دانلود تحقیق بررسی اهمیت گل جالیز با تاکید بر روش‌های کنترل

مفهوم بیماری درگیاهان:
گیاه سالم براساس استعداد ذاتی یا موروثی خود، عملیات فیزیولوژیکی مختلفی را که برای ادامه حیات لازم دارد انجام می‌دهد. مهمترین این عملیات عبارتند از:
تقسیم سلولی، تشکیل بافتها و اندامهای مختلف، جذب آب و موادمعدنی از خاک، انتقال مواد خام، فتوسنتز، انتقال مواد ساخته شده برای مصرف و ذخیره، متابولیسم مواد ساخته شده، تولید مثل و بالاخره ذخیره مواد غذایی برای دوران زمستانگذرانی یا تولید مثل.
هر گاه بر اثر عوامل بیماری‌زا یا بعضی از شرایط زیست، اختلالاتی در عملیات فیژیولوژیکی فوق بروز کند که گیاه را از رشد طبیعی باز دارد یا علائم خارجی بیماری (Symptoms) ظاهر شود و یا میزان محصول به نحو غیر طبیعی کاهش یابد، گیاه بیمار است. عوامل عمده تولید بیماری در گیاهان، موجودات زنده بیماریزا (‌Pathogens) و یا عوامل فیزیکی و شیمیایی محیط زیست گیاه می‌باشند و چگونگی ایجاد هر بیماری بستگی به نوع عامل و گاهی اوقات بستگی به نوع گیاه دارد. در ابتدا عکس‌العمل گیاه نسبت به عامل بیماریزا در نقطه شروع بیماری و بصورت فعل و انفعال شیمیایی غیر قابل روئت است ولی بزودی این واکنش توسعه یافته و باعث تغییرات سلولی و بافتی مشهود گشته و بالاخره آثار بیماری پدیدار می‌شود.
بنابراین مفهوم بیماری در گیاهان عبارتست از هر گونه اختلالی که بوسیله یک پاتوژن یا موجود زنده بیماریزا یا عامل محیطی در عملیات تولید، انتقال، استفاده از مواد غذایی، مواد معدنی و آب روی ‌دهد و باعث تغییرات ظاهری و تقلیل میزان محصول گردد.
ایجاد بیماری بوسیله پاتوژنها ممکن است به یکی از مراحل زیر انجام گیرد:
 مصرف و جذب مواد داخل سلولهای میزبان.
 کشتن یا ایجاد اختلال در متابولیسم سلولهای میزبان در اثر مواد سمی و آنزیمها و مواد هورمونی
 انسداد راه انتقال مواد غذایی و معدنی و آب.
اهمیت بیماریهای گیاهی:
اهمیت بیماریهای گیاهی برای بشر بعلت خساراتی است که در نتیجه بیماری به گیاهان و فراورده‌های گیاهی وارد می‌شود. میلیونها نفر از ساکنین جهان که خود تولید کننده فرآورده‌های گیاهی می‌باشند برای ادامه حیات به این محصولات احتیاج دارند و بعبارت دیگر بیماریهای گیاهی ممکن است در سرنوشت آنها نقش موثری را ایفا کند.
مرگ حدود سیصد هزار نفر ایرلندی در نتیجه قحطی (1845) و گرسنگی میلیونها نفر مردمی که در کشورهای توسعه نیافته امروز زندگی می‌کنند، نمونه‌های درد آوری از نتایج شوم بیماریهای گیاهی است.
بیماریهای گیاهی ممکن است عامل محدود کننده کاشت یک گیاه در یک منطقه یا کشور باشند و تمام گیاهان یک گونه را که به بیماری حساسند نابود کنند. ضمناً بیماریهای گیاهی عامل ایجاد صنایع جدید شیمیایی یا ماشین آلاتی که در مبارزه با بیماریها بکار می‌روند می‌باشند. میزان پولی که تا کنون در این قسمت خرج شده به بیلیونها دلار می‌رسد.
