آیین نامه اجرایی مجلاّت علمی دانشگاه فردوسی مشهد
(مصوب هیأت رئیسه دانشگاه مورخ 2/4/80 )
مقدمه:
فن آوری جدید، ضرورت تحول در کمیت و کیفیت دسترسی به اطّلاعات و منابع دانش روز را به دنبال آورد. بدون‌شک، یکی از مهمترین منابعی که امکان دسترسی سریع و آسان را به تحقیقات روز برای دانش پژوهان بویژه دانشجویان‌رشته‌های مختلف علمی فراهم می‌سازد، مجلاّت دانشگاهی کشور می‌باشد که به توسعه وتکامل کمّی و کیفی تحقیقات مددمی‌رساند و زمینه ساز حل مشکلات پیچیده جامعه اعم از مسائل علمی، صنعتی، کشاورزی، اجتماعی، اقتصادی و... خواهدبود.
گسترش و توسعه دانشگاهها تکثّر و تنوّع مجلاّت علمی کشور را ایجاب می‌کند. علاوه براین قانونمند نمودن این مجلات وانتشار آنها به منظور جلوگیری از اتلاف سرمایه‌های ملّی و علمی مملکت نیازی است که بخوبی احساس می‌شود.
حوزه معاونت پژوهشی دانشگاه فردوسی مشهد با این هدف و با استناد به بند سوّم از بیست سوّمین صورتجلسه هیأت‌رئیسه دانشگاه، مورخ 11/5/79 و به منظور تقویت مبادله یافته‌های علمی و تحقیقاتی بین مراکز علمی، ایجاد وحدت رویه درتشکیلات، چاپ و نشر و مسائل مالی، توزیع شایسته تسهیلات و همچنین سهولت نظارت اجرایی بر مجلاّت علمی به دانشگاه‌فردوسی مشهد ، آیین نامه اجرایی را به‌شرح زیر تدوین نمود:
مادّه 1 - اهداف انتشارمجلاّت دارای اعتبار علمی
الف: ارتقای سطح دانش صاحبنظران، کارشناسان و علاقه‌مندان ؛
ب: معرفی دستاوردهای جدید پژوهشی و ایجاد زمینه تبادل اندیشه؛
ج: ایجاد زمینه همکاری بیشتر بین پژوهشگران داخل و خارج کشور ؛
د : طرح مسائل علمی نو و گسترش مرزهای دانش ؛
ه : ایجاد روحیه و انگیزه تحقیق در جامعه ؛
و : کمک به ایجاد ارتباط بین مراکز آموزشی، علمی، تحقیقاتی و همچنین میان پژوهشگران وکارشناسان به منظور انتقال و تبادل‌آموخته‌ها و تجربیات و کسب دستاوردهای تازه علمی؛
ز: کمک به مسأله‌یابی و حل مسائل علمی، فنی در ارتباط با تنگناهای توسعه فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی کشور.
مادّه 2 - شورای مجلاّت
الف : به‌منظور انتقال اطّلاعات‌ستادی،طرح و چاره جویی مسائل مربوط به مجلاّت، حفظ یکپارچگی‌تصمیمات و هماهنگی‌مجلاّت،شورایی‌به‌نام"شورای مجلاّت علمی دانشگاه"تشکیل می‌شود.
ب : شورای مجلات علمی دانشگاه ضمن بررسی فعالیت مجلاّت،اتخّاذ تصمیم در موارد لازم و تدوین و ارائه پیشنهاد تغییر درآیین نامه اجرایی، به بهبود کمّی و کیفی مجلاّت کمک خواهد کرد.
ج: ترکیب شورای مجلاّت علمی دانشگاه عبارت است از: معاون پژوهشی دانشگاه (رئیس شورا) و سردبیران و مدیران مسؤول‌مجلاّت.
د: جلسات شورا حداقل هر فصل یک بار تشکیل می‌شود و با حضور حداقل سه چهارم اعضا رسمیّت می‌یابد .
تبصره : حضور معاون پژوهشی دانشگاه در همه جلسات ضروری است.
