه خلقت هر چیزی را به آن عنایت و به استفاده از آن راهنمایی اش فرموده است. (طه /50)
برنامه عملی اسلام مشتمل بر دستورهای بهداشتی و طب پیشگیری و درمان طبیعی است که از سرچشمه وحی از طریق طب القران طب النبی و طب الائمه گرفته شده و از جمله روش های درمانی آن عبارت است از : امساک ، پرهیز، آب درمانی و حمام ، ماساژ درمانی ، روان درمانی ، دعا درمانی ، تلقین درمانی ، غذا درمانی ، گیاه درمانی و راه درمانی.
همچنان که روش های درمانی اصلی در طب طبیعی سایر ملل عبارتنداز طب سوزنی یا دستکاری در ستون مهره ها، گیاه درمانی، همیوپاتی ، خواب درمانی ، ماساژ درمانی ، ناتروتراپی (داروهای طبیعی) آنتروبازوتی یا یک نظام دینی فلسفی که معتقد است شعور انسان می تواند با عالم روحانی ارتباط برقرار کنند «آیورودایی» یا طب سنتی هندوها. این روش های درمانی تا به امروز در کنار طب رسمی تداوم یافته و بعضی از محققان طب تکمیلی را پیشتر از نام هایی چون طب جانشین و طب غیر رسمی و طب طبیعی برای این روش های درمانی پذیرفته اند .
با بالا رفتن هزینه پزشکی رسمی و ناتوانی آن از درمان بسیاری از دردها از دهه 1960 گرایش به طب سنتی نزولی یافت. بررسی های به عمل آمده در سال 1980 در هلند نشان داد که 40 درصد از بیمارانی که نزد متخصصان طب تکمیلی رفته بودند قبلا به علت همان بیماری تحت درمان ناکافی و ناموفق پزشکان قرار داشتند .
استیفن فولدر پیش بینی می کند که می توان انتظار داشت بیماران اتاق های انتظار متخصصان طب تکمیلی سر خوردگان مداوای طب رسمی باشند. پس این زمینه وجود دارد که میان نظام های طب تکمیلی و طب رسمی همکاری ایجاد شود.
بررسی های انجام شده در هلند و استرالیا و دیگر کشورها حاکی از آن است از 80 درصد بیماران به آشنایان خود طب تکمیلی را توصیه کرده اند و آنهایی که از طب تکمیلی راضی نبودند اگرچه معالجه نشده اند اما صدمه ای هم ندیده اند. لیکن آنهایی که از پزشکان رسمی خود راضی نبوده اند نه درمان شده اند و نه لزوما بی صدمه مانده اند. افزون بر اینکه از پزشکان رسمی خردمندانه طب سنتی می تواند مانع هدر رفتن بسیاری از منافع مالی نهادهای درمانی شود. پیش از آنکه مداخله خطرناک و به لحاظ درمانی پر هزینه ای نیاز باشد می توان با استفاده از روش پیش گیری مانع بروز بیماری شد .
این طبیبان گاهگاهی درد را درمان کنند بیشتر تسکین درد و رنج جسم و جان کنند
امام صادق (ع) فرموده اند :طبیب در گذشته «معالج» نامیده می شد حضرت موسی بن عمران از خداوند پرسید : پروردگارا درد از کیست؟ خداوند فرمود از سوی من.
پرسید : پس مردم به وسیله پزشک معالج چه می کنند ؟ فرمود : به وسیله معالج نفس خود را آرامش می دهند از این رو پزشک معالج طبیب نامیده شد .
و اذ امرضت فهو یشفین . (شعرا 80)
و هرگاه بیمار شوم او (خدا) مرا شفا می بخشد.
دکتر هاری بنژامین درباره اصول سیاسی درمان طبیعی می نویسد درمان طبیعی بر مبنای نظریه ای است که عقیده دارد بیماری در نتیجه تلاش بدن در رفع موانعی که در راه انجام وظیفه دستگاه هایش پیدا شده است بوجود می آید این موانع در وهله اول از عواملی که در داخل بدن افراد دست اندرکارند نه در خارج سرچشمه می گیرد بنابراین بجای اینکه بیماری را دشمن بدن بدانیم و علیه آن بجنگیم باید آن را بصورت رویداد مناسب بنگریم که بیماری در حقیقت جز تلاش بدن برای پاکسازی و خود درمانی نیست . او می افزاید قدرت درمان کنندگی بیماری در داخل بدن خود بیمار قرار دارد بیمار هر چه زودتر عادات نادرست زندگی و اعمال زیان بخش را که مانع فعالیت بدنش شده ترک کند زودتر درمان خواهد شد.
یکی از روش های درمانی درمان با غذا است. چنانکه زکریای رازی چنان فرموده : آنجا که بتوانی با غذاها معالجه کنی از معالجه با دارو بپرهیز.
طب القران دارای انواع داروها است: دارو و ادویه از جنس اغذیه است و مردم طبیعت نشین که غالبا غذایشان ساده و از مفردات و به تعبیر قران (طعام واحد) است بیماریشان بسیار کم است و بوسیله داروهای ساده درمان می شوند.
و در مورد ساده ترین داروها یعنی کم ضررترین آنها باید بگوییم عقاید ابن سینا و بطور کلی معتقدات پزشکان قدیم در این باره بر معتقدات پزشکان کنونی جهان کاملا ترجیح دارد و در اینجاست که باید اعتراف کرد که یکی از خطاهای فاحش پزشکی اروپا این بوده است که ساده ترین داروها را به علت جهل اشتباه از جاده اصلی پزشکان از فارماکوپه ها حذف گردند و این غفلت و بی خبری همنانا لطمه شدید به سلامت افراد بشر طی این چند قرن اخیر بوده است.
می دانید این ساده ترین داروها چیست ؟ عبارتند از سبزی ها و میوه های شفا بخش و بطور کلی همه فراورده های طبیعی که بطور مستقیم و غیر مستقیم از مواد طبیعی غذایی بدست می آید و طبیعت به حد وفور آنها را در اختیار آدمیان گذاشته است چنانچه «سلس » پزشک رومی در قرن اول میلادی در این باره گفته است : بهترین درمان غذای مناسب و بهنگام است.
آری انواع میوه هایی که خداوند در این سفره گسترده زمین آفریده منبع ویتامین های گوناگون می باشد و به فرموده حضرت علی (ع) : اگر مردم در طعام میانه روی می کردند بدن هایشان اعتدال می یافت.
امام صادق(ع): فرموده اند : آدمی برای این آفریده شده است که عمری طولانی کند و این خود اوست که عمرش را کوتاه می کند. اگر انسان بر طبق قوانین دین اسلام عمل کند و از منهیات بپزهیزد و در خوردن و نوشیدن اصراف نکند از عمر طولانی بهره مند خواهد شد.
در کتاب مبین ما به چند قسم گیاه و میوه و نوشیدنی اشاره شد که در بررسی های اخیر دانشمندان با تحقیق و تجزیه و آزمایش به نتایج ارزنده ای دست یافتند. از جمله این گیاهان و خوراکی ها :
اتل: گز بصل : پیاز اعناب: انگور بقل : تره رمان : انار زنجبیل : ریشه نباتی طلح : موز فوم : سیر رطب : خرمای تازه سنبله : جو یا گندم عدس : از حبوبات فاگلقه : میوه یقطین : کدو تین : انجیر زیتون وعسل من و سلوی : گوشت بلدرچین ،ماهی و ترنجبین لبن : شیر و آب سرد است که هر یک از آنها جای بحث و گفتگو دارد که به صورت خلاصه به آن می پردازیم.