طبقه بندی عوامل بیماریزای گیاهی:
در حال حاضر دهها هزار بیماری وجود دارد که به گیاهان اصلی در سراسر جهان صدمه می‌زنند. بطور متوسط هر یک از گیاهان به حدود صد نوع بیماری مبتلا می‌شوند. هر کدام از پاتوژنها نیز ممکن است از یک واریته تا دهها تا صدها گونه گیاهان متفاوت را آلوده کنند. برای تسهیل در امر شناسایی، مطالعه و مبارزه با بیماریهای گیاهی بایستی به نحوی آنها طبقه‌بندی کرد. بیماریهای گیاهی را به روشهای مختلف که پایه و اساس متفاوت دارند طبقه‌بندی کرده‌اند.
این طبقه‌بندی گاهی براساس علائم ظاهری امراض بوده و گاهی براساس اندام بیمار گیاه و یا براساس نوع گیاه بیمار صورت می‌گیرد. ولی متداولترین طبقه‌بندی براساس نوع عامل بیماری است.
بیماریهای گیاهی را به دو گروه زنده (Biotic) و غیر زنده (ABiotic) تقسیم می‌کنند.
گروههای غیرزنده (ABiotic): بیماریها و اختلالاتی هستند که در اثر کمبود عناصر غذایی، بالا بودن حرارت و رطوبت و بالا بودن اسیدیته خاک یا قلیاییت آن، زیادی برخی از میکروالمانهای غذایی در خاک و آلاینده‌های سمّی در اتمسفر بوجود می‌آیند که غیر مسری می‌باشند و عوامل غیر زنده هستند.
بیماریهای ناشی از عوامل زنده یا بیوتیک (پاتوژنها) آلوده کننده و مسری بوده و از گیاه بیمار به گیاه سالم منتقل می‌شود که مهمترین آنها بیماریهای ناشی از عوامل قارچی می‌باشد.
گروههای بیوتیک خود به گروههای زیر تقسیم می‌شوند.
1- قارچها (Fungi)
2- باکتریها (Bacteria)
3- ویروسها و ویروئیدها (Viruses and Viroids)
4- گیاهان انگل گلدار (Phanerogamic plant parasites)
قارچها:
تمام گیاهان عالی ممکن است بوسیله یک یا چند قارچ بیمار شوند. گیاه سیب‌زمینی به تنهایی مورد حمله حداقل 30 قارچ بیماریزای مختلف قرار می‌گیرد. قارچهای بیماریزای گیاهان، سالانه در سراسر جهان خسارات فراوانی می‌زنند.
عوامل بیماریزای مزبور به تمام اندامهای گیاهی می‌توانند حمله کنند. به بذور و همچنین به محصولات برداشت شده بخصوص سبزیجات و میوه‌ها حمله می‌کنند. قارچهایی که محصولات برداشت شده را آلوده می‌کنند می‌توانند منجر به تولید میکوتوکسین‌هایی شوند که در انسان منتج به مشکلات مهمی در سلامتی نظیر بروز سرطانهای مختلف در اندام انسان می‌شوند.
باکتریها:
پروکاریوتها گروهی از موجودات فوق العاده متنوع می‌باشند. در یک طرف اینها کوچکترین موجود زنده شناخته شده یعنی میکوپلاسماهای فاقد دیواره سلولی (فیتوپلاسماها) و در طرف دیگر در میان باکتریهای حقیقی باکتریهای رشته‌ای شکل (اکتینومیستها) قرار دارند.
ویروسها و ویروئیدها:
ویروس عامل آلوده کننده است که بوسیله میکروسکوپهای چشمی غیر قابل روئت هستند و آنقدر کوچکند که از صافیهای نگاهدارنده باکتریها عبور می‌کنند.
