درس اول
1- آیا میتوان پاسخ به نیازهای بنیادین را به خواست شخصی و سلیقهی فردی واگذار کرد و گفت که میخواهم بدون بررسی و تحقیق کافی به این نیازها پاسخ دهم؟ چرا؟
خیر ، زیرا فرصت و زمان برای انسان محدود است واگر آن را صرف تجربههای شخصی بکند در پایان زندگی پشیمان خواهد شد و این پشیمانی برای او سودی نخواهد داشت.
2- آیا میتوان با تکیه بر علم و دانش بشری پاسخ مناسبی به نیازهای بنیادین وی داد؟ چرا؟
خیر ، زیرا دانش بشری با تمام پیشرفتگی آن نسبت به برخی از مسائل ناقص است. مثلاً دانش بشری نسبت به آینده همواره ناقص است و نیازهای بنیادین مسائلی هستند که به کلّی خارج از محدودهی دانش بشری میباشد و دانش بشری نسبت به این مسائل نقص کامل دارد.
3- آیا انسان میتواند پاسخ دادن به این نیازها را نادیده بگیرد و براساس ضربالمثل «هرچه پیش آید خوش آید» رفتار کند؟ چرا؟
خیر، پیدا کردن پاسخ مناسب به این نیازها سعادت و خوشبختی جاودانه را به دنبال دارد. از طرف دیگر توجه نکردن به آنها شقاوت و بدبختی را به دنبال دارد. بنابراین انسان نمیتواند پاسخ به این سؤالات را نادیده بگیرد.
درس دوم
1- آیات 42 و 43 سورهی یونس را مطالعه کنید و پیام اصلی آن ها را که مربوط به رابطهی حجت ظاهر و حجت باطن است، توضیح دهید.
ترجمهی آیه:
*گروهی از آنان به سوی تو گوش فرا میدهند آیا تو میتوانی سخن خود را به گوش کران برسانی هرچند نفهمند(42)*
* گروهی از آنان به سوی تو مینگرند آیا تو میتوانی نابینایان را هدایت کنی هرچند نبینند (43)*
از این دو آیه در مییابیم که وجود پیامبران(حجت ظاهر) و رساندن پیامهای الهی برای هدایت انسانها کافی نیست و انسان زمانی از هدایت پیامبران برخوردار میشود که در پیامهای الهی تفکر کند(حجت باطن).
2- هرکدام از آیات 9 اسراء ، 97 نحل ، 28 و 29 رعد ، پاسخ کدام یک از نیازهای انسان را در بر دارد وچه مطالبی را مطرح میکند؟ آن را در جدولی مانند جدول زیر توضیح دهید.
سوره آیه نیاز پاسخ
اسراء 9 یافتن راه درست زندگی قرآن راست ترین و استوارترین
راه را ارائه میدهد.
نحل 97 نیاز انسان به تعالی، رشد و بالندگی با ایمان به خدا و انجام عمل صالح حاصل میشود.
رعد 28 و 29 نیاز انسان به امنیت خاطر و شادکامیدر زندگی با ایمان به خدا و یاد او
ترجمهی آیات: سوره اسراء، آیه 9: *همانا این قرآن خلق را به راست ترین و استوارترین طریقه هدایت میکند و اهل ایمان را که نیکوکار باشد به اجر و ثواب عظیم بشارت میدهد.*
سوره نحل، آیه97:*هرکس کار شایسته ای انجام دهد خواه مرد باشد یازن درحالی که مؤمن است او را به حیاتی پاک زنده میداریم و پاداش آنها را به بهترین اعمالی که انجام میدادند، خواهیمداد.*
سوره رعد، آیه 28: *آنها که به خدا ایمان آورده و دلهایشان به یاد خدا آرام میگیرد آگاه شدند که تنها یاد خدا آرام بخش دلها است.(28)*
سوره رعد، آیه 29: *آنان که به خدا ایمان آورده و به کار نیکو پرداختند خوشا بر احوال آنها و مقام نیکوی آنها(29)*
درس سوم
آیه6 سورهی حمد و 101 سورهی آلعمران را با هم مقایسه کنید و برداشت خود را از این مقایسه توضیح دهید.
