اهمیت غلات
افزایش جمعیت افزایش تولید
گندم 15-10 سال قبل از میلاد مسیح در خاورمیانه و فلات ایران
قدمت کشاورزی 4500 سال قبل از میلاد در نیل
جو 6500 سال قبل از میلاد در جارمو
غلات از خانواده Granmineae یا Peaceae
شامل: گندم – جو – چاودار – یولاف – ذرت – سورگوم – ارزن – برنج
در ایران یولاف و چاودار
سطح زیر کشت غلات بالاترین گندم بیشتری سطح زیر کشت
(750 میلیون هکتار حدود 55 درصد کل اراضی قابل کشت )
عملکرد گیاهان مورد نظر در طی سالهای اخیر افزایش شدید خصوصاً گندم و جو
انقلاب سبز خودکفایی بعضی از کشورها
بالابردن عملکرد
درصد پروتئین
اهمیت غلات از نظر غذایی
اولین بار زنان زراعت
تغذیه بدرگیاهان اندوسپرم و لپه ها در دولپه ها
بافت غذایی در تک لپه ها
غلات 90 درصد تغذیه
قسمت های یک بذر
دانه = میوه
میوه غلات گندمه (Caryopsis) میوه خشک ناشکوفا که پریکارپ نازک شده و به پوسته چسبیده
پریکارپ
تستا
قسمت های دانه امرون
اندوسپرم
جنین
1- پریکارپ پوسته میوه (غشاء تخمدان) 5-4 لایه سلول
اپی کارپ
شامل مزوکارپ
اندوکارپ
2- تستا پوسته بذر
نازک و از دو لایه سلول از دیواره تخمدان رنگ قرمز – قهوه ای – زرد
3- آلدون از یک لایه سلول بزرگ با دیواره صخیم
پر از پروتئین و آنزیم آمیلاز و پروتئاز و ...
گلوبولین بدون گلوتن
4- اندوسپرم بزرگترین بخش 80 درصد وزن میوه
دیواره سلول ها نازک و از نشاسته و پروتئین لگتادین و لگوتنین + آب = گلوتن
5- جنین (بنفش) رویان قسمت پایینی دانه و با کمک اسکوتلوم (لپه) محافظت می¬شود.
اسکوتلوم سلول های یک شکل با قطر یکسان
وظیفه جذب مواد غذایی ذخیره شده در اندوسپرم و انتقال
قسمت های جنین ریشه چه کلئودیز
ساقه چه در بالای ژمول و با رأس گرد
ژمول ...
رشد غلات و نمو غلات
جوانه زدن
مرحله رویشی تشکیل ریشه
پنجه زنی
دارای دو مرحله
تشکیل شدن سنبله
مرحله زایشی گروه گرده افشانی
تشکیل دانه
رسیدن دانه
فیکس و وادوکس روش ده دهی
فیکس 12 مرحله از جوانه زدن تا رسیدگی کامل
جوانه زدن Germinatio
آب کمترین از حبوبات و گیاهان صنعتی به جز ارزن حدود 50 درصد
درجه حرارت حداقل 5-1 درجه گندم جو یولاف چاودار معروف
غلات مناطق معتدله یا دانه ریزها غلات مناطق سرد مقاوم به سرما
حداقل 8 درجه ذرت– ارزن – سورگوم – برنج دارای خواب زمستانه
دوره رشد کوتاه تر حساس به سرما دوره رشد طولانی
opt دما 25-18
وقتی حرارت، رطوبت، اکسیژن مناسب باشد ذخیره آنزیم اسکوتلوم
رشد و تمایز یافته ها رویان
زمان 5-4 روز
اولین قسمت ریشه های جنینی Radicle
گندم 5-3 عدد
یولاف 4 عدد
جو 8-5 عدد
ذرت- ارزن- برنج و ذرت خوشه ای 1 عدد
پنجه زنی Tillering
بعد از رویش زمان محدودی توقف رشد طولی غلات ساقه ایجاد گرده
انشعاب ساقه از گره = تولید پنجه طوقه
گره انشعاب تعداد زیادی گره با فاصله کم خطای دید
از گره انشعاب تعداد زیادی ریشه ریشه های ثانویه
ریشه های تاجی
ریشه های دائمی
ریشه های اصلی
گره انشعاب مواد غذایی
در غلات پاییوه مهم مقاومت به سرما
*محل گره انشعاب متغیر و بسته به عمق کاشت
در غلات پاییزه عمق بیشتر
عمق بیشتر ریشه بیشتر
ریشه قوی تر
روشنایی بیشتر عمق پایزه گره انشعاب
نور مستقیم پایین تر (پایین تر)
قدرت پنجه زنی ژنیتیکی و تاحد محیطی
چاودار بیشترین و بعد جو و گندم
در بهاره ها جو بالاترین و بعد یولاف
ذرت بسیار کم
قدرت پنجه زنی تراکم در ارقام مختلف مهم است.