دانلود مقاله آفت سرخرطومی برگ یونجه

مقدمه:یکی ازآفات مهم برگ یونجه سرخرطومی برگ یونجه است که دراکثرمناطق یونجه کاری کشور شیوع دارد.میزان خسارت سرخرطومی یونجه درایران دقیقاتعیین نشده ولی می توان گفت که۶۰درصدازخسارت های کلیه آفات یونجه مربوط به سرخرطومی می باشد.زمانی که میزان آلودگی مزارع بالااست مدیریت مبارزه بااین آفت درطول سال اهمیت دارد.باتوجه به این که دربعضی سالها خسارت سرخرطومی یونجه ازنظراقتصادی مهم نیست لازماست که زارعین باراهنمایی های مدیریتی وتوصیه های عدم استفاده ازسموم حشره کش آشناشوند.

زیست شناسی:حشره کامل این آفت سرخرطومی نسبتا کوچکی است به طول تقریبا ۵میلیمتروپهنای ۳.۵میلیمترورنگ آن ازقهوه ای تاخاکستری مایل به سیاه تغییر می کند.

چرخه زندگی آفت سرخرطومی یونجه شامل چهار مرحله تخم.لارو.شفیره وسوسک بالغ است.زمستانگذرانی این آفت معمولا به شکل حشره کامل درپناهگاه های خارج ازمزرعه مانند پرچین ها.مناطق درختکاری شده ویازیست گاههای محفوظ داخل شکافهامیباشد.غالب تخمریزی دربهاروزمانی که سرخرطومی بالغ واردمزرعه می شودانجام می گیردامابعضی ازتخم ها درپاییز گذاشته می شوند.سرخرطومی های بالغ ماده برای تخمریزی سوراخی رابه وسیله جویدن درساقه یونجه ایجاد میکنندودرداخل آن۲۵-۲عددتخم می گذارند.یک سرخرطومی ماده میتواند درطول دوره زندگی به طور متوسط تعداد۵۰۰تا۲۰۰۰عددتخم بگذارد.رنگ تخم ها از زرد تاقهوه ای تغییرمی کند ووقتی می رسند تیره تر می شوند.مدت زمان لازم برای تفریخ تخم ها ۱۴-۷روزپس ازتخم ریزی به طول می انجامد اما تخمهایی که درپاییزگذاشته می شوند دربهارسال بعد تفریخ خواهند شد.

لاروها درطول دوره لاروی سه بارپوست اندازی کرده ودرهربارازنظراندازه بزرگترمی شوند.لاروهای بالغ به رنگ سبز بوده.تقریبا ۹ میلیمترطول دارندوخطوط سفیدرنگی درپشت آنهادیده میشود.لاروهای بالغ پس از کامل شدن تغذیه به سمت قاعده برگ حرکت کرده وباتکه های برگهای خشک شده درسطح خاک ایجاد یک پیله ابریشم مانندمیکنند.لاروهادرداخل پیله تبدیل به شفیره شده وحشرات بالغ پس از ۱۴-۱۰روزازآن خارج می شوند.

سرخرطومی های بالغ پس ازظهور برنگ قهوه ای روشن هستندویک لکه قهوه ای درپشت بدن حشره دیده می شود که ازجلوسر شروع شده وتانصف بدن ادامه می یابد.این علایم با سن حشره تغییر می کند.سرخرطومی های بالغ به مدت چند هفته درمزرعه باقی می مانندوپس ازآن برای گذراندن تابستان به پناهگاه های محفوظ نزدیک مزرعه می روند.درطول تابستان تمامی مراحل چرخه زندگی سرخرطومی درداخل مزرعه قابل مشاهده است بطوریکه سرخرطومی های بالغ ترممکن است به فعالیت تخمریزی ادامه دهند در حالیکه در همان زمان لاروها.شفیره هاوحشره های بالغ تازه ظاهر شده نیز دیده شوند.

حشره های بالغ دراوایل پاییز به مدت کوتاهی به مزارع یونجه برمی گردند که خسارت چندانی را همراه ندارند.

خسارت:اولین علایم خسارت سرخرطومی یونجه عبارت است از سوراخهای کوچکی که دراثرتغذیه لاروازانتهای برگهای جوان درطول ماههای فروردین واردیبهشت دیده می شوند.بابزرگترشدن اندازه لاروهامیزان خسارت بیشترشده ودراثرخسارت شدیدناشی ازتغذیه آفت به خاطرخشک شدن قسمتهای فوقانی برگهاوجوانه ها مزارع یونجه ازدوربه رنگ سفیدیاخاکستریدیده می شوند.

خسارت درچین اول شدیدتراست ودراثرتغذیه لاروهای افت ممکن است چین اول به کلی نابودشود.درچین دوم علاوه برتغذیه لاروها سرخرطومی های بالغ باتغذیه ازجوانه های انتهایی موجب تاخیردررشدوجلوگیری ازسبزشدن مجددمزرعه می شوند.شدت خسارت آفت درمزارع یونجه باواریته شرایط آب وهوایی شرایط رشدوهمچنین درجه فعالیت موٍثردشمنان طبیعی آفت بستگی دارد.

