دانلود تحقیق تعاونی ها

اکنون عصر اطلاعات و دانش و دانایی است و برای بقای درست در این زمان نیاز مبرم به دانش ها و اطلاعات ویژه‌ای است حال این دانش نیز روزبه‌روز تغییرات و نو شدن دارد پس باید برای حیات در این زمان باید همراه با رشد اطلاعات و دانش رشد داشته باشیم.

بسیاری از بنگاههای اقتصادی در دنیا به روش‌های مختلف با این رشد همراه می‌شوند اما برای شرکت‌ها و اتحادیه‌های تعاونی که در عین رقابت اقتصادی بایستی اصول و ارزش‌های انسانی تعاون مانند عدالت، صداقت، انصاف، همبستگی و مشارکت اعضاء را رعایت نمایند وضعیتی بس دشوارتر فراهم می‌شود.

لذا در چنین زمانی ضرورت کسب دانش و مهارت‌های چندگانه مدیران و کارکنان تعاونی‌ها برای گسترش عدالت اجتماعی در بین قدرت‌های اقتصادی دولتی و خصوصی دشوارتر و لازم‌تر دیده می‌شود.

اهداف کلی :

1- آشنایی با مفهوم تعاون و اصول و ارزش‌ها آن، سیر تحول تعاون در ایران و جهان و انواع شرکت‌های تعاونی
2- آشنایی با جایگاه و نقش عضو در شرکت‌ها و اتحادیه‌های تعاونی، نحوه پذیرش و لغو عضویت و حقوق و تکالیف اعضاء تعاونی
3- آشنایی با سرمایه و شیوه تأمین آن، سود و نحوه تقسیم سود خالص و سایر مقررات مربوط به امور مالی تعاونی‌ها
4- آشنایی با ارکان تعاونی و حدود وظایف و اختیارات هر یک از رکن‌های مربوط به تصمیم‌گیری، اجراء و نظارت تعاونی
5- آشنایی با اتحادیه تعاونی و اهداف، وظایف و نحوه تشکیل آنها.

همچنین حدود وظایف و اختیارات ارکان اتحادیه
6- آشنایی با شرایط و نحوه ادغام، انحلال و تصفیه شرکت‌ها و اتحادیه تعاونی
7- آشنایی با سازمان‌های تعاونی و حدود وظایف و اختیارات هر یک از آنها

فصل اول
معنی و مفهوم تعاون و تعاونی :

A ) مفهوم عام تعاون
تعاون Cooperation
1- تعاون در مفهوم عام به معنای همکاری، مساعدت، یاریگری، رعایت منافع جمعی، دستگیری از دیگران و ...

است.

2- تعاون در لغت‌نامه دهخدا هم پشت شدن، یکدیگر را یاری کردن، یاری کردن بعضی اقوام بعضی دیگر، با هم مددکاری یکدیگر ر ا کردن را معادل واژه تعاون بیان شده است.

3- آرگایل همه رفتارهای اجتماعی همکارانه را تعاون بیان می‌نماید.

یعنی انجام کارهایی که نیازمند همکاری دو نفر یا بیشتر است مانند : بازی کردن، اجرای موسیقی، رقص، کار در یک گروه، یا داشتن یک رابطه اجتماعی که در آن فعالیت هر عضو جهت دستیابی به محصول نهایی مشخص و هماهنگ می‌شود.

4- اموری (Emory) مؤلف کتاب تعاون و اصول اولیه آن، تعاون را طریقه‌ای برای زندگی و فلسفه‌ای برای حیات می‌داند که مجموعه‌ای از پوشش‌ها و شیوه‌های رفتاری می‌باشد و در عین حال مجموعه‌ای از اصول و مبانی برای راهنمایی زندگی فردی و اجتماعی انسان‌هاست.

به عبارت دیگر « تعاون ترکیبی از خودیاری و کمک متقابل می باشد که گرایش آن در جهت بناگذاری ارزش های جهانی است »
*تعاون یکی از جنبه‌های مهم زندگی اجتماعی است و از آغاز زندگی بشر برای مقابله با خطرات طبیعی، تهاجمات جانوران وحشی و جنگ های قبیله‌ای کاربرد داشته است.*

B ) مفهوم خاص تعاون
تعاون به مفهوم خاص آن به نوع مشخصی از کار کردن با یکدیگر اشاره دارد که از طریق تشکیل سازمان رسمی و به کارگیری روش‌های مدیریتی خاص، دسترسی به اهداف مشترک را امکان پذیر می‌سازد.

