پیشینه و دستاوردها
در سال 1247 در زمان ناصرالدین شاه، بارون ژولیوس دوریتر احداث ترانوای شهری را پیشنهاد داد تا اینکه در سال 1273 راه آهن تهران- شهر ری موسوم به واگن اسبی توسط یک شرکت بلژیکی احداث شد. در سال 1377 اولین طرح جامع تهران توسط کارشناسان بین المللی طراحی گردید و آنها تهران را با جمعیت میلیونی تصور کردند. در مهر 1353 گزارش نهایی و انتخاب سیستم مختلط خیابان – مترو (سیستم مختلط شامل یک شبکه خیابانی با یک بزرگراه کمربندی در پیرامون منطقه مرکزی و دو بزرگراه برای نواحی تازه ساز شهری و یک شبکه مترو با 7 خط که بوسیله شبکه اتوبوسرانی و تاکسیرانی تکمیل می شده) ارائه داده شد. در اردیبهشت 1354 قانون تاسیس شرکت راه آهن شهری تهران و حومه (مترو) توسط مجلس شورای ملی سابق به تصویب رسید و احداث 4 خط مترو به طول 63 کیلومتر مورد تأیید دولت قرار گرفت. در اسفند ماه همان سال قرارداد احداث متروی تهران با مهندسین مشاور RATP و سوفرتو منعقد گردید که مدت قرارداد برای چهارخط اولیه 9 سال و قابل تمدید تا دو سال بودو اولین عملیات حفاری مترو در ایستگاه میرداماد شروع شد. کارشناسان فرانسوی پس از وقوع جنگ از ایران خارج شدند و عملیات پس از انقلاب متوقف گردید. تا اینکه در بهمن 1363 مساله ضرورت احداث مترو در نماز جمعه تهران توسط آقای هاشمی رفسنجانی (ریاست محترم وقت مجلس) مطرح شد و در سال 1365 مترو مجدداً فعالیت خود را شروع کرد.
در فرودین 1374 قرارداد خرید واگن های خطوط 1 و 2 متروی تهران با شرکت CNTIC و قراداد خرید تجهیزات ثابت خطوط 1 و 2 متروی تهران با شرکت CITIC منعقد گردید. تا سرانجام در اسفند ماه سال 1377 با حضور جناب آقای خاتمی رییس جمهور محترم بهره برداری از متروی تهران- کرج افتتاح رسمی به عمل آمد.
و یکسال بعد افتتاح و بهره برداری از بخش غربی خط دو از فلکه دوم صادقیه تا میدان امام خمینی (ره) به عنوان اولین متروی زیرزمینی ایران توسط ریاست محترم جمهوری گردید. و در تیر 1379 شرکت راه آهن شهری تهران و حومه (مترو) به شهرداری تهران انتقال رسمی یافت.
مقدمه
آنچه امروزه کورهای بزرگ دنیا را به خود مشغول کرده، توجه به شهر است، به ویژه کلان شهرهایی که جمعیت میلیونی را در خود جای داده اند و شهروندانی که هر روز در انتظار بهبود وضعیت تردد هستند. خیابانها و بزرگراه ها هر روز با گره های جدید ترافیکی روبرو می شوند و توسعه آنها با افزایش اتومبیل در سطح شهر روبروست، لذا مدیریت شهری بر آن شده تا تنها به ساخت خیابان و بزرگراه نیندیشد و راهکارهایی ابداع کند تا حمل و نقل آینده تضمین گردد. تحقیقات امروز نشان می دهد که مردم برای رفتن به محل کار بهتر است از وسایل نقلیه عمومی استفاده کنند و وسایل نقلیه عمومی نباید میزان آلودگی شان از حد مجاز بیشتر باشد. کشور ما از جمله کشورهایی است که وسایل نقلیه موجود، با عدم رعایت استانداردهای لازم محیط زیست را تخریب می کنند و کلان شهر تهران برای رسیدن به هدف داشتن شهری با آسمان آبی و فضایی سبز، مترو را انتخاب کرده است.
من نیز به دلیل اینکه روزانه حداقل 4 ساعت را در مترو سپری می کنم تصمیم گرفتم موضوع تحقیقم را بررسی عملکرد مترو از دید مسافران انتخاب کنم. از این رو برای جمع آوری اطلاعات، با استفاده از نامه ای که از سوی دانشگاه برایم فراهم شد به روابط عمومی شرکت راه آهن شهری تهران و حومه (مترو) مراجعه کردند و آنها مجله ای در ارتباط با مترو و نتایج نظرسنجی که در دوره دهم انجام شده بود را در اختیارم نهادند و با استناد به آنها کار تحقیق را آغاز نمودم و همچنین طی سفرهایی که با مترو داشتم، با تعددی از مسافران به بحث و گفتگو در این مورد پرداختم تا حاصل کار این چند ورقی است که به عنوان تحقیق در دست است.
در این راه با محدودیت هایی از قبیل فقدان منابع و مآخذ مطالعاتی کافی در زمینه تحقیق، نداشتن امکانات کافی و عدم مراجعه با مسئولین ذیربط و ... روبرو بودم.