زمانی که۴۰-۲۵درصدبرگهاخوردهشوندویاتعداد سه لاروسرخرطومی یابیشتردرهرساقه دیده شودلازم است یک تصمیم مدیریتی برای کنترل آفت اتخاذگرددکه این تصمیم لزومااستفاده ازیک حشره کش نیست.

مدیریت تلفیقی کنترل آفت:مدیریتتلفیقی آفات عبارتست ازیک رهیافت عمومی شناخته شده برای مبارزه با آفات شامل ترکیبی ازفنون مختلف برای محدود کردن جمعیت حشره که همراه با روش های موثر جهت افزایش عملکردوکیفیت آن به کار گرفته می شود.

چهارروش برای مدیریت تلفیقی آفت وجوددارد:

۱)استفاده ازواریته مقاوم:تعدادزیادی ازارقام یونجه وجوددارندکه نسبت به سرخرطومی مقاوم هستند.واریته های مقاوم عبارتندازگلادیاتور پری آرک وتیم که نسبت به ارقام حساس به میزان۳۳-۲۲درصدعملکردبییشتری نشان داده اند.

۲)کنترل زراعی:بسیاری ازآفات یونجه مانند سرخرطومی بابرداشت به موقع علوفه قابل کنترل هستند.بااستفاده ازاین روش به میزان قابل توجهی از مصرف سموم شیمیایی جلوگیری می شود.این کار موجب از بین رفتن غذا وپناهگاه لاروهاشده وباعث می شود لاروها بیشتر درمعرض اشعه مضر خورشید قرارگیرند.بسیاری ازلاروهابه ویژه لاروهای سنین اول درصورتیکه درمقابل اشعه مستقیم نورخورشیدودرمجاورت حرارت زیاد سطح خاک قرار گیرند میمیرند.همچنین موادغذایی گیاه پس ازبرداشت برای زنده ماندن لاروسرخرطومی تازمان رشدچین دوم کافی نبوده ودرنتیجه لاروها به خاطرعدم تغذیه ازگرسنگی خواهندمرد.تاثیرات کوتاه مدت وبلندمدت برداشت های متعدد درعملکردوکیفیت محصول ومقاومت مزرعه به خوبی شناخته شده است.

برذاشت دیرهنگام درپاییزیاچراندن پاییزه مزارع موجب می شود تعدادتخم های گذاشته شده راکه زمستانگذرانی می کنند کاهش یابد.

شفیره هاوسرخرطومی های بالغ نسبت به لاروها مقاومترندوبیشترآنهابعدازبرداشت وتارشددوباره یونجه زنده می مانند.حمل یونجه های بسته بندی شده پس ازبرداشت موجب می شودسرخرطومی هادرمقابل شرایت نامساعدجوی محافظت نشوندودرنتیجه باعث کم شدن توانایی آنهابرایزنده ماندن وکاهش جمعیت آفت می شود.

تقویت مزارع واستفاده ازکودهای شیمیایی درخلال مراحل برداشت باایجادیک مزرعه یکنواخت پرپشت ونیرومندمیتوانددرکنترل آفت موثرباشد.

رعایت تناوب زراعی بابرهم زدن چرخه زندگی وتولیدمثل آفات وبیماریهابسیاری ازمشکلات وخسارت این آفت راکاهش خواهدداد.

۳)کنترل بیولوژیکی:گونه هایی اززنبورهاوجوددارندکه قادرندسرخرطومی یونجه رادرمراحل لاروی وبالغ ازبین ببرندبطوریکه درشرایط مساعدآب وهوایی۹۰-۸۰درصداین آفت راکنترل کنند.(بعضی ازگونه های این زنبورها عبارتنداز:Batnyplectes curculionis-Microctonus aethiopoides).

۴)کنترل شیمیایی:زمانی که برای کنترل آفت سرخرطومی یونجه نیاز به مبارزه شیمیایی باشد می توان یکی ازانواع مختلف حشره کش های نفوذی با دوره ماندگاری کمتر را زیر نظر کارشناسان مربوطه بکار برد.درصورت مبارزه شیمیایی باید دقت کرد با توجهبه اینکه سموم شیمیایی درزمان گلدهی برای زنبورهای عسل وسایر حشرات مفیدزیان آورند مبارزه بایددرزمانی انجام گیرد که زنبورهای عسل به کندوهایشان بازگشته اند.

منابع:۱)بهداد، ابراهیم(۱۳۷۶)؛ آفات گیاهان زراعی ایران ،انتشارات یادبود Danilson,s.et all.(1989).The Alfalfa weevil,Neguide,G73-30-A Ratcliffe,s.et all.(2002).Alfalfa weevil,IPM site مهندس صفدر جلالی مبارزه با آفات یونجه : 1.

سرخرطومی برگ یونجه: الف : مبارزه زراعی : برای مبارزه زراعی میتوان چین اول یونجه را به جلو انداخت ، در نتیجه این عمل تعداد زیادی لارو که هنوز کامل نشده‌اند از بین خواهند رفت.

ب : مبارزه شیمیایی : در مبارزه شیمیایی با این آفت باید دو نکته اساسی را مورد توجه قرار داد ، 1- موقع سمپاشی 2- نوع حشره کش ، بهترین موقع مبارزه با این آفت اوائل بهار و مصادف با بوته های نورسته 10 سانتیمتری یونجه می‌باشد.

