بخواهند چه نخواهند باید اهل حوصله و آشنا به شرایط اجتماعی و روحیات و ارزش‌های اعتقادی مردم ایران باشند.
در طراحی پارچه خصوصیات اقلیمی، آداب و رسوم و باورهای مردم در رنگ‌ها و طرح و اشکال مختلف تأثیر گذار است. رابطه این رشته به صنعت نساجی، که بعد از نفت از صنایع مهم و اشتغال‌زای کشورمان است، مانند رابطه روز و خورشید است.
به لطف توجه مسئولین، صنعت ورشکسته نساجی یک سال است که نوسازی‌اش شروع شده و در شرف پیشرفت همه جانبه قرار دارد. علاقه به لباس در دختران دانش‌آموز می‌تواند شانس بیشتری را برای موفقیت آنها به ارمغان آورد. بد نیست بدانید که ضریب درس خلاقیت تصویری و تجسمی در این رشته 4 می باشد.
صنعت و بازارکار
زمینه‌ها و مشاغلی که فارغ‌التحصیلان این رشته می توانند در آنها مشغول بکار شوند عبارتند از:
• ارائه خدمات مشاوره‌ای به نهادها، کارخانجات، مؤسسات آموزشی و تولیدی و... ، در زمینه طراحی لباس مناسب برای عملکرد خاص مورد نظر آنها.
• خدمت در مؤسسات تولید و دوخت لباس، کارگاهها و کارخانه‌های نساجی دولتی و خصوصی که با کار بافت و چاپ پارچه اشتغال دارند ، به عنوان طراح.
• تأسیس کارگاههای بافت و چاپ پارچه (اعم از مفرح و تزئینی) و دوخت لباس.
• مشاوره تدریس و کار پژوهشی در نهادهای دولتی و خصوصی مانند سازمان صنایع دستی ایران، اداره کل هنرهای سنتی اسلامی، موزه‌های مختلف، هنرستانهای هنری و... در زمینه لباس و پارچه.
طراحی پارچه و لباس در آفریقا
لباس در آفریقا از مظاهر فرهنگی به شمار می رود. شکل و رنگ لباس معرف مشخصه سیاسی یا قبیله ای افراد است. مثلاً زنان قبیله ماراکو لباس راه راه می پوشند. یا رئیس قبیله در نیجریه لباس قرمز می پوشد که معنی خشم و خون را دارد و رئیس را از شر شیطان حفظ می کند. در حالیکه در ایبارا در نیجریه رنگ قرمز برای تدفین استفاده می شود. بنابراین رنگ مشخصه مهمی برای این مردم به حساب می آید. همچنین به عنوان تن پوش غیر از پارچه از پوست حیوانات، پوست درخت و رنگ یا ترکیبی از عناصر نام برده شده استفاده می شود. ساده ترین شکل لباس مردان یک قطعه چرم چهار گوش است که به دور کمر خودشان می بندند و شنلی که روی شانه می اندازند. در گذشته منسوجات این قاره به صورت دستی تولید می شد و در حال حاضر پارچه از اروپا و هندوستان به این کشور وارد می شود. تاریخ نساجی آفریقا به گذشته های دور بر می گردد و اطلاعات موجود از طریق مورخین هنر و مردم شناسان و سیاحان جمع آوری شده است.
الیاف نساجی مورد استفاده در آفریقا
این الیاف شامل پشم، پنبه، الیاف گیاهی ( شامل الیاف ساقه ای و الیاف علفی)، پوست درخت و ابریشم وحشی می باشند.
پشم
امروزه آفریقای جنوبی از مهمترین مراکز تولید پشم در دنیاست. در شیوه سنتی از پشم گوسفند و موی شتر برای بافت پارچه به صورت دستی استفاده می شود. شیوه تولید منسوجات پشمی در آفریقا به این صورت است که ابتدا الیاف پشم چیده شده با آب و بدون استفاده از مواد شوینده شستشو داده می شود و سپس برای مدت سه روز در محل تاریکی نگه داشته می شود تا حجم آن زیاد شود. سپس با استفاده از دو قطعه چوب برس مانند الیاف موازی می شوند. سپس الیاف به هم تابیده شده و تبدیل به نخ می شوند. تبدیل الیاف به نخ تماماً توسط زنان صورت می گیرد.
