دانلود تحقیق اثرات تنش شوری بر جنبه های مورفولوژیکی و عملکرد دو رقم کلزا

در طول تاریخ، تنش های محیطی حاصل از غلظتهای بالای نمک در خاک، یکی از جدی ترین عوامل محدود کننده تولید محصولات کشاورزی به ویژه در گیاهان حساس به شوری بوده است. در حال حاضر شوری خاک بر تولیدات کشاورزی در بخش بزرگی از نواحی کم باران دنیا اثر می‌گذارد. ( zhang 200l). روش متداول برای تولید محصول در نواحی کم باران، استفاده از ارقام مقاوم به شوری، اصلاح آب و خاک برای رفع نیاز محصول زراعی و یا انتخاب ارقام اصلاح شده ژنتیکی است. ( Puppala. 1999).
جوانه زنی یکی از حساس ترین مراحل زندگی یک گیاه زراعی در برابر شوری است. عدم جوانه زنی در خاکهای شور اغلب نتیجه غلظتهای بالای نمک در منطقه ای است که بذر در آن کاشته شده است، زیرا محلول نمک حرکت رو به بالا داشته و به دنبال آن تبخیر در سطح خاک انجام می‌شود. (Bernstion 1974). این نمکها در جوانه زنی و رشد گیاهان زراعی اختلال ایجاد می‌کنند (Fowler 1991 ). نتیجه تحقیقات مختلف نشان داده است که رشد دانه رستها و گیاهان، سطح برگها و زی توده ریشه و ساقه در پاسخ به شوری خاک کاهش می‌یابد Redmann 1994)). خاک و آب شور اثرات زیانباری بر میزان محصول کلزا دارند.
Puppala 1999))
کلزا (Brassica napus L. ) از خانواده براسیکاسه بوده و در 53 کشور از 6 قاره دنیا و در مساحتی حدود 2/42 میلیون هکتار کشت می‌شود و میانگین محصول آن 1451 کیلوگرم در هکتار می‌باشد. قاره آسیا به تنهایی 1/59 درصد سطح زیر کشت کلزا اما فقط 6/48 درصد تولید دنیا را دارد. (yadava 2004 ). تحمل به شوری گونه های خانواده کلمیان (از جمله کلزا) بین خانواده غلات با بیشترین تحمل و خانواده باقلاییان با کمترین تحمل قرار می‌گیرد (Arshad 2001). کلزا یک گیاه تغییر یافته ژنتیکی با مقدار پایین اوروسیک اسید (<20g g)="" است="" که="" بطور="" وسیعی="" در="" تولید="" پلیمرها="" و="" روغن="" استفاده="" می‌شود.="" مقدار="" کم="" اسیدهای="" چرب="" اشباع=""><70g g)="" باعث="" افزایش="" مصرف="" کلزا="" در="" میان="" دانه="" های="" روغنی="" مهم="" شده="" است.="" puppala="" 1999))="" روغن="" کلزا="" هم="" اکنون="" سومین="" منبع="" روغن="" خوراکی="" بعد="" از="" سویا="" و="" نخل="" روغنی="" می‌باشد.="" 1996)="" starner).="" هم="" چنین="" از="" این="" گیاه="" ماده="" قابل="" تجزیه="" ای="" بدست="" می‌آید="" که="" می‌تواند="" بعنوان="" یکی="" از="" اجزای="" پلاستیک="" بکار="" رود.="" برای="" این="" منظور="" سه="" ژن="" تولید="" کننده="" پلاستیک="" از="" یک="" باکتری="" خاکزی="" به="" کلزا="" منتقل="" می‌شود.="" کلزا="" در="" تهیه="" گازوئیل="" زیستی="" نیز="" استفاده="" می‌شود="" (="" tickell="" 2000).="">
بررسی چگونگی اثر شوری بر روی گیاهان از سالها قبل بوسیله پژوهشگران دنبال شده و به نتایج قابل توجهی رسیده است. اما هنوز نکات ناشناخته زیادی در مورد عملکرد ناشی از شوری Nacl بر روی گیاهان بویژه گیاهان استراتژیک نظیر کلزا که کشت آن در کشور رو به گسترش است، باقیمانده است. در این پژوهش اثر غلظتهای متفاوتی از Nacl بر روی جوانه زنی و رشد دانه رستها همچنین برخی ویژگیهای مورفولوژیکی و عملکرد ارقام حساس و بردبار به شوری کلزا بررسی گردید.
