اتحاد ملی یک مسأله داخلی است و انسجام اسلامی یم مسأله خارجی و هر کدام نیازمند راهکارهای متفاوت ( و حتی گاه متناقض ) می باشند . چرا که یک راهکار ممکن است . منجر به انسجام اسلامی بالا ، اما اتحاد ملی پایین و بالعکس راهکار دیگری ممکن است منجر به اتحاد ملی بالا ولی انسجام اسلامی پایین شود . در این نوشتار سعی بر ارائه راهکارهایی است که همزمان منجر به اتحاد ملی و انسجام اسلامی بالایی گردند و از ارائه راهکارهایی با نتایج متضاد یا متناقص و گیج کننده پرهیز شده است . پیش از ارائه هرگونه راهکار بایستی عواملی که منجر به اتحاد ملی و انسجام اسلامی در کودکان و نوجوانان می شوند را شناسایی نماییم و پس از آن با برنامه ریزی های دقیق زمینه های لازم را برای تقویت شکل گیری نگرش مثبت نسبت به اتحاد ملی و انسجام اسلامی و همچنین کسب دانش لازم و ایجاد رفتارهای مناسب فردی و گروهی فراهم کرد . مبانی نظری تحقیق ،مطالعات رشد کودک و نوجوان و مصاحبه های صورت گرفته توسط محقق با تعدادی از دانشجویان عوامل مهم و تاثیرگذار بر کودکان و نوجوانان را به شرح مدل ذیل استخراج نمود .
والدین و برادران و خواهران نقش بسزایی در رشد همه جانبه فرد و از جمله ایجاد زمینه های لازم برای شکل گیری نگرش مثبت نسبت به اتحاد ملی و انسجام اسلامی دارند . لذا یکی از راهکارهای مناسب به منظور ایجاد بستر لازم برای تقویت اتحاد ملی و انسجام اسلامی و ارائه آن در همان دوران اولیه رشد به کودکان و نوجوانان ،بستر سازی این مطلب در خانواده است . به این منظور می توان از نهادهای مختلف ( از جمله آموزش و پرورش ،بسیج ،پلیس و...) به منظور ارائه آموزشهای لازم به خانواده جهت چگونکی بستر سازی این امر در خانواده کمک گرفت و
مدرسه ( معلمان ،محتوای آموزشی )
یکی دیگر از عوامل مهم و اثر گذار بر رشد کودکان و نوجوانان مدرسه است . مدرسه به طرق گوناگون رشد همه جانبه کودکان و نوجوانان و همچنین نوع و میزان دانش و نگرش آنها را نسبت به موضوعات مختلف از جمله تاریخ مشترک ،سرزمین مشترک ، و ..... اتحاد ملی و انسجام اسلامی تحت تأثیر قرار می دهد . لذا به این منظور بایستی کتب تحصیلی مورد بازنگری دقیق قرار گرفته و مفاهیم مربوط به اتحاد ملی و انسجام اسلامی ( ادبیات و تاریخ مشترک، رسالت مشترک ،دین مشتر ، فرهنگ و هنر ، و .... ) به نحو دقیق و کارشناسانه در محتوای کتب تحصیلی ، داستانها و حکایتها ،ضرب المثل ها و ... وارد گردد . از این طریق معلمان که انتقال دهندگان کلیدی محتوای کتب رسمی هستند آنها را به دانش آموزان انتقال داده و موجب درک عمیق و نگرش مثبت نسبت به اتحاد ملی و انسجام اسلامی در خود دانش آموزان ( و در نهایت در کل اجتماع ) می شوند . به این صورت دانش آموزان به تدریج با این مفاهیم آشنا شده و آنها را درونی می کنند و در سرانجام آنها نیز به عنوان افرادی که در آینده این دانش و نگرش مثبت را به سایر افراد اجتماع انتقال خواهند داد و در خواهند آمد .