پنبه
استفاده از پنبه در منسوجات آفریقا قدمتی طولانی دارد. چند قطعه پارچه پنبه ای از حفاریهای غار مالی بدست آمده که نشان می دهد قدمت استفاده از پنبه در آفریقا به هزاره اول قبل از میلاد برمی گردد. آفریقای غربی مانند سودان، اتیوپی، و سومالی از مراکز مهم تولید پنبه به حساب می آیند. برای تولید نخ پنبه ای الیاف پنبه از پنبه دانه جدا شده و سپس با دوک ریسندگی دستی به نخ تبدیل می شوند.
الیاف ساقه ای
از ساقه درختان الیافی مانند کنف و چتایی به دست می آید. این الیاف در آفریقا مصارف خاصی دارند. برای مثال در ناحیه ای به نام کابا از این الیاف به عنوان لباس تدفین استفاده می شود. همچنین از آنها برای تهیه طناب کشتی هم استفاده می شود.
گیاهان علفی
مهمترین گیاه علفی در آفریقا رافیا است که بومی ناحیه آفریقاست و از برگ درخت به دست می آید. منسوجاتی که از پوست درختان به دست می آیند حالت نمدی دارند که به عنوان لباس یا رختخواب از آنها استفاده می شود. در بعضی از مناطق از این لباس در مراسم تدفین استفاده می شود که نشان دهنده اتصال به گذشتگان است و استفاده از آنها باعث فراخوان اجداد می شود. این منسوجات گران بوده و در زئیر، رواندا و اوگاندا تولید می شوند.
انواع پارچه های تزئینی آفریقا
پارچه های رنگرزی شده با تکنیک رنگرزی مقاوم، پارچه های چاپ شده با قالبهای فلزی، تکه دوزی، لایه دوزی، چهل تکه، گلدوزی
پارچه های رنگرزی شده با تکنیک رنگرزی مقاوم
در این روش پارچه در محل خاصی گره زده شده یا دوخته شده، به نحوی که از نفوذ رنگ به آن قسمت جلوگیری می شود و سپس پارچه رنگرزی می شود. همچنین می توان از مواد غیر قابل نفوذی مانند نشاسته بر روی پارچه استفاده کرد. متداولترین طرحهای ایجاد شده در این منطقه دایره است.
پارچه های چاپ شده با قالبهای فلزی
قالب در داخل ظرفی فرو می رود که پر از واکس گرم است و سپس بر روی پارچه منتقل می شود. گاهی به جای این قالبها از الگوی کاغذی یا مقوایی استفاده می شود. نقش و طرح این قالبها دارای مفاهیم تاریخی، سمبلیک یا قبیله ای است.
تکه دوزی
در آفریقا از این نوع پارچه برای لباس جشن، جنگ و پرچمها استفاده می شود و شامل افزودن قطعاتی از پارچه، صدف، فلزات، پوست حیوانات و یا درختان بر روی یک قطعه پارچه بزرگ می شود. زمینه اصلی پارچه ساده بوده و به طور معمول از رنگهای قرمز، سیاه، سبز، زرد و بنفش استفاده می شود.
لایه دوزی
لایه دوزی در نواحی جنوب کشور صحرا رایج است و غالباً به صورت زره و سلاح استفاده می شود. این سلاحها با دوختن چندین لایه از پارچه های پنبه ای بدست می آید که برای جنگجویان و اسبان بکار می رود.
چهل تکه
در این محصول قطعات پارچه کنار هم دوخته می شوند و تبدیل به یک پارچه بزرگتر می شوند. این قطعات روی هم قرار نمی گیرند بلکه در کنار لبه ها به هم دوخته می شوند.
گلدوزی
هنری است که عموماً در کشورهای اسلامی غرب آفریقا رواج دارد. اما به این معنی نیست که فقط مسلمانان لباس گلدوزی شده می پوشند. گلدوزی برای تزئین لباس به کار رفته و با استفاده از نخهای ابریشمی تولید می شود.
