اهمیت گوشت مرغ در تغذیه انسان
در حال حاضر با افزایش سریع جمعیت و احتیاج روزافزونی که به مواد غذایی بالاخص موادپروتئینی احساس می شود تأمین نیازهای غذایی انسانها در درجه اول اهمیت درجوامع بشری قرار گرفته است. گزارشها نشان می دهند که در هر ساعت 8700 نفر به جمعیت جهان افزوده می شود که این مسئله با توجه به بهبود وضعیتت بهداشتی جوامع و ارائه روشهای نوین پیشگیری از بیماریها که منجر به کاهش مرگ ومیز و بالارفتن حد متوسط عمر گردیده می تواند روند روبه رشد سریعتر را دنبال نموده و در نهایت نیاز به مواد غذایی را بیش از پیش افزایش دهد.(12)
در سال های اخیر گوشت طیور بعنوان یک منبع پروتئین حیوانی بطور سریعی در تغذیه انسان مورداستفاده قرار گرفته و در بعضی از کشورها که از نظر شرایط طبیعی و مرتع با کمبود مواجه هستند گوشت طیور به سرعت جانشی گوشت دامهای دیگر شده است.( 3)
براساس تعریف سازمان بهداشت جهانی فرد سالم شخصی است که از حد اعلای توانایی فکری، و نیروی کافی بهرهمنمد بوده و از تمام مظاهر زندگی لذت برد و کمترین درد و رنج را اساس نماید( پایان نامه قرمز رنگ).
دلایل فرایند برای گوشت طیور به قرار زیر است:
1-1-1) ارزش غذایی گوشت مرغ: هدف اصلی استفاده از گوشت در جیره های غذایی تأمین پروتئین موردنیاز بدن است همانگونه که جدول 1-1نشان میدهد درصد پروتئین گوشت مرغ از انواع گوشتهای دیگر بالاتر است(2).
جدول شماره 1-1 مقایسه ترکیب شیمیایی صدگرم گوشت حیوانات مختلف(2)
نوع گوشت میزان کالری درصد پروتئین درصد چربی
گوشت گاو 239 7/18 2/18
گوشت گوساله 207 8/18 14
گوشت گوسفند 317 7/15 7/27
گوشت بره 167 18 10
گوشت غاز و اردک 340 2/16 30
گوشت بوقلمون 268 1/20 2/20
گوشت ماهی سفید 104 19 5/2
گوشت مرغ 200 2/20 6/12
2-1-1) راندمان لاشه: افت پس از کشتار در گاو و گوسفند در حدود 50 دردصد است در حالیکه این رقم در طیور گوشتی بسته به وزن زنده و در گوشت آماه برای طبخ نیز افت استخوان طیور به مراتب کمتر از گوشت حیوانات مزرعه ای دیگر می باد. بدین ترتیب از یک کیلو وزن زنده مرغ میزان بیشتری گوشت و در نتیجه پروتئین بیشتری در اختیار مصرف کننده قرار می گیرد.(2)
3-1-1) سلامت و بهداشتی بود گوشت: بیماریهای قابل انتقال از گوشت مرغ به انسانها محدود است. ازجمله بیماریهای قابل انتقال بیماری های سالمنلوزیس است که اغلب گوشت مرغ در مرحله آماده سازی، آن آلوده شده و ازاین رو چنانچه پس از سردبریدن طیور پرکنی، تهیه گوشت و ذخیره آن بطور بهداشتی صورت گیرد هیچگونه خطری از نظر انتقال بیمار یهای مشترک به انسان وجود ندارد.(2)
4-1-1) قابلیت هضم و جذب: گوشت مرغ از نظر ترکیب پروتئین و تناسب و تعادل اسیدهای آمینه ضروری کمبودی نسبت به گوشتهای قرمز مانند گوشت گاو و گوسفند و خوک ندارد، با این تفاوت که میزان کلسترول آن کمتر بوده و نسوج آن سهل الهضم تر از سایر گوشتها می باشد. بعلاوه طعم و مزه گوشت مرغ نیز مناسب تر از سایر گوشت ها است از نظر اقتصادی و سهولت تهیه نیز نگهداری و پرورش طیور برای تولید گوشت بخصوص در شرایط خاص کشورها قابل توصیه می باشد.(2)
5-1-1-) سرعت رشد: از نظر سرعت رشد مشابه هیچ حیوان مزرهغه ای با طوب قابل مقایسه نباشد بعنوان مثال امروزه نژادهای مخصوصی از جوجه های گوشتی در بازارهای دنیا و ایران وجود دارند که در مدتی در حدود 40 روز جوجه یک روزه با وزن حدود 45-40 گرم به نیمچچه گوشتی 2000 گرمی تبدل می گرددد بعبارت دیگر در یک مدت محدود جوجه یک روزه به 50 برابر وزن اولیه خود می رسد بدین ترتیب با پرورش طیور می توان به سرعت گوشت مورد نیاز جامعه را تولید و ارائه نمود(2).