سمپاشی باید قبل از تاثیر موثر لاروها به گیاه انجام گیرد.

سموم بکار برده شده علیه این آفت باید علاوه بر دارا بودن تاثیر کافی ، دوام زیاد نداشته باشند.

تا از نظر باقیماندن روی یونجه یا سایر گیاهان علوفه‌ای ، ایجاد اشکال ننماید.

نوع حشره کش : در حال حاضر سموم زیر برای مبارزه با این آفت توصیه می شود : 1.

اکامت ( اتریمفوس ) ، امولسیون 50 درصد به میزان یک لیتر در هکتار.

2.

فوزالن ( زولن ) ، امولسیون 35 درصد به میزان 5/2 لیتر در هکتار 3.

مالاتیون ، امولسیون 57 درصد به میزان 3 لیتر در هکتار 4.

سومین ( کارباریل ) ، پودر و تابل 85 درصد به میزان 3 کیلوگرم در هکتار معمولا با یک نوبت سمپاشی آفت کنترل می شود.

ولی درصورت بارندگی و بالا بودن تراکم آفت ، سمپاشی دوم نیز توصیه میشود.

و بایستی آخرین سمپاشی 15 الی 20 روز قبل از برداشت انجام گیرد.

جوندگان : جوندگانی که در مزارع یونجه بویژه مزارع یونجه استان فعالیت دارند موش مهاجر ، موش مغان و موش کور میباشد.

برای مبارزه با این موشها باید کلیه لانه‌ها را یک روز قبل از انجام مبارزه کوبید و روز بعد طعمه گذاری را فقط در سوراخهایی که باز شده‌اند ( لانه های فعال ) انجام داد.

نحوه تهیه سموم : ابتدا 2 لیتر روغن را با 100 کیلوگرم گندم مخلوط کرده و بعد 10 کیلوگرم فسفر دوزنگ را به آن اضافه می‌کنیم و با مراقبت کامل بهم زده تا بطئر کامل مخلوط شوند.

برای هر هکتار 5/1 الی 2 کیلوگرم طعمه مسموم بطور دستپاش در لانه های فعال مصرف می شود.

( فسفر دوزنگ سم خطرناکی بوده و بااحتیاط کامل باید از آن استفاده کرد.

) مبارزه با علفهای هرز :غلبه علفهای هرز بر یونجه ، علاوه بر کاهش کمیّت وکیفیّت محصول ، بتدریج باعث تُنَک شدن مزرعه،ضعیف شدن گیاه، غلبه بیشتر عوامل بیماریزا و نامساعد محیطی و درنهایت کوتاه شدن عمر گیاه می شود.

در اثر تُنَک شدن مزرعه ، با نفوز نور بیشتر بداخل پوشش گیاهی زمینه برای رشد و نمو وخسارت بیشتر انگل سس فراهم می شود.

اوّلین قدم در مبارزه، جلو گیری از آلوده شدن بذور یونجه به بذر علفهای هرز از طریق مبارزه بموقع با علفهای هرز مزرعه یونجه ای است که به بذرگیری اختصاص داده ایم.

قدم بعدی ، بوجاری بذور با دستگاه های بوجاری و سس گیر می باشد.

زدن شخم عمیق چندین ماه قبل ازکاشت و انتخاب فصل کاشت پاییز نیز در کنترل علفهای هرز موثّر است.

زیرا در کشت بهاره ، بدلیل مساعد بودن شرایط برای جوانه زنی ورشد علفهای هرز ، این گیاهان با سرعت بیشتری نسبت به یونجه رشد کرده ولذا در کشت بهاره خیلی سریعتر بر مزرعه یونجه چیره میشوند.

یکی دیگر از راههای مبارزه با علف های هرز این است که به هر طریق ممکن از ورود بذور علف های هرز که از سال قبل یا چین قبل در جوی ها و یا نهرهای متصل به مزرعه یونجه باقی مانده اند جلوگیری شود.

یکی از راه ها جهت این کار این است که در ابتدای هر آبیاری و قبل از انجام آن بهتر است آب اوّلیّه را به مدّت چند دقیقه بجای اینکه در مزرعه وارد کنند ، در محلّی دور از مزرعه ببرند تا بدین طریق بذور علفهای هرز موجود در جوی ها نیز از مزرعه دور گردند.

استفاده از علفکش داکتال به میزان 12ـ 8 کیلو در هکتار در موقع کاشت ودر یونجه استقرار یافته در اوایل بهار، قبل از رشد مجدّد یونجه و جوانه زنی علفهای هرز ، نیز در کنترل علفهای هرزموثر است.

آبیاری مزرعه یا وقوع بارندگی بلافاصله بعد از کاربرد داکتال میزان تاثیر آن را افزایش می دهد.

*ازجمله علفهای هرز یونجه انگل سس است.

سس گیاه گلدار انگلی است که سالانه خسارت قابل توجهی به مزارع یونجه کاری وارد میکند.

این گیاه فاقد ریشه بوده و قادر به ساختن مواد آلی لازم برای خود نیست.