طراحی پارچه و لباس در چین
بافندگی، رنگرزی و گلدوزی از مهمترین بخشهای هنر چین هستند. شکل لباس و تزئینات آن نشان دهنده مرتبه اجتماعی، اعتقادات مذهبی و یا قبیله ای افراد است. با توجه به تعدد اقلیتهای گروهی در29 ایالت چین این کشور از نظر لباسهای اعیاد و سرپوشها بسیار غنی می باشد. این مسئله مرتبط با شرایط آب و هوایی و روش زندگی مردم می باشد. مثلاً در نواحی شمالی که هوا سرد است از چکمه های چرمی بلند و تزئینات خز روی لباس استفاده می شود. در حالیکه در نواحی گرم پارچه های پنبه ای متداول است. یکی از بزرگترین قبیله های چینی مایائو Miaoاست که خود را هومونگ Homong می نامند. یعنی مردمی با لباسهای پنبه ای. در قرن بیست مردان و زنان از لباس مشترکی به اسم شانکو shan kuاستفاده می کردند که شان به معنی کت بلند و کو به معنی شلوار گشاد است. شانکو اصالتاً از رامی( علف چینی) یا کنف تولید می شده اما بعدها استفاده از پنبه مرسوم شده است.
الیاف نساجی در چین
چین همواره از بزرگترین تولید کننده های ابریشم بوده است. استفاده از ابریشم مخصوص خانواده های سلطنتی و بزرگان بود، زیرا ابریشم بسیار گرانقیمت بوده و مردم عادی قادر به تهیه آن نبودند و برای البسه خود از پشم، کنف و پنبه استفاده می کردند. مواد اولیه دیگر شامل پشم گوسفند، کرک بز(کشمیر)، موی شتر، الیاف رامی، و پنبه می شود.
پارچه های تزئینی در چین
این پارچه ها با استفاده از شیوه های باتیک، چاقوی واکس knife wax، و گلدوزی تولید می شوند.
گلدوزی
این هنر سابقه بسیار طولانی در چین دارد. در گلدوزیها استفاده از نقوش گیاهان، حیوانات و پرندگان رواج زیادی دارد. این نقوش نه تنها حالت تزئینی دارند بلکه داری مفهوم سمبلیک نیز می باشند. مثلاً خورشید و ماه و ستارگان نشان دهنده نور و دانش هستند یا اژدها نشان دهنده زور و قدرت است. در قرن 14 میلادی گلدوزیهای چین توسط پرتغالیها و اسپانیاییها به اروپا روانه شدند و توجه آنها را جلب کرد، که این مسئله نه تنها موجب رشد این هنر شد بلکه ارزش آنها در بازار هم بالا رفت، بطوریکه از نقره هم گرانتر شدند. در گذشته دختران چینی باید گلدوزی و بافندگی را می دانستند و برای مدت زیادی دختران از طریق مهارتهای خود در گلدوزی برای ازدواج انتخاب می شدند.
طراحی پارچه و لباس در اندونزی
اندونزی از حدود 13000 جزیره تشکیل شده که تعدادی مسکونی و تعدادی غیر مسکونی می باشند. مردم این کشور به کشور خود سرزمین آبی ما می گویند چون بیشتر این کشور آب است. مهمترین جزایر این کشور بالی، سوماترا، و جاوا هستند. کوههای آتشفشان در این کشور دارای اهمیت زیادی می باشند به نحوی که شکل آنها روی منسوجات بکار برده می شود. اندونزی در میان تمدنهای بزرگی مانند چین، هند و اروپا قرار دارد و تاجران خارجی به ناچار از این کشور عبور می کنند. و در نتیجه تاُثیرات مهمی بر منسوجات این کشور می گذارند. برای مثال با پناهنده شدن تعدادی از مردم ویتنام به اندونزی روش ایکات به کار گرفته شده و همچنین مهاجران چینی باعث ایجاد اصول تقارن در هنر اندونزی شدند. و عده ای معتقدند که دستگاه بافندگی توسط ویتنامیها به این کشور برده شده است. در قرن 15 میلادی اسلام به این منطقه وارد شده که تاُثیر آن را بر روی لباسهای دعا که با روش باتیک تزئین یافته اند می توان دید. کلیه فعالیتهای تولید پارچه از قبیل کاشت پنبه، جمع آوری محصول، ریسندگی، بافندگی و رنگرزی سنتی توسط زنان صورت می گیرد و مردان بیشتر در کارخانجات و کارگاهها کار می کنند. با توجه به اینکه آب و هوای اندونزی استوایی است غالباً لباسها ساده هستند.