تصفیه خانه الیگودرز از قسمتهای مختلف تشکیل شده: 1- مخازن 2- واحد زلال ساز 3- واحد فیلتراسیون 4- واحد شیمیایی 5- واحد کلرزنی 6- آزمایشگاه 7- واحد پمپاژ مخازن: آب ورودی در این مرحله در مخازن آب خام یک بار کلرزنی می شود که به آن کلرزنی اولیه می گویند.
بعد از مدتی که در مخزن آب خام(مدت 30 ثانیه) آب ماند و بعد از ته نشینی مواد سنگین(مثل سنگ) وارد واحد زلال ساز می شود.
واحد زلال ساز: واحد زلال ساز از 3 قسمت تشکیل شده: 1- حوضچه اختلاط(اختلاط سریع یا فلاش میکسر) 2- حوضچه انعقاد(منعقد کننده ها یا فولاد کولاتو) 3- حوضچه ته نشین در مواقع بارندگی که آب کدورت دارد، مواد شیمیایی به فلاش میکسر یا اختلاط سریع تزریق شده و با آب مخلوط می شود و گل و لای موجود در آب را به خود جذب نموده و در حوضچه های ته نشینی مواد معلق ته نشین شده و آب تصفیه شده از ویناژها وارد واحد فیلتراسیون شده و مواد ته نشین شده به بستر یا ریکابری توسط لوله درین هدایت می شود.
شرح حوضچه اختلاط: برای حذف مواد معلق کلوئیدی در آب و همچنین برای مخلوط کردن مواد مورد نیاز از این حوضچه استفاده می شود زمان اختلاط در این حوضچه ها 5 تا 30 ثانیه می باشد که بستگی به نوع طراحی دارد.
این حوضچه ها به صورت مربع مستطیل اجرا می شوند اختلاط به 2 صورت انجام می گیرد یکی به وسیله ی پروانه های گردنده که سرعت آنها 80 تا 100 دور در دقیقه است دوم به صورت مخلوط کردن مواد در طول سیری که آب از رودخانه به تصفیه خانه می رسد.
شرح حوضچه انعقاد(منعقد کننده ها): مواد منعقد کننده وارد این قسمت جهت ته نشین می شوند آب از مرکز دایره تا شعاع 25 متر وارد می شود زمان ماند در این مرحله حدودا 4 ساعت می باشد باید تلاش کنیم کدورت آب را در این مرحله به زیر 50% برسانیم، شیباکف حوضچه 10% است که به وسیله ی پارو لجن ها را به مرکز دایره هدایت می کنیم در هر 4 ساعت 4 دقیقه شیرها باز می شوند و به صورت اتوماتیک آب را وارد بستر لجن می کنیم.
در بستر لجن یک زمان ماندی می ماند و جهت تصفیه مجدد به بستر آب خام منتقل می کنیم.
آب از دو منبع تامین می شود، یکی چاه ها و یکی چاه ها، یکی سراب کمندونه.
در حال حاضر از چاه ها استفاده نمی شود.
بعد از اینکه آب 28 کیلومتر مسیر را با دبی 360 لیتر در ثانیه طی کرد وارد مخزن 2000(مخزن آب خاص می شود.
در این قسمت پیش کلرزنی را انجام می دهیم.
طوری تزریق می کنیم که میکرو ارگانیزمها بی حس شود چون به لاشه های آن جهت ته نشینی و اضافه کردن مواد منعقد کننده در قسمتهای واحد زلال ساز احتیاج داریم و سپس پیش کلرزنی را انجام دادیم و آب را هدایت می کنیم به فلاش میکسرها.
در این قسمت کلروفریک 40 درصد خریداری می کنیم و آن را به 15 درصد تبدیل می کنیم.
آهک صنعتی را خریداری کرده با آب رقیق کرده و به 10 درصد تبدیل می کنیم و بعد به وسیله آزمایشگاه جارتست مقدار دز تزریقی مشخص می شود سپس آن را در آب در حدود 100 دور در دقیقه بهم می زنیم و زمان ماند در این قسمت 16 ثانیه می باشد.
سپس آب را وارد قسمت منعقد کننده می کنیم که زمان ماند در این قسمت 5/0 ساعت می باشد.
سپس در این قسمت لخته زنی تشکیل می شود به طوری که لخته ها کاملا مشخص شده.