6-1-1- سهولت تغذیه :برای پرورش طیور مانند گوسفند و گاو احتیاج به مراتع وسیع طبیعی و یا کشت و تهیه علوفه سبز وموادی مانند آن نیست بلکه با استفاده از خوراک های غذای متراکم می توان به مقدار وسیع گوشت طیور تولید نمود. همچنین مواد غیرقابل استفاده از نظر تغذیه انسان که قاعدتاً نباید دور ریخته شوند بوسیله ماشین حیاتی بودن طیور تبدیل به ممتاز ترین ماده مغذیی مورد نیاز انسان یعنی پروتئین با کیفیت ممتاز می گردد. از طرف دیگر بخاطر اصلاح نژاد هایی که در مرغ صورت گرفته بازده غذایی در طیور بیش ا زحیوانات مزرعه ای دیگر بوده بطوریکه در نژادهای موجود با مصرف حدود 2 تا 3/2 کیلوگرم غذای متعادل می توان یک کیلوگرم کوشت تولید نمود.(2)
7-1-1 صرفه جویی در جایگاه و زمین:
امروزه تولید جوجه ای گوشتی و تخم گذاری د رمحیطها بسته و متراکم و در قفس هایی که یک یا چند طبقه انجام میگیرد در روش زمین در هر مترمربع لانه بیش از 200کیلوگرم گوشت مرغ درمدتی کوتاه می توان تیه نمود و این در مدتی نگهداری در قفسهای چند طبقه به بیش از 100 قطعه جوجه در مترمربع می رسد(2).
8-1-1) برگشت سریع سرمایه: در هیچ رشته کشاورزی و دامپروری گوشت سرمایه سریع تر از پرورش طیور گوشتی نیست زیرا درسرعت زمانی کمتر از 50 روزز جوجه ها روانه بازار شده و سرمایه برگشت داده می شود.(2)
9- اشتغال زایی: با توجه به نکات ذکر شده تقاضا برای احداث واحد های پرورش طیور(در زمینه های مختلف) سیر صعودی داشته و عامل مهم اساسی در ایجاد فرصتهای شغلی مستقیم و غیرمستقیم محسوب می شود جداول شماره 1-1 و 1-3 تعداد مرغدار یهای پرروش دهنده مرغ گوشتی و ظرفیت سالنهای آنها را درکشور و در استان تهران را نشان میدهند.
جدول شماره 1-2 مرغداریهای پرورش دهنده مرغ گوشتی و ظرفیت
سالن و استان جمع فعال غیرفعال
تعداد مرغداری ظرفیت (هزار قطعه) تعداد مرغداری ظرفیت (هزار قطعه) تعداد مرغداری ظرفیت (هزار قطعه )
1374 15173 158197 13094 144563 2040 13634
1376 15291 165036 12950 153336 2340 11699
1379 15293 195881 12342 157597 2950 38284
1380 15383 184768 11279 144946 4140 39839
(1) منظور ازظرفیت سالن تعداد مرغ و یا خروسی است که با توجه به امکانات و تأسیسات موجود قابل پرورش می باشد.
(2)در سال 1374 تعداد 39 مورد مرغداری های پرورش دهنده مرغ گوشتی اظهار نشده به جمع منظور شده است.