سس از طریق بذر تولید مثل میکند.

با مساعد شدن هوا بذر ان جوانه زده و جوانه ها بدور میزبان (ساقه یونجه) پیچیده ودر این موقع ارتباط آن با خاک قطع می شود.

در این حالت سس با فرستادن رشته هایی مکنده بدرون آوندهای ساقه ، مواد آلی ساخته شده توسط گیاه یونجه را به مصرف می رساند.

در مناطق معتدله ، در اواسط بهار جوانه زده ودر اواسط تابستان تولید گل و بذر می نماید.

لذا بایستی قبل از تولید بذر با آن مبارزه شود.

طرق مبارزه با سس : به طرق زیر میتوان با سس مبارزه کرد.

1- بوجاری بذر یونجه توسط دستگاههای سس گیر.

2- پوشاندن لکّه های آلوده با کاه و کلش بطورمتراکم تا ارتفاع 20سانتیمتر.این عمل باعث نرسیدن نور کافی به سس و متوقف شدن رشد آن میشود.

3- چیدن و خارج کردن سس از مناطق آلوده وسمپاشی محل های فوق با علفکش گراماکسون برای از بین رفتن بقایای سس.

4- سوزانیدن لکه های آلوده با شعله افکن در یونجه های استقرار یافته.

5- بکار بردن علفکش داکتال بمقدار 12-8 کیلوگرم در هکتار قبل از کاشت و در یونجه های استقرار یافته قبل از رویش بذر سس در بهار.

زمان برداشت: تاریخ برداشت یونجه تاثیر قابل ملاحظه ای بر روی مقدار مواد غذایی ، عملکرد ودوام گیاه دارد.

یونجه قبل ازگل دادن ، پروتئین وموادغذائی قابل هضم بیشتری را داراست.درموقع گل دهی کامل وبه بذر نشستن،میزان الیاف آن افزایش یافته ومواد قابل هضم کمترمیشود.درمقابل عملکرد افزایش می یابد.ازطرف دیگربرداشت قبل ازگلدهی و با فواصل کم باعث ضعیف شدن گیاه شده و عمر آنراکاهش میدهد.

زیرا گیاه فرصت کافی برای انتقال مواد ذخیره ای از قسمتهای هوائی به ریشه پیدا نمی کند.بنابراین بهترین تاریخ برداشت یونجه برای بدست آوردن حداکثر عملکرد علوفه ، با ارزش غذائی بالا (حد اکثر مقدار پروتئین در هکتار) توأم با ایجاد شرایطی برای تأمین حدّ اکثر مواد غذائی در سال های بعد، موقعی است که حدود بوته های مزرعه به گُل نشسته باشد.

یونجه اگر بطور مکر‍‍‍ّر و درفواصل کوتاه برداشت شود، ذخایرهیددرات کربن ریشه به اتمام می رسد و گیاه از بین می رود.

در اغاز فصل رویش چه بعد از زمستان و چه پس از هرر چین، رشد قسمت های هوایی کاملاً به ذخایر ریشه ای وابسته است.

بعد از هر چین در صورتیکه زمان برداشت در آغاز گلدهی بوده باشد، میزانذخایر ریشه ای در حد نرمال است ودر اثر رشد هوایی بتدریج از ذخایر ریشه ای کاسته میگردد.

هنگامیکه ارتفاع بوته به 30 سانتیمتر رسید ذخایر ریشه ای به حد اقل میرسد.

همچنان که رشد ادامه می یابد و عمل فتوسنتز بیشتر میگردد مقدار ذخایر ریشه ای نیز بتدریج بالا میرود.

حتّی در زمان تشکیل جوانه ی گل نیز این ذخایر پایین تر از حد نرمال است.

در مرحله ی آغاز گلدهی مجدّداًً ذخایر ریشه ای بحد نرمال خواهد رسید و در این مرحله بهتر است که یونجه برداشت گردد.

جدول زیر وضعیّت ماده ی خشک و کیفیّت یونجه در سنین مختلف رشدی را نشان می دهد که توصیه ای جهت زمان برداشت یونجه می باشد.

ارزشیابی در صد رشد مراحل رشد پروتئین خیلی زیاد ، مادّه خشک و سلولز کم ، نباید چیده شود.

18 - 15 قبل از غنچه پروتئین زیاد ، مادّه خشک و سلولز کم ، بهتر است چیده نشود.

21 - 20 غنچه قبل از گل تعادل مواد غذایی بر قرار ، عملکرد مناسب ، بهترین موقع چیدن.

23 - 22 آغاز گلدهی پروتئین نسبتاً کم ، موقع چیدن سپری شده بهتر است هرچه سریع تر برداشت شود.

25 - 23 گلدهی کامل پروتئین کم ، مادّه ی خشک و سلولز خیلی زیاد ، برای چیدن خیلی دیر است.

25 بعد از گلدهی یونجه پس از برداشت ، رشد مجدّد خود را تقریباً سریع آغاز می کند ، امّا پس از آن ذخیره هیدرات کربن خود را تدریجاً بدست می آورد.