همسالان
همسالان تاثیر بسیار زیادی بر رشد کودک و نوجوان دارند . لذا تدارک برنامه های مناسب گروهی ، بازدید گروهی از موزه ها ، آثار و اماکن تاریخ ملی ( ارک بم ، تخت جمشید ، سی و سه پل ، عالی قاپو ،هشت بهشت ، دیوان مدائن و غیره ) و مذهبی ( حرم مطهر پیامبر اکرم(ص)و ائمه (ع)) موجود در ایران و جهان اسلام تاثیر مناسبی بر شکل گیری و تقویت اتحاد ملی و انسجام اسلامی دارد .
رسانه ها و مطبوعات
رسانه ها و مطبوعات به دلیل داشتن مخاطبان و سیع از همه اقشار جامعه تاثیر بسیار زیادی بر رفتار های افراد جامعه و به خصوص کودکان و نوجوانان دارند . بنابراین آنان می توانند با تدارک برنامه های مناسب برای کودکان و نوجوانان به شکل گیری و تقویت اتحاد ملی و انسجام اسلامی و کمک های فراوانی بنمایند . علاوه بر آن هزینه بسیاری از برنامه هایی که از طریق رسانه ها پخش می شود و همچنین زمان و نیروی انسانی ه صرف این برنامه ها می شود به مراتب نسبت به سایر روش ها کم تر است . از طریق رسانه ها می توان آثار و اماکن تاریخی ملی و مذهبی موجود در ایران و جهان اسلام را به تصویر کشید . می توان برنامه های مناسب در خصوص شخصیت های معتبر این سرزمین از جمله ابن سینا ، فارابین ، ملاصدرا ، خیام ، سعدی ،حافظ و غیره تدارک دید و به این طریق اتحاد ملی را تقویت نمود .این رسانه ها همچنین می توانند شخصیت های معتبرجهان اسلام را دعوت نمایندتاعلاوه برمعرفی آنها به جامعه از نظرات آنها جهت پیشبرد اندیشه اتحاد ملی و انسجام اسلامی بهره گرفت .
دین و مذهب
دین به عنوان یک عنصر بسیار مهم می تواند نقش بسیار حیاطی در تقویت انسجام اسلامی بازی نماید . در این خصوص دین اسلام و پیامبر اکرم (ص) بایستی کانون توجه کتب ، رساله ها ، مجلات ، مقاله ها ، فیلم های تلویزیونی و غیره را قرار گرفت و تمام نهادها و ارگانها بر اهمیت شخصیت والای پیامبر اکرم (ص) به عنوان عنصر وحدت جامعه اسلامی تاکید بیش از حد نمایند . نکته مهمی که در این خصوص شایان توجه است و به نظر می رسد در حال حاضر در جامعه کمتر به آن پرداخته می شود .
این است که تاکید بسیار زیادی بر ائمه (ع)صورت می گیرد . در حالیکه شاید به این اندازه در خصوصیات بالای پیامبر اکرم (ص)تاکید نمی شود به عبارت دیگر برنامه ها باید به گونه ای باشد که شخصیت ائمه (ع) در سایه شخصیت پیامبر اعظم معرفی گردند و شخصیت رسول اکرم تحت الشعاع قرار نگیرد ، زیرا نشان دادن ضعف در این خصوص یقیناً به تضعیف انسجام اسلامی و در نهایت تضعیف ملی منجر خواهدشد . بنابراین ضروری است که مشترکات جهان اسلام استخراج و در برنامه های کانون مورد توجه قرار گیرند .
زبان
زبان نقش مهم و کلیدی در اتحاد ملی و انسجام اسلامی بازی می کند . با توجه به تنوع زبانی در داخل کشور و جهان اسلام بسیار ضروری است مطالعات لازم در این خصوص صورت گیرد تا نقش این عامل در اتحاد ملی و انسجام اسلامی روشن شود و پس از آن برنامه های متناسب برای ارتقاء اتحاد ملی و انسجام اسلامی با توجه به نقش زبان اجرا گردد .