سپس آب به سمت حوضچه های ته نشینی(حوضچه دایره ای شکل) هدایت می شود.
زمان ماند لازم برای بالا آمدن آب از وسط حوضچه دایره ایی شکل به تعرریز 5/0 الی 4 ساعت می باشد.
لخته های تشکیل شده در این قسمت ته نشین شده.
همانطور که گفتیم شیب کف حوضچه انعقاد 10 درصد است که به وسیله پارو لجن ها را به مرکز دایره هدایت می کنیم.
سپس در هر 4 ساعت 4 دقیقه شیرها باز می شوند و به صورت اتوماتیک آب را در بستر لجن ها وارد می کند که چنانچه لازم باشد آب را برای تصفیه مجدد به بستر آب خام منتقل کرده و چنانچه لازم نباشد آب را به رودخانه یا فضای سبز هدایت می کنیم.
همانطور که قبلا اشاره شد کدورت آب باید ریو 50 باشد، سپس آب را به قسمت فیلترها هدایت می کنیم.
واحد فیلتراسیون: این واحد از 6 فیلتر شنی از نوع تند تشکیل شده که آب ورودی بین این 6 فیلتر تشکیل شده که در این قسمت cm107 سیلیس ریختیم.
در این قسمت یک سری اسلب داریم که در داخل هر یک از این اسلبها، 14 اسلب داریم.
بعد از گذشتن از این فیلترها کلرزنی ثانویه صورت میگیرد و آب به مخزن آب تصفیه می شود.
باید سعی کنیم که در این قسمت کدورت را به زیر ntu5 برسانیم(چون تا Ntu5 مطلوب است و تا Ntu25 مجاز است).
سپس آب به تانکر شستشوی معکوس(بکواش) منتقل می شود که این تانکرها 2 کار انجام می دهد، هم برای شستشوی خود فیلترها استفاده می شوند، چون زمانی که فیلترها کثیف می شوند بنابراین سیلیسها نیز کثیف شده که باید شستشو شوند.
طریقه شستشوی ماسه ها به این صورت است که در ابتدا ماسه ها را 5 دقیقه هوا می دهیم، سپس آنها را آشفته می کنیم، سپس آنها را 5 دقیقه آب می دهیم همراه با هوا بطوری که دانه ها کاملا به هم ساییده شده و 15 دقیقه آب خالص می دهیم طوری که لجن ها کاملا شستشو شوند.
بعد از انجام این مراحل آب را به تانکر 10 هزار لیتر منتقل می کنیم.
قبل از تانکر 10000 لیتر یک گلوگاه داریم که در آن کلر را تزریق می کنیم.
اگر در هر صورت میکروارگانیزمها از دستمان خارج شد با تزریق کلر آن را از بین می بریم.
در این قسمت یک تانکر ذخیره وجود دارد که به وسیله 4 پمپ آب را به مخزن شمال بالای دانشگاه آزاد هدایت می کند.
سپس بعد از این قسمت هدایت آب به عهده کارکنان زحمتکش آب و فاضلاب می باشد که این توضیحی بود از 6 واحد فیلتراسیون.
ساختمان فیلترها: ساختمان فیلتر از شیر ورودی، شیر خروجی، شیر هوا، شی ورودی بکواش، شیر خروجی بکواش تشکیل شده است.
سیلیسهای فیلتر بعد از مدتی گل و لای به خود می گیرند و کثیف می شوند و جهت شستشو عمل بکواش(شستشوی معکوس) انجام می گیرد.
که به صورت زیر می باشد: مرحله اول: 5 دقیقه هوا مرحله دوم: 5 دقیقه آب و هوا مرحله سوم: بستگی به میزان آلودگی سیستمها دارد که پمپها چقدر کار کند.
هوای لازم جهت بکواش توسط دستگاههایی به نام بلوئر(BLOWER) تهیه می شود و آب لازم توسط پمپها از حوضچه(مخزن بکواش) پمپاژ می شود.
بلوئرها و پمپها در واحد تلمبه خانه بکواش نصب شده است.
واحد کلرزنی: واحد کلرزنی از 2 قسمت تشکیل شده: 1- کلرزنی اولیه 2- پیش کلرزنی ثانویه در ابتدا کلر را با دور بالا تزریق کرده(به قسمت ورودی و خروجی تزریق می کنیم) و سپس کلرزنی ثانویه را تزریق می کنیم به قسمت گلوگاهی که ایجاد کردیم.