1)پراکاش از صاحب‌نظران تعاون آسیا :
« مؤسسات تعاونی سازمان هایی هستند که در زمره انواع سازمان های داوطلبانه یا غیردولتی قرار می‌گیرند.

تعاونی‌ها سازمان‌هایی مردمی هستند که توسط خود اعضاء و اختیار کامل آنها تشکیل و به روش و دموکراتیک منطبق با اصول بین‌المللی تعاون اداره می‌شوند.

»

2)اتحادیه بین المللی ( I.C.A ) در سال 1995 ، منچستر
« تعاونی اجتماع مستقل اشخاصی است که به منظور تأمین نیازها و یا اهداف مشترک اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی خود از طریق اداره و نظارت دموکراتیک مؤسسه‌ای با مالکیت جمعی، با همدیگر به نحو اختیاری توافق نموده اند.

»
) اجتماع مستقل اشخاص : این بخش از تعریف روشن می‌سازد که تعاونی سازمانی جمعی است که با تشکیل اشخاص به‌وجود می آید.

پس اولین شرط تشکیل تعاونی وجود اشخاص می باشد.

علاوه بر آن تعاون شخصیتی مستقل است که به سایر سازمان‌ها از جمله دولت وابستگی ندارد.

) وجود هدف یا نیاز مشترک : فلسفه وجودی تعاون تأمین اهداف و نیازهای مسترک اعضاء می باشد.

لذا تشکیل تعاونی و استمرار فعالیت آن منوط به تلاش برای دستیابی به اهداف و رفع نیازهای مشترک اعضاء می‌باشد.

III ) اداره و نظارت دموکراتیک : به شیوه مدیریت و اداره تعاونی اشاره دارد.

در این زمینه نقش و وظیفه اعضاء ا اهمیت می باشد و به موجب اصل هر عضو یک رأی همه اعضاء در مدیریت و نظارت تعاونی به شیوه دموکراتیک مشارکت می‌نمایند.

IV ) مالکیت جمعی : کلیه اعضاء در تأمین سرمیاه تعاونی مشارکت مالی دارند و به نسبت سهام خریداری شده در مالکیت سهیم می‌باشند.

مالکیت تعاونی مشاع و به صورت جمعی می‌باشد.

V ) عضویت اختیاری : تعاونی‌ها سازمان های داوطلبانه می باشند که با اراده و توافق اعضاء برای تأمین نیازهای مسترک تأمین می‌گردند.

لذا هیچکس را نمی‌توان به اجبار به عضویت تعاونی وادار نمود.

همچنین ادامه عضویت از اختیارات اعضاء می‌باشد و لغو آن تنها در چهارچوب مقررات مندرج در اساسنامه تعاونی امکان پذیر می‌باشد.

مهم‌ترین ویژگی‌های تعاونی توجه : تعاون بر اندیشه‌های بنیادی بشر همچون عدالت، دموکراسی، مساوات، انصاف، صداقت، برابری و ...

استوار است.

C ) تعاونی از دیدگاه قانون : 1)در قانون بخش تعاونی جمهوری اسلامی ایران تعریف روشن و مشخصی از تعاونی ارائه نگردیده است.

اما ویژگی‌های تعاونی در چند ماده و تبصره این قانون مشخص گردیده است.

*ماده 2 : شرکت‌هایی را که با رعایت قانون تعاون تشکیل و به ثبت برسند را تعاونی می‌شناسند.

*تبصره ذیل ماده 5 : تصریح می‌کند که تابعیت تعاونی‌ها باید ایرانی باشد.

*ماده 7 : برای شرکت‌ها و اتحادیه‌های تعاونی دارای شخصیت، حقوقی مستقل قائل شده است.