مادّه 3 - وظایف شورای مجلاّت علمی دانشگاه
الف: ارائه وتدوین راهبردهای کلان مجلاّت ؛
ب: ارائه پیشنهادها و راهکارهای مناسب به منظور ارتقای دائمی سطح کیفی مجلاّت ؛
ج: حفظ وحدت رویه مجلاّت در خصوص مسایل اجرایی ومالی ؛
د: طرح مسایل و مشکلات اجرایی - مالی مجلاّت و ارائه راه حل ؛
ه : نظارت و ارزیابی مستمر بر عملکرد مجلاّت ؛
و: ارایه روشهای مناسب برای هدایت مجلاّت در جهت اطّلاع رسانی قوی به مخاطبین خود؛
ز: پیشنهاد تغییرآیین نامه اجرایی (اساسنامه) مجلاّت ؛
ح: نظارت بر حسن عملکرد مسؤولان مجلاّت وارایه پیشنهادهای سازنده؛
ط: تصمیم‌گیری در مورد شمارگان مجلاّت ؛
ی: سایر امور مرتبط با فعالیت این شورا که از سوی معاونت پژوهشی دانشگاه ارجاع می‌گردد.
ماده 4 - ارکان تشکیلاتی مجلاّت
به لحاظ ساختار تشکیلاتی، هر یک از مجلاّت علمی دانشگاه‌به عنوان زیر مجموعه‌ای از حوزه معاونت پژوهشی دانشگاه‌محسوب می‌شود و دارای ارکان زیر است :
الف: صاحب امتیاز (دانشگاه فردوسی مشهد)؛
ب :مدیر مسؤول ؛
ج: سردبیر ؛
د: مدیر اجرایی ؛
ه: هیأت تحریریه؛
ماده 5 - وظایف و اختیارات صاحب امتیاز
الف: پیشنهاد تأسیس یا انحلال مجلّه ؛
ب : تعیین سیاستها و اهداف کلان ؛
ج : صدور حکم انتصاب سردبیر مجلات؛
د : پیشنهاد و معرفی مدیر مسؤول ؛
ه : پیگیری تأمین کلیه هزینه‌های مجلاّت .
ماده 6 نحوه انتخاب مدیر مسؤول
مدیر مسؤول، به پیشنهاد صاحب امتیاز وتصویب نهایی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و با توجه به مسؤولیّتهای مندرج درقانون مطبوعات، منصوب شده و انجام وظیفه می‌نماید.
تبصره: در صورت استعفای مدیر مسؤول، شورای مجلاّت علمی دانشگاه موظّف است حداکثر ظرف مدّت یک ماه مدیرمسؤول جدید را از بین اعضای هیأت علمی ذی ربط انتخاب و جهت اقدامات بعدی معرفی نماید.
ماده 7 - وظایف و اختیارات مدیر مسؤول
الف: مسؤولیت‌تمامی‌مواردحقوقی‌مجلّه‌وپاسخگویی‌درمقابل قانون مطبوعات و آیین‌نامه‌های وزارتی؛
ب: اجرای سیاستهای مصوب از سوی صاحب امتیاز ؛
ج: نظارت بر اجرای مفاد آیین‌نامه اجرایی (اساسنامه) مجلّه ؛
د: تأیید نهایی مطالب ارسالی برای چاپ به لحاظ حقوقی ؛
ه: تنظیم بودجه سالانه مجلّه و پیشنهاد آن به معاون پژوهشی دانشگاه .
ماده 8 - نحوه انتخاب سردبیر
الف: هیأت تحریریه از بین اعضا یک نفر را به عنوان سردبیر تعیین و پس از تأیید مدیر مسؤول از طریق دانشکده به صاحب امتیازمعرفی می‌نمایند.
ب: سردبیر برای مدت 4 سال انتخاب می‌شود و انتخاب مجدّد وی بلامانع است.