فاقد سیستم سوخت و ساز (متابولیک) خاص خودشان هستند و جهت تکثیر وابسته به سلول میزبان می‌باشند. اینها به عنوان یک بسته کوچک اطلاعات ژنتیکی (بیگانه با میزبان) از نوع RNA و یا DNA هستند که می‌توانند سبب تحریک بیماری در میزبان شوند.
ویروسها به بیشتر آنزیمهای ضروری برای تکثیرشان به میزبان خود متکی هستند. قارچها، باکتریها، نماتدها، و گیاهان انگل‌گلدار همگی موجودات سلولی بوده که نیاز به مواد غذایی معدنی و آلی جهت رشد و تکثیر و تولید مثلشان دارند.
این موجودات دارای یک سیستم معین سوخت و ساز هستند. هنگامی که آنها غذا را از میزبان گیاهی کسب می‌کنند با هزینه موجود دیگری زندگی می‌کنند و پارازیت (Parasites) نامیده می‌‌شوند.

نماتدها:
نماتدها موجوداتی هستند که مشابه کرمهایی که در روده انسان هستند می‌باشند. آنها از موجودات طبیعی خاک و آب می‌باشند. نماتدها اساساً حیوانات آبی بوده و یک قشر آب که بدن آنها را می‌پوشاند جهت بقاء و فعالیت آنها ضروری است.
نماتدهایی که به ریشه‌ها حمله می‌کنند ممکن است سبب انشعابات زیاد ریشه بشوند و رشد طولی ریشه‌ها قطع و یا به تعویق بیافتد، نوک ریشه‌ها متورم، نکروزه و سطح ریشه‌ها ناهموار و زبر می‌شود، گال ریشه‌ای و کاهش کل توده ریشه خواهد شد. تعداد زیادی از گونه‌های نماتدها روابط نزدیکی با بیماریهای قارچی، باکتریایی، و یا ویروسی دارند. خیلی از ویروسها بوسیله برخی نماتدها منتقل می‌شوند. نماتدها خودشان سبب پوسیدگی ریشه نخواهند شد ولی مسئول دخول عوامل پوسیدگی ریشه هستند.
گیاهان انگل‌گلدار: (Phanerogamic plan parasites)
اگر چه بیشتر بیماریهای گیاهی در اثر قارچها، باکتریها، نماتدها و ویروسها بوجود می‌آیند چند تایی هم گیاهان بذردار و فانروگام هستند که روی گیاهان و درختان باغات و کنار جاده‌ و غیره بصورت زنده پارازیت هستند.
بسته به نوع و طبیعت گیاه، خسارت ممکن است کم یا زیاد باشد. گیاه دارواش (Viscum album) از خانواده لورانتاسه به تدریج شیره درختان انبه یا مانگو را گرفته و احتمالاً منجر به مرگ آن خواهد شد. گیاه سس (Cuscuta) به برخی محصولات حمله و منجر به تقریباً انهدام تمامی آن خواهد شد.
برخی از گیاهان انگل‌گلدار فاقد کلروفیل بوده و عاری از برگهای حقیقی و همچنین فاقد سیستم ریشه‌ای هستند (مانند سس) و کاملاً برای تغذیه به گیاه میزبان وابسته هستند. در صورتی که برخی دیگر مانند گیاه دارواش دارای کم و بیش برگ سبز بوده و فقط جهت تغذیه معدنی به میزبان وابسته است. برخی فقط پارازیت ریشه هستند (مانند گل جالیز و استریگا) در صورتیکه برخی دیگر اصولاً به ساقه حمله می‌کنند (سس و دارواش). این انگلها گیاهان دانه‌دار بوده و تشکیل گل و بذر می‌دهند. بذر منبع اصلی دوام و انتشار این گیاهان از طریق باد و پرندگان و دیگر حیوانات بوده و قطعات ساقه نیز بوسیله بادهای قوی و یا حیوانات ناقل همچنین به عنوان منبع انتشار برخی گیاهان انگل‌گلدار نیز عمل می‌کنند.