*ماده 17 : شرکت های تعاونی شرکت‌هایی است تمام یا حداقل 51 درصد سرمایه به وسیله اعضاء تأسیس شده باشد.

2)قانون شرکت‌های تعاونی ایران مصوب 1350 : شرکت تعاونی شرکتی مرکب از اشخاص حقیقی یا حقوقی است که به منظور رفع نیازمندی های مشترک و بهبود اقتصادی و اجتماعی شرکاء از طریق خودیاری و کمک متقابل و همکاری آنان و تشویق به پس‌انداز طبق اصول مطرح در قانون تشکیل می شود.

3) دکتر حسنی استاد دانشگاه تهران : شرکت تعاونی شرکتی است که بین اشخاص حقیقی و حقوقی غیردولتی برای فعالیت در امر مربوط به تولید یا توزیع در جهت اهداف مطرح در قانون بخش تعاونی به منظور بهبود وضع اقتصادی و اجتماعی اعضاء از طریق همکاری و تشریک مساعی آنها با رعایت مقررات قانون تشکیل می شود.

نکته : اجتماع مستقل اشخاص برای تأمین نیازها و هدف مشترک از طریق اداره و نظارت دموکراتیک با مالکیت جمعی با همدیگر بصورت اختیاری توافق نموده اند تعاونی شکل‌گیری نهضت جهانی تعاون : تعاون به مفهوم همکاری و مشارکت از جنبه‌های بارز زندگی اجتماعی بر به شمار می‌رود.

بر اساس شواهد تاریخی حتی در جواع ابتدائی حداقل ا همکاری در زمینه‌های دفاع در مقابل تعرض حیوانات و فعالیت های مربوط به گردآوری خوراک و ...

وجود داشته است.

اما تعاون به مفهوم امروزی از حدود 150 سال پیش بوجود آمده است نخستین شرکت تعاونی در جهان تحت عنوان « شرکت منصفان راچدیل » در سال 1844 میلادی به همت 28 کارگر بافنده ( 27 نفر مرد و یک نفر زن ) در شهر راچدیل ایالات لاکشایر انگلستان تأسیس گردید.

شرایط اقتصادی – اجتماعی پیدایش نهضت جهانی تعاون رابرت اوئن انگلیسی برای رفع مشکلات بوجود آمده با مطالعه وضع موجود نظریه شرکت‌های تعاوتی را ارائه داد و برای تحقق آرمان های نوآورانه خود به آمریکا رفت و دهکده تعاونی را ایجاد نمود.

اما بدلیل اینکه ایشان آرمان‌گرایانه و حتی خیالی اقدام نموده بود با موفقیت همراه نشد.

سابقه تعاون در ایران : با توجه اقلیم متنوع و گستردگی سرزمین ایران و به تبع مشکلات فراوان باعث شده بود ایرانیان همواره شیوه‌های متنوع تعاونی را در فعالیت‌های اقتصادی مانند حفر قنات، احداث کانال‌های آبرسانی، کاشت، داشت و برداشت محصولات کشاورزی، نگهداری و پرورش دام، فرآوری تولیدات دامی و غیره را برای غلبه بر شرایط سخت اقلیمی به کار می‌گرفتند علاوه بر مسائل بیان شده آموزه‌های دینی و تأکیدات دین مبین اسلام و سطح پذیرش و درک بالای ایرانیان از مسائل در طول تاریخ نمونه‌هایی دیگر از تعاون مانند کمک به همنوعان، یاری رساندن به نیازمندان، وقف، ذکات و قرض‌الحسنه در ایران دیده شده است.

*آغاز تعاون به معنای رسمی و قانونی در ایران با تصویب قانون تجارت در سال‌های 1303 و 1304 آغاز گردید.

*اولین شرکت در سال 1314 توسط اداره فلاحت در شهرستان گرمسار تشکیل گردید و تا سال 1320 تعداد این تعاونی‌ها تنها به 2 شرکت تعاونی رسید.

*در فاصله سال‌های 1320 تا 1330 مشکلات ناشی از جنگ جهانی دوم زمینه را برای تأسیس شرکت‌های تعاونی مصرف در شهرهای بزرگ (19 شرکت) تشکیل گردید.