ماده 9 وظایف و اختیارات سردبیر
سردبیر مجلّه، رئیس هیأت تحریریه است و مسؤولّیت علمی مجلّه را به عهده دارد و وظایف او عبارت است از :
الف: تنظیم دستور جلسات و دعوت از اعضا برای تشکیل جلسات هیأت تحریریه ؛
ب : اداره جلسات و تنظیم صورتجلسات مربوط ؛
ج : پیگیری امور برای انجام مصوبات هیأت تحریریه و نظارت بر حسن اجرای آنها؛
د : سرپرستی تشکیلات اداری مجلّه ؛
ه : پیشنهاد نصب مدیر اجرایی مجلّه به رئیس دانشکده مربوط؛
و : اجرای سیاستهای شورای مجلاّت علمی دانشگاه
ز : تعیین داوران مقاله‌هااز طریق طرح در جلسات هیأت تحریریه؛
ح : جمع بندی مقاله ها و اخذ تأییدیه از هیأت تحریریه ؛
ط: ارسال مقالات به ویراستار ادبی ؛
ی: ارسال نسخه نهایی مجلّه برای تأیید مدیر مسؤول ؛
ک: برآورد هزینه سالانه مجلّه و پیشنهاد آن به مدیر مسؤول ؛
ل : نظارت بر کلّیه فعالیتهای مربوط به چاپ و توزیع و امور مشترکین و غیره .
تبصره : سر دبیر و یا مدیر اجرایی به عنوان ناظر کیفی چاپ از سوی معاون پژوهشی دانشگاه به چاپخانه معرفی می‌شود.
ماده 10 - شرایط و نحوه عضویت در هیأت تحریریه
الف: تعداد اعضای هیأت تحریریه حداقل 7 نفر و حداکثر 18 نفر خواهد بود.
ب: نیمی از اعضای هیأت تحریریه باید دارای مرتبه دانشگاهی دانشیار و بالاتر باشند.
ج: بقیه اعضای هیأت تحریریه باید حداقل دارای مرتبه دانشگاهی استادیار بوده و نیز 3 مقاله علمی معتبر در مجلاّت و یا مجموعه مقاله‌های کنفرانسها داشته باشند.
د: اعضای هیات تحریریه نبایستی بیش از سه مورد عضویت در هیأت تحریریه مجلاّت علمی در سراسر کشور داشته باشند.
ه: نیمی از اعضای هیأت تحریریه باید از خارج از دانشگاه فردوسی باشند.
و: موضوع انتخاب اعضای هیأت تحریریه توسط مدیر مسؤول از طریق دانشکده به کلیه گروههای آموزشی دانشکده اعلام‌می‌گردد. هر گروه طبق ضوابط بندهای «الف»، «ب» و «ج» همین ماده افراد واجد شرایط را از بین اعضای گروه آموزشی همان‌دانشکده و از بین اعضای گروههای آموزشی خارج از دانشگاه فردوسی (دو برابر سهمیه تعیین شده برای آن گروه ) به همراه فهرستی از سوابق علمی ایشان معرفی خواهد کرد. انتخاب نهایی اعضای هیأت تحریریه در جلسه شورای دانشکده و با حضورمدیر مسؤول صورت می‌گیرد.
ز: دوره عضویت هیأت تحریریه چهار سال می‌باشد.
ح: احکام اعضای هیأت تحریریه توسط معاون پژوهشی دانشگاه صادر و ابلاغ خواهدشد.
تبصره : چنانچه هر یک از اعضای هیأت تحریریه ساکن در مشهد سه جلسه غیبت غیر موجه و پنج جلسه غیبت موجه داشته باشد، مستعفی شناخته می‌شود.
ماده 11 - وظایف و اختیارات اعضای هیأت تحریریه
الف: بررسی و اظهار نظر در مورد امور ارجاعی سردبیر و سایر پیشنهادهای رسیده ؛
ب: تعیین خط مشی و سیاست علمی مجلّه وضوابط پذیرش مقاله‌ها ؛
ج: پیشنهاد عزل و نصب سردبیر به مدیر مسؤول جهت اقدام مقتضی؛
و: تدوین دستورالعمل‌های لازم جهت نظارت بر کیفیت علمی مجلّه ؛
ه: تعیین اعتبار علمی مقاله از طریق بررسیهای اولیه و اظهار نظر داوران ؛
و: تصمیم‌گیری درمورد ویرایش مقاله‌ها ؛
ز: پیشنهاد نوع کاغذ، ابعاد، حروف چینی، صحافی، چاپ، شمارگان، حجم مقاله‌ها و سایر مسائل تخصّصی به شورای مجلاّت‌علمی دانشگاه ؛
ح: تعیین اولویت در انتشار مقاله‌ها ؛
ط: ارائه راهکارهای اجرایی در ارتقای سطح مجلّه برای دستیابی به اهداف ماده 1 این آیین نامه .