روش بررسی
در این تحقیق دو رقم کلزا مورد استفاده قرار گرفت: رقم بردبار به شوری (okapi) و رقم حساس به شوری .(symbol) بذر این ارقام از مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان خراسان تهیه گردید. به منظور بررسی اثر Nacl بر جوانه زنی و رویش بذرها، در آزمایشگاه ابتدا بذرها با هیپوکلریت سدیم 7% به مدت 20 دقیقه سترون شده و سپس در ظروف پتری محتوی ماسه استریل کشت شدند. برای هر تیمار 4 پتری در نظر گرفته شد و در هر پتری 25 بذر کشت شد. غلظتهای مختلف محلول کلرید سدیم با هدایت الکتریکی (EC) 0، 3، 6، 9، 12 (ds/m) تهیه و به هر پتری حدود 7 میلی لیتر محلول اضافه شد. پتریها در دمای0c 25 قرار داده شدند. درصد رویش و سرعت رویش بذرها ثبت و مقایسه شد. پس از 5 روز، دانه رستهای حاصل جمع آوری شده و طول ریشه چه، طول محور زیر لپه (ساقه چه) و فاصله بین تارهای کشنده تا نوک ریشه، در ارقام مورد آزمایش اندازه گیری و ثبت شد. برای تعیین غلظتی که در آن جوانه زنی بذر ارقام فوق متوقف می‌شود، غلظتهای بالاتر محلول کلرید سدیم در دامنه 14 تا 20 (ds/m) تهیه شد و بذرهای دو رقم کلزا توسط این محلول ها تیمار شدند. چون در تیمار ds/m 3 اثر افزایشی در جوانه زنی و رشد دانه رستها مشاهده گردید، برای مشخص نمودن غلظتهائی که ممکن است چنین اثر تحریکی را داشته باشند، آزمایشهای جوانه زنی با شوری 2و 4 (ds/m) نیز انجام شد.
آزمایشهای مربوط به کاشت و تیمار دهی در گلخانه صورت گرفت. این آزمایش در 5 گروه انجام شد. یک گروه شاهد بدون دریافت محلول کلرید سدیم و چهار گروه دیگر با محلولهای نمکی 3، 6، 9، 12 دسی زیمنس بر متر تیمار شدند. در گلخانه، گلدانهائی با ارتفاع 50 سانتیمتر تهیه شد. ظروف محتوی محلولهای کلرید سدیم با غلظتهای متفاوت نیز آماده شدند.پس از کاشت بذرها، گلدانها هر 4 روز یکبار آبیاری ‌شدند. در طول دوره رشد گیاهان عوامل رشد مانند تعداد برگ، ضخامت برگ، شاخه دهی، پلاستوکرون، وزن زی توده تر به خشک برای بررسی وضعیت عمومی‌رشد اندازه گیری و میانگین آنها در سه تکرار محاسبه شد. در مرحله گلدهی نیز فاکتورهای این مرحله مانند شروع گلدهی، تعداد طرحهای اولیه گل، تعداد گلهای هر بوته و ضخامت اگزین دانه گرده اندازه گیری و مقایسه شد. در مرحله برداشت محصول تعداد و طول غلافها، وزن هزار دانه، وزن هزار غلاف و دانه بندی اندازه گیری و میانگین آنها در سه تکرار ثبت شد.
برای اندازه گیری وزن زی توده خشک، گیاهان سه ماهه ابتدا توزین شده، سپس به مدت 48 ساعت در دمای 0C80 آون قرار گرفتند و بعد مجددا وزن شدند.