*اولین قانون مستقل برای شرکت‌های تعاونی در سال 1334 بر اساس لایحه‌ای که مرحوم مصدق نخست‌وزیر در سال 1332 برای اجراء ابلاغ کرده بود، به تصویب رسید.

*بر اساس قانون مصوب اصلاحات اراضی مصوب 1340 که یکی از شرایط واگذاری زمین به زارعین عضویت در شرکت‌های تعاونی بود، بخش وسیعی از کشاورزان عضو تعاونی ها شدند.

*در سال 1346 سازمان مرکزی تعاون کشور زیر نظر نخست‌وزیر وقت تشکیل و مسئولیت توسعه شرکت‌های تعاونی در سطح شهرها بر عهده آن نهاده شد.

*در سال 1349 وزارت تعاون و امور روستاها تأسیس گردید.

*قانون شرکت‌های تعاونی در سال 1350 در 25 فصل و 149 ماده به تصویب رسید.

ویژگی‌های قانون شرکت‌های تعاونی مصوب 1350 منطبق با قوانین تعاون سایر کشورها است.

از جامعیت کافی برخوردار است.

شامل انواع تعاونی‌ مشخص بودن عضویت در اتحادیه ها مالیات، حسابرسی مشخص است نظام تشکیلاتی در تعاونی‌ها بیان شده است.

مواد دیگر.

در مجموع تا قبل از انقلاب 1340 شرکت تعاونی شهری و نزدیک به سه هزار شرکت تعاونی روستایی تأسیس شده بود.

بعد از انقلاب بر اساس ضرورت مشارکت مردم و همچنین تأکید اصول 43 و 44 قانون اساسی در جهت تعلیم عدالت اجتماعی به تعاونی‌ها بیشتر تأکید شد.

توجه : تدوین کنندگان قانون اساسی به دلیل اهمیت تعاون آن را در کنار بخش‌های دولتی و خصوصی به عنوان یکی از بخش‌های سه‌گانه اقتصاد جمهوری اسلامی ایران معرفی نموده‌اند.

در زمان جنگ تحمیلی شرکت‌های تعاونی مصرف بسیاری تشکیل و این شرکت‌ها نقش بسزایی در توزیع عادلانه کالاها و ...

داشتند.

در سال 1362 به منظور فراهم‌سازی زمینه قانونی در جهت اجرای اهداف 43 و 44 قانون اساسی طرح قانون تعاونی‌ها تقدیم مجلس شد و در نهایت در سال 1370 تحت عنوان « قانون بخش تعاونی اقتصاد جمهوری اسلامی ایران » به تصویب رسید.

قانون مذکور پس از اجرا در سال 1377 مورد بازنگری قرار گرفت.

توجه : سازمان مرکزی تعاون روستایی از شمول قانون تعاون مستثنی و تابع وزارت جهاد کشاورزی باقی مانده است.

بیش از 115 هزار تعاونی با عضویت بیش از 5/15 میلیون نفر تا پایان شش ماهه اول سال 86 به ثبت رسیده است.

اصول و ارزش‌های تعاون ارزش‌های تعاون : - تعاونی‌ها بر ارزش‌های خودیاری، مسئولیت پذیری، دموکراسی، برابری، انصاف و اتحاد استوارند.

- اعضاء تعاونی‌ها به ارزش‌های اخلاقی، صداقت، آزادی، مسئولیت اجتماعی و توجه معتقدند.

توجه : پایبندی به اصول تعاون موجب می‌گردد، بین اجزاء و ارکان تعاونی نظم و انضباط برقرار گردد و مدیران را برای تحقق اهداف تعاونی هدایت نماید.

اصول تعاون : اصول تعاون دستورالعمل‌هایی است که بر طبق آنها تعاونی‌ها تحقق ارزش‌های کلیدی تعاون را عملی می‌سازند.