ماده 12 - نحوه انتخاب مدیر اجرایی و وظایف وی
الف: سردبیر با مشورت مدیر مسئوول یک نفر را به عنوان مدیر اجرایی به رئیس دانشکده معرفی می‌کند و باحکم وی به این‌سمت منصوب می‌شود.
ب: مدیر اجرایی موظف به پیگیری کلیه امور اجرایی مجلّه که از سوی سردبیر به او محول می‌شود، می‌باشد.
ماده 13 داوری مقاله ها
الف: هیأت تحریریه از بین مقاله‌های رسیده، مقالات واجد شرایط را جهت ارزیابی برای حداقل سه نفر متخصّص مربوط به‌موضوع ارسال می‌دارد.
تبصره1 : بیش از یک داور از داخل دانشگاه فردوسی نباشد.
ب: هیأت تحریریه با توجه به نظرات داوران تصمیم نهایی را اتّخاذ خواهد کرد.
ج: حق الزحمه داوری مقاله‌ها متناسب باحجم هر مقاله و کیفیت داوری به ترتیب، -/000/100 ریال، /000/75 ریال و/000/50 ریال تعیین می‌گردد.
تبصره2 : ارقام فوق هر دو سال یک بار توسط شورای مجلاّت علمی دانشگاه قابل تجدید نظر و پیشنهاد به هیأت رئیسه دانشگاه‌است.
ماده14 - رسم الخط و ویرایش
الف: مقاله‌های مندرج در مجلاّت، بایستی بر اساس شیوه نامه تعیین شده‌از سوی هیأت‌تحریریه باشد.
تبصره 1: توصیه می‌شود شیوه نامه انتشارات دانشگاه فردوسی مورد استفاده قرارگیرد .
تبصره 2: شیوه نامه مصوب هیأت تحریریه باید به تأیید شورای مجلاّت علمی دانشگاه برسد و پیوست آیین‌نامه باشد.
ب: مقاله‌های هر مجلّه بایستی قبل از چاپ، ویرایش ادبی شود.
ج: صفحه آرایی و حروفچینی مقاله‌ها، باید در دستور العملهای اجرایی هر مجلّه مشخص باشد.
ماده 15 - تناوب انتشار مجلاّت
انتشار هر مجلّه به‌ترتیبی که‌براساس‌مجوزوزارت‌فرهنگ‌وارشاداسلامی‌تعیین‌گردیده،خواهدبود.
ماده 16 - صدور مجوّز چاپ
مجلّه آماده برای چاپ ،پس از تأیید مدیر مسؤول، جهت بررسی و انطباق با ضوابط آیین نامه اجرایی به معاون پژوهشی دانشگاه‌ارسال می‌شود تا دستور چاپ آن صادر گردد.
ماده 17 - هزینه‌های چاپ مجلّه
الف: حق الزحمه داوران براساس بند ج ماده 13 ؛
ب: حق الزحمه سردبیر برابر دو واحد معادل آموزشی (کسر از واحد موظف با مجوز)؛
ج: حق‌الزحمه مدیرمسؤول برابر یک واحد معادل آموزشی (کسر از واحد موظف با مجوز)؛
د :حق‌الزحمه ویراستاری‌ادبی مطابق مصوبات هیأت امنا برای کتاب ؛
ه : هزینه‌های مسافرت شامل بلیت رفت و برگشت، اقامت در مهمانسرای دانشگاه و پذیرایی اعضای هیأت تحریریه خارج ازدانشگاه جهت حضور در جلسات هیات تحریریه ؛
و: حق‌الزحمه مدیر اجرایی مجله در صورتی که عضو هیأت علمی باشد برابر یک واحد آموزشی (در این‌صورت حق‌الزحمه سردبیر به یک واحد تقلیل خواهد یافت) و در مورد کارکنان غیر هیأت علمی به پیشنهاد سردبیر و تأیید رئیس دانشکده مربوط ؛
ز: هزینه‌های حروف چینی و صفحه آرایی ؛
ح: هزینه‌های چاپ ؛
ط: هزینه‌های توزیع .