بابونه آلمانی
مقدمه
بابونه از قدیمی ترین گیاهان دارویی شناخته شده توسط انسان است مردم مصرو یونان باستان ازخواص دارویی آن مطلع بوده وبرای درمان بعضی بیماریها از این گیاه استفاده می کرد دوتن از حمای یونان باستان به نام ((پلینیوس ))و (( دیوسکورید )) در تالیفات خود از بابونه به نام ((کالماملون)) یاد کرده و خواص درمانی آن شرح داده اند . بابونه در تمام فارماکوپه های معتبر به عنوان یک گیاها دارویی معرفی شده و خواص درمانی گلهای این گیاه مورد بررسی قرار گرفته است . ازمواد موثره گلهای بابونه داروهای ضد تورم داروهایی برای معالجه دل درد نفخ شکم و زخمهای پوستی تهیه می شود . در اکثر کشورهای غربی از دم کرده گلهای بابونه به عنوان اشتهاآور و از آن در صنایع داروسازی ،بهداشتی و آرایشی و غذایی نیز استفاده می شود.
در صنایع بهداشتی و آرایشی از موادموثره گلهای بابونه کرمهای مرطوب کننده وروشن کننده پوست تولید می شود از عصاره ی گلهای این گیاه به عنوان افزودنی به شامپو جهت تقویت موی سر استفاده می شود.
بابونه گیاهی است همه جایی و تقریباً در تمام نقاط جهان به صرت خودرو می روید کشت این گیاه در مقیاس وسیع از 20 سال پیش از در اغلب کشورهای غربی آغاز شده است . در حال حاضر نیاز صنایع مختلف به گلهای بابونه در حدود چهار هزار تن (گل خشک ) است .
کشورهای عمده ی تولید کننده بابونه عبارتند از :مجارستان و روسیه و آرژانتین و آلمان ، چک ، اسلواک ،فنلاند،مصر و اخیراً هندوستان
مشخصات گیاه
بابونه گیاهی علفی و یک ساله است این گیاه سرمای زمستان را تحمل می کند در مناطق شمالی در سطوح وسیعی می روید منشا این گیاه آسیای صغیر گزارش شده است . ولی در شمال و جنوب آمریکا همچنین در استرالیا می روید.
ریشه ی بابونه مخروطی شکل و کم وبیش سطحی است . ریشه در اواخر دوره ی رویش از انشعابهای فراوانی برخودراد می شودساقه استوانه ای شکل است . ارتفاع ساقه متفاوت است و به شرایط اقلیمی محل رویش گیاه بستگی دارد و بین 50 تا 80 سانتی متر است . در زمینها شور ساقه کوتاه و به صورت خوابیده روی زمین قرا رمی گیرد .برگها، منقسم ، باریک ، کشیده ، ونیزه ای شکل است . برگ های صاف و فاقد کرک هستند و به صورت متناوب نسبت به یکدیگر روی ساقه قرار دارند . گلهادر انتهای ساقه های اصلی و فرعی ظاهر می شوند قسمت میانی گلها که مجموعه ای از گلچه های لوله ای زرد رنگ است و در اوایل رویش نیمه کروی میانی گلها که مجموعه ای از گلچه های لوله ای زرد رنگ است و در اوایل رویش نیمه کروی است که با نمو کامل گلها و باز شدن گلچه های لوله ای کم و بیش مخروطی شک ل می شوند قطر گلهای بابونه متافوت و بین 5/1 تا 3 سانتی متر است .
گلهای بعضی از گونه های جنس آنتمیس شباهت زیادری به گلهای بابونه دارند که هنگام برداشت باید کاملاً مورد توجه قرار گیرند . قسمت میانی این گلها(گونه های جنسی آنتمیس ) قبل و پس از باز شدن به صورت نیمه کروی باقی می ماند (مخروطی نمی شوند )
گلهای بابونه مانند سایر گلهای گیاهان تیره کاسنی دارای دو نوع گلچه زبانه ای و لوله ای می باشند . گلچه های زبانه ای سفیدرنگ هستندو تعداد آنهامتفاوت و بین 12 تا18 عدد است . این گلچه ها از نظر جنس ماده می باشند .
گلچه های لوله ای زردرنگ هستند این گلچه های دو جنسی (نرماده ) بوده که پس از باز شدن استوانه ای شکل می شوند .
میوه فندقه به طول 1 تا 5/1 میلی متر ،خاکستری رنگ یا زردروشن است میوه از دو قسمت تشکیل شده تس یک قسمت شامل دانه (بذر ) است که 20 تا 25 درصد میوه را تشکیل می دهد . قسمت دیگر همان گلچه ی لوله ای خشک شده است که 75 تا 80 درصد بقیه ی طول میوه را تشکیل می دهد . وزن هزار دانه 02/0 تا 03/0 گرم است .
شرایط اقلیمی نقش عمده ای در رشد و نمو و حتی شکل بابونه دارد چنانچه بابونه زمینهای شود و غیر حاصلخیز بروید گیاهانی بسیار کوتاه (به ارتفاع 5 سانتی متر ) با گلهای کوچک و ظریف تولید می کند . بابونه هایی را که در این شرایط می روئیدند سالهاواریته ای جداگانه (به نام ساینا) می دانستند و به غلف مناطق شود (یا علف شور) معروف بود از انتقال همان گیاه به شرایط اقلیمی مناسب ،گیاه به رشد و نمو طبیعی خود دست می یابد که نشان دهنده تاثیرشرایط اقلیمی در رویش بابونه است .
تحقیقات انجام شده در ایران و سایر کشورها نشان می دهد که نه تنها در بین گونه های مختلف بابونه بلگه در بین افراد یک گونه که شرایط اقلیمی متفاوت می رویند از نظر کمیت و کیفیت مواد موثره تفاوتهای بسیار زیادی وجود دارد از این رو بابونه را از نظر تیپهای شیمیایی می توان به گروههای مختلفی طبقه بندی کرد در این رابطه اسانس بعضی ازآنها از مقدار زیادی کامازولن برخوردار است . در حالی که بعضی دیگر فاقد آن می شد .
مقدار اسانس گلها متفاوت است و به شرایط اقلیمی محل رویش گیاه بستگی دراد و بین 4/0 تا 5/1 درصد است . 12 تا 20 درصد اسانس را کامازولن (نقش موثری در معالجه تورم دارد ) تشکیل میدهد .کامازولن یک سزکویی ترپن است که از ماده ی پیش سازط «پروکامازولن » (ماتریسین) تحت تاثیر حرارت به وجود می آید . از ترکیبهای مهم دیگر اسانس بابونه می توان از «بیسابلول » ،«اکسید بیسابلول» و «فارنزن » نام برد .
فلاونوئیدها از ترکیبات دیگر گل بابونه هستند مهمترین این فلاونودئیدها عبارتند از :آپی جنین ،آپی جنین -7- گل ی کوزیدو لوتئولین
ویتامین ث ، کومارینها، مواد مسیلاژی و ترکیبات پکتینی نیز از ترکیبات دیگر گل بابونه می باشند .