اصل اول – عضویت آزاد و اختیاری اصل دوم – کنترل دموکراتیک اعضاء اصل سوم – مشارکت اقتصادی اعضاء اصل چهارم – استقلال و عدم وابستگی اصل پنجم – آموزش، کارآموزی و آگاه‌سازی اصل ششم – همکاری تعاونی‌ها با یکدیگر اصل هفتم – توجه به جامعه اعضاء و مدیران تعاونی‌ها در آغاز این همکاری و مشارکت خجسته با تصویب اساسنامه در اولین مجمع عمومی متعهد می‌گردند، همدلانه کوش‌های فردی و تلاش‌های همگانی خود را برای تحقق اصول جهانی تعاون به کار گیرند.

کلیه اعضاء تعاونی در بدو پیدایش عضویت با قبول اساسنامه وفاداری خود را به اصول جهانی تعاون اعلام داشته و متعهد می‌گردند در چارچوب این اصول برای پیشبرد اهداف تعاونی تلاش نمایند.

اهداف و ضوابط کلی بخش تعاون : در اهداف تعاون دو عنصر وابسته به هم، اقتصادی و اجتماعی وجود دارد.

یعنی اولاً هر تعاونی کانون تلاش و فعالیت اعضاء برای تأمین نیازهای مشترک است.

ثانیاً متجلی کننده اهداف و ارزش‌های اجتماعی مانند مشارکت، دموکراسی و عدالت به شمار می‌روند.

هدف‌های اساسی بخش تعاون اقتصاد جمهوری اسلامی ایران : ایجاد اشتغال کمک به تحقق عدالت اجتماعی کمک به تأمین سرمایه و وسایل تولید برای نیروی کار تحکیم مبانی تعاون و مشارکت عمومی در سطح جامعه پیشگیری از احتکار، تورم و انحصار تذکر : جهت نیل به اهداف فوق مباشرت دولت با رعایت قوانین لازم است.

انواع شرکت‌های تعاونی : شرکت‌های تعاونی را بر اساس ملاک‌های مختلفی می‌توان تقسیم بندی نمود.

انواع تعاونی‌ها بر مبنای ملاکهای : از دیدگاه قانون، نوع عضویت و نوع فعالیت تقسیم‌بندی و ارائه می‌گردد.

1)از دیدگاه قانون : A) بر اساس ماده 107 قانون تجارت مصوب 1304 و ماده 190 قانون تجارت سال 1311 شرکت‌های تعاونی به دو نوع 1) تولید 2) مصرف تعریف شده است.

B ) ماده 18 قانون شرکت‌های تعاونی مصوب 1350 در سه رشته C‌ ) بر اساس اصل 44 قانون اساسی D ) قانون تعاون به موجب قانون اساسی ماده 26 قانون تعاون : تعاونی‌های تولید شامل تعاونی‌هایی است که در امور مربوط به کشاورزی، دامداری، دامپروری، پرورش ماهی، صید ماهی، شیلات، صنعت، معدن، عمران شهری و روستایی و عشایری و نظایر این‌ها فعالیت می‌نمایند.

ماده 27 قانون تعاون : تعاونی‌های توزیع عبارتند از تعاونی‌هایی که نیاز مشاغل تولیدی یا مصرف‌کنندگان عضو خود را در چارچوب مصالح عمومی و به منظور کاهش هزینه‌ها و قیمت‌ها تأمین می‌نمایند.

2)انواع شرکت‌های تعاونی از لحاظ عضویت نکته : - تعاونی های تولید در کلیه حمایت های مربوط به تعاونی‌ها حق تقدم دارند.

- تعاونی‌های توزیع که در امر تأمین کالا، مسکن و سایر نیازمندی‌های روستائیان، عشایر، کارگران و کارمندان فعالیت دارند از نظر حمایت های مربوط به تهیه و توزیع کالا اولویت دارند.

3) انواع شرکت تعاونی از لحاظ نوع فعالیت : 1- شرکت‌های تعاونی کشاورزی 2- شرکت‌های تعاونی صنعتی 3- شرکت‌های تعاونی تأمین نیازهای تولیدکنندگان 4- شرکت‌های تعاونی تأمین نیاز مصرف‌کنندگان 5- شرکت‌های تعاونی حمل و نقل 6- شرکت‌های تعاونی عمرانی 7- شرکت‌های تعاونی فرش دستباف 8- شرکت‌های تعاونی تأمین نیاز صنوف خدماتی 9- شرکت‌های تعاونی خدماتی