تهیه کننده: صفدر جلالی صمغ آبادی روش مصرف کود : تمام کود فسفر ، پتاسه و ازته قبل از کاشت به وسیله کودپاش سانتریفوژ یا دست پاش و یا به صورت نواری در عمق مناسب( 20 تا 25 سانتی متر)توزیع و به زیر خاک برده شود.

کود آلی در صورتی که پوسیده باشد قبل از کشت توزیع و با خاک مخلوط گردد.

امّا در حالتی که کاملا پوسیده نباشد بهتر است در پاییز سال قبل از کشت ، مصرف شده و با خاک مخلوط گردد.

درصورت نیاز به کود پتاسه درخاکهای سبک و یا در هرخاکی که غلظت پتاسیم قابل استفاده کمتر از 300 میلی گرم در کیلوگرم خاک باشد ، بهتر است آن را در دو نوبت بعد از چین اوّل و همچنین در اواسط مرداد ماه بعد از برداشت ، مصرف کرد.

تناوب یونجه : یونجه طی چندین سال عمر خود ، مقدار زییادی مواد آلی و ازت در خاک باقی می گذارد.

ازت تثبیت شده در گره های موجود در ریشه به صورت آلی بوده ، با افزایش سن گیاه بتدریج این گره ها از ریشه جدا شده و در خاک قرار گرفته و تجزیه می شود و ازت آن به فرم معدنی و قابل استفاده برای گیاه بعدی در می آید.

از هر هکتار مزرعه یونجه ، بسته به شرایط رشد ، سالانه حدود 70 تا 120 کیلو گرم ازت به خاک اضافه می شود.

بنابراین گیاه بعدی باید نیاز ازتی بالایی داشته و از طرف دیگر نسبت به ازت زیاد خاک مقاوم بوده و ورس نکند.

از جمله گیاهانی که چنین خصوصیّتی را دارند می توان ذرت ، چغندرقند ، پنبه ، سیب زمینی را نام برد.

از آنجائی که زیادی ازت خاک باعث ورس در گندم می شود لذا این گیاه را نبایستی بلافاصله بعد از یونجه در تناوب قرار داد و معمولا یک گیاه وجینی با نیاز ازتی بالا مابین یونجه و گندم قرار می گیرد.

واگر بخواهیم در تناوب ، گندم را بعد از یونجه قرار دهیم بایستی از ارقامی که کود پذیری بالایی دارند و نسبت به ورس مقاوم می باشند استفاده کرد.

در مقایسه با گندم ، جو حسّاسیّت بیشتری به ورس دارد.

برای آشنایی چندین نمونه تناوب یونجه را می آوریم : در مناطق سرد سیر : یونجه (چند سال) - چغندر قند یا سیب زمینی - گندم یا جو.

چنانچه در منطقه ای هدف ، تولید علوفه باشد می توان از تناوب زیر استفاده کرد : یونجه (چند سال) - ذرت علوفه ای - گندم یا جو یک تناوب دیگر نیز توصیه می گردد که این تناوب را می توان برای واحد های زراعی کشاورزان عمده کار پیشنهاد نمود.

یونجه - سیب زمینی - گندم - جو علّت انتخاب این تناوب که قابل اجرا در تمام مناطق استان می باشد ، به شرح زیر بیان می گردد.

گندم و جو به علّت های زیر انتخاب شده اند : 1ـ استراتژیک بودن آن ها.

2ـ تعداد کمتری کارگر نیاز دارند .

3ـ در ازای تحویل این محصولات به دولت کشاورزان می توانند از امکاناتی نظیر کود ، سم ، ادوات دنباله بند و تسهیلات بانکی استفاده نمایند .

4ـ باعث می شود در تمام طول سال تقریباً زمین زیر کشت باشد .

5ـ کاشت ، داشت و برداشت آن ها آسان است.

6ـ در دامداری از جو استفاده می کنند .

7ـ گندم دارای اعتبار معنوی و اقتصادی خاصّی است .

یونجه به خاطر این که : 1ـ استراتژیک است .

2ـ با کیفیّت است .

3ـ درآمد آن زیاد است .

4ـ دامداری در منطقه وجود دارد .

5ـ خاک را اصلاح می کند .

6ـ در صورت نیاز با پیش فروش آن می توان به درآمد رسید .

7ـ کارگر کمتر احتیاج دارد .

8 ـ از ماشین آلات می توان در قسمت های دیگر مزرعه در طول 5 ـ 4 سال استفاده کرد .

سیب زمینی به خاطر این که : 1ـ به عنوان موادّ غذایی مهمّی مطرح است .

2ـ جامعه با بحرانی از آن روبرو است .

3ـ پتانسیل تولید آن در محل زیاد است .

4ـ کشت آن در منطقه عملاً و در سطح زیادی مرسوم است .

5ـ مقدار تولید در هکتار آن زیاد است .

6ـ درآمد زیادی از فروش آن حاصل می گردد .

7ـ چون یک گیاه وجینی است زمین از نظر محصول بعدی کم علف خواهد شد.

ارقام یونجه : از میان ارقام متعدّد یونجه ، در این استان در حال حاضر از یونجه رقم همدانی استفاده می شود که این رقم مناسب مناطق سردسیر و مناطق معتدل و منطقه طارم می باشد و توصیه می گردد هیچ رقم دیگری بدون مشورت وارد استان نگردد تا تولید بذر که از سال 81 به طور اصولی آغاز گردیده دچار مشکل نشود.