کلر را باید به گونه ایی تزریق کنیم که حداقل در انتهای شبکه 3/0 میلی گرم در لیتر را داشته باشیم.
در تصفیه خانه الیگودرز باید به قسمت PM و تعمیر و نگهداری آن توجه شایانی کرد.
که با کمک دستگاه شناسایی که به سیستم دادیم هر 6 ماه و یا 1 سال یکبار مشخص می کند که به چه صورت تعمیر و نگهداری کنیم.
مبحث بعدی که باید به آن توجه کنیم بحث مصرف انرژی است به این صورت که pek مصرف در شب 2/1 هزینه در روز است که برای مصرف بهینه انرژی باید به این مطلب توجه داشت.
واحد شیمیایی: وقتی که مواد منعقد کننده به آب اضافه کردیم باعث می شود که PH آب پایین آمده پس با کنترل های مداوم PH آب به حد استاندارد رسانده یعنی به 7/6 تا 5/7 که حد مجاز PH آب می باشد.
مثلا در واحد شیمیایی نمونه سیلیسها را گمانه زنی کرده.
لایه های سیلیسها 2/1 تا 2 میلیمتر 65/0 داشتیم که این مقدار زیاد بوده.
در کل لایه سبکتر زودتر ته نشین می شود ولی بعد از عمل بکواش لایه ها به جای اول خود باز می گردند.
در مواقعی که آب کدورت دارد از مواد شیمیایی آب آهک و کلروفریک استفاده می شود.
در ابتدا جهت تهیه مواد شیمیایی کلروفریک خریداری شده 40 درصد می باشد(از لحاظ غلظت) که جهت استفاده می بایست آن را به 15 درصد رقیق کرد و آب آهک استفاده شده 10 درصد است.
ساختمان شیمیایی از تانکر های نگهدارنده 10 هزار لیتری و 5 هزار لیتری جهت ذخیره مواد استفاده شده است.
ساختمان شیمیایی از تانکرهای نگهدارنده 10 هزار لیتری و 5 هزار لیتری جهت ذخیره مواد استفاده شده است.
ادامه: مخازن ذخیره باز دوقلو هستند.
مخزن دارای یک دیواره است جهت شستشوی سالیانه که یک قلوی آن را از کار می اندازیم و یک قلوی آن را پر می کنیم و از آن استفاده می کنیم همانطور که می دانیم 6 فیلتر داریم که معمولا یکی از فیلترها باید به صورت اسپر باشد و اما در تصفیه خانه الیگودرز اسپر نداریم.
قانونا یکی از این فیلترها باید به صورت رزو باشد و آن فیلتری را که نیاز به بکواش دارد از مدار خارج کرده، کلرزنی هم به همین صورت است.
در تصفیه خانه الیگودرز به 3 پمپ نیاز داریم برای هوا دهی که دبی این پمپها حدودا 65 لیتر می باشد.
هر 8 ساعت حدودا 2 ساعت باید این پمپها خاموش شوند همانطور که می دانیم تصفیه خانه آب الیگودرز را برای 360 لیتر در ثانیه در نظر گرفتن که در آینده برای 720 لیتر در ثانیه در نظر گرفته می شود که از سال 1400 به بعد این قضیه در برنامه کار است.
6 فیلتر در تصفیه خانه الیگودرز هیچ ارتباط فیزیکی با هم ندارند به جز یک کانال ورودی و یک کانال خروجی که برای شستشو می باشند که مراحل شستشوی این فیلترها به این صورت است: 5 دقیقه هوا- 5 دقیقه آب و هوا- حدودا 10 الی 15 دقیقه آب خالص جهت شستشوی لجن ها.
مراحل شستشو روی فیلتر شماره 4 برای آشفته کردن وضع سیلیسها می باشد.
که در این قسمت دانه سبکتر ته نشین می شود و در مرحله دوم دانه نرم روی آن قرار می گیرد که این مرحله همراه با آب و هوا انجام می گیرد.
از لبه سرریز هوا خاموش می شود که این ماسه ها ته نشین شود.
اگر هوا کار کند باعث فرار سیلیس ها می شود.
پس اگر هوا را از کار بیاندازیم سیلیسها فرار نکرده و دیگر چیزی از آشفتگی ماسه ها نمی باشد و دانه هایی که سنگین ترند ته نشین می شود و دانه های نرم تر روی دانه های سنگین می نشینند.
