مقدمه:
خاک یک توده ی بیجان نیست بلکه درآن علاوه بر مواد آلی ومعدنی_ هواوآب_ موجودات زنده نظیرباکتریها_قارچها_کرمهای خاکی وغیره نیزوجوددارند.
این موجودات هم درخواص شیمیایی خاک و تغذیه ی گیاه(تجزیه ی مواد اآلی تبدیل آن به مواد غذایی برای گیاه وهوموس وحل یا قابل جذب کردن مواد معدنی با کمک گازکربنیک حاصل براثر تجزیه ی مواد آلی وتنفس موجودات زنده وغیره...)وهم در خواص فیزیکی خاک(مخلوط کردن موادآلی با مواد معدنی_ایجاد گذرگاهها و مجاری برای نفوذ آب_ریشه_هواوغیره)بسیار موثر است.
بنابراین موجودات زنده ی خاک وظیفه ی مهمی در امر تغذیه ی گیاه وبهبود بخشیدن به خواص خاک به عهده دارند وبدون آنها خاک فاقد هرگونه ارزش زراعی است ومحصول نمی دهد.
افزایش سریع جمعیت وبالا رفتن سطح زندگی وقدرت خرید مردم درده مخصوصا در بیست سال اخیر سبب شدکه بشر برای تامین خوراک وپوشاک خود ازیک طرف برسطح زمین های زیر کشت بیفزایدوازطرف دیگربا بکار بردن فنون جدید واستفاده از ماشین آلات کشاورزی ومصرف کود شیمیایی زیاد وسموم مختلف برای از بین بردن آفاتوامراض گیاهی_میزان محصول را در واحد سطح افزایش دهد.
اقداماتی که در جهت افزایش تولید صورت گرفته است_ چه در کشاورزی وچه در صنعت (مثل تاسیس کارخانه هاوبه کار انداختن وسایل موتوری متعددوبه کار بردن کودهای شیمیایی وسموم نباتی نامناسب وزیاد استفاده از فاضلابها وزباله های وشهری) غالبابه طور غیر مستقیم (ازطریق آلودگی هوا وآب)ومستقیم باعث آلودگی خاک ودر نتیجه ازبین رفتن موجودات زنده وکاهش آلودگی خاک شده است.
موادی که به طور مستقیم وارد خاک میشوند جزو مواد آلوده کننده ی خاک محسوب میشوند وعمل فرسایش خاک که توسط بادوغیره صورت میگیرد جزوعوامل آلوده کننده محسوب نمی شود.
چکیده:
استفاده از خاک به عنوان بستری برای دفع مواد آلی زاید از جمله فضولات دامی، زبالهها و پسابهای مختلف و لجن فاضلاب، یکی از مقرون به صرفهترین روشهای مدیریت دفع مواد آلی است، که در صورت به کار گیری تنها به صورت یک بستر فیزیکی بلکه به عنوان یک صافی زنده توانایی زیادی در پالایش مواد آلی دارد.
با این وجود عدم مدیریت صحیح دفع مئاد آلی میتواند پیامدهایی مثل افزایش غلظت املاح، فلزات سنگین و ریز جانداران بیماریزا را به دنبال داشته باشد.
ورود این ریزجانداران از طریق محصولات کشاورزی، آبهای سطحی و مخصوصاً آبهای زیر زمینی به چرخه غذایی انسان، میتواند باعث شیوع بیماریهای مختلف و با منشأ ناشناخته گردد.
در بین عوامل مؤثر در بقا و انتقال عوامل بیماریزا، نوع ماده دفعی و خصوصیات فیزیکی و شیمیایی مربوط به خاک و نوع عامل بیماریزا از اهمیت زیادی برخوردار هستند و شنایایی ابعاد مختلف آنها در بخش کشاورزی. به عنوان یکی از مهمترین بهشهای مصرف مواد آلی مختلف نقش یه سزایی در کاهش آلودگیهای ناشی از آنها خواهد داشت.
آلایندههای خاک
به طور سنتی خاک، هوا و آب به عنوان مکانهایی برای دفع زباله استفاده شده است معمولی ترین نوع زباله را میتوان به چهار نوع دسته بندی کرد:
زباله کشاورزی، صنعتی، شهری و هستهای
زبالههای کشاورزی طیف وسیعی از مواد ارگانیک، فضولات حیوانی و محصولات جانبی چوب را در بر میگیرد.
بسیاری از این مواد از جمله بقایای گیاهان و کود احشام در صورت بازگشت به خاک، بسیار مفید میباشند، با این وجود استفاده نادرست و دفع نامناسب میتواند موجبات آلودگی خاک را فراهم آورد.
محصولات زباله صنعتی میتواند به شکل گاز، مایع یا جامد باشد.
مهمترین گازها شامل دراکسید کربن(co2)، منواکسید کربن(co)، دیاکسید نیتروژن(no2) و دیاکسید سولفورو(so2) میباشد.
این گازها به وسیله احتراق در صنایع و اتومبیلها به وجود آمده و خطراتی را برای محیط زیست موجب میشود.
کارخانههای تولید مواد غذایی زبالههایی را به شکل مایع و جامد تولید میکنند.
زبالههای شهری متشکل از موادی است که توسط منازل و صنایع دور ریخته میشود که شامل کاغذ، مواد پلاستیکی و سایر مواد ارگانیک میباشد.
بعضی از آنها زا میتوان از طریق کمپوست سازی بازیافت کرد و مابقی را سوزانیده و یا در چالههای دفن زباله مدفون نمود.
به طور کلی فاضلاب محصول کارخانههای تصفیه است موادی که در این کارخانهها مشاهده میشود زبالههای خانگی و صنعتی است که معمولأ مخلوطهای مایعی متشکل از جامدات و مواد محلول ارگانیک و غیرارگانیک میباشد.
آب از بخش جامد از طریق چندین عملیات جدا میشد تا از نظر محیطی برای تخلیه در رودخانهها یا دریاچهها بیخطر گردد.
مقدار مواد مغذی و ریزمغذیها بسته به منابع آب متفاوت است. مثلاً مقدار نیتروژن و فلزات سنگین موجود در زباله کارخانجات نساجی زیاد است.
بعضی از عناصر در مقادیر کم برای گیاهان و حیوانات لازم است در حالی که مقدار زیاد آنها برای سلامت انسان خطرناک میباشد.
یکی دیگر از علل آلودگی خاک، فاضلاب یا آشغالهای شهری است که در آب آبیاری وجود داشته و به داخل مزارع پست راه مییابد یا در چالهها دفن میگردد. این مواد زاید از کیفیت خاک کاسته و یکی از علل احتمالی تخریب خاک به شمار میآید.
به طور کلی در اقتصادهای مدرن انواع مختلف فعالیتها از جمله کشاورزی، صنایع حمل و نقل موجب تولید مقادیر زیادی زباله و انواع آلایندهها میشود