تاریخ و چگونگی کاشت : یونجه را در مناطق سرد و معتدل در بهار و نیمه اوّل شهریور باید کاشت.

در منطقه طارم می توان در اوایل پاییز و اواخر زمستان (اسفند ماه) کاشت.

در مناطقی که زمستان های سخت دارند بهتر است یونجه را در بهار کاشت.

حداقل درجه حرارت برای شروع جوانه زنی یونجه یک درجه سانتیگراد و درجه حرارت مناسب برای کاشت حداقل ده درجه سانتیگراد می باشد.

به دلیل دوام چندین ساله یونجه ، و به واسطه این که در طول عمر آن فقط یک بار عمل کاشت انجام می شود ، بایستی زمین آن را به خوبی آماده نمود.

یک شخم عمیق برای کاشت پاییزه در بهار همان سال و برای کاشت بهاره در پاییز سال قبل لازم است.

با انجام این شخم بقایای علف های هرز چندین ساله به خصوص ریشه ها در معرض آفتاب قرار گرفته و خشک شده و از بین میروند.

ضمن این که نزولات آسمانی بهتر در خاک ذخیره شده و بقایای محصول قبلی تا زمان کاشت یونجه ، به خوبی می پوسند.

در موقع کاشت یک شخم سطحی تر برای آماده شدن بهتر زمین زده می شود.

برای خرد شدن کلوخه ها زمین را دو بار عمود بر هم دیسک می زنیم.

در صورت وجود بقایای محصول قبلی و ریشه های علف های هرز در سطح خاک ، از هرس یا دندانه برای جمع آوری آنها استفاده می کنیم.

پس از آن زمین را توسّط تسطیح کن (لولر) تسطیح می کنیم.

تسطیح بهتر زمین در آبیاری یکنواخت زمین ، سبز شدن یکنواخت بوته ها و همچنین در کیفیّت بهتر کار ماشین های برداشت مؤثر است.

انتخاب طول کرت بر اساس شیب زمین و نوع خاک انجام می گردد.

هر چقدر شیب زمین بیشتر و بافت خاک سبک تر باشد ، طول کرت کمتر است.

پس از تسطیح می توان توسط کودپاش سانتریفوژ اقدام به کودپاشی کرد.

توسط بعضی از بذرکارها عمل کودپاشی و بذرکاری میتواند همزمان انجام می شود.

بذرپاشی به دوصورت :یابه وسیله دست و یا توسط دستگاه های بذرافشان انجام می گیرد.

درصورت عدم دسترسی به ماشینهای بذرافشان می توان بذر یونجه راتوسط کارگر با تجربه درسطح خاک پاشیده و سپس توسط دندانه یا دیسک سبک ویا از طریق کشیدن سرشاخه های درختان ( درسطوح کوچک ) بر روی زمین بذر هارا در عمق کمی از خاک قرار داد.روش دیگراستفاده ازماشین های بذرافشان است.

ماشین های بذر افشان دارای مخاذن بذر و کود هستند و کاشت بذر و اضافه کردن کود به زمین را توأماً انجام می دهند.

این دستگاه هادارای دوغلطک هستند که بذ ر به صورت آزاد ازمخزن بذر بین دو غلطک به طور یکدست پاشیده می شود.

غلطک جلو باعث به هم فشردن بستر بذر و غلطک عقب باعث دفن کردن بذر وبه هم فشردن خاک می شود.

مقدار بذر : مقدار بذر لازم برای کاشت یونجه به عوامل متعدّدی از جمله نوع زراعت (آبی یا دیم) و قوّه ی نامیّه ی بذر ، شرایط آب و هوایی ، کیفیّت آماده کردن زمین ، روش کاشت و غیره بستگی دارد.

در شرایط زیر مقدار بیشتری بذر بایستی بکار برده شود : 1ـ در حالتی که زمین به خوبی آماده نشده و شرایت سخت تری برای استقرار گیاه حاکم است.

2ـ بذر دارای قوّه نامیّه کم تری است.

3ـ علف های هرز به میزان بیش تری شیوع داشته و تراکم بالا تری از گیاه برای غلبه بر علف های هرز لازم است.

4ـ در زراعت های آبی نسبت به دیم و در روش کاشت با دست نسبت به کاشت با بذر کار.

* در زراعت های سنّتی در مناطق مختلف بین 30 تا 50 کیلوگرم در هکتار بذر مصرف می شود.

در زراعت های مکانیزه مقدار مصرف بذر بین 25 - 15 کیلوگرم در هکتار است.

مزارعی که برای بذر گیری اختصاص می یابند برای نفوذ بهتر نور به داخل پوشش ، بایستی یونجه را با تراکم کمتر کاشت.

لذا در این حالت بذر مصرفی کمتر و حدود 15 کیلوگرم در هکتار است.

نیاز آ بی : به طور کلّی نیاز آبی یونجه بالا و راندمان مصرف آب دراین گیاه پایین است.در یونجه قبل از کاشت برای اینکه خاک تا عمق یک متری مرطوب شود ،یک آبیاری سنگین لازم است.

واگر ضروری باشد برای جوانه زدن بذر، یک آبیاری سبک بعد از کاشت انجام می شود.به فاصله کمی پس از آن برای جلوگیری از سله بستن خاک یک آبیاری سبک صورت می گیرد.بعد ازخروج گیاه ازخاک میتوان آبیاری رابرای حدود 3 هفته در مناطق معتدله(در مناطق گرم این زمان کوتاه تر است) به تا خیرانداخت.و پس از ان تازمان اولین برداشت ،یک ابیاری کافی است.

دریونجه استقرار یافته ، میزان مصرف آب وفاصله بین دو آبیاری بستگی به شرایط آب و هوایی دارد.

درمناطق سرد سیر کمتر از 15 هزارمتر مکعب آب برای یک دوره رشدونمو یک ساله نیاز است.

همچنین فاصله هر دور آبیاری به درجه حرارت هوا و نوع خاک(سبک یا سنگین)بستگی دارد.

برای مثال میتوان گفت درمناطق معتدل در بهار حدوداً هر 12 روز یکبار ودر تابستان هر8 روز یکبار بایستی یونجه را آبیاری کرد.

طرز نمونه برداری خاک از مزرعه برای تجزیه آزمایشگاهی : قبل از اقدام به نمونه برداری نکات زیر بایستی به دقت مورد مطالعه قرار گیرد : 1ـ زمین بایستی قبلا به قطعات یکنواخت از لحاظ بافت ، رنگ ، شیب ، میزان فرسایش ، تاریخچه کشت و تناوب ونوع محصول وغیره تقسیم بندی شود.

زیرا در جاهایی که سراشیبی بیشتر است در موقع بارندگی و آبیاری مواد غذایی واملاح خاک بیشتر در معرض تهدید قرار گرفته و از بین میرود و بر عکس در نقاطی که گود است تجمع املاح و مواد مغذی از سراشیبی ها بیشتر است.

بنابراین در این موارد فقط با گرفتن نمونه های زیاد و نزدیک به هم می توان یک نمونه متوسط و معرف آن قسمت از مزرعه را بدست آورد.

2ـ پس از آنکه زمین به طرز بالا تقسیم بندی گردید میتوان اقدام به برداشت نمونه خاک کرد.

بدین ترتیب که از هر قطعه یکنواخت تعداد 15 تا 20 نمونه هر کدام به وزن تقریبی یک کیلو گرم برداشته و سپس این نمونه ها را کاملا با هم مخلوط نموده و یک نمونه یک کیلو گرمی از آن بعنوان نمونه خاک آن قطعه زمین بخصوص، به آزمایشگاه ارسال میشود.

این عمل برای هر کدام از قطعات بطور جداگانه تکرار خواهد شد به طوری که از هر قطعه یک نمونه خاک جداگانه به آزمایشگاه ارسال شود.

3ـ هر نمونه آزمایشگاهی حداکثر از یک مساحت یکنواخت 15 هکتاری تهیّه میشود.

برای مساحت های بیشتر به همان نسبت تعداد نمونه های زیادتری مورد لزوم خواهد بود.

4ـ عمق نمونه برداری بستگی به نوع محصول دارد و در محصولات صیفی و شتوی برابر عمق شخم خواهد بود (20 تا 30 سانتیمتر).

5ـ برای احداث مزارع یونجه 2 الی 3 نمونه از هر یک از قطعات (30 -0 سانتیمتری ،60 - 30 سانتیمتری و90 - 60 سانتیمتری ) ضروری است علاوه بر این حفر پروفیل به ابعاد 5/1*1*5/1 (عمق * عرض * طول) جهت بررسی کلاسه بندی خاک و تایید امکان کشت یونجه لازم میباشد.

و یا نمونه های خاک را بر حسب طبقات خاک موجود در پروفیل (از طریق کارشناس تحقیقات خاک و آب) برداشت و هر کدام را جداگانه به آزمایشگاه ارسال نمود.

6ـ قبل از اقدام به نمونه برداری باید کاملا اطمینان حاصل نمود که سطح خاک آغشته به کود های حیوانی و یا شیمیایی و یا بقایای گیاهی نباشد.

باید توجه داشت که کوچک ترین ذره کودی که در نمونه باشد نتیجه تجزیه را کاملا مغشوش خواهد نمود.

از زمینی که قبلا کود خورده باشد بایستی بطور جداگانه نمونه برداری نمود.

ضمنا از برداشت نمونه از قطعاتی نظیر راه آبها و تودههای قدیمی و پوسیده کاه وکناره دیوار و یا پرچین ها و از این قبیل باید خودداری شود.

7ـ در مواقعی که زمین خیلی مرطوب است باید از نمونه گیری اجتناب نمود (مگر در موارد استثنایی).

نمونه برداری از خاکهای خیلی خشک نیز به واسطه سفت بودن زمین مشکل است.

بنابراین در موقع نمونه برداری زمین باید به اندازه کافی رطوبت داشته باشد.

بهترین موقع نمونه برداری وقتی است که زمین گاو رو باشد.

8ـ قبل از فرستادن نمونه به آزمایشگاه باید آن را در هوای آزاد پخش نموده تا خشک شود.

برای خشک کردن خاک مطلقاً نبایستی از حرارت استفاده شود.

9ـ پس از خشک کردن نمونه خاک ، آن را در داخل یک کیسه پلاستیکی ریخته و با نصب دو اتیکت یکی در داخل ودیگری در خارج ظرف که مشخّصات خاک از قبیل شماره نمونه ، محل نمونه برداری ، عمق نمونه برداری و تاریخ برداشت در روی آنها یادداشت شده باشد به آزمایشگاه ارسال نمایند.

10ـ همراه هر نمونه خاک ، برگ مشخّصات مخصوص آن نیز بایستی بطور کامل و دقیق پر شده و ارسال شود.

این برگ غیر از اتیکت هایی است که به نمونه های خاک زده می شود و نمونه آن در این نشریه ملاحظه می شود.

این برگه ها را می توان از مرکز تحقیقات کشاورزی دریافت نمود.

وسایلی که برای نمونه برداری به کار میرود : وسایلی که جهت نمونه برداری از خاک مورد استفاده واقع می شوند عبارتند از : 1ـ بیل و بیلچه 2ـ اوگر مته ای 3ـ اوگر تو خالی بطور کلّی بیل راحت ترین و سریع ترین وسیله نمونه برداری از خاک میباشد.

انواع تجزیه های خاک به شرح زیر میباشد : 1ـ در صد اشباع 2ـ اسیدیته(PH) 3ـ املاح محلول 4ـ فسفر قابل جذب 5ـ پتاسیم قابل جذب 6ـ ازت قابل جذب 7ـ مواد آلی 8ـ کربنات کلسیم 9ـ در صد گچ 10ـ آنیون ها و کاتیون های محلول 11ـ ظرفیت تبادل کاتیون 12ـ سدیم قابل تعویض 13ـ آزمایش مکانیکی 14ـ وزن مخصوص ظاهری 15ـ وزن مخصوص حقیقی 16ـ ضریب نگهداری آب در خاک 17ـ ضریب نقطه پژمردگی راهنمای مطالعه بعضی از نتایج تجزیه خاک : پس از تجزیه خاک کارشناسان خاک و آب و تغذیه گیاهی راهنمایی های لازم را به عمل خواهند آورد.

مطالب زیر به عنوان راهنمایی مقدماتی وکلّی ذکر می گردد.

PH خاک فوق العاده خاصیّت اسیدی دارد کمتر از 5/4 خاک خیلی زیاد خاصیّت اسیدی دارد 5 - 5/4 خاک زیاد خاصیّت اسیدی دارد 5/5 – 1/5 خاک از نظر خاصیّت اسیدی متوسط است 6- 6/5 خاک کمی خاصیّت اسیدی دارد 5/6 – 1/6 خاک خنثی 3/7 – 6/6 خاک دارای خاصیّت قلیایی متوسط است 8 – 4/7 خاک دارای خاصیّت قلیایی زیاد است 9 – 1/8 خاک دارای خاصیّت قلیایی بسیار زیاد است بیشتر از 1/9 خاکهای عمیق با بافت سبک تا متوسط و حاصلخیز مناسب کشت یونجه هستند و PH مناسب آن 5/7 – 5/6 است.

قابلیّت هدایت الکتریکی = E.C خاک از نظر زراعی محدودیّتی ندارد(شوری بسیارکم یا هیچ) کمتر از 4 میلی موس خاک از نظر زراعی با محدودیّت کم در اثر شوری(کمی شور) بین 4تا8 میلی موس خاک از نظر زراعی با محدودیّت متوسط در اثر شوری(شوری متوسط) بین 8 تا 16 میلی موس خاک از نظر زراعی با محدودیّت زیاد در اثر شوری(شوری زیاد) بین 16 تا 32 میلی موس خاک از نظر زراعی با محدودیّت خیلی زیاد در اثر شوری(شوری خیلی زیاد) بیشتر از 32 میلی موس در صد کربن آلی O.C % مواد آلی خاک خیلی کم است 4/0 درصد - 0 مواد آلی خاک کم است 7/0 در صد – 4/0 در صد مواد آلی خاک متوسط است 1 در صد – 7/0 در صد مواد آلی خاک زیاد است 2 تا 1 در صد مواد آلی خاک خیلی زیاد است بیش از 2 درصد پتاسیم قابل جذب( )بر حسب PPM فسفر قابل جذب( )بر حسب PPM کم 5 – 0 خیلی کم 50 - 0 متوسط 10 - 5 کم 150 - 50 زیاد 20 - 10 متوسط 250 - 150 خیلی زیاد 20 به بالا زیاد 400 - 250 خیلی زیاد 400 به بالا کودهای مورد نیاز یونجه : با توجه به اینکه طول دوره رشد یونجه طولانی بوده و برداشت محصول بیشتر در مرحله جوانی صورت می‌گیرد ، برداشت چندچین محصول یونجه در سال ، موجب کم شدن مقدار مواد غذایی خاک و کاهش عملکرد بویژه در سال‌های بعدی می‌شود.

که میتوان کود لازم رایکبار درسال دراواخر پاییزویا دربهار بعدازاولین چین به زمین اضافه کرد.