چنانچه آب 101 سانتیمتر بالا بیاید، چنانچه سیستم را روی اتوماتیک شماره 3 قرار دهیم، ابتدا شیر ورودی را می بندد، سپس شیر ورودی را 1 الی 2 دقیقه باز می گذارد تا آب ته نشین شود.
سپس کل سیستم را کنترل می کنیم.
هم شیرها را باز و بسته می کنیم و هم پمپها را خاموش و روشن می کنیم.
هر گونه مشکلی هم به وجود آمد روی تابلو آژیری هست که به صدا در می آید که مسئول بهره برداری این سیستمها متوجه مشکل در سیستم می شود.
در تصفیه خانه الیگودرز یک کانال آب تصفیه شده وجود دارد که در آن آبی که از فیلتر عبور کرده با آبی که کاملا تصفیه شده کاملا فرق دارند.
کانال ورودی تصفیه خانه الیگودرز توسط شیرها باز شده که آب وارد کانال داخل فیلتر می شود و سپس توسط لوله وارد کانال وسط فیلتر می شود.
زمانی که بخواهیم آب را تصفیه کنیم آب به داخل کانال وارد می شود و سپس بر روی ماسه ها سرریز می شود.
زمانی که می خواهیم ماسه ها را شستشو دهیم ابتدا شیرها را باز کرده سپس به آب صورت عکس کار می کند و بعد آب از سرزیرها به کانال ریخته شده سپس توسط شیر باز شده و بعد به کانال گرین می ریزد.
این کانالها زمانی که بهره برداری می شود کانال ورودی است و زمانی که می خواهیم بکواش انجام دهیم کانال خروجی لجن می شود.
از شیرهای بالایی آب وارد می شود و از شیرهای پایینی آب خارج می شود.
آب که با فشار وارد می شود ایجاد آب اکسیژن می شود و نیز باعث می شود که به سیلیس ها ضربه بزند تا به انتهای فیلترها هدایت شود.
بعد از اینکه عمل بکواش را انجام دادیم شیر را باز کرده تا آب تصفیه خانه وارد کانال شود.
پس آب در این مرحله کاملا تصفیه شده است و کلر ندارد.
و اگر هم داشته باشد در حدود 1/0 کلر دارد.
سپس شیر باز شده و آب وارد کانال فیلتر می شود.
در قسمت بکواش(شستشوی معکوس) 4 دستگاه کلرزن داریم که این کرها وارا تزریق می کنند به زیر سیلیس ها.
در این قسمت 4 پمپ وجود دارد که آب را هدایت می کنند به زیر سیلیس ها در تصفیه خانه الیگودرز 2 کمپرسور قرمز رنگ داریم که بر روی آنها 2 شیر ورودی و خروجی هوا نصب شده است و شیرها به صورت نیمه برقی در یک لحظه باز و بسته می شوند.
نکاتی در مورد واحد شیمیایی: در واحد شیمیایی کروفریک 40 درصد را خریداری کرده و به 15 درصد تبدیل کرده و با آب مخلوط کرده.
آهک صنعتی را خریداری کرده و آن را به 10 درصد تبدیل کرده.
در این قسمت دستگاه مقدار دوزی را که باید تزریق کنیم به ما می گوید.
سپس مقدار دوز تزریق شده را به فلاش میکسر هدایت می کنیم.
از آهک برای کنترل کردن PH استفاده می شود.
چون از کلر استفاده می شود بنابراین حالت اسیدی تشکیل می دهد که باید با آهک PH آن را کنترل کنیم.
این تصفیه خانه مجهز به سنسورهای هشدار دهنده می باشد.
چون گاز کلر نسیت به هوا سنکین می باشد چنانچه گاز نشت کند آژیر به صدا در می آید.
که به هنگام بروز مشکل از ماسکهای مخصوص و کوله پشتی و وسایل دیگر استفاده کرده و وارد سیستم می شوند.
ضمنا می توان با آمونیاک هم تشخیص داد که نشتی در کدام قسمت است.
قبلا جهت خنثی کردن گازها از آهک و آب استفاده می کردند در حال حاضر از دستگاه خنثی ساز استفاده می شود که گاز را مکش می کند و جوهر نمک پس می دهد که از جوهر نمک هم می توان برای کارهای مختلفی از جمله سرامیک استفاده کرد.