آیه ی 6 سوره ی حمد: *ما را به راه راست هدایت کن*
آیه ی 101 سوره ی آل عمران: *وچگونه کافر خواهید شد در صورتی که برای شما آیات خدا تلاوت میشود و پیغمبر خدا میان شما است و هرکس به دین خدا متمسک شود محققاً به راه مستقیم هدایت یافته است*
در آیه 6 سوره ی حمد از خداوند درخواست هدایت میکنیم و آیه ی 101 سورهی آلعمران چگونگی هدایت به راه راست را بیان میکند و در این آیه تمسک به دین خداوند وسیلهی هدایت به راه راست است.
درس چهارم
1- چرا هر پیامبری به داشتن معجزه نیازمند است؟
هریک از پیامبران الهی نشانه و بیّنهای باید میآوردند تا به این وسیله نشان دهند که از طرف خدا آمدهاند و در ادعای خود راستگو و صادق هستند. انسانهای حقیقتطلب وقتی با دعوت پیامبران مواجه میشدند از آنان نشانهای میخواستند تا ارتباطشان را با خدا اثبات کند. پیامبران به اذن خدا کارهایی انجام میدادند که افراد عادی از انجام آن عاجز و ناتوان بودند. وآنها چون این نشانهها را میدیدند به آنها اعتماد میکردند و به آنان ایمان میآوردند.
2- اگر اعجاز پیامبر اکرم(ص) به زمان خودش اختصاص داشت ، چه مشکلی پیش میآمد؟
اگر اعجاز پیامبر اکرم(ص) به زمان خودش اختصاص داشت نمیتوانست دلیل و شاهدی حاضر بر نبوت ایشان باشد.
3- چرا خداوند در آیه ی 82 سوره ی نساء میفرماید «اگر قرآن از غیر خدا بود، اختلاف وناسازگاری بسیاری در آن مشاهده میشد»؟
زیرا قرآن با اینکه در زمان طولانی و شرایط مختلف نازل شده است کاملاًمنسجم است و هیچ قسمت آن سایر قسمتها را نفی نمیکند. همچنین آثار ابتدایی انسان ها با آثار دوران پختگی آنان بسیار تفاوت دارد ، از این رو انسانها معمولاً در نظریات گذشتهی خود تجدید نظر میکنند. این امر بیانگر آن است که آثار انسانها نتیجهی تجربه است به همین دلیل در برخی از آثار مکتوب انسانها اختلاف و ناسازگاری وجود دارد.
درس پنجم
1- آیه ی 15 سورهی شوری را مطالعه کنید و ببینید که این آیه بر کدام یک از قلمروهای رسالت پیامبر دلالت دارد.
ترجمهی آیه:* بدین سبب ای رسول تو همه را به دین اسلام و کلمهی توحید دعوت کن و چنانکه مأموری پایداری کن و پیرو هوای نفس مردم نباش و به امّت بگو : من به کتابی که خدا فرستاده ایمان آوردهام و مأمورم که میان شما به عدالت حکم کنم خدای یکتا پروردگار همهی ما و شما است و پاداش عمل ما بر ما و اعمال شما بر شما است دیگر هیچ حجت و گفتگویی بین ما و شما باقی نیست خداوند میان ما جمع میکند و به سوی او باز میگردیم.*
این آیه از 5 دستور مهم تشکیل یافته ، که از اصل دعوت آغاز میشود سپس وسیلهی پیشرفت آن و مأموریت پیامبر یعنی استقامت مطرح میشود. پس از آن به موانع راه که هوی و هوس مردم است اشاره کرده و بعد از آن نقطه ی شروع را که از خویشتن است بیان گردید و سرانجام هدف نهایی را که گسترش عدالت است، بیان میکند.
2- مهمترین پیامهای درس را مشخص کنید.
1) هدایت و رسالت پیامبر اسلام (ص) شامل چهار قسمت میباشد:
1- دریافت وحی و رساندن آن به مردم
2 - تعلیم و تبیین تعالیم دین (مرجعیت علمی)
3- ولایت و سرپرستی جامعه برای اجرای قوانین الهی